14_PARSZA WAERA

14. Cotygodniowe czytanie Tory:
Parsza Waera ‫ָא‬
‫( וָ ֵאר‬Którym się objawił )
Szemot 6;2-9;35
Streszczenie parszy:
W ostatnim tygodniu fragment Tory ( Szemot ) opowiadał, jak Mojżeszowi i Aaronowi zlecono iść do
faraona i przekazać wiadomość Boga: "Wypuść mój lud, aby mogli obchodzić moje święto na pustyni."
Faraon nie tylko odrzucił ten postulat, ale nałożył jeszcze ostrzejsze zarządzenia w stosunku do Żydów
co powodowało, niezawinione cierpienia. Mojżesz zwrócił się do Boga, który zapewnił go, że faraon
będzie w końcu tego żałował z powodu "przymuszenia" mocną ręka Boga do wypuszczenia jego ludu.
W tym tygodniu parsza zaczyna się słowami:
Bóg przemówił do Mojżesza i rzekł do niego: "Ja jestem JHWH (‫) ֲאנִי יְהוָה‬. Objawiłem się (‫)וָ ֵארָא‬
ַ ‫אֵל‬, ale mojego imienia
Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmocny El Szaddai ‫שׁדָּי‬
JHWH (‫וּשׁמִי יְהוָה‬
ְ ) Nie dałem im poznać. (Wj 6:2-3)
Zauważ, że Imię Boże JHWH (‫ )יְהוָה‬było oczywiście już znane w sensie poznawczym przez przed
mojżeszowych ojców, ale ten fragment (i towarzyszące objawieniu JHWH cztery czasowniki
["wyprowadzę ... wybawię .. . wyratuję ... wezmę cię "]) miały wskazywać, że bezpośrednie
doświadczenie mocy i chwały JHWH nie było w pełni otrzymane przez patriarchów Izraela.
Wtedy Bóg powiedział Mojżeszowi, że ma zamiar spełnić obietnicę daną Abrahamowi, Izaakowi i
Jakubowi, wprowadzając Izraelitów do ziemi Kanaan, i że słyszał "jęk Izraelitów, których Egipcjanie
uczynili niewolnikami" ( Wj. 6:5 ). Potem polecił Mojżeszowi, aby przekazał pięć obietnic dla ludu
Izraela: " Ja jestem JHWH! Uwolnię was od jarzma egipskiego i wybawię was z niewoli, i wyswobodzę
was wyciągniętym ramieniem i przez surowe kary. I wezmę sobie was za mój lud, i będę wam Bogiem,
i przekonacie się, że Ja, JHWH, Bóg wasz, uwolniłem was spod jarzma egipskiego. Potem wprowadzę
was do ziemi, którą z ręką podniesioną przysiągłem dać Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi. Dam ją wam
na własność. Zaiste, Ja jestem JHWH! "(Wj 6:6-8).
Należy pamiętać, że podczas Sederu Paschalnego, pijemy cztery kielichy wina by pamiętać każdą z tych
czterech obietnic Bożych. Te kielichy są następujące:
1.
Kielich Uświęcenia - "Ja cię wywiodę (tzn. hoceti: ‫ֵאתי‬
ִ ‫ )הוֹצ‬z Egiptu". Pierwszy kubek "ustawia się
osobno" w czasie Paschy (czyli Kiddusz).
2.
Kielich Wyzwolenia - "Ja cię wybawię (tj. hicalti: ‫ְתּי‬
ִ ‫)ה ַצּל‬
ִ z niewoli." Drugi kielich przedstawia
historię Wyjścia (Maggid) i wspomina dziesięć plag (np. Eser ha-makot: ‫שׂר‬
ֶ ‫)ה ַמּכּוֹת ֶע‬,
ַ opisanych w
Księdze Wyjścia.
3.
Kielich Odkupienia - " Wykupię cię (tzn. ga'alti: ‫ְתּי‬
ִ ‫ ) ָג ל‬z Moją mocą." Trzeci kielich dotyczy
odkupienia win przez Boga przez krew baranka na koniec posiłku (wznosi się gdy afikomen jest
zjedzony). Był to kielich, który Jeszua poświęcił na pamiątkę "Krwi Przymierza", którą przelał na
odpuszczenie grzechów ( Łk 22:20;. Mat 26:28 ).
4.
Kielich Odnowienia - "Wezmę was (tzn. lakachti: ‫תּי‬
ִ ‫ָק ְח‬
ַ ‫ )ל‬jako mój lud i będę waszym Bogiem".
Ten kielich zamyka Seder Paschalny (Hallel). Jeszua powiedział swoim uczniom, że On nie będzie pić
czwartego kielicha, ale obiecał zrobić to z nimi w przyszłym Królestwie (Mat. 26:29), może być
nazywany Kielichem Odnowienia, ponieważ będzie on w pełni smakować dopiero gdy cały Izrael będzie
zbawiony (Rz 11:26).
5.
Kielich Eliasza - mędrcy, którzy skompilowany tradycyjny tekst do Hagady chcieli dodać piąty kielich
ִ ‫)ה ֵב‬
ֵ do ziemi, którą przysiągłem dać
w oparciu o obietnicę: "Oto zwiastuję wam (tj. heveti: ‫אתי‬
Abrahamowi, Izaakowi, i Jakuba "(Wj 6:8), choć w chwili kiedy Hagada została skomponowana, ta
obietnica nie została jeszcze spełniona. "Piąty kielich" został więc umieszczony na stole Sederu jako
"Kielich Eliasza" i symbolizuje obietnicę wyrażoną w nadziei: "W przyszłym roku w Jerozolimie!" Dzisiaj
możemy powiedzieć: "W przyszłym roku w Jerozolimie obudowanej przez Mesjasza". (Ściśle rzecz
biorąc, mędrcy powinna doliczyć jeszcze 6 kielich do Sederu, oparty na obietnicy, że Bóg da (tzn. latet
(‫תּי‬
ִ ‫ָת‬
ַ ‫ )נ‬ziemię dla narodu żydowskiego jako własność na wieki.)
Kiedy Mojżesz powiedział Izraelitom dobrą nowinę o nadchodzącym odkupienia win przez Boga, ludzie
nie chcieli słuchać ze względu na ich "słabości ducha" (‫ )רוּ ַח מִקּצֶר‬i ich trudy niewoli. Następnie Bóg
przemówił do Mojżesza: "Idź i powiedz faraonowi, królowi egipskiemu, aby wypuścił lud Izraela z ziemi
swojej." Mojżesz protestował, ponieważ nawet Izrael nie słuchał go, jak mógł mieć nadzieję, że przekona
faraona? Opowiadanie nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie Mojżesza, choć powtarza, że Bóg
"rozkazał" Mojżeszowi i Aaronowi wyprowadzić lud z Egiptu (Wj 6:13).
Podana w parszy genealogia Mojżesza i Aarona, funkcjonuje jako swego rodzaju "preludium" do
stwierdzenia: "I rzekł JHWH do Mojżesza:" Patrz, ustanowiłem cię bogiem (elohim) dla Faraona, a twój
brat Aaron będzie twoim prorokiem. Będziesz mówić wszystko, co wam rozkażę, a twój brat Aaron
będzie przemawiał do faraona, aby wypuścił synów Izraela z ziemi swojej "(Wj 7:1-2). Wtedy Bóg
powiedział, że serce faraona uczyni ciężkim (akisze), tak że nie usłucha ich, co następnie spowoduje, że
Bóg dokona wyroku na Egipcie za ucisk narodu żydowskiego. " Wtedy Ja położę rękę moją na Egipt i
wyprowadzę zastępy moje, lud mój, synów izraelskich z ziemi egipskiej przez surowe wyroki." (Wj 7:4).
Gdy faraon nie pozwolił ludziom udać się podróż na pustynię, aby oddać pokłon Bogu zaczęło się
"starcie" między królestwem człowieka i królestwem Bożym. Tora mówi nam, że Mojżesz miał
osiemdziesiąt lat, a Aaron osiemdziesiąt trzy lata, kiedy po raz pierwszy przemówili do faraona (Wj 7:7).
W pierwszym cudzie, laska Aarona zamieniła się w węża i połknęła inne węże egipskich czarowników
(Wj 7:9-13). Niemniej jednak, Faraon miał "twarde serce" i nie pozwolił Izraelitom wyjść. Wtedy Bóg
zaczął wysyłać coraz ostrzejsze z serii plag na Egipcjan.
Pierwsze dwie plagi (zamiana wody z Nilu w krew i roje żab) były powielane przez egipskich magów,
więc faraon był niewzruszony. Gdy trzecia plaga (wszy/komary) dotknęła ziemi, magowie zaniepokoili
się. Po czwartej pladze (roje owadów), faraon okazał się żal, a nawet zgodził się aby Izraelici czcili Boga
lecz bez fizycznego opuszczania ziemi egipskiej. Jednak po ustaniu tej plagi, Faraon był nadal uparty
ponownie i zmienił zdanie. Zarówno piąta plaga (zarazy) i szósta plaga (bolesne czyraki) nie zmieniły
umysłu faraona. Podczas siódmej plagi, grzmoty, ogień i lód połączone w niszczący grad, który zabił
zwierzęta i zniszczył roślinność w całym Egipcie. Nawet faraon uznał swoją grzeszność potwierdzając
przy tym wielkość i prawość Boga.
Mimo to widząc te wszystkie cuda, Faraon pozostał nadal dumny i nieporuszony. Ponieważ faraon
jeszcze nie ustąpił Bóg dalej "zatwardził" jego serce, powodując nadejście końcowej plag na Egipt
i umożliwił wielkie wyjście Izraela z Egiptu.
Uzupełnienie: plagi egipskie
Plagi egipskie (tzn. makot Mitzraim: ‫מכּוֹת‬
ַ ‫)מ ְצ ַריִם‬
ִ odnoszą się do nieszczęścia, które spadło na Egipt z ręki Boga
Izraela, jak to opisano w Księdze Wyjścia. Ponieważ było w sumie dziesięć różnych plag zesłanych na Egipt, są
one również nazywane "dziesięć plag" (tzn. Eser ha-makot: ‫שׂר‬
ֶ ‫)ה ַמּכּוֹת ֶע‬.
ַ
Choroby te są również wymienione w
Psalmie 78:44-51 i Psalm 105:23-39 . W parszy Wa'era, opisano pierwsze siedem z tych dziesięciu plag .
1.
Makat Dam (‫מכַּת‬
ַ - ‫)דם‬:
ָ Woda zamieniła się w krew (Wj 7:14-25)
2.
Makat Tzefarde'a (‫מכַּת‬
ַ - ‫ְדּ ַע‬
ֵ ‫ְפר‬
ַ ‫)צ‬: żaby z Nilu (Wj 7:25-8:11)
3.
ַ - ‫)כּנִּים‬: komary (lub wszy) z pyłu (Wj 8:12-15)
Makat Kinim (‫מכַּת‬
4.
Makat Arov (‫מכַּת‬
ַ - ‫) ָערוֹב‬: roje much (lub dzikich zwierząt) (Wj 8:20-32)
5.
ַ - ‫)ד ֶבר‬:
ֶ zaraza na bydło (Wj 9:1-7)
Makat Dever (‫מכַּת‬
6.
Makat Szechin (‫ַתמ‬
ַ ‫ כּ‬- ‫)שׁחין‬:
ְ Wrzody (Wj 9:8-12)
7.
ַ - ‫)בּ ָרד‬:
ָ grad i ogień (Wj 9:13-35)
Makat Barad (‫מכַּת‬
8.
Makat Arbeh (‫מכַּת‬
ַ - ‫ְבּה‬
ֶ ‫) ר‬: Szarańcza (Wj 10:1-20)
9.
Makat Choszekh (‫מכַּת‬
ַ - ‫)חוֹשׁ ְך‬:
ֶ
Ciemności (Wj 10:21-29)
10. Makat Bechorim (‫מכַּת‬
ַ ‫)בּכוֹרוֹת‬:
ְ Śmierć pierworodnych (zob. II Mojż 11:1-12:36)
Exodus 12:12 Bóg mówi: "... nad wszystkimi bogami Egiptu będę wykonywać sądy." W ten sposób plagi są
uważane za symbol upadku różnych bogów czczonych w starożytnej mitologii egipskiej (i okultyzm w ogóle):
1.
Woda zamieniła się w krew - Hapi i / lub Num (bóg Nilu)
2.
Żaby z Nilu - Heket (bogini płodności i wody)
3.
Komary z prochu - Geb (bóg Ziemi)
4.
Muchy - Khepri (bóg stworzenia, pan much i chrząszczy np. żuk skarabeusz)
5.
Śmierć zwierząt - Apis (bóg zwierząt przedstawiany jako byk); Ozyrys
6.
Wrzody to uderza w - Isis (bogini przyrody, uzdrowienia i pokój)
7.
Grad i ogień - Nut (bogini nieba i siostra Geb)
8.
Szarańcza wysyłana z wiatrem - Set (bóg burzy, ciemności i zaburzenia)
9.
Trzy dni ciemności - Ra (bóg słońca) i Set (bóg ciemności)
10. Śmierć pierworodnych - faraon ("syn Ra"); Num / Amon (ram boga)
Akronim Dziesięciu Plag
Podczas (Maggid część) Pascha Seder, wylewamy z drugiego kielicha recytując nazw dziesięciu plag.
Powstała tradycja recytowania trzy skróty ("detzakh, adasz, be'achav"), i wylewania z kubka trzy razy:
Midrasz o lasce Mojżesza
ַ - "laskę" - zwykł wykonywać różne znaki i cuda według
W przypadku, gdy Mojżesz używał mateh (‫)מ ֶטּה‬
Pirḳe Avot 5:8, laska była jedną z dziesięciu rzeczy, które zostały utworzone pierwszego wieczoru przed
zmierzchem Szabatu. Hebrajskie litery które były wyryte na tej lasce, tworzyły skrót od dziesięciu plag
(akronim).
Laskę otrzymał Adam w ogrodzie Eden, a on przekazał ją Henocha. Enoch przekazał Noemu, który
z kolei dał Abrahamowi. Abraham dał ją Izaakowi, a Izaak dał Jakubowi, który przywiózł ją ze sobą do
Egiptu. Kiedy Jakub umarł, Józef zabrał laskę, a kiedy i on zmarł, została ona umieszczona w pałacu
faraona. Jitro, który był jednym z doradców faraona, później nabył ją, i zasadził w swoim ogrodzie w
Madianie. Nikt nie był w stanie usunąć laski stamtąd aż do Mojżesza, który ją zabrał. Kiedy Jitro to
zobaczył, był przekonany, że Mojżesz będzie jedynym z tych których użyje Bóg by wyzwolić Izraela
z Egiptu, więc dał mu córkę Ciporę za żonę. (Zwróć uwagę na podobieństwo do opowieści o "Królu
Arturze" i legendzie o mieczu w kamieniu).
Postscriptum: Centralne miejsce Exodusu
Exodus jest chyba najbardziej fundamentalnym wydarzeniem historii Żydów. Oprócz tego, że
obchodzony co roku w czasie Paschy ( Wj 12:24-27;.. Lb 9:2-3;. Pwt 16,1 ), jest wyraźnie wymieniony
w pierwszym z Dziesięciu Przykazań ( Wj 20:2. ), a należy to przypomnieć, co szabatu ( Pwt. 5,12-15 ).
Święta Szawuot i Sukot również czerpią z niej (pierwszy przypominając nadanie Tory na górze Synaj,
a drugi przypominając opiekę Boga nad pokoleniem Exodusu idącym z Egiptu do Ziemi Obiecanej).
Rzeczywiście, prawie każde przykazanie z Tory (w tym prawa Świątynne i system ofiarny) mogą cofać
nas wstecz do historii wyjścia z Egiptu. Co najważniejsze, Exodus zapowiada i jest przykładem dzieła
odkupienia poprzez ofiarne życie Jeszui Mesjasza, prawdziwego Króla Żydów i Baranka Bożego.
Równie ważne, jak Mojżesz w historii Wyjścia, jest, aby pamiętać, że tylko Bóg może być nazwany
Wybawicielem lub Odkupiciel Izraela. To na Bogu a - nie Mojżeszu - słusznie koncentruje się historia
Wyjścia (w istocie, tradycyjny tekst hagady na Paschę nawet nie wspomina imienia Mojżesza).
Gdyby Mojżesz działał w swojej własnej sile, nie byłby typem Mesjasza. Mojżesz musiał nauczyć się
cierpliwości i upokorzyć się na pustyni, zanim zdążył nauczyć się rozpoznawać obecność Boga ....
Dopiero po spotkaniu - " Anioła JHWH mówiącego z pośrodku ognia "- mógł być użyty i funkcjonować
jako sługa Boga i mediator.
Jeszcze dodatkowa myśli. Jest oczywiste, że jednym z głównych celów odkupienia przez Boga jest, aby
nadać wolność i godność swojemu ludowi. Jak pokazuje historia faraona, Bóg nie odnosi się pozytywnie
do oprawców, dyktatorów i innych megalomanii światowych przywódców, którzy zaprzeczają prawdzie
i którzy dążą do zniewolenia ludzi stworzony na Jego obraz i podobieństwo. Tak jak Bóg osądził Egipt
za ucisk i przemoc, tak pewnego dnia uderzy "władców tego świata" rózgą żelazną i roztrzaska ich w
kawałki, jak naczynie garncarza (Psalm 2:9-10).
Ważne jest, aby pamiętać, że Pan nas zbawia, abyśmy stali się Jego dziećmi i dlatego możemy być
obleczeni na wieczność w godność/chwałę ... Nasze odkupienie czyni nas dziedzicami Królestwa Bożego
i obywatelami nieba. Nigdy nie wolno nam postępować jak niewolnicy - nie do państwa, a nie banki, nie
bać, a nie do obrzędów religijnych i propagandy (Gal. 5:1). Bóg oddał swego Syna dla nas, abyśmy
mogli stać się wolnym, aby żyć jako Jego umiłowane dzieci.... Wszystkie zagrożenia, systemu
światowego - ekonomiczne, religijne, społeczne, itp. - są puste i próżne wobec chwalebnego odkupienia,
danego nam w Jeszui, naszym Zbawiciela.
Celem Bożego odkupienia jest dla nas być stworzeni w wolności i godności jako ukochane dzieci Boże
... Jesteśmy zbawieni przez wzgląd na miłość Boga i na jego chwalę ... Parafrazując słowa CS Lewisa:
Bóg nie kocha nas, bo jesteśmy dobrzy, ale Bóg uczyni nas dobrymi, ponieważ On nas kocha ...
Czytanie z Haftory Księga Jechezkel/Ezekiel 28:25-29:21:
Tak powiedział Jahwe Pan: Kiedy zgromadzę dom Izraela spośród ludów, pomiędzy którymi był rozproszony...
będą mieszkać na swojej ziemi... będą na niej mieszkać bezpiecznie. Będą budować domy i uprawiać winorośl...
I będą wiedzieć, że Ja jestem Jahwe, Bóg ich. (Ezekiel 28:25-26)
Prorok Ezekiel opisuje wizję powrotu narodu wygnanego po zniszczeniu Jerozolimy przez Babilon jako proces
dwustopniowy. Po pierwsze - naród doświadczy fizycznego odkupienia - będzie "zamieszkiwał swoją własną
ziemię... bezpiecznie... budował domy i uprawiał winorośl". Po drugie, doświadczy duchowego odkupienia będą "wiedzieli, że ja jestem Jahwe, ich Bóg".
Ten dwustopniowy proces jest paralelny do dwustopniowego procesu w Exodusie, którego część jest
wspomniana w dzisiejszej porcji Tory (Waera). W naszej parszy Bóg mówi: "Uwolnię was od pracy dla Egipcjan
i wyprowadzę z ich niewoli... I zrobię z was swój lud i będę waszym Bogiem." (Wj 6:6-7). A zatem, w opowieści
o wyzwoleniu, fizyczne bezpieczeństwo i spokój poprzedzają duchowe zrozumienie i spełnienie. Dobra kondycja
w wymiarze fizycznym i ekonomicznym jest warunkiem możliwości duchowego rozwoju.
Tradycja żydowska dostrzega niezwykle mocną potrzebę osiągnięcia poczucia godności i szacunku dla samego
siebie. Musi ona być spełniona, aby człowiek był gotów stanąć prosto i w pełni sił przed Bogiem. Bóg nie
pragnie, aby jego lud był słaby i podatny na zranienie, ale by był silny i niezależny, aby rozpoznał świętość
tkwiącą w zasobach danych im przez Boga. I aby potrafił wykorzystać je do budowania świata
odzwierciedlającego obecność i doskonałość Boga.
Abraham Joszua Heschel powiedział: "Poprzez nasz kontakt z rzeczami najbliższymi, dotykamy najdalszych.
Nawet poczucie zadowolenia z powodu zaspokojenia potrzeb fizycznych może być uświęconym aktem. Może
najważniejszym przesłaniem judaizmu jest to, że robiąc rzeczy skończone, możemy dotknąć nieskończoności".
Czytanie z Brith Chaddasza List do Rzymian 9;14-33:
Apostoł Paweł rozważa tu trudny problem; czy miłujący Bóg może nienawidzić, nienawiścią, która
wydaje się w dodatku całkowicie arbitralna? Na usta mogą się cisnąć słowa: to niesprawiedliwe ze strony
Boga. Ap. Paweł skupiając się zarówno na wszechwładzy Boga, jak i na Jego sprawiedliwości
odpowiada: Nigdy w życiu! „On Skałą, dzieło Jego doskonałe, bo wszystkie drogi Jego są słuszne; On
Bogiem wiernym, a nie zwodniczym, On sprawiedliwy i prawy”(Dewarim 32,4). Dalej pada trudne
stwierdzenie, że Bóg czyni zatwardziałym (tu serce faraona). Rodzi to pytanie o moralną sprawiedliwość
w świecie. ”Jeśli to Bóg czyni mnie zatwardziałym, to czemu mnie wini za tę zatwardziałość?”
Paweł nie specjalnie nas pociesza, gdy na swój typowo żydowski sposób na pytanie odpowiada pytaniem:
Kimże ty jesteś, marny człowieku, byś mógł się spierać z Bogiem? Raszi zwraca uwagę, na fakt,
że faraon pięciokrotnie dostał szansę nawrócenia się (przez pięć pierwszych plag), ale sam zatwardział
swoje serce, i dopiero wtedy Bóg przypieczętował tę jego decyzję. Bóg nie zatwardza niczyjego serca,
z wyjątkiem serca zdeklarowanego buntownika. Dalsze wersety pokazują, że Boże miłosierdzie objawia
się wyraziściej, cudowniej, chwalebniej, jeszcze miłosierniej, gdy wyraźnie postrzegamy rzeczywistość
sądu.
DALSZE MYŚLI O PARSZY WAERA (Którym się ukazał) 2 Mojż. 6:2-9:35
• Pan Bóg przedstawia się Mojżeszowi oraz obiecuje wyprowadzić naród z ziemi egipskiej i dać im w
dziedzictwo ziemię Kanaan • Przedniejsi domu Lewiego • Mojżesz i Aaron stają przed faraonem •
Zatwardziałość faraona • Znak węża • Plaga krwi • Plaga żab • Plaga komarów • Oddzielenie ziemi
Goszen znakiem odkupienia • Droga trzech dni • Plaga chmar (robactwa lub dzikich zwierząt) • Plaga
zarazy bydła • Plaga wrzodów • Plaga gradu •
Słowa czytania nowego miesiąca, zaczynają się od zagadnienia poznania Boga pod Jego Imieniem.
To wielka prawda i skomplikowane zagadnienie teologiczne. W jaki sposób poznanie Boga zmienia się
przez poznanie Jego Imienia. Czy plagi, moc działania Bożego były objawieniem mocy i strasznej potęgi
Jego Imienia? Czy potop, zagłada Sodomy, zburzenie świątyni, ogień z nieba, który grozi teraźniejszemu
światu ukazują chwałę Bożego Imienia? Słowa wersetu 9:16 zdawałyby się to potwierdzać. Również
zalecona ostrożność w obchodzeniu się z Bożym aniołem, który później prowadził Izraela po puszczy,
“w którym było Imię Boże” (2 Mojż. 23:21). Ale znów potem, gdy Salomon wybudował dom Imieniowi
Bożemu (2 Sam. 7:13, 1 Król. 5:5 lub 19), chwała tego Imienia była raczej piękna niż straszna, również
wtedy gdy Imię to znalazło się na czołach sług Bożych. Czym jest poznanie Boga pod Jego Imieniem?
Być może czytanie opisu pierwszych siedmiu plag spadających na Egipt pomoże nam odpowiedzieć sobie
na to pytanie.
Pan Bóg przedstawił się Abrahamowi jako Bóg Wszechmogący, „El Szaddaj” (1 Mojż. 17:1).
Jego synom przedstawia się już jako Bóg ojca ich Abrahama (1 Mojż. 26:24; 1 Mojż. 28:13). Mojżeszowi
Pan Bóg przedstawia się jako Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, ale odtąd będzie się już identyfikował jako
ten, który wyprowadził naród Izraela z ziemi egipskiej. Tak podpisze się Pan Bóg swoim własnym
palcem na kamiennych tablicach przymierza: „Jam jest JHWH Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi
Egipskiej, z domu niewoli” – 2 Mojż. 20:2. Ten rodzaj identyfikacji Stworzyciela nieba i ziemi aktualny
jest do dzisiaj, choć niedaleko już są dni, gdy nie będzie się więcej mówić „Jako żyje JHWH, który
wywiódł synów Izraelskich z ziemi Egipskiej. Ale: Jako żyje JHWH, który wywiódł synów Izraelskich
z ziemi północnej, i ze wszystkich ziem, do których ich był wygnał” (Jer. 16:14-15).
We wszystkich tych rodzajach identyfikacji Pana Boga jedna rzecz jest wspólna: Pan Bóg jest tym,
który wyprowadza. Pan Bóg wyprowadził Abrahama z ziemi ojców, Pan Bóg wyprowadził Izrael z ziemi
egipskiej i Pan Bóg wyprowadza Izraela, a wraz z nim cały świat, z ziemi północnej, z królestwa pogan,
których władzy świat został poddany po upadku królestwa Izraela. Gdy faraon proponuje Mojżeszowi,
by swoje święto obchodzili w ziemi Goszen, Mojżesz odpowiada, że nie byłoby to możliwe, gdyż ofiara
Izraela byłaby obrzydliwością dla Egipcjan i nie mogłaby uwielbić Boga. Warunkiem złożenia czystej
ofiary było wyjście na pustynię na odległość trzech dni od Egiptu (2 Mojż. 8:27). Odłączenie się, wyjście,
jest istotą naszego identyfikowania się z Bogiem. Wiarę okazujemy przez opuszczenie ziemi ojców,
chcąc złożyć Bogu czystą ofiarę opuszczamy Egipt, a przyjdzie czas, że będziemy również musieli
pozytywnie odpowiedzieć na wołanie „ludu mój, wyjdź z Babilonu” i razem ze współczesnym narodem
Izraela opuścić porządek „ziemi północnej”, by udać się na Syon. Nasz Bóg jest Bogiem wyjścia, Bogiem
Exodusu.
Pamiętaj! Nie da się chwalić Boga czystą ofiarą w ziemi egipskiej.
Cokolwiek by to dla Ciebie nie oznaczało, musisz opuścić „dom niewoli”.
Pan Bóg nasz jest Bogiem, który nas wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
I jeszcze ciekawostka chronologiczna wynikająca z czytania tego tygodnia: Niewola Egipska nie mogła
trwać 430 lat, a liczbę 430 lat z 2 Mojż. 12:40 trzeba jakoś objaśnić. Jako że: Kaat, syn Lewiego wszedł
ze swym ojcem i z dziadkiem Jakubem do Egiptu (1 Mojż. 46:11), Kaat umarł mając 133 lata (2 Mojż.
6:18), jego syn Amram przeżył w niewoli 137 lat (2 Mojż. 6:20), Syn Amrama, Mojżesz stanął przed
faraonem mając 80 lat (2 Mojż. 7:7). Tak więc nawet gdyby Kaat był wniesiony do Egiptu na rękach jako
roczne niemowlę, gdyby w roku śmierci spłodził Amrama, a Amram w roku śmierci spłodził Mojżesza,
to i tak niewola mogłaby trwać co najwyżej 350 lat. Na podstawie innych danych umiemy wyliczyć,
że od przybycia Jakuba do Egiptu do oswobodzenia ludu Bożego upłynęło 210 lub 215 lat.
Nieobrzezane wargi
Jakoż mię usłucha Faraon? a jam nie obrzezanych warg. 2 Mojż. 6:12,30
Mojżesz trzy razy wymawiał się od zaszczytnej służby podając za powód trudności w mowie. Pierwszy
raz, przy krzaku, użył określeń „ciężkie usta”, „ciężki język” (2 Mojż. 4:10). Potem, już w Egipcie, gdy
Bóg wysyła go do faraona, dwukrotnie mówi o swych „nieobrzezanych wargach”.
Trzy wspomniane organy mają największy udział w artykulacji mowy. Usta swym układem kształtują
samogłoski począwszy od u do a, barwa dalszych samogłosek – e do i kształtowana jest przez uniesienia
języka. Usta i język odpowiedzialne są za większość zwarć kształtujących spółgłoski. Ciężkie usta i język
utrudniają właściwe uformowanie samogłosek, nieobrzezane wargi uniemożliwiają artykulacje
spółgłosek. Człowiek o ciężkich ustach i języku oraz nieobrzezanych wargach nie może wyraźnie mówić.
Słowo „nieobrzezany”, po hebr. „aral” oznacza, że coś jest zablokowane, zatamowane, zatarasowane.
W dosłownym zastosowaniu tego słowa napletek (hebr. „aralah”) skrywa i blokuje tę część członka,
która umożliwia rozmnażanie. Ale słowo to pojawia się także w zastosowaniach symbolicznych, gdy
mowa jest o „nieobrzezanych uszach” (Jer. 6:10), czyli uszach zatkanych, niezdolnych do słyszenia, o
„nieobrzezanym sercu” (Jer. 9:26 lub 25), czyli sercu, które nie potrafi uzewnętrzniać właściwych uczuć,
o „nieobrzezanym rozumie” (Abak. 2:16) – zatarasowanej zdolności pojmowania spraw.
Przepis z 3 Mojż. 19:23 mówi o „nieobrzezce drzew”, czyli nieczystym przez trzy lata owocu drzew
przejętych po poganach.
Trudno powiedzieć, na czym w rzeczywistości polegała trudność wymowy Mojżesza. Czy rzeczywiście
się jąkał, jak domyślają się jedni, czy też chodziło o trudność w posługiwaniu się językiem egipskim po
czterdziestu latach na emigracji, jak sądzą inni. A może chodzi o to, że Mojżesz nie był człowiekiem
słowa, ale czynu. Potrzebował rzecznika. Mojżesz miał koncepcję, wiedział jak, ale ktoś musiał to ubrać
w słowa. Wymownie zilustrował to w operze „Mojżesz i Aaron”, Arnold Schönberg, który Aaronowi
pozwala wyśpiewywać swoje kwestie, podczas gdy Mojżeszowi każe mówić bez melodii.
Każdy z wierzących, który powoływany jest przez Boga do jakiejś służby, ma swoje ułomności. Zwykle
głos Boży dociera do nas właśnie wtedy, gdy poczucie słabości i nieużyteczności dominuje w naszym
myśleniu i działaniu. Jeśli to nie obłudna, ukryta zazdrość ani nie kokieteria, lecz prawdziwa pokora i
niska samoocena skłania nas do myślenia, że się nie nadajemy, to często oznacza to, że właśnie wtedy
nadajemy się najbardziej. Najlepszymi nauczycielami nie są ci, którzy z natury są w jakiejś dziedzinie
lepsi od innych, ale tacy, którzy na drodze do mistrzostwa pokonali wiele trudności.
Powracając do trudności wymowy – często obserwujemy, jak ludzie mający łatwość wymowy pokrywają
nią brak treści. Trudność w formułowaniu poglądów połączona z pracą nad umiejętnością wypowiadania
się prowadzi niekiedy do fantastycznych rezultatów. Ów trud pokonywania zapory warg przejawia się
często w niezwykłym bogactwie tych nielicznych słów, które pokonują barierę ciężkich ust.
Biada nam, gdy pojawia się w naszych sercach uczucie, że zostaliśmy wybrani do jakiejś służby Bożej
dlatego, że jesteśmy od innych lepsi, bardziej utalentowani. Zdaje się, że w takim stanie możemy się
przydać tylko Szatanowi do wykonania jego dzieła. Bóg tymczasem czeka aż zakończą się nasze
„czterdzieści lat” uganiania się za owcami po pustyniach Synaju. Niełatwo to sobie wyobrazić – jeden z
najwyższych urzędników egipskich, znakomicie wykształcony i wyszkolony dowódca, być może
wynalazca fonetycznego zapisu mowy – przez czterdzieści lat pracuje jako najemny pasterz. Zawód
wyuczony – oficer, zawód wykonywany – pastuch. Dopiero po czterdziestu latach pastuszenia nadawał
się na Bożego sługę. Bóg ma czas. Jeśli nam się czasami śpieszy, to wtedy diabeł się najbardziej cieszy.
Pokarm dla ścisłego umysłu
...lat żywota Kaatowego było sto i trzydzieści i trzy lata... lat żywota Amramowego było sto i trzydzieści i
siedem lat. 2 Mojż. 6:16-20
Umysły ludzi rozmiłowanych w matematyce i innych naukach przyrodniczych jak i same te nauki
zwykło się określać przymiotnikiem „ścisłe”. Słowo to ma kilka znaczeń, a jego powiązanie ze światem
liczb i wzorów wynika pewnie z tego, co Słownik Języka Polskiego podaje na drugim miejscu, pisząc
„2. wierny szczegółom, faktom; wykonany lub wykonujący coś z dużą dbałością o szczegóły; dokładnie
określony, sprecyzowany; skrupulatnie przestrzegany”. Jakże trafnie definicja ta określa Biblię oraz
ludzi, którzy ją chętnie czytają. Oby tylko słowo „ścisły” odniesione do umysłu człowieka wierzącego
nigdy nie oznaczało „ciasny”...
Wracając jednak do szlachetnego znaczenia ścisłości – Biblia doprawdy napisana jest z wielką
dbałością o szczegóły. Jakże jesteśmy za to wdzięczni jej autorom. Gdyby bowiem nie te kilka liczb,
które podkreśliliśmy w przewidzianym do czytania na ten tydzień tekście, dreptalibyśmy może w
ciemnościach jak chodzi o długość pobytu Izraelitów w Egipcie.
Nieco dalej w księdze „imion” przeczytamy, że czasu mieszkania synów Izraelskich, którego
mieszkali w Egipcie, było cztery sta lat, i trzydzieści lat. (2 Mojż. 12:40). Na tej podstawie wielu
współczesnych naukowców przyjęło, że od przybycia Jakuba do Egiptu do osiemdziesiątego roku
Mojżesza upłynęło 430 lat. Co wiadome było uczonym od tysięcy lat, tym pogardzili współcześni,
dla których skorupa z ziemi nie wiadomo przez kogo i kiedy napisana ważniejsza jest od biblijnego
świadectwa. Tymczasem Biblia sama wyjaśnia, że od przybycia rodziny Józefa do Egitu do zabicia
pierworodnych egipskich nie mogło upłynąć 430 lat.
Z zapisu 1 Mojż. 45:11 wynika, że Kaat przybył ze swym ojcem Lewim do Egiptu, a jego syn Amram
był ojcem Mojżesza. Na podstawie tych danych można ustalić jaka jest najwyższa liczba lat, które mogły
upłynąć od przybycia Jakuba do Egiptu do osiemdziesiątego roku życia Mojżesza (2 Mojż. 7:7), czyli do
wyjścia Izraelitów z Egiptu. Gdyby Kaat miał 1 rok w czasie przeprowadzki jego rodziny z Kanaanu do
Egiptu, gdyby spłodził syna Amrama w 133 roku życia, czyli przy samym końcu życia, gdyby Amram
także spłodził swego syna Mojżesza w roku swej śmierci, czyli w 137 roku życia, to od przybycia Jakuba
do Egiptu do osiemdziesiątego roku życia Mojżesza upłynęłoby 133+137+80=350 lat. Oczywiście jest to
liczba uzyskana z przyjęciem krańcowych założeń, a rzeczywista długość tego okresu musiała być
mniejsza.
Ową rzeczywistą liczbę, niesprzeczną z powyższymi danymi można ustalić na podstawie
oświadczenia Pawła, że od zawarcia przymierza z Abrahamem do ustanowienia Przymierza przy wyjściu
Izraela z Egiptu upłynęło 430 lat (Gal. 3:17). Jeśli przymierze z Abrahamem zawarte było w 75 roku jego
życia (1 Mojż. 12:4), a Izaak urodził się 25 lat później (1 Mojż. 21:5), któremu w wieku 60 lat (1 Mojż.
25:26) urodził się syn Jakub, a ten przybył do Egiptu mając 130 lat (1 Mojż. 47:9), to łatwo można
policzyć, że od 75 roku Abrahama do 130 roku Jakuba upłynęło 25+60+130=215 lat. Oznacza to, że od
przybycia Jakuba do Egiptu do wyjścia Izraela upłynęło 430-215 czyli 215 lat. Niektórzy opierając się
jedynie na zapisach Starego Testamentu wyliczają tę liczbę na 210 lat.
Jak zatem należy rozumieć ową liczbę 430 lat mieszkania Izraelitów w ziemi Egipskiej (2 Mojż.
12:40)? Pomyłka w Biblii? Z pewnością nie. Ale nad tym niechaj się każdy zastanowi sam, a i my może
powrócimy do tego zagadnienia w komentarzu do czytania przyszłego tygodnia.
Zniszczony plagami Egipt...
Najprawdopodobniej 10 plag kompletnie zmieniło na dość długi czas do tej pory bezpieczny i dostatni
kraj. Podobnie raczej stabilny porządek feudalny drugiego tysiąclecia naszej ery przeorały dwie wielkie
zawieruchy wojenne w pierwszej połowie XX wieku i swoista „trzecia biada” – plaga komunistycznej
ideologii – zupełnie nieadekwatnej do ziemskiej, samolubnej natury materialności – pleniąc się w wielu
krajach Europy i Trzeciego Świata po drugiej wojnie światowej.
Bezpośrednim skutkiem 10 plag jest nadanie pięknego prawa narodowi wybranemu.
W Prawie Mojżeszowym liczba 10 odgrywa podstawowe znaczenie.
Trzy wielkie klęski, kończące Drugie Tysiąclecie po Chrystusie – zdaje się – że dają nadzieję – iż
Wiekuisty (niech będzie uwielbione Jego Wielkie Imię) – zmęczony karaniem materialności trudnym
wiekiem XX, otworzy zasoby Dobroci i Łaski – by (choćby tylko cichych i spokojnych w sądzie
i postępowaniu) – błogosławić w nadchodzącym Trzecim Tysiącleciu naszej ery.
Abyś poznał, że Pan Bóg nasz nie ma sobie równego...
Te słowa pokazują cel jakiemu służyło karanie Egiptu. Metoda Bożego postępowania z grzesznym
faraonem, a także czującym się bezpiecznie narodem egipskim, żyjącym dostatnio nad błogosławiącym
Egipt Nilem to cierpienie. Nie było sensem tego karania jedynie uwolnienie Żydów z jarzma niewoli albo
zadanie bólu Egipcjanom - ale manifestacja mocy Pana Boga, wydanie świadectwa o Jego potędze...
Głębokim pragnieniem piszącego komentarz jest by w naszych czasach zmienił się akcent w Bożym
działaniu z karania nieposłusznych na błogosławienie pokornych i szukających Boga. Jest to nieśmiałe
marzenie, z respektem czytające przepowiednie kar, klęsk - które mają dosięgnąć ludzi w czasach
ostatecznych. Być może te czynności karzące współcześnie żyjących, niepoprawnych samolubów
i błogosławienie cichych i pokornego serca mogą iść z sobą w parze...
Oby słowa proroctwa Izajasza wyrażały uczucia Pomazańca Pańskiego, Jezusa, który w swej Paruzji być
może jest mocen jednocześnie ten czas uczynić błogosławieniem, miłościwym rokiem Boga, a także
dniem pomsty dla tych, co stanowczo odmawiają pokuty:
Izaj. 61:1-3
1.Duch Jahwe Pana nade mną, bo Jahwe mnie namaścił. Posłał mnie, abym głosił dobrą nowinę ubogim,
bym opatrywał rany serc złamanych, żebym zapowiadał wyzwolenie jeńcom i więźniom swobodę;
2. abym obwieszczał rok łaskawości Jahwe i dzień pomsty naszego Boga; abym pocieszał wszystkich
zasmuconych,
3. bym rozweselił płaczących na Syjonie, abym im wieniec dał zamiast popiołu, olejek radości zamiast
szaty smutku, pieśń chwały zamiast przygnębienia na duchu. Nazwą ich terebintami sprawiedliwości,
szczepem Jahwe dla Jego chwały. (Biblia Tysiąclecia)
Oby Mesjasz - sprawiając radość płaczącym w Syonie - uwielbił swojego Ojca, Boga Abrahama, Izaaka
i Jakuba...
I tak oto srogie ukaranie Egiptu plagami przenosi nasze zmęczone bólem serca, przejęte pokutą umysły,
ozdobione pokorą uczucia w być może bliski już czas błogosławienia tych co płaczący w Syonie...
Dygresja o próbach posługiwania się laską - na podobieństwo Mojżesza i Aarona
Piszący komentarz chciałby pokrótce zastanowić się czym dla niego i dla naśladowców pokornego
Mojżesza, elokwentnego Aarona - tudzież wpatrzonych w przykład Jezusa chrześcijan - może być
zdecydowane ujęcie laski, sprawne i skuteczne posługiwanie się nią w służbie dla Boga i bliźnich.
Myślą moją jest, że to oznacza poznanie prawdy o tym, jakie jest moje miejsce w planach Bożych,
w Jego sercu. Choćby zarys tej wiedzy - zobaczonej jakoby w zamazanym zwierciadle, w odbiciu tylko
pokazujący osobistą, wielką miłość Bożą dla nas - daje nam moc do zapanowania nad swoimi
namiętnościami...
Wierzę, że doskonałe posługiwanie się laską-berłem to kwestia niosącej pełne zrozumienie
wieczności, w której każde Boże stworzenie będzie królowało, będzie miało swoją koronę i wieniec
zwycięstwa - a także insygnia władzy (czasem tylko ograniczonej do kierowania swoją świadomością,
wielbienia w wieczności w sposób doskonały Wiekuistego).
Bardzo się cieszymy z posiadania w naszym ręku na razie tylko pielgrzymiego kija. Służąc nam w
trudach poświęconego życia, w naszej drodze pielgrzyma przez życie - może po wielu latach poświęcenia
- już w tym życiu - stanie się Bożą Mocą dającą nam więcej sposobności do służenia, do oddawania
chwały Bogu. A może dopiero za zasłoną śmierci zmieni swój całkiem pospolity wygląd w kosztowność
książęcej buławy, insygnia władzy i kontroli przede wszystkim nad swoją świadomością, Wolą, Sercem,
myślami. Oby nawet już w tym życiu to znamię Boże miłości było nam podarowane i potrafiło oddalić od
nas, od naszego otoczenia dokuczliwe plagi, klęski, utrapienia ducha, słabości, błędy...
„Demoniczne” pytanie
I zatwardził JHWH serce Faraona... 2 Mojż. 9:12
Jak to? Bóg „zatwardził serce” faraona, a potem go za to karał – pyta mój skłonny do wątpienia
umysł.
Martin Buber opowiada (Der Weg des Menschen, s. 7-13), że raw Salman z Reussen, gdy był
przesłuchiwany w Petersburgu, usłyszał z ust komendanta pytanie: „Jak to można zrozumieć,
że wszechwiedzący Bóg pytał Adama 'gdzie jesteś'”. W odpowiedzi cadyk skierował uwagę komendanta
na to, że Bóg pyta każdego człowieka, gdzie się znajduje, czy jest zadowolony ze swego położenia,
czy nie chciałby się zmienić. Komentując tę opowieść Martin Buber pisze: „Istnieje demoniczne pytanie,
pytanie pozorne, które jedynie przedrzeźnia pytanie Boże, pytanie prawdy” (tamże, s. 13).
Dlatego zamiast zadawać „demoniczne” pytanie, które jedynie podnieca mój umysł, pytam sam
siebie, jakie jest moje serce? Twarde czy mięsiste? A jeśli twarde, to dlaczego nie ulega skruszeniu.
Skruszone serce będzie zdolne zapytać Boga, dlaczego wcześniej było zatwardziałe. Tymczasem jednak
nie umie zadać Bożego pytania, pytania Prawdy, pytania, które zmienia, które ustanawia Archimedesowy
punkt podparcia, umożliwiający poruszenie całego świata.
Mojżesz i Bóg nie byli zbyt wiarygodni w oczach uwięzionych w Egipcie Izraelitów. Słowa Mojżesza
o wyzwoleniu spowodowały jedynie jeszcze większe opresje. Bóg zapewnia Mojżesza, że prędko objawi
swoją moc. Już na początku tej parszy czytamy jednak, że oto Bóg ponownie zwraca się do Mojżesza.
Czy nie dość już było słów? Co Bóg może powiedzieć w takiej chwili, co byłoby pomocne, a nie
szkodliwe dla Izraelitów?
Przypomnij im, mówi Bóg Mojżeszowi, że znajdują się w drodze. Przypomnij im, że droga ta rozpoczęła
się dawno temu, wraz z pierwszymi krokami ich przodków - Awrahama, Icchaka i Jaakowa - którzy także
musieli się nauczyć, że związana z przymierzem obietnica nie wypełni się za ich życia. Bóg zdaje się
mówić, że Izrael znajdzie siłę, by trwać i wierzyć w nadchodzące wyzwolenie, gdy nauczy się patrzeć
w przeszłość - na cierpienie i wyzwolenie, jakiego doświadczyli jego przodkowie.
Izrael musi pamiętać, że przymierze nie zaczęło się z tym pokoleniem i nie zakończy się wraz z
opuszczeniem Egiptu. "Wyprowadzę was... Wybawię was... Wezmę was dla Siebie jako naród...
Zaprowadzę was do ziemi, którą przysiągłem dać Abrahamowi, Icchakowi i Jakubowi". To jest proces,
który trwa.
W każdym pokoleniu - mówimy w czasie pesachowego sederu - musimy nauczyć się myśleć o sobie tak,
jakbyśmy osobiście doświadczyli wyzwolenia z Egiptu. My, podobnie jak nasi przodkowie, mamy
skłonność koncentrowania się na tej, konkretnej chwili, która trwa, z jej problemami, zagrożeniami.
Ale być Żydem to wiedzieć, że jesteśmy częścią procesu, który zaczął się dawno temu i nie zakończy się
za naszego życia. Może nie być żadnej nagrody. Może niecierpliwić nas to, że nie widzimy natychmiast
wyników naszych starań. Jak Mojżesz i synowie Izraela w Egipcie możemy jednak znaleźć pocieszenie
w tym, że jesteśmy cząstką trwającego dzieła Przymierza.
PYTANIA i ODPOWIEDZI do Parszy WAERA
• Parsza: Wa'era [‫„ ]וָ ֵארָא‬objawił się” • Rozdziały: Exodus 6:2-9:35
Streszczenie
W ubiegłym tygodniu parsza (Szemot) opowiadała, jak Mojżeszowi i Aaronowi zlecono by zanieśli
faraonowi wiadomości od Boga: "Wypuść mój lud, aby mogli obchodzić moje święto na pustyni”
(Księga Wyjścia 5:1). Faraon nie tylko to odrzucił, ale ustanowił surowe dekrety przeciwko Izraelitom,
które spowodowały ich jeszcze większe cierpienia. Mojżesz odwołał się do Boga, który zapewnił go,
że Faraon ostatecznie ustąpi przymuszony „silną ręką Bożej mocy” do wypuszczenia ludu.
W tej parszy, Bóg powiedział Mojżeszowi, że zamierza spełnić swoją obietnicę daną Abrahamowi,
Izaakowi i Jakubowi, dając Izraelitom ziemię Kanaan, i że słyszał "Jęk wzdychania Izraelitów, których
Egipcjanie zmuszali do niewolniczej pracy" (Wj 6:5). Dlatego Bóg polecił Mojżeszowi, aby powiedzieć
ludziom: " Ja jestem Jahwe. Ja was uwolnię od ciężkiej pracy dla Egipcjan i wyprowadzę z tej niewoli.
Wybawię was moją wyciągniętą prawicą po dokonaniu bardzo surowego sądu nad nimi. I wezmę sobie
was za mój lud, i będę wam Bogiem, i przekonacie się, że Ja, jestem Jahwe Bóg wasz, uwolniłem was
spod jarzma egipskiego. Potem wprowadzę was do ziemi, którą z ręką podniesioną przysiągłem dać
Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi. Dam ją wam na własność. Zaiste, Ja [jestem] Jahwe! (Wj 6:6-8)
(te cztery wypowiedzi są czasami nazywane "czterema wyrażeniami wykupu").
Pomimo tych wielkich obietnic ludzie jednak nie byli w stanie ich słuchać ze względu na „upadek
ducha” spowodowany przemęczeniem niewolniczą pracą. Następnie Bóg powiedział do Mojżesza: "Idź,
i powiedz Faraonowi, królowi egipskiemu, aby pozwolił Izraelitą wyjść z ziemi swojej. "Mojżesz
protestował, ponieważ Izraelici nie słuchali go, jak mógł kiedykolwiek mieć nadzieję, że przekona
faraona? Narracja nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie Mojżesza, choć Bóg powtarza,
Mojżeszowi i Aaronowi, że wyprowadzi lud z Egiptu (Wj 6:13).
Dalej podano genealogię Mojżesza i Aarona, co może służyć jako wstęp do ustalenia ich autorytetu
wśród ludu Izraela: "I rzekł JHWH do Mojżesza: Oto ustanawiam cię bogiem dla faraona, a brat twój
Aaron będzie twoim prorokiem. Ty powiesz mu wszystko, co ci rozkażę, a Aaron, brat twój, będzie
przemawiał do faraona, ażeby wypuścił Izraelitów ze swego kraju. " (Wj 7:1-2). Tora mówi nam,
że Mojżesz miał osiemdziesiąt lat, a Aaron osiemdziesiąt trzy lata, kiedy po raz pierwszy stanęli przed
faraonem. Następnie Bóg zapowiedział, że zatwardzi serce faraona tak, że nie będzie ich słuchać,
co następnie spowoduje sprowadzenie wyroku na Egipt za uciskanie narodu żydowskiego. „Ale faraon
nie usłucha was. Wtedy Ja położę rękę moją na Egipt i wyprowadzę zastępy moje, lud mój, synów
izraelskich z ziemi egipskiej przez surowe wyroki. (Wj 7:4).
Gdy faraon ponownie odmówił ludowi prawa do wyjścia na pustynię, aby wielbić Boga, nastąpiła
ostateczna rozgrywka pomiędzy królestwem ludzi a Królestwem Bożym. Pierwszy znak, laska Aarona
zamieniła się w węża, który połknął w całości laski egipski magów. Niemniej jednak, Faraon miał
"twarde serce" i nie pozwolił Izraelitom odejść. Bóg następnie zaczął wysyłać serię coraz cięższych plag
na Egipcjan. W pierwszej, wody Nilu zamieniły się w krew, a następnie roje żab pojawiły się na ziemi.
Wszy (komary) następnie pojawił się z prochu, a następnie stada szkodliwych i wściekłych zwierząt.
Zaraza zaczęła zabijać zwierzęta domowe, podczas gdy bolesne czyraki dotknęły Egipcjan. W siódmej
pladze, zesłał Bóg grad "ognia i lodu" z niebios, niszcząc duży obszar ziemi. Mimo, że faraon był
świadkiem wszystkich tych cudów, jednak pozostał dumny i niewzruszony. Gdy Faraon nadal nie
ustąpił, Bóg dalej "zatwardzał" jego serce, następnie zapowiedział zesłanie ostatecznych plag na Egipt
i wielki Exodus Izraela.
PYTANIA:
1. Co znaczy słowo "wa'era" ( ‫? )וָ ֵארָא‬
2. Dlaczego Bóg mówi do Mojżesza: "Ja jestem JHWH?" (Wj 6:2)
3. Co znaczy El Szaddai ( ‫שׁדָּי‬
ַ ‫? )אֵל‬
4. Dlaczego Bóg mówi, że On nigdy nie dał się poznać patriarchom pod imieniem Jahwe ( ‫) יהוה‬,
zwłaszcza, że nazywano go już wcześniej JHWH ? (6:3)
5. Jakie cztery obietnice Boga są upamiętnione przez użycie czterech kielichów wina podczas tradycyjnej
wieczerzy sederowej? (6:6-8)
6. Jak ludzie zareagowali na obietnice Boże? (6:9)
7. Kiedy Bóg powiedział Mojżeszowi, aby poszedł do faraona, i zażądał uwolnienia ludu Izraela,
co Mojżesz powiedział w odpowiedzi? (6:10-12)
8. Dlaczego Mojżesz miał wadę wymowy? (6:12)
9. Dlaczego Bóg nie uzdrowił Mojżesza z jego wady wymowy?
10. Jak Bóg postąpił wobec słabości Mojżesza, że był "nieobrzezanych warg"?
11. Dlaczego ród Lewiego poprzedzają Ruben i Symeon? (6:14-16)
12. Co było głównym powodem wykupienia (wyprowadzenia) z Egiptu?
13. Wymień trzech synów Lewiego, syna Jakuba (6:16)
14. Jakie było imię ojca Mojżesza? (6:17-19)
15. Z kim ożenił się Amram? (6:20)
16. Jakie były imiona dzieci Jocheved ?
17. Z kim ożenił się Aaron? (6:22)
18. Czy możesz wymienić czterech synów Aarona? (6:23)
19. Kim był Korach ( ‫ )קרַח‬i jego synowie (6:24-25)?
20. Kto to był Pinchas (tzn., Finesz)? (6:25)
21. W jaki sposób Mojżesz był "bogiem" dla faraona, a Aaron jego prorokiem? (7:1)
22. Dlaczego Mojżesz był "bogiem" dla Faraona, czy to ironia?
23. Dlaczego Bóg zatwardział serce faraona, tak że nie pozwolił Izraelitom wyjść?
24. Jeśli Bóg zatwardził serce faraona, przez co uczynił go upartym, jak faraon mógł być
odpowiedzialny za swoje czyny? Dlaczego tak surowo go ukarano? (7:3, Rz 9:17-ff.)
25. Ile lat miał Mojżesz, kiedy zaczął konfrontacje z faraonem? (7:6-7)
26. Jaki był pierwszy znak użyty do uwierzytelniania poselstwa Mojżesza? (7:8-9)
27. Co się stało, gdy egipscy magicy powtórzyli ten znak ? (7:11-13)
28. Jakie jest hebrajskie słowo oznaczające "plagę" ?
29. Czy Abraham przewidział wyjście z Egiptu? (Rdz 15:13-14)
30. Co Bóg miał na myśli, kiedy powiedział, że serce faraona było "uparte"? (7:14)
31. Dlaczego Bóg kazał iść Mojżeszowi do faraona rano, kiedy ten wychodził z wody Nilu? (7:15-16)
32. Bóg rozpoczął serię dziesięciu plag (eser ha-makkot). Jaka była pierwsza plaga?
33. Dlaczego Bóg uderzy na początku Nil ? (7:17-18)
34. Dlaczego wody Nilu zamieniły się w krew?
35. Czy magowie Egiptu potrafili powtórzyć pierwszą plagę? (7:22)
36. Ponieważ faraon nie zmienił swego serca, Bóg zesłał kolejną plagę. Ile dni minęło, zanim Bóg zesłał
drugą plagę? (7:25)
37. Co było drugą plagą? (7:26-29)
38. Dlaczego laska Aarona została wykorzystana do rozpoczęcia dwóch pierwszych plag?
39. Czy egipscy magicy byli zdolni do powtórzenia tej plagi? (8:3)
40. Dlaczego faraon prosił, by żaby zniknęły następnego ranka? (8:5-7)
41. Co zrobił faraon gdy zobaczył, że żaby zaczęły wymierać? (8:11)
42. Jaka była trzecia plaga, i dlaczego czarownicy uznali to za znak od Boga? (8:12)
43. Jaka była czwarta plaga? (8:16-23)
44. Jak Faraon próbował targować się z Mojżeszem? (8:24-25)
45. Czy faraon wreszcie ustąpił gdy skończyła się czwarta plaga? (8:28)
46. Jaka była piąta plaga? (9:1-6)
47. A co była szóstą plagą? (9:8-12)
48. W jaki sposób zaraza wśród zwierząt Egipcjan, mogła nie zabić ich wszystkich podczas piątej plagi?
49. Jaka była siódma plaga? (9:13-35)
50. Dlaczego Bóg po prostu nie zgładził faraona i Egipcjan? (9:15-16)
51. Dlaczego Tora wspomina, że po siódmej pladze len i jęczmień zostały zniszczone, ale pszenica i
orkisz nie były? (9:31-32)
52. Jak Faraon zareagował na cudowny grad, który spadł? (9:27-28)
53. Jak każdy z czterech kielichów odpowiada o każdej z czterech obietnic? Jak widzisz zbawienie dane
w Mesjaszu w odniesieniu do każdego kielicha? Co z kielichem dla Eliasza?
ODPOWIEDZI:
1. Słowo "wa'era" jest w pierwszej osobie, prostą, bierną formą czasownika ra'ah ( ‫) ָר ה‬, "widzieć",
które znaczy "widziałem" lub "i ukazał się" (tj. Bóg ukazał się Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi).
2. W Torze gdy Bóg przemówił do Mojżesza, jest używane wyrażenie: "I rzekł JHWH do Mojżesza
mówiąc: ( ‫ֶל־משׁה לֵּאמר‬
ֶ ‫)וַיְַדבֵּר יְהוָה א‬, z wyjątkiem przypadków, gdzie jest użyte słowo Elohim ( ‫)אֱלהִים‬.
Z Imieniem JHWH jest związane współczucie i miłosierdzie Boże, a Elohim jest związany z Bożą
sprawiedliwością i prawością. Wedle niektórych mędrców, Bóg udzielił Mojżeszowi w nagany za jego
wcześniejszą prośbę o wyjawienie pełnej tajemnicy Jego Imienia (3:13), lub za ujawnienie, że sąd Boży
przeciwko Egiptowi był jednocześnie Jego współczuciem dla Izraela.
ַ ‫ )אֵל‬jest często tłumaczone jako "Bóg Wszechmocny", prawdopodobnie dlatego,
3. Imię El Szaddai ( ‫שׁדָּי‬
że tłumacze Septuaginty (czyli greckiego przekładu Starego Testamentu) myśleli, że Szaddai pochodzi
od czasownika głównego (szadad), że oznacza "obezwładnić" lub "zniszczyć". Łacińska Wulgata również
tłumaczy tak słowo "Szaddai" ( Bóg jest tak przytłaczający, że On jest uważany za "Wszechmogącego."
Jest jednak bardziej prawdopodobne, że imię Szaddai pochodzi od szadajim ( ‫שׁ ַדיִם‬
ָ ) hebrajskiego słowa
"piersi", wskazując na wystarczalność i pokarm (np. piersi matki, która ukazują Rachamim,
współczucie). Rzeczywiście, nazwa (El Szaddai) jest regularnie związana z płodnością i urodzajnością
pierwszych rodzin izraelskich.
4. Ponieważ każdy z patriarchów wzywał imienia JHWH (zob. Rdz 12:7-8, 26:25, 32:9; 28:16, 49:18,
itd.), możemy zrozumieć, że oznacza to, ujawnienie atrybutów Boga jako potężnego Odkupiciela Izraela
było nowym objawieniem. Rzeczywiście niektórzy pytają, czy "znaki i cuda" z plag były przeznaczone
bardziej dla Izraelitów niż dla Egipcjan, gdyż Izraelici byli uciskani przez siły Egiptu do tego stopnia,
że "utracili ducha nadziei ". Tradycyjne żydowskie komentarze mówią, że oświadczenie Boga
(tj." ale mojego imienia JHWH nie dałem im poznać ") była rzeczywiście forma nagany prośby Mojżesza
o poznanie wewnętrznego znaczenia imienia Boga. Patriarchowie mieli doskonałą ufność w Bogu i nie
naciskali, by ujawnił pełnię Swej tożsamości.
5. Cztery obietnice to " wyprowadzę cię", "dam ci", "Będę ci" i "ustanowię Cię moim ludem"
Należy jednak pamiętać, że w rzeczywistości jest więcej niż cztery obietnice w tym fragmencie:
"wprowadzę was do ziemi " i "i dam wam ziemię jako własność na wieki."
6. Oni nie słuchali Mojżesza z powodu "upadku ducha" spowodowanego ciężarami niewolnictwa.
7. Mojżesz logicznie argumentował (kal vahomer - od jasnego do ciężkich), że jeśli Izraelici nie
usłuchali go, gdy dał przesłanie nadziei, jak mógł oczekiwać, że faraon, usłucha go, gdy przekaże
wiadomość o zagładzie? Ponadto Mojżesz przypomniał Bogu, że miał wadę wymowy, która uczyniła go
słabym mówcą. Myśl, że miał "obrzezane wargi" oznacza, że uważał swoje usta za nie przydatne do
przekazania słów Boga (por. Wj. 4:10).
8. Według midrasz (Szemot Rabba), jako bardzo młody chłopak Mojżesz raz widział raz rzucanie złotej
korony faraona na ziemię. Dowiedziawszy się o tym akcie bezczelności, faraon opracował test, aby
sprawdzić, czy dziecko rozumie konsekwencje swoich czynów. Dlatego też przyniesiono, talerz z
kawałkiem złota i kawałkiem żarzącego się węgla. Pokazano to Mojżeszowi i nakazano by mały chłopiec
wybrał jedną z tych rzeczy. Jeśli Mojżesz wybrałby złoto, to oznacza, że rozumiał swoją wartość, a
zatem może zostać zabity. Z drugiej strony, gdyby Mojżesz wybrał żarzący kawałek węgla, to będzie
oszczędzony, ponieważ nie był w stanie odróżnić złota i świecącego węgla. Mojżesz zaczął sięgać po
złoto, ale anioł przesunął jego rękę w bok i złapał zamiast złota węgiel. Mojżesz natychmiast położył
rękę na ustach, tak niefortunnie, że spalił swoje wargi i język, tak bardzo, że w konsekwencji miał stałą
trudność wymowy. Później, gdy Bóg zlecił Mojżeszowi przemawiać do Izraelitów, zaprotestował
JHWH, że był kevad peh - "ciężkiego podniebienie "laszon i kevad" ciężkiego języka", a więc nie może
mówić w imieniu Boga (Wj 4:10).
9. Według midrasz, Bóg nie wyleczył Mojżesza z jego jąkania, ponieważ chciał by Izrael wiedział, że był
boski posłańcem. Kiedy mówił w imię Boga, jąkanie całkowicie znikało i Mojżesz rozmawiał płynnie
złatwością. Miało to na celu nauczenie ludzi, aby nie ufać ludzkiej mowie lub mądrości, lecz w mocy
Boga ....
10. Następnym razem, Bóg przemówił do Mojżesza i Aarona. Ponieważ Mojżesz skarży się, że on był
słabym mówcą, Bóg wyznaczył jego brata, aby był jego rzecznikiem (por. Wj. 4:14-15).
11. Bóg chciał zapisać rodzinną historię Mojżesza, rozpoczynając od Lewiego, ale to byłoby lekceważące
dla starszych braci Lewi, jeżeli oni nie zostaliby wspomniani najpierw. To również pokazuje, że Mojżesz
i Aaron zawdzięczają swoją pozycję Boskiej Opatrzność, gdyż nie było nikogo w dwóch starszych
plemionach godnych prowadzić ludzi. To również wyjaśnia, dlaczego inne plemiona nie są wymienione,
ponieważ nie ma potrzeby szukać dalej gdy Mojżesz i Aaron zostali znalezieni i uznani za godnych.
12. Głównym powodem było to, aby otrzymać Torę na Synaju i stać się narodem przymierza Boga.
Jednak punktem kulminacyjnym objawienia na Synaju był wzorzec Przybytku, który był zapowiedzią
ofiary Jezusa.
13. Trzech synów nazwano Gerszon ( ‫)ֵגּרְשׁוֹן‬, "obcy" (czyli wygnaniec); Kehath ( ‫) ְקהָת‬, (zmartwiony)
"zgromadzenie"; i Merari ( ‫) ְמ ָררִי‬, "gorycz" (maror). Mojżesz i Aaron byli Kehatytami.
14. Ojcem Mojżesza był Amram ( ‫) ַע ְמרָם‬, pierworodny syn Kehatha ( ‫ ) ְקהָת‬i przywódca plemienia
Lewiego (‫) ֵלוִי‬.
15. Amram poślubił ciotkę Jocheved (‫)יוֹ ֶכבֶד‬, która była córką Lewiego. Należy pamiętać, że choć
Kehath i Jocheved mieli tego samego ojca (Levi), nie mieli tej samej matki.
16. Jocheved urodziła Amranowi troje dzieci: Miriam, Aarona i Mojżesza.
17. Aaron był żonaty z siostrą Nachszona Eliszewa córką Aminadava (‫ִישׁבַע בַּת־עַמּינָדָב‬
ֶ ‫) ֱאל‬. Eliszewa
była siostrą przywódca plemienia Judy, który został wyliczony jako pierwszy, który wszedł do morza,
zanim rozstąpiły się wody (Lb 1:7).
18. Eliszewa urodziła Aaronowi czterech synów: Nadab (‫)נָדָב‬, Abihu (‫ ) ֲאבִיהוּא‬Elazar, (‫ ) ֶא ְל ָעזָר‬i Itamar
(‫) אִי ָתמָר‬.
19. Korach był Kehatytą kuzynem Mojżesza, który później poprowadził bunt przeciwko Mojżeszowi i
Aaronowi (Lb 16). Niektórzy z jego synowie jednak nie zostali pochłonięci przez ziemię, i słuzyli
później jako psalmiści (Ps 42, 44-49, 84, 85, 87 i 88 są przypisane do "synom Koracha").
20. Pinchas (‫ )פִּינְחָס‬był synem Elazara syna Aarona, który ożenił się z córką Putiel (Jethro?). Później
Pinchas służył Bogu z wielką gorliwością i ostatecznie odwrócił wyrok na Izraela z powodu tragicznego
wypadku w Baal Peor.
21. Mojżesz był jak bóg (elohim) w sensie, że byłe sędzią i sądził nakładając surowe kary na faraona.
Mojżesz wykonywał boską władzę (exousia) nad Egiptem i Egipt byłą Mu poddany. Aaron był jak
prorok dla faraona, ponieważ był on rzecznikiem Mojżesza.
22. To była także ironia, bo faraon uważał się za boga, ale Bóg pokazał mu, że jest naprawdę nikim.
23. Tak, Bóg może mnożyć swoje znaki i cuda, aby objawić całemu światu, że jest Bogiem (Wj 7:3)
24. Bóg uczynił upartym serce faraona, ale dopiero, gdy despota okazał się już zatwardziały odrzucając
przesłanie pierwszych pięciu plag. (Wj 7:22, 8:15, 8:19, 8:32, 9:7). Jednak o szóstej pladze, czytamy w
Torze: "A Bóg wzmocnił serce faraona "(II Mojż 9:12). Jeden grzech prowadzi do drugiego. Jeżeli ktoś
wielokrotnie odmawia poddania się Bogu, to On może ratyfikować decyzję i zapobiec nawrócenia (por.
Paweł w Liście do Rzymian 9:17-dk). Inna interpretacja: Bóg "Wzmocnił" serce króla tak, że będzie w
stanie wyrazić swoją wolną wolę - mimo dolegliwości dla Egiptu.
25. Mojżesz miał 80 lat a Aaron miał 83 lata (Bóg świadomie wybrał starców na zbawców narodu
żydowskiego). Z tego wersetu ten dowiadujemy się, że Aaron był starszym bratem Mojżesza. Mojżesz
pierwszy wchodził do pałacu, a następnie Aaron jako jego tłumacz. Mojżesz wtedy mówił cicho w
języku hebrajskim, a Aaron przekładał jego słowa faraonowi.
26. Mojżesz powiedział Aaronowi by rzucił laskę przed faraonem a stanie się wężem (‫) ַתּנִּין‬. Ten wąż był
symbolem faraona, gdy Aaron chwycił ją ponownie, stała się drewniany kijem To miał pokaz, że
chociaż wydaje się, że faraon jest śmiercionośną żmiją, to kiedy go chwycić, jest on jak martwy
drewniany kij. Midrasz mówi: "Pierwszym znakiem będzie laska, aby pokazać, że będę bił go jak psa."
27. Choć magowie byli w stanie powtórzyć znak, laska Aarona połknęła ich laski. To spowodowało,
faraon był w strachu, bo laska Aarona nie uległa zmianie i nie stała się grubsza po połknięciu innych
lasek - więc może połknąć rzeczy bez śladu! Niemniej jednak, faraon miał twarde serce i pozostał
niewzruszony tym wszystkim. Zauważ, że słowa "magik" lub "okultysta" są używane jako tłumaczenie
słowa chartumim (‫) ַח ְר ֻטמִּים‬, Uważa się ich za uczonych w Piśmie i uczonych Egiptu (od cheret, [‫] ֶחרֶט‬,
co oznacza narzędzie do grawerowania).
28. Hebrajskie słowo plaga makkah ( ‫) ַמכָּה‬, pochodzi od hebrajskich słów "uderzyć", "zranić" i "walić".
29. Tak, Bóg powiedział Abrahamowi, że jego potomkowie będą cudzoziemcami na obcej ziemi, a inni
zniewolą ich i będą dręczyć przez 400 lat. "Lecz ja także będę sądzić naród, który ich zniewoli, a potem
odejdą z wielkim bogactwem. "Abraham przewidział wyrok na Egipt dziesięć plag, itp.," strach w
ciemności. "
30. W tekście hebrajskim jest kaved lev ( ‫) ָכּבֵד לֵב‬, "ciężkie serce" w sensie obojętne, grube, gęste – jak
wątroba. W innych miejscach Tora opisuje zatwardziałość faraona jako chazak lewach ( ‫)חזַק לֵב‬, co
oznacza zatwardziałość jako buntownicze nastawienie ... W tym wersecie upór faraona oznaczał to, że nie
chciał wypuścić ludu.
31. Faraon był uważany za boskiego przez ludzi, więc musiał wykonywać swoje ablucje (czyli ulżyć
sobie) w ukrytym terenie nad rzeką. Po wykonaniu tej czynności, gdy znajdował się przy rzece ćwiczył
swoje okultystyczne sztuki. Bóg posłał Mojżesza właściwie w zacisze łazienki faraona by " zastukał
swoją laską," i powiedział ... "Przepraszam ... Pan, Bóg Hebrajczyków, posłał mnie by przekazać ci kilka
słów .... Wypuść mój lud ".
32. Plaga krwi (makkat-ha'dam: [‫) ַמכַּת־ ַהדָּם‬, jak opisano w Exodus 7:14-25. Wszystkie wody Egiptu od Rzeki Nil do wspólnych naczyń do picia - zmieniły się w krew.
33. Ponieważ król nie znał Boga i nie słuchał Jego głosu, Bóg objawił swoją moc wobec niego,
zamieniając wody Nilu w krew. To było właściwe, ponieważ Egipcjanie czcili tę rzekę jako boga,
Dlatego Bóg uderzył najpierw tutaj, w źródło ich życia fizycznego, aby wykazać swoją władzę nad nim.
Nie cała rzeka Nil zamieniła się w krew, ale tylko ta część rzeki, która płynęła przez Egipt. Gdy tylko
rzeka przekroczyła granicę Egiptu, woda była wolna do krwi - aż do źródła, żeby nie wymarły ryby - i po
wpłynięciu do słonej wody Morza Śródziemnego, na powrót stawały się czystą wodą.
34. Ponieważ krew niewinnych żydowskich dzieci była wrzucana do rzeki, Bóg spowodował, że teraz
cała krew stała się widoczna dla ludu Egiptu ... To, że wymarły również ryby pokazuje - że krew była
także głęboko pod powierzchnią wody. Rzeczywiście cała kraina była pełna krwi. Naczynia z
jedzeniem były zanieczyszczone krwią, gdy Egipcjanie chodzili, ich ubranie było zabrudzone krwią itp.
Izraelici mieli jeszcze duże rezerwy świeżej, czystej wody, ale gdy Egipcjanie zmuszali, aby dać im
trochę pić, woda zamieniała się w krew jak tylko dotykali jej ustami. W końcu Egipcjanie byli zmuszeni
kupować wodę od Izraelitów by mogli się napić.
35. Tak, choć to oczywiście tylko się pogarszało położenie Egipcjan. Ze względu na to, serce faraona
zatwardza się jeszcze raz - nie chce wierzyć - i dlatego nastąpił ciąg dalszy ostatniej rozgrywki...
36. Siedem pełnych dni. Zgodnie z tradycją, każda plaga trwała 7 dni (za wyjątkiem dwóch ostatnich:
plaga ciemności trwała 6 dni, a śmierć pierworodnych trwała tylko jeden dzień).
37. Plaga żab (makkat cefarde'a: [‫ ) ַמכַּת־ ְצ ַפ ְר ֵדּ ַע‬przebiegała w sposób opisany w Wj. 8:1-8:14.
Należy pamiętać, że hebrajskie słowo "Żaby" jest faktycznie pojedynczej: "plaga Żaba". Midrasz mówi,
że pierwotnie była jedna żaba gigant, która wyszła z Nilu, ale gdy Egipcjanie próbowali ją zniszczyć,
wychodziło z niej więcej żab, a gdy te zostały zniszczone, wychodziło nich jeszcze więcej, i tak dalej.
Plaga wykazała pełną władzę Jahwe jest nad Nilem, który będzie produkować żaby, które bezpośrednio
wyrządzały szkody Faraonowi i jego ludowi. Nieustanny rechot żab powodował, że Egipcjanie nie mieli
chwili odpoczynku, co miało być karą za płacz Izraelitów z powodu ich surowego traktowania. Żaby
dostały się do wszystkiego, w tym do ubrań ludzi i atakowały ich genitalia, itd. słowo "żaby" (‫) ְצ ַפ ְר ְדּעִים‬
pojawia się dziesięć razy w tej parszy, sugerując że ta plaga była tak zła, jak dziesięć plag.
38. Według tradycji żydowskiej, Mojżesz nie mógł sam zainicjować tych plag, bo Nil kiedyś chronił go.
Dlatego laska Aarona była używana do rozpoczęcia plagi.
39. Tak, ale to znowu tylko pogarsza sprawy ...
40. Każda z plag trwała siedem dni, więc faraon prosił Mojżesza by błagał Boga, aby usunął żaby jak
najszybciej. Ponieważ był to szósty dzień, kiedy o to poprosił, następnego dnia najwcześniej można było
rozkazać opuszczenie kraju. Według innej tradycji, był to już siódmy dzień plagi, więc magowie
powiedzieli faraonowi, że żaby zamierzają opuścić ich tego dnia, tak więc król miał nadzieję ujrzeć, że
Mojżesz był fałszywy. Mojżesz, oczywiście, powiedział faraonowi, że żaby opuszczą kraj na jego
polecenie w dniu następnym - i zrobił to. Magowie, więc narazili się faraonowi jako oszuści..
41. Mimo że czuł smród martwych żab w pałacu, on nadal zachował swoje serce mocno zbuntowane.
42. Plaga wszy i komary makkat kinnim [‫ ) ַמכַּת־ ִכּנִּים‬sposób opisany w Wj. 8:16-19. Wierzyli oni, że był
to znak od Boga (dosł. "palec Boży" - [‫) ֶא ְצבַּע אֱלהִים‬, Ponieważ nie mogli powtórzyć tego używając
swojej sztuki magicznej. Każdy Egipcjanin został pokryty wszami i gryzącym robactwem, jakby
mieszkali w śmietniku przez rok.
43. Plaga "rojów" makkat-arov: [‫ ) ַמכַּת־עָרוֹב‬much i dzikich zwierząt, jak opisano w Wj. 8:20-32.
Żydowska tradycja ma tendencję do traktowania tego jako stad dzikich zwierząt, które zaatakowały
Egipcjan (np. lwy, wilki, węże, skorpiony, osy, pająki, wrony, szarańcza i inne rodzaje szkodliwych
stworzeń) - straszna mieszanina wszystkich szkodliwych zwierząt świata. Te zwierzęta ścigały Egipcjan
i dręczyły ich. Bóg cudownie zabezpieczył Goszen tak, że żadne z tych zwierząt nie mogły tam wejść.
Według midraszu, ta plaga Była karą za zmuszanie Izraelitów by łapali zwierzęta i utrzymywali zoo dla
Egipcjan. Ponadto, ze względu niewolnictwo, stada Izraelitów były często atakowane przez dzikie
zwierzęta, co było powodem ich kłopotów.
44. Faraon zaproponował, że Izraelici mogą przyjść i złożyć ofiarę "w ziemi", ale Mojżesz odmówił,
stwierdzając, że lud, musi odbyć trzydniową podróż na pustynię, aby złożyć ofiarę. Poza tym,
Egipcjanie byli wegetarianami (faktycznie, nawet "weganami"), i traktowali ofiary ze zwierząt w kraju
jako "obrzydliwość". Faraon następnie powiedział, że pozwoli im iść na pustynię ", tylko, że nie mogą
iść bardzo daleko." Król poprosił Mojżesza, aby modlił się za niego, sugerując, że był gotowy wyjaśnić
zupełnie tą kwestie. Mojżesz zgodził ale ostrzegł faraona nie próbować oszukać go ponownie lub
zmienić zdanie, odmawiając wypuścić lud, by złożył ofiarę Bogu
45. Nie, znowu "jego serce było twarde (nieczułe)" i odmówił wypuszczenia ludu.
46. Piąta plagą była zaraza makkat-dever [‫ ) ַמכַּת־ ֶדבֶר‬W sposób opisany w Wj. 9:1-7. Zwierzęta Egipcjan
nabawiły się chorób i umierały, choć żadne ze zwierząt Izraelitów nie zmarło. Ta plaga była zapłatą za
zmuszanie Izraelitów by dbali o zwierzęta Egipcjan, podczas gdy sami pracowali jak zwierzęta podczas
ich niewoli. Faraon pozostał niewzruszony tą plagą, i dlatego Tora mówi, że sam Bóg zaczął zatwardzać
jego serce (II Mojż 9:12).
47. Szósta plaga były to; czyraki, pęcherze, wysypki i owrzodzenia u wszystkich Egipcjan i na
zwierzętach Egipcjan. To się nazywa makkat-szechin ( ‫ַת־שׁחין‬
ְ ‫ ) ַמכּ‬sposób opisany w Wj. 9:8-12.
48. Midrasz mówi, że: przed piątą plagą, Bóg dał Egipcjanom okazję słuchać jego ostrzeżeń i zabrać ich
zwierzęta do środka domów, gdzie będą bezpieczne. Zauważmy dalej, że hebrajskie słowa "bydło" i
"zwierzęta" są różne.
49. Siódmą plagą był grad zmieszany z ogniem tzn. makkat barad [‫ ) ַמכַּת־ ָבּרָד‬sposób zesłania tej plagi
opisany jest w Wj. 9:13-35. Według midrasz, każda wielka bryła lodu zawierała płonący ogień tak, że
przypominały gwiazdy spadające z nieba. Porównaj to jak Jeszua przedstawił czas Wielkiego Ucisku w
Mateusza 24:29.
50. Bóg rzekł do faraona: "Po to właśnie cię wzbudziłem, abym mógł na tobie okazać moją moc i aby na
całej ziemi rozsławiono moje imię. "(por. Rz. 9:17-ff).
51. Exodus nastąpił 15 Nisan, prawdopodobne jest, siódma plaga wystąpiła miesiąc lub dwa wcześniej,
gdyż sezon na te rośliny w Egipcie rozpoczyna się wcześniej niż ma to miejsce w Ziemi Obiecanej.
52. Znowu udawał skruchę i wyznał, że zgrzeszył; "Bóg jest sprawiedliwy, a ja i moi ludzie, jesteśmy
grzeszni i źli ". Niemniej gdy Mojżesz wyszedł i podniósł ręce do Boga, aby zatrzymać burzę, faraon raz
jeszcze zatwardział swoje serce, tak jak zapowiedział to Bóg Mojżeszowi. To jest mentalność
nikczemnego grzesznika: kiedy zło spotyka go, błaga Boga o miłosierdzie, ale kiedy zło mija,
natychmiast powraca on do swoich złych dróg.
53. Tradycyjny tekst Haggady został napisany zanim Izrael stał się narodem. Piąty kielich jest zatem
tradycyjnie upamiętnione jako "Puchar proroka Eliasza". Szósty kielich ("Dam") jest również
domniemany ...
Zaawansowane pytania dodatkowe:
1. Bóg dał co najmniej pięć obietnic dla Izraelitów na początku odkupienia (Wj 6:6-9):
a. "Będę cię wyprowadzić" (tj. hoceiti [‫]הוֹצֵאתי‬
b. "Dam ci" (tj. hicalti [‫] ִה ַצּלְתּי‬
c. "Będę z tobą" (to znaczy, ga'alti [‫ ְלתִּי‬:ָ‫]ג‬
d. "Zabiorę Cię" w moich ludzi (tj. lakachti [‫] ָל ַק ְחתִּי‬
e. "Sprowadzę cię" do ziemi, którą przysiągłem dać ojcom (tj. heveti [‫] ֵהבֵאתִי‬
Podczas tradycyjnego Sederowa, pijemy cztery kielichy wina dla upamiętnienia spełnienia każdej z tych
czterech obietnic Boga:
a. Kielich Uświęcenia - Kidusz Paschy
b. Kielich Wyzwolenia - świętuje historię wyzwolenia i dziesięć plag
c. Kielich Odkupienia - świętuje Boże odkupienie przez krew baranka
d. Kielich Odnowienia - zamyka Seder w chwale
e. Kielich Eliasza - (patrz: przypis poniżej)
2. Exodus jest chyba najbardziej podstawowym wydarzeniem historii żydowskiej. Jest upamiętniany
każdego roku w czasie Paschy, jest o tym mowa w pierwszym z dziesięciu przykazań
(Księga Wyjścia 20:2), a należy przypomnieć, co szabat (Pwt 5,12-15). Najważniejsze święta Szawuot
(Pięćdziesiątnica) i Sukkot (Namiotów) wynika z niej. Rzeczywiście, prawie każde przykazanie
Tory (w tym w prawach o Przybytku i systemie ofiarniczym) można prześledzić powrót do historii
Exodus. Najważniejsze, Exodus zapowiada i jest przykładem dzieła odkupienia poprzez ofiarne życie
Jeszui Mesjasza, prawdziwego Króla Żydów i Baranka Bożego.
Porównaj (dla kontrastu), jak historia Exodusu Izraela jest "typem" lub "obrazem" duchowego Exodus
odkupionych przez Jeszua Mesjasza. W jaki sposób Exodus już został spełniony, w jaki sposób my
wciąż czekamy na nasze odkupienie? Rzeczywiście, co zrobić, że jest centralna idea odkupienia, sama?
Co Bóg ma na myśli, gdy tak mówi, o całym planie wykupienia ludzi z niewoli grzechu i śmierci?
Plagi egipskie
Plagi egipskie (tj. makot Micraim [‫צ ַר‬
ְ ‫ ] יִםמַכּוֹת ִמ‬odnoszą się do serii nieszczęść, które spotkały Egipt
z ręki Boga Izraela, jak wspomniany w Księdze Wyjścia. Ponieważ było w sumie dziesięć różnych plag
zesłanych na Egipt, są one również nazywane "dziesięć plag" (tj. Eser ha-makkot)[ ‫ֶשׂר ַהמַּכּוֹת‬
ֶ ‫] ע‬.
W Parszy Wa'era, jest opisane pierwsze siedem z dziesięciu plag.
Exodus 12:12 Bóg mówi: "... nad wszystkimi bogami Egiptu dokonam sądu." Tak plagi więc są uważane
za symbol upadku różnych bogów czczonych w starożytnym Egipcie, mitologii (i okultyzm w ogóle):
#
1.
Plaga
Woda w krew
dam [‫]דָם‬
2. Żaby
cepardeim [‫צ ַפ ְר ֵדּ ַע‬
ְ]
3. Wszy lub komary
kinnim [‫] כּנִּים‬
4. Muchy
arov [‫]עָרוֹב‬
5. Zaraza wśród bydła
dever [‫] ֶדבֶר‬
6. Wrzody
szechin [‫שׁחין‬
ְ]
7. Grad i ogień
barad [‫] ָבּרָד‬
8. Szarańcza
arbeh [‫ ְר ֶבּ‬$‫] ה‬
9. Ciemności
choszekh [‫חוֹשׁ ְך‬
ֶ ]
10. Śmierć
pierworodnych
bechorot [‫] בְּכוֹרוֹת‬
odniesienie
Wj. 7:14-25
bożek egipski
Hapi i / lub Khnum (bóg Nilu)
Wj. 7:25-8:11
Heket (bogini płodności i wody)
Wj. 8:12-15
Geb (bóg Ziemi)
Wj. 8:20-32
Khepri (władca much i chrząszczy)
Wj. 9:1-7
Apis (bogini zwierząt)
Wj. 9:8-12
Izis (bogini natury i uzdrawiania)
Wj. 9:13-35
Nut (bogini nieba i siostra Geba
Wj. 10:1-20
Set (bóg burz i zaburzenia)
Wj. 10:21-29
Ra (bóg słońca)
Wj. 11:112:36
Faraon ("syn Ra"), Khnum / Amon (bóg baran) Horus
(bóg wojny)
Niektórzy komentatorzy pytają, czy plagi były przeznaczone bardziej dla Izraelitów niż Egipcjanie,
gdyż Izraelici byli uciskani przez siły Egiptu do tego stopnia, że "Bez oddechu nadziei" (Wj 6:9).
Poza tym, ilość "znaków" nigdy nie zmieni serca niewierzącego, a wierzący będą wzmocnieni przez
interwencje Boga w ich imieniu ...
decakh, adasz, be'achaw
Podczas Maggid (część Paschalnego Sederu), mamy wylewać z drugiego kielicha recytując nazwy
dziesięciu plag. Tradycja powstała recytować trzy skróty ("decakh, adasz, be'achav"), podczas
przechodzenia z kielich trzy razy:
Kolejność plag
Rabbi Bachya napisał że dziesięć plag nastąpiło w okresie dwunastu miesięcy. W dniu 15 Nisan Bóg
przemówił do Mojżesza z płonącego krzewu i polecił mu iść do faraona. 21 Nisan, Mojżesz powiedział
swemu teściowi Jitro (Jethro) swojej misji i wyjechał do Egiptu. Pod koniec miesiąca Nisan, Mojżesz
natychmiast poszedł do faraona i ostrzegł go, aby uwolnił Żydów. Przez następne trzy miesiące (Ijar,
Sivan i Tammuz), Mojżesz udał się do ukrycia i poleciła starszych Izraela dotyczącą ich wybawienie
przyjdzie. Plaga krwi rozpoczęła się przede Av i trwała siedem dni. Wytchnienie trzech tygodni
wystąpiło przed następną plagą (Żaby). Był to wzór dla wszystkich dziesięciu plag (tzn. coraz cięższa
plaga w kolejnym miesiącu). Ostatnia plaga - to śmierć pierworodnych - wystąpiła w miesiącu Nisan,
w rok po pierwszej przestrodze Mojżesza ostrzegającej faraona (Wj 4:22-23). Okres plag zatem wynosił
dwanaście miesięcy:
Boży Kalendarz
Pierwsze przykazanie podane dla narodu Izraela (w przeciwieństwie do przywódców i poszczególnych
patriarchów czy np. Mojżesza) było to, że Rosz Chodaszim (tj. biblijny Nowy Rok, zaczyna się w
pierwszy wiosenny Nów księżyca ). „Ten miesiąc będzie początkiem miesięcy dla ciebie” (Exod. 12:2).
Nasza zbiorowa tożsamość dlatego rozpoczyna od świadomości podziału czasu z Boskiej perspektywy.
Mo'edim (święta JHWH) są całkowicie obliczane bazując na poświęconym kalendarzu danym
odkupionym ludziom przez Boga.
Błogosławieństwo Końcowe: