wyrok za oszustwa

VIII K 1502/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 stycznia 2016roku
Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w VIII Wydziale Karnym
w składzie :
Przewodnicząca SSR Marta Bujko
Protokolant Cezary Mancarz
w obecności Prokuratora Marioli Redy Pieczeniewskiej
po rozpoznaniu na rozprawie w dn.23.02.15, 27.05.15, 30.07.15, 5.10.15, 27.01.16r.
sprawy
P. W. s. S. i H. ur. (...) w W.
ur. (...) we W.
oraz
J. S. (1) s. J. i J., ur. (...) w P.
oskarżonych o to, że : w okresie od 15 do 20 maja 2002 roku w W. działając z góry powziętym zamiarem wspólnie i w
porozumieniu, oraz z J. N. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili (...) sp. z o. o. z siedzibą w W. ul. (...)
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci sprzętu komputerowego w wartości 47.833,76 zł w ten sposób,
że działając w imieniu firmy (...) sp. z o. o. w dniu 15 maja 2002 r. P. W. i J. S. (1) złożyli w firmie (...) sp. z o. o. wniosek
o zawarcie umowy leasingu przedmiotowego sprzętu w którym wprowadzili w błąd przedstawicieli w/w firmy co do
braku zobowiązań wobec Skarbu Państwa tj. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego oraz zaległości
czynszowych firmy (...) sp. z o. o., a następnie na tej podstawie zawarli umowę leasingu przedmiotowego sprzętu, z
której nie mieli zamiaru się wywiązać, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k
I. Oskarżonych P. W. i J. S. (1) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt 1 części wstępnej
wyroku tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. skazuje ich i wymierza
im kary 6 miesięcy pozbawienia wolności;
II. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności warunkowo
zawiesza na okres 1 roku próby;
III. Na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązuje oskarżonych do częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na
rzecz pokrzywdzonego (...) sp. z o. o. kwot po 1000 złotych w okresie próby;
IV. Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.
UZASADNIENIE
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego na rozprawie, Sąd ustalił
następujący stan faktyczny:
W dniu 15 maja 2002 r. P. W. i J. S. (1) działając w imieniu firmy (...) sp. z o. o. złożyli w firmie (...) sp. z o. o. wniosek
o zawarcie umowy leasingu sprzętu komputerowego w wartości 47.833,76 zł.
W chwili podpisania umowy leasingu J. S. (2) i P. W. napisali, że firma (...) nie posiada żadnych przeterminowanych
zobowiązań oraz zaległości czynszowych.
Na podstawie w/w wniosku P. W. i J. S. (1) zawarli w imieniu firmy (...) sp. z o. o. umowę leasingu przedmiotowego
sprzętu.
W rzeczywistości (...) sp. z o. o. zalegała z płatnościami za czynsz. (...) nie odprowadzała w okresie od stycznia 1999
roku do kwietnia 2002 roku składek na ZUS tj. na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy i FG ŚP.
Zadłużenie firmy (...) sp. z o. o. w czasie zawarcia umowy wyniosło łącznie 886.467, 90 złotych.
(...) wpłaciła opłatę wstępną na konto firmy (...).
Mimo kilkukrotnych ponagleń, ze strony (...) nie wpłynęła żadna rata. W związku z powyższym (...) wypowiedział
umowę leasingu z winy leasingobiorcy wzywając jednocześnie do zwrotu sprzętu. Wówczas okazało się, że firma (...)
nie prowadzi już działalności i nieznany jest adres jej nowej siedziby.
Zgodnie z zapisem zawartym w KRS z dnia 25.10.2002 roku w chwili podpisania umowy prezesem był P. W. zaś
członkiem Zarządu J. S. (1).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody:
wyjaśnienia oskarżonych P. W. i J. S. (1)
k: 520-523-zeznania świadka J. N.
zeznania W. W. (1) k. 20-22
zeznania J. S. (3) k. 52-53, 255-256, 461-462
zeznania M. S. k. 60-61, 478, 479, 801
zeznania P. K. k. 62-63, 470-472, 8-01
zeznania P. Z. k. 69-70, 480-481
zeznania A. G. k. 176-179, 216-217
zeznania J. K. k. 238
zeznania G. G. k. 251
zeznania T. O. k.257-258
zeznania L. S. k. 269-270
zeznania W. W. (2) k. 271-272
zeznania A. K. k. 338-341, 351-353, 361
zeznania M. K. k. 356
zeznania B. J. k. 368-372
zeznania D. Ł. k. 400-403
zeznania M. C. k. 411-412
k: 3 – ksero wypowiedzenia
k: 4-14 – ksero umowy lizingu
k: 15-19, 31-33 – odpis KRS
k: 25 – ksero faktury VAT
k: 37-40, 48-49 – ksero umowy sprzedaży udziałów
k: 42-50 – ksero umowy zbycia udziałów
k: 43-45 – ksero aktu notarialnego
k: 51 – ksero informacji
k: 54-57 ksero pisma
k: 65- ksero umowy sprzedaży sprzętu komputerowego
k: 66 – ksero protokołu odbioru sprzętu
k: 67 – ksero protokołu przekazania sprzętu
k: 72-76 – ksero protokołu komisyjnego otwarcia pomieszczeń (...)
k. 84: - ksero faktury VAT na zakup sprzętu
k: 91, 591 – odpowiedź z ZUS
k: 112, 143-144 – ksero umowy pożyczki
k: 113 – ksero dowodu wpłaty
k: 114-116 – ksero weksla i deklaracji
k: 117-126: wezwanie do wykupu weksla
k: 195-214 – dokumenty dotyczące wpisu do rejestru
k: 215 – ksero ubezpieczenia
k: 250 – ksero z wpisu natury
k: 261-264 – ksero dokumentu dot. A. (...) i polecenie wydania samochodu
k: 280 – ksero dowodu rejestracyjnego
k: 284-289 – odpowiedź z Wydziału Komunikacji w Z.
k: 287 – aktualne dane o karalności
k: 300-337 – ksero umowy lizingu plus dokumentacja
k: 353-355, 362-363 – notatka służbowa
k: 264-366 – ksero dokumentów
k: 371-376 – informacja dotycząca lokalu SPORE 2000
k: 404-418 – raport miesięczny dla osoby ubezpieczonej
k: 413-422 – ksero pozwu do Sądu Pracy plus dokumenty
k: 427-460 – ksero faktur plus dokumentów finansowych
k: 466-468 – ksero aktu notarialnego
k: 476 – odpowiedź z ZUS
k: 517-547, 549-550 – dane o karalności
k: 553-587 – ksero akt KRS SPORE 2000
k: 596-603 – odpisy wyroków
k: 810-811 – wyrok
k: 981-994, (...)- (...) – dokumentacja
aktualne karty karne z akt sprawy.
Oskarżony P. W. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił , że kiedy w roku 2002 wspólnie
z J. S. (1) postanowili sprzedać spółkę (...) jej zadłużenie wynosiło około 3 milionów złotych. Rozwiązaniem miało
być zbycie zadłużonej spółki (...). Ponieważ bezpośrednio po sprzedaży spółki nie zostały dokonane zmiany w KRS ,
a według J. N. sprzęt komputerowy był niezbędny do dalszego prowadzenia działalności P. W. zgodził się podpisać
umowę leasingu.
Oskarżony J. S. (1) również nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu . Wyjaśnił, że w roku 2002 spółka
nie była w dobrej kondycji finansowej i miała zaległości płatnicze w kwocie ok. 600.000 złotych. Przy podpisywaniu
wniosku kredytowego podejrzany był przekonany, że nikt nie udzielił kredytu tej spółce wobec zadłużenia w stosunku
do Skarbu Państwa.
Wyjaśnienia oskarżonych wespół z pozostałymi dowodami ujawnionymi na rozprawie głównej Sąd ocenił w oparciu
o reguły art. 7 k.p.k. zgodnie, z którymi Sąd ocenia dowody swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego
rozumowania, jak i wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego.
Najistotniejszym w sprawie świadkiem był J. N., osoba na której, zdaniem oskarżonych, spoczywała odpowiedzialność
za zawarcie przedmiotowej umowy.
Przesłuchany w charakterze podejrzanego J. N. potwierdził fakt zawarcia umowy Leasingowej na zakup sprzętu
komputerowego z firmą (...), zaprzeczył jednak by działał w zamiarze oszustwa. Stwierdził, że podpisanie umowy
leasingu przez stary zarząd uzasadnione było brakiem wpisu do KRS nowego zarządu i koniecznością pilnego
rozwiązania problemów spółki. Nie potrafił wyjaśnić przyczyn niespłacania rat leasingowych , tym bardziej że w jego
ocenie firma była wypłacalna.
Podkreślić należy, że ocena wersji podanej przez J. N. była mocno utrudniona, z uwagi na fakt, że Sąd nie miał
możliwości przesłuchania go na rozprawie i musiał ograniczyć się do ujawnienia jego wyjaśnień. Z uwagi jednak na
fakt, że wersja J. N. zbieżna jest z wersją samych oskarżonych, Sąd uznał ją za wiarygodną.
Przedmiotowe zdarzenie opisał wyczerpująco pracownik przeprowadzający czynności, świadek W. W. (1). Złożył
on wyczerpujące zeznania, w których szczegółowo opisał przedstawiony powyżej przebieg zdarzeń z udziałem
oskarżonych. Na podstawie tych zeznań ustalono stan faktyczny. Analizując powyższe zeznania, Sąd dał im wiarę w
całości. Świadek z niniejszą sprawą zetknął się przy wykonywaniu swoich rutynowych obowiązków. Nie ma żadnych
powodów, aby bezpodstawnie obciążać oskarżonego .
Przesłuchany w charakterze świadka P. Z. zeznał, iż od czerwca do września 2002 roku pełnił funkcje członka
zarządu i był świadkiem dostarczenia sprzętu komputerowego. Sprzęt ten odebrał J. N.. W dniu 8.11.2002 roku
podczas komisyjnego otwarcia budynku zajmowanego przez (...) stwierdzono brak sprzętu komputerowego jak i części
samochodowych składowanych na terenie spółki. W sporządzonym protokole " nie stwierdzono widocznych śladów
włamania."
Przesłuchany w charakterze świadka na okoliczność podpisywania protokołu przekazania sprzętu M. S., zeznał iż na
dokumencie widnieje jego podpis, natomiast, na pewno nie podpisywał go w dacie zawartej na protokole i podpis taki
musiał złożyć w terminie późniejszym, podczas podpisywania innych dokumentów.
Sąd ocenił zeznania P. Z. i M. S. za wiarygodne. Są one jasne i logiczne.
Zeznania pozostałych świadków były mniej istotne dla ustalenia stanu faktycznego , świadkowie bowiem nie mają
wiedzy na temat opisywanych wydarzeń.
Nie budziły również żadnych wątpliwości, zdaniem Sądu, co do swej wiarygodności i rzetelności pozostałe dowody
dokumentarne zebrane w sprawie, w tym dokumentacja związana z zawarciem przedmiotowej umowy. Zostały one
sporządzone w sposób prawidłowy, zgodnie do stosownych regulacji prawnych określających ich formę i treść.
Reasumując zatem całokształt omówionego materiału dowodowego, Sąd doszedł do wniosku, że zebrane w sprawie
dowody nie są wystarczającego do tego, aby przypisać oskarżonym dopuszczenie się zarzucanego im aktem oskarżenia
przestępstwa.
W art. 286 k.k. określona została odpowiedzialność za oszustwo, którym jest motywowane celem osiągnięcia
korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie
jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Podjęcie
przez pokrzywdzonego niekorzystnej decyzji majątkowej spowodowane jest posłużeniem się przez sprawcę fałszem
jako czynnikiem sprawczym. Wprowadzenie w błąd (tzw. oszustwo czynne) polega na tym, że sprawca własnymi
podstępnymi zabiegami doprowadza pokrzywdzonego do mylnego wyobrażenia o określonym stanie rzeczy.
Przedmiotem wykonawczym oszustwa jest mienie, które obejmuje zarówno uszczerbek majątkowy – lucrum cessans,
jak i utracone korzyści – damnum emergens, jeżeli są następstwem niekorzystnego rozporządzenia mieniem
przez pokrzywdzonego. Skutkiem przestępstwa oszustwa jest niekorzystne rozporządzenie mieniem przez osobę
wprowadzoną w błąd lub której błąd został przez sprawcę wyzyskany. Niekorzystne rozporządzenie mieniem oznacza
pogorszenie sytuacji majątkowej pokrzywdzonego, aczkolwiek nie musi polegać na spowodowaniu efektywnej szkody
(wyrok SN z 30.08.2000 r., V KKN 207/00). Oszustwo jest przestępstwem kierunkowym, a celem sprawcy jest
uzyskanie szeroko pojętej korzyści majątkowej, która może polegać zarówno na uzyskaniu zysku (zwiększeniu
aktywów), jak i na zmniejszeniu pasywów.
Dążenie sprawcy może obejmować zarówno korzyść dla siebie, jak i dla kogo innego (zob. art. 115 § 4kk).
Przypisując sprawcy przestępstwo oszustwa konieczne jest wykazanie, że działał on w zamiarze bezpośrednim
kierunkowym o szczególnym zabarwieniu (dolus coloratus), tak co do celu działania, jak i używanych środków (wyrok
SN z 22.11.1973 r., III KR 278/73, OSNPG 1974, nr 7, poz. 81).
Przedmiotem ochrony przestępstwa oszustwa z art. 286 k.k. jest mienie. Pojęcie "mienie" określa także przedmiot
ochrony wszystkich przestępstw zawartych w rozdziale XXXV kodeksu karnego. Mienie jako przedmiot ochrony
przestępstw umieszczonych w rozdziale XXXV kodeksu karnego występuje w zależności od kontekstu znamion
konkretnego typu czynu zabronionego w węższym lub szerszym zasięgu pojęciowym. W węższym zakresie tej nazwy
mieszczą się tylko rzeczy oraz przedmioty i twory przyrody uznane za rzeczy przez postanowienia ustawy albo
traktowane jak rzeczy przez ustawę karną (por. przestępstwo kradzieży, kradzieży z włamaniem i rozboju). W
odniesieniu do przestępstwa oszustwa pojęcie "mienie", jako przedmiot ochrony, występuje w tzw. szerokim zakresie
nazwy "mienie", obejmując wszelkie prawa majątkowe, rzeczowe i obligacyjne, w tym także usługi, świadczenia, zyski
lub pożytki stanowiące majątek.
Oszustwo polegające na doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie w błąd
jest przestępstwem podwójnie skutkowym. Dla odpowiedzialności karnej konieczne jest bowiem ustalenie, że między
zachowaniem sprawcy a skutkiem w postaci błędnego wyobrażenia rozporządzającego mieniem o rzeczywistości,
w części określającej elementy istotne z punktu widzenia decyzji o rozporządzeniu mieniem zachodzi związek
przyczynowy oraz ustalenie, że między zachowaniem sprawcy a rozporządzeniem mieniem zachodzi związek
przyczynowy (por. wyrok SA w Katowicach z 31 sierpnia 2000 r., II Aka 191/00, Prok. i Pr. 2001, nr 3, poz. 19; wyrok
SN z 15 listopada 2002 r., IV KKN 618/99, LEX nr 75460).
Opis znamion oszustwa nie określa sposobów przy pomocy, których można wprowadzić w błąd daną osobę. Ustawa nie
zawiera w tym zakresie żadnych ograniczeń, wprowadzenie w błąd możliwe jest, więc przy wykorzystaniu wszelkich
sposobów i metod, które doprowadzą do powstania rozbieżności między świadomością osoby rozporządzającej
mieniem a rzeczywistym stanem rzeczy. Brzmienie znamion oszustwa wskazuje jedynie, iż elementem, którym musi
się charakteryzować każdy sposób wprowadzenia w błąd, jest to, iż ma ono wywołać u konkretnego podmiotu
wyobrażenie o istniejącym stanie rzeczy nieodpowiadające prawdzie.
Przenosząc te teoretyczne rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż w świetle materiału dowodowego w
ocenie Sądu zachowanie oskarżonych spełnia wszystkie przesłanki zawarte w art. 286 § 1 k.k. Oskarżeni działali w celu
uzyskania korzyści majątkowej. Chcieli doprowadzić do uzyskania, kosztem pokrzywdzonego, korzyści majątkowej
dla C.. Oskarżeni, z racji pełnionych przez siebie w spółce funkcji, mieli pełną wiedzę i świadomość jaka jest
kondycja finansowa spółki. Pomimo tego podpisując umowę leasingu poświadczyli nieprawdę stwierdzając, że firma
(...) nie posiadała żadnych przeterminowanych zobowiązań oraz zaległości czynszowych. Wprowadzili więc w błąd
pokrzywdzonego, przedkładając jako autentyczne stwierdzające nieprawdę zaświadczenie o braku w/w zaległości.
Oskarżeni mieli przy tym świadomość, że zła sytuacja finansowa spółki nie pozwoli na realizację umowy. Oskarżony P.
W. podkreślał, że w tamtym czasie zadłużenie spółki było ogromne, oskarżony J. S. (1) wyjaśnił, że przy podpisywaniu
wniosku kredytowego podejrzany był przekonany, że nikt nie udzieli kredytu tej spółce wobec zadłużenia w stosunku
do Skarbu Państwa. Nie ma więc żadnych wątpliwości, że oskarżeni zawierając umowę nie mieli zamiaru wywiązania
się z niej, zaś sytuacja materialna spółki w czasie zawierania umowy nie dawała możliwości dotrzymania postanowień
umowy.
Uznając winę oskarżonych Sąd wymierzył oskarżonym kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem na okres próby 1 roku. Przy wymiarze kary Sąd kierował się zasadami określonymi w rozdziale VI
kodeksu karnego, w szczególności w przepisach art. 53 k.k. Sąd wnikliwie analizował zarówno elementy przedmiotowe,
jak i podmiotowe czynu z troską, aby wymiar kary spełnił poczucie społecznej sprawiedliwości kary, był adekwatny
do stopnia winy i osiągnął cele zapobiegawcze i wychowawcze.
Z okoliczności wpływających obciążająco na wymiar kary Sąd uwzględnił stopień winy, jak i stopień społecznej
szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonych. Przestępstwo, którego dopuścili się oskarżeni, co wynika z
jego istoty jest przestępstwem umyślnym. Oskarżeni mieli pełną świadomość swojego przestępczego działania, a w
momencie dokonania czynu zabronionego mieli niczym niezakłóconą możliwość podjęcia decyzji i zachowania się
zgodnie z prawem. Nie zaszła także żadna z okoliczności wyłączających winę czy bezprawność czynu.
Wymierzając oskarżonym karę Sąd baczył także, aby orzeczona kara była adekwatna do stopnia społecznej
szkodliwości czynu. Stopień ten również należy uznać za znaczny z uwagi na rodzaj naruszonego dobra, postać zamiaru
i motywację oskarżonych. Przestępcze działanie oskarżonych zostało skierowano przeciwko dobru chronionemu
prawem, jakim jest mienie.
Sąd uwzględnił również cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma osiągnąć kara wobec oskarżonych. Warunki
i właściwości osobiste oskarżonych, ich sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, uprzednia niekaralność,
wpływały na ich korzyść.
Ustalając okres próby Sąd kierował się stopniem pewności prognozy kryminologicznej względem oskarżonych.
Sąd na podstawie 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonych do częściowego naprawienia wyrządzonej szkody w całości
poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) sp. z o. o. kwot po 1000 złotych w okresie próby
Sąd, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwolnił oskarżonych w całości od zapłaty kosztów sądowych uznając, że
ich uiszczenie byłoby dla nich zbyt uciążliwe, biorąc pod uwagę konieczność realizacji orzeczonego obowiązku
naprawienia szkody.