docDziedzictwo lidera Filozofia życiowa przywódcy
download 
Reklamacja Transkrypt
Dziedzictwo lidera Filozofia życiowa przywódcy
Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 Dziedzictwo lidera Filozofia życiowa przywódcy James M. Kouzes, Barry Z. Prosner Celem każdego przywódcy jest pozostawienie po sobie trwałego dziedzictwa. Dziedzictwem przywódcy może być produkt, sposób zarządzania pracownikami, organizacja pracy, kodeks korporacyjny czy całe przedsiębiorstwo. Niezależnie od tego, jakie dziedzictwo pozostawi po sobie przywódca, pierwszym krokiem do jego stworzenia jest uświadomienie własnych celów i wartości. Przywódca, który sprecyzował swój system wartości, może podjąć kolejny krok w tworzeniu dziedzictwa, czyli może zacząć formułować wizję przyszłości. Lider, który potrafi zatrzymać się i spojrzeć z nowej perspektywy na aktualne problemy, powinien następnie rozpocząć patrzenie w przyszłość. Przyszłość należy rozumieć jako czas po zakończeniu najbardziej długofalowego projektu, jaki realizuje organizacja. 1. Dziedzictwo pozostaje zawsze, strona 2 Dziedzictwo to ogół wartości i dóbr, jakie człowiek pozostawia po sobie dla kolejnych pokoleń. Człowiek, który chce, aby jego dziedzictwo przysłużyło się innym w przyszłości, angażuje się w zmiany o długoterminowych skutkach, nie pracuje w celu zdobycia sławy i pieniędzy. Przeżywa każdy dzień tak, aby czynić świat miejscem lepszym niż go zastał. Jest świadomy, że jeśli nie będzie przywiązywał wagi do tego, co robi, jego dziedzictwo będzie nietrwałe lub będzie szkodziło innym. 2. Dziedzictwa nie buduje się w samotności, strona 3 Przywództwo to relacje z innymi. To relacje pomiędzy aspirującymi do przewodzenia i tymi, którzy za nimi podążają. Nieważne i le formalnej władzy i autorytetu wiąże się z danym stanowiskiem , przywódca pozostawi po sobie trwałe dziedzictwo tylko wtedy, gdy inni będą chcieli wejść z nim w relacje przywódca – podwładny. To inni ludzie decydują o tym, czy podążać za przywódcą, czy pamiętać jego osiągnięcia, czy go podziwiać. 3. Dziedzictwo jest dla innych, nie dla przywódcy, strona 6 Godni naśladowania przywódcy bardziej interesują się sukcesami innych niż swoimi. Ich największymi osiągnięciami są tryumfy tych, którym służą. Świadomość, że zmienili życie innych, motywuje ich, daje siłę do przetrwania trudności. Przywódcy, którzy postrzegają swoją rolę jako służenie innym, pozostawiają najtrwalsze dziedzictwa. 4. Dziedzictwo to wynik odważnego działania, strona 7 Pozostawienie dziedzictwa to dokonanie zmiany. Przywódca jest w stanie dokonać zmiany, gdy przyjmie określone postawy. Zdolność do przyjmowania postaw w ważnych kwestiach to przejaw życiowej odwagi. 1 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 1. Dziedzictwo pozostaje zawsze wszystkich chętnych do pójścia za nami i pomoże w zbudowaniu żywotnego zaplecza dla przywódcy. Dziedzictwo to ogół wartości i dóbr, jakie człowiek - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, str. 88 pozostawia po sobie dla kolejnych pokoleń. Człowiek, który chce, aby jego dziedzictwo przysłużyło się innym w przyszłości, angażuje się w zmiany o długoterminowych skutkach, nie pracuje w celu zdobycia sławy i pieniędzy. Przeżywa każdy dzień tak, aby czynić świat miejscem lepszym niż go zastał. Jest świadomy, że jeśli nie będzie przywiązywał wagi do tego, co robi, jego dziedzictwo będzie nietrwałe lub będzie szkodziło innym. Gdy zasady i wartości są przejrzyste dla samego przywódcy oraz gdy komunikuje on je wyraźnie dla otoczenia, jest w stanie motywować do działania innych. Gdy oprócz głoszenia wartości, przywódca także działa zgodnie z nimi, zdobywa wiarygodność, która z kolei jest niezbędna do uzyskania zaufania. Przywódcy, którzy nie formułują precyzyjnie tego, w co wierzą, będą skłonni do zmiany zdania przy każdej zmianie opinii publicznej. Bez Celem każdego przywódcy jest pozostawienie po sobie trwałych wierzeń i przy ciągłych zmianach zdania tacy trwałego dziedzictwa. Dziedzictwem przywódcy może być przywódcy lub potencjalni przywódcy są postrzegani jako produkt, sposób zarządzania pracownikami, organizacja niekonsekwentni i krytykowani za uzależnianie swojego pracy, kodeks korporacyjny czy całe przedsiębiorstwo. zachowania od innych. Niezależnie od tego, jakie dziedzictwo pozostawi po sobie przywódca, pierwszym krokiem do jego stworzenia jest Ponadto im precyzyjniej przywódca określa swoje zasady, uświadomienie swoich celów i wartości. Przywódca tym łatwiej będzie mu się trzymać określonej drogi rozwoju powinien więc sprecyzować, jakimi wartościami kieruje się siebie i firmy. Jasne zasady pomagają w codziennym w życiu. podejmowaniu decyzji oraz we wprowadzaniu zmian. Rys. 1 Elementy składowe dziedzictwa przywódcy Tanveer Ahmad, menedżer do spraw inżynieryjnych w Sony Corporation of America, podzielił się z nami swoimi przemyśleniami: „Jasne określenie swoich własnych wartości oraz precyzyjne i pewne wyrażanie siebie są niezbędnym pierwszym krokiem, jaki muszą wykonać przywódcy, aby zbudować firmowe zaplecze. Nie ma możliwości pójścia na skróty, zrobienia tego prowizorycznie, czy innej łatwej alternatywy dla tego naczelnego kroku na drodze przywódcy.” Tanveer dalej rozwinął swoją myśl: „Natychmiastową korzyścią z posiadania przejrzystych wartości i komunikowania ich innym jest to, że pozwoli nam to na zwerbowanie Rys. 2 Związek dziedzictwa przywódcy z wartościami Przywódca, który sprecyzował swój system wartości, może podjąć kolejny krok w tworzeniu dziedzictwa, czyli może zacząć formułować wizję przyszłości. Teraźniejsza kultura biznesowa zmusza przywódców do koncentracji na krótkoterminowych zyskach i zabiera im tym samym czas potrzebny na myślenie o perspektywie dalszej niż najbliższe trzy miesiące. W większości organizacji bieżące problemy zajmują najwięcej czasu. Myślenie w perspektywie długoterminowej utrudnia również tempo zmian. Wszystko dzieje się tak szybko, że wiele osób jest,przekonanych, iż nie należy się martwić tym, co będzie za rok, trzy czy pięć lat. Do 2 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 tego dochodzi jeszcze niepewność w związku ze zmianami, Przyszłość to nie tylko wizja przywódców, za którą są oni jakie zachodzą na świecie. Presja tych czynników jest stale odpowiedzialni. Przyszłość to nie przekonywanie innych do obecna, a niektóre z nich mogą się nasilać. W takiej sytuacji wizji przywódcy. Jeśli przywódca chce, by dziedzictwo było przywódcy powinni rozpocząć patrzenie w przyszłość od dla innych ważne, powinien pomyśleć o tym, czego chcą bycia bardziej świadomym wagi tworzenia teraźniejszości. inni, jakie są ich dążenia i aspiracje. Najlepsi przywódcy Często bowiem porażka w patrzeniu w przyszłość wynika z czynią przywódcami swoich podwładnych, ponieważ mają tego, że przywódca nie zwraca uwagi na to, co dzieje się świadomość, że droga ku przyszłości wymaga wielu wokół niego, działa automatycznie - postrzega świat przez przewodników. Godni naśladowania przywódcy umieją ustalone kategorie i działa biorąc pod uwagę wybrany punkt również zaufać i sami zostać podwładnymi – wychodzą widzenia. Przywódca powinien zaś zatrzymać się, rozejrzeć i bowiem z założenia, że wielu innych ludzi jest także zacząć skłonnych i kompetentnych do zmiany świata na lepsze. świadomie tworzyć rozwiązania aktualnych problemów. 2. Dziedzictwa nie buduje się w samotności Przywództwo to relacje z innymi. To relacje pomiędzy aspirującymi do przewodzenia i tymi, którzy za nimi podążają. Nieważne, ile formalnej władzy i autorytetu Rys. 3 Elementy konieczne przy opracowywaniu wizji przyszłości przez lidera wiąże się z danym stanowiskiem , przywódca pozostawi po sobie trwałe dziedzictwo tylko wtedy, gdy inni będą chcieli wejść z nim w relacje przywódca – podwładny. To Przywódca, który potrafi zatrzymać się i spojrzeć z nowej inni ludzie decydują o tym, czy podążać za przywódcą, perspektywy na aktualne problemy, powinien następnie czy pamiętać jego osiągnięcia, czy go podziwiać. rozpocząć patrzenie w przyszłość. Przyszłość należy rozumieć jako czas po zakończeniu najbardziej Ludzie będą podążać za liderem, jeśli będą wiedzieć o nim długofalowego projektu, jaki realizuje organizacja. więcej ponad to, że jest ich przywódcą. Powinni poznać go Zadaniem przywódcy jest określenie, co firma będzie robić, jako człowieka, a więc poznać jego nadzieje, marzenia, gdy zakończy ten najdłuższy projekt. talenty, oczekiwania i pasje. Nie chodzi tu o wścibstwo, ale o naukę zaufania. Ludzie chętniej ufają tym, których znają. Myślenie o tym, co po sobie pozostawimy, zmusza nas do Wobec tego im więcej pracownicy będą wiedzieć wyjścia poza krótkoterminową perspektywę sukcesu. o przywódcy, tym bardziej będą skłonni mu zaufać. Jeśli Dziedzictwo obejmuje przeszłość, teraźniejszość nie ma poczucia swego rodzaju osobistej relacji, jest mało i przyszłość, i, myśląc o nim, musimy rozważać to, gdzie prawdopodobne, że podwładni podporządkują się byliśmy, gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy. Stajemy przywódcy twarzą w twarz z pytaniami, kim jesteśmy i gdzie się znajdujemy. Musimy dogłębnie rozważyć to, co było, jest Jak można przewodzić innym, jeśli samemu nie rozumie i będzie. Szukamy w naszych duszach głębszych znaczeń się przywódcy, za którym ma się podążać? Może to być naszego życia. Wewnętrzne dążenie do pozostawienia niezmiernie frustrujące, jeśli Twój przywódca nie podziela trwałego dziedzictwa to przejście od sukcesu do Twoich wartości, wizji lub pasji. Może to doprowadzić do znaczenia. szału i być testem Twojego poświęcenia, nie pozwalać Ci - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, s. 8 spać po nocach. Może to sprawić, że zaczniesz powątpiewać w swoje osądy, może spowodować, że inni 3 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 posądzą cię o słabość. Może sprowokować pytania zwalniać ludzi, udzielać im reprymendy za niezadowalające o Twoją wiarygodność, może pomniejszyć Twoje poczucie wyniki w pracy czy wymagać przestrzegania standardów. własnej wartości. Może narazić Twoje dziedzictwo. Wówczas, gdy któraś z tych sytuacji nastąpi, przywódca - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, s. 49 musi wyłączyć emocje, aby nie dać się zranić lub nie poczuć się źle z powodu nieprzyjemnych obowiązków. Trwały sukces zależy również od tego, czy podwładni lubią Przywództwo wiąże się z tym, że czasami przywódca rani swojego przywódcę. Przywódca, który dba o to, aby innych, a czasami jest sam raniony. Nie da się tego podwładni go lubili, przejawia szereg zachowań wyeliminować. To nieodłączna część pracy każdego społecznych: słuchanie, szkolenie w miejscu pracy, przywódcy. rozwijanie umiejętności, proponowanie możliwości wyboru, budowa połączeń. W efekcie pracownicy pracują wydajniej. W każdej organizacji pojawiają się konflikty i napięcia. Człowiek jest bowiem w stanie ciężej pracować dla kogoś, Pracownicy nigdy nie będą w pełni akceptować tego, co kogo lubi. Ponadto jeśli podwładni darzą sympatią robią przywódcy, a przywódcy nigdy nie będą w pełni przywódcę, wówczas przywódcy jest łatwiej kierować akceptować postępowania pracowników oraz swoich organizacją. Łatwiej mu bowiem pozyskać zaufanie ludzi, przełożonych. Najłatwiejszym wyjściem w takiej sytuacji skłonić ich do wysłuchania swoich racji, nakłonić ich do jest ucieczka, ale przywódca, który chce po sobie większego wysiłku. Łatwiej również będzie wówczas pozostawić trwałe dziedzictwo, nie może uciec. pracownikom zaakceptować złe wiadomości. Nieporozumienia są szansą rozwoju. Jest to okazja do Ludzie będą podążać za przywódcą, co do którego żywią zaprezentowania swoich umiejętności przywódczych niekłamane uczucia. Przywódca powinien więc zabiegać i znalezienia sposobów współpracy z ludźmi, którzy mają o szacunek i sympatię podwładnych. Jeśli zdobycie obu inne poglądy. Pracownicy zauważą, gdy przywódca będzie tych relacji jest niemożliwe, przywódca powinien wybrać miał problemy ze współpracą z zespołem, ale zauważą sympatię kosztem szacunku. Ludzie pracują bowiem również, gdy przywódca poradzi sobie z tymi problemami. bardziej wydajnie, jeśli przywódca traktuje ich z godnością Wówczas postrzegają go jako osobę godną zaufania i szacunkiem, wspiera ich, słucha ich, docenia, sprawia, że i zdolną do przewodzenia. A przywódca dzięki temu buduje czują się ważni, umożliwia zawodowy rozwój i ma do nich swoje dziedzictwo. zaufanie. Pracownicy, w tym przywódcy, którzy potrafią spokojnie porozmawiać w obliczu konfliktu, często odkrywają, że ich cele i zamiary się pokrywają. Gdy wszyscy dążą do tych samych efektów i zgodnie z podobnymi normami, mniejsze jest prawdopodobieństwo, że będą się starali odgadnąć motywacje innych, a większe, że będą je rozumieć. Dbałość o relacje ze współpracownikami w obliczu konfliktów ma za zadanie zbudować zaufanie. Zaufanie jest podstawowym składnikiem i budulcem ludzkich relacji. Bez niego ludzie nie są w stanie osiągnąć nic znaczącego. Rys. 4 Warunki budowy zaufania do lidera wśród Współpracowników Zaufanie to otwartość dla innych, szacunek okazywany poprzez respekt dla ich opinii i zapatrywań. To także Wielu przywódców twierdzi, że nie chcą się zbliżać do słuchanie innych. Czasem jednak zaufanie poddawane jest współpracowników, ponieważ wówczas trudniej będzie im próbie. Przywódca powinien pamiętać, że, po pierwsze, 4 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 musi pracować nad zaufaniem i nigdy nie traktować go jako wyników. Natomiast gdy to podwładni wybierają, ich wiara coś oczywistego. Zasada ta dotyczy wszystkich relacji. Po w sukces rośnie. Przywódcy powinni sobie przy tym drugie natomiast, powinien wiedzieć, że zawsze istnieje uświadomić, że prawdopodobieństwo podjęcia słusznej zagrożenie, iż zaufanie upadnie i wówczas trzeba budować decyzji jest wyższe, gdy decyzje podejmuje zespół. Wolny je od nowa. Im solidniejsze fundamenty zaufania, tym wybór czynności, jaką chce wykonać pracownik, jest trudniej je zniszczyć, a więc też trudniej zniszczyć relacje. niezbędnym warunkiem skutecznej jej realizacji. Bez przekonania, że wolny wybór prowadzi do Dlatego budowa zaufania w zespole jest tak ważna. odpowiedzialnych działań, współczesne organizacje Przywódca, który nie potrafi zaufać zespołowi, sam musiałyby scentralizować władzę na szczytach i ściśle wykonuje całą pracę. Nie jest w stanie sam wszystkiego kontrolować pracowników. Osobista odpowiedzialność zrobić, więc część zadań pozostaje niedokończona. może istnieć tylko w przypadku, gdy ludzie są obdarzeni Przywódca nie ma czasu na długoterminowe zarządzanie, wolną wolą i mogą z niej korzystać. Osobista bo jest zajęty bieżącymi zadaniami. Zespół osiąga coraz odpowiedzialność nie może istnieć niezależnie od gorsze wyniki. Brak zaufania ze strony przywódcy sprawia, możliwości wyboru. Ludzie, którzy wybierają osobiście że również zespół przestaje mu ufać. W końcu przywódca swoje działania, jednocześnie biorą odpowiedzialność za wypala się ze względu na brak zaufania i nawał pracy. rezultat. Wielu przywódców jednak odcina się od Przywódca, który chce, żeby jego kariera się rozwijała, rezultatów swoich decyzji, nie czują się odpowiedzialni za chce mieć jak najlepsze relacje i jak najlepsze wyniki, musi swoje działania, co powoduje wzrost cynizmu wśród zaufać swojemu zespołowi. Przy czym to przywódca pracowników. powinien pierwszy obdarzyć zaufaniem współpracowników, a oni odwdzięczą mu się wówczas tym samym. Obdarzenie Do tego, by zmienić coś na świecie, każdy musi dokonać zaufaniem oznacza poświęcenie czasu na budowę relacji, znaczących wyborów. Jeśli przywódcy zabierają ludziom słuchanie innych, poznanie ich umiejętności, potrzeb możliwość dokonywania wyborów, tym samym pozbawiają i aspiracji, mówienie o wartościach i jasność co do norm – świat części dziedzictwa, jakie mogliby oni stworzyć. na przykład tego, co akceptowalne lub nie w stosunkach Ludzie nie są w stanie zaznaczyć swojej obecności, jeśli międzyludzkich bez względu na hierarchiczną pozycję ktoś ciągle prowadzi ich za rękę (wskazuje sposoby osoby w organizacji. Zaufanie oznacza również posiadanie działania). Każdemu trzeba dać samodzielność i pozwolić wspólnych standardów wydajności, wspólnych oczekiwań tworzyć historię. wobec klienta i zgodność co do tego, dlaczego to, co robimy, ma znaczenie. Stwierdzenie, że przywódcy zawsze powinni zwiększać swobodę i odrzucać wszelkie ograniczenia, byłoby Przywódcy pozyskują największe zaangażowanie swoich intelektualnym szalbierstwem, a także czymś całkowicie podwładnych, gdy dają im wolną rękę. Przywódca powinien nierealistycznym. Stwierdzenie, że podwładni zawsze świadomie budować klimat zaufania i dawać poczucie powinni akceptować ograniczenia i nigdy nie kwestionować niezależności zespołowi, wówczas rośnie poczucie status quo jest równie nieprawdziwe i nierealistyczne. odpowiedzialności i obowiązkowości. Pracownicy Możemy liczyć na to, że ludzie będą dążyć do swobody. poczuwają się do osobistej odpowiedzialności za zadania, Możemy również liczyć na to, że organizacje będą a nie traktują ich jak przymus. Rozszerzenie wolności nakładać ograniczenia. Częścią naszej pracy jako wyboru zwiększa osobistą odpowiedzialność, poziom przywódców jest zaangażowanie ludzi w łagodzenie zaangażowania i produktywność. Wolność oznacza napięcia pomiędzy swobodą a ograniczeniem. możliwość dokonywania wyborów. W sytuacji, gdy Coraz większy margines swobody staje się normą. Byłoby przywódcy dokonują wyborów, podwładni są mniej pewni jednak głupim i nieodpowiedzialnym oczekiwanie od 5 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 organizacji, że odrzucą one wszelkie ograniczenia. ze mną i opowiadał, jak postrzega świat. Wykorzystywał Instytucje muszą stawiać granice; dlatego nie należy pytać, mnie jako swoją publiczność, w międzyczasie czy one są, tylko ile ich jest i jakiego rodzaju. demonstrując mi, jak powinienem myśleć. Drążył jeden - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, str. 77 temat tak długo, aż coś we mnie zaskoczyło. Pod koniec myślę, że nauczył się więcej ode mnie dzięki tym naszym 3. Dziedzictwo jest dla innych, nie dla przywódcy pogawędkom. - Peter Drucker, s. 22-23 Godni naśladowania przywódcy bardziej interesują się sukcesami innych niż swoimi. Ich największymi osiągnięciami są tryumfy tych, którym służą. Świadomość, że zmienili życie innych, motywuje ich, daje siłę do przetrwania trudności. Przywódcy, którzy postrzegają swoją rolę jako służenie innym, pozostawiają najtrwalsze dziedzictwa. Jednym ze sposobów służenia innym jest nauczanie. Jest to sposób na podzielenie się swoim doświadczeniem i wiedzą. Gdy przywódcy uczą innych, sami również pogłębiają własną wiedzę. Jedną z najtrwalszych rzeczy, jaką może po sobie pozostawić przywódca, jest przekształcenie wszystkich podwładnych w nauczycieli. Gdy w pełni zaangażują się oni w doświadczenie uczenia się – a nie tylko wykonywania pracy – będą zdawać sobie Przywódca w każdym dniu swojego życia powinien myśleć o tym, co po sobie pozostawi. Na pytanie: co będzie twoim dziedzictwem? nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Każdy z dokonanych w życiu wyborów stanie się częścią dziedzictwa, jakie pozostawi po sobie przywódca, bez względu na to, czy będzie miał tego świadomość, czy nie. sprawę, że korzyści, jakie z tego płyną, są obopólne. Będą również wykraczać poza wytworzenie produktu wysokiej jakości, czy wzorowe wykonanie usługi. Podwładni będą potrafili dostrzec w sobie niewykorzystane możliwości i nieodkryty potencjał. Będą potrafili uświadomić sobie, że nie ma rzeczy niemożliwych. Co za tym idzie, przywództwo to nie tylko osiąganie rezultatów. Bycie przywódcą niesie za sobą odpowiedzialność dokonania czegoś znaczącego, czegoś, co uczyni rodziny, społeczności, organizacje, narody czy środowisko miejscami lepszymi niż są dzisiaj. Przywódcę, który służy innym, okoliczności zmuszają wielokrotnie do kompromisów pomiędzy osobistymi interesami a dobrem ogółu. Lider, który poświęca w tym wyborze swoje dobro, komunikuje zarazem, że dba przede wszystkim o innych, a nie o siebie. Decyzje, jakie podejmuje przywódca, wpływają na to, jakie pozostawi po sobie dziedzictwo. Jeśli w swoich działaniach ma on na Nauczyciele kontynuują przekazywanie wiedzy, gdy uczniowie przekazują historie z lekcji innym. Jest to jednocześnie przekazywanie dziedzictwa – nauki, jaką przekazywał uczniom nauczyciel. Najlepsi z nich są największymi pasjonatami swojej pracy, organizacji i specjalności. Ich entuzjazm jest zaraźliwy – inni przejmują go od nich i prezentują go w swojej pracy. O takich przywódcach podwładni opowiadają najchętniej pozytywne historie w przyszłości, nawet jeśli przywódcy już nie ma. Tacy przywódcy również powodują długoterminowe zmiany. względzie przede wszystkim dobro innych pracowników, będzie postrzegany jako dobry przywódca. Ludzie bowiem oceniają przywódcę nie po tym co osiągnął dla siebie, ale co zrobił dla innych. Uczenie się wymaga informacji zwrotnej. Gdy przywódca pyta innych o swoje postępy, zyskuje wartościowy wgląd w to, jak jego działania wpływają na zachowanie innych. Problemem jest, że większość przywódców nie pyta. Jest Ludzie przyswajają sobie najwięcej wiedzy, ucząc innych. Mój trzeci pracodawca był najmłodszym z trzech starszych partnerów w banku. Raz w tygodniu lub częściej siadywał to jedno z najbardziej rażących zaniedbań na polu przywództwa, które trzeba przezwyciężyć. Najlepsi przywódcy zdają sobie sprawę z tego, że nie mogą być 6 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 perfekcyjni, wobec tego potrafią docenić „twórczych tego nie mówią. krytyków” – tych, którym zależy tak bardzo, że nie boją się - Dan Mulhern, str. 31 powiedzieć swojemu przywódcy prawdy. Przywódca, który chce dotrzeć na szczyt, potrzebuje kogoś, kto będzie wciąż powtarzał: Dalej, dasz radę, wiem, że potrafisz. Każdy człowiek, nawet przywódca, potrzebuje zachęty. Skłania ona do bardziej wytężonej pracy, wzmacnia pewność siebie oraz czyni człowieka Rys. 5. Przywództwo jako służenie innym zdrowszym. Przywódca nie zawdzięcza osiągnięć swoich i organizacji tylko sobie. Sukcesy są wynikiem pracy Dzięki ocenie „twórczych krytyków” przywódca jest zespołu. Wobec tego dziedzictwo przywódcy to tak w stanie dostrzegać pierwsze oznaki problemów naprawdę dziedzictwo zespołu. Przekazywanie wyrazów i rozwiązywać je we wczesnym stadium, zanim przerodzą uznania daje przywódcy pewność, że nikt w zespole się w poważne kłopoty. Ustanowienie systemu regularnego pracowniczym nie będzie czuł się lekceważony, nie będzie otrzymywania informacji zwrotnej i jej analiza pomagają hipotezą, ani też nie będzie ignorowany. Wszyscy będą w efektywnym zarządzaniu organizacją. Wszyscy wiedzieli, jak są ważni dla stworzenia czegoś bardzo przywódcy chcą mieć przecież pozytywny wpływ na prace istotnego – dziedzictwa. zespołu, to część ich dziedzictwa. Jedynym zaś sposobem sprawdzenia, czy wpływ jest budujący czy niszczący dla 4. Dziedzictwo to wynik odważnego działania zespołu, jest regularna informacja zwrotna. Praktyka pokazuje, że bywa, iż przywódcy nie chcą znać szczerej informacji zwrotnej. Dzieje się tak, ponieważ obawiają się wystawienia na widok publiczny swojej niedoskonałości, niewiedzy, tego, że nie są tak doskonałymi przywódcami, jakimi być powinni, niemożności podołania postawionemu zadaniu. Trudno jest o dobrą informację zwrotną. Wyjściowym punktem naszej kultury jest strach. Strach przed otrzymaniem szczerej informacji zwrotnej (trochę się jej obawiałem) i prawdopodobnie jeszcze większy strach przed jej udzieleniem komuś innemu. Strach przed retrybucją. Obawa zranienia czyichś uczuć. Spójrzmy prawdzie w oczy: władze nie zwykły prosić o informację zwrotną. Rodzice nie chcieli o niej słyszeć. Rodzeństwo z całą pewnością także nie. Nauczyciele o tyle o ile. Nie ma po prostu wielu ludzi, którzy przekazaliby nam model poszukiwania i udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej. Skutkiem tego w naszym normalnym życiu biurowym ludzie, którzy mogliby nam pomóc w zrozumieniu, jak możemy im pomóc być bardziej efektywnym i jak skutecznie przewodzić, po prostu nam Pozostawienie dziedzictwa, to dokonanie zmiany. Przywódca jest w stanie dokonać zmiany, gdy przyjmie określone postawy. Zdolność do przyjmowania postaw w ważnych kwestiach to przejaw życiowej odwagi. Odwaga tkwi w każdym człowieku i przejawia się na co dzień. Kojarzy się z heroicznymi przejawami siły czy nerwami ze stali. Tymczasem odwaga to zdolność do przeciwstawiania się zagrożeniu, bez strachu. To także zdolność do przetrwania w niesprzyjających okolicznościach. Odwaga wymaga dokonywania trudnych wyborów, które dotyczą pozornie błahych rzeczy. Te wybory zwykle są najtrudniejsze i niosą za sobą poważne konsekwencje. Trudne wybory, które z pozoru dotyczą błahych spraw, pojawiają się gdy człowiek: • staje przed znaczącym wyzwaniem; • czuje strach w obliczu niepewności; • musi przejąć osobistą inicjatywę w celu przezwyciężenia strachu i sprostaniu wyzwaniu; 7 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 • walczy o coś osobiście dla niego cennego; przekonań człowieka. • może coś stracić. Najważniejszą nauką, jaką wyciągnęliśmy z nauki filozofów, było stwierdzenie, że odwaga to stan umysłu. Ma to związek z tym, jak przezywamy pewne sytuacje i jak radzimy sobie z naszymi lękami. Bez wątpienia w sytuacji napotykania przeciwności wchodzi w grę pierwiastek psychologiczny, ale możemy dokonać wyboru sposobu rozwiązania sytuacji. Jeśli pozwolimy się opętać strachowi, to nie pozostanie nam wiele oprócz ucieczki. Nadmiar pewności siebie może z kolei zaowocować brawurą i brakiem rozwagi. Natomiast uświadomienie sobie swoich lęków – ale nie nadmierna pewność, że możemy sobie Rys. 6 Cechy odwagi przywódczej poradzić z sytuacją – i przejęcie inicjatywy mimo obaw będzie aktem odwagi. Odwaga jest istotną cechą każdego przywódcy. Im wyżej - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, s. 121 w hierarchii organizacji znajduje się przywódca, tym trudniej mu zachować pokorę. Dzieje się tak, ponieważ Odwaga jest niezbędna, jeśli ktoś chce naprawdę zmienić przyznanie się, że nie ma się racji, wymaga odwagi. swoje życie, wprowadzić do niego coś nowego czy zmienić Podobnie trudno jest przywódcy przyznać się do tego, że istniejący status quo. Przywództwo to poprowadzenie ludzi nie jest w stanie przewidzieć każdego scenariusza rozwoju do miejsc, w których jeszcze nie byli i do których nie da się wydarzeń, rozwiązać każdego problemu, kontrolować wejść bez odwagi. Przywództwo to odwaga w działaniu. każdej sytuacji. Przyznanie się do tego wszystkiego innym Daje ona energię do posuwania się naprzód, wiarę w to, że jest trudne, ale jeszcze trudniejsze jest przyznanie się do dana osoba podoła zadaniu, a także siłę, która pozwala tego samemu sobie. Jeśli przywódca znajdzie w sobie przetrwać najtrudniejsze chwile. Odwaga pozwala również wystarczająco dużo pokory, aby się do tego przyznać, pozostawić dziedzictwo, które mówi: „Byłem tutaj zaprasza innych do dialogu, a tym samym zaprasza do i dokonałem zmiany”. uczestnictwa w procesie tworzenia dziedzictwa. Dla większości osób odwaga jest kwestią wielkich Paradoksalnie przywódca, który przyznaje się do heroicznych dokonań. Osobista odwaga oznacza niedoskonałości, daje szansę, aby współpracownicy go zazwyczaj podjęcie inicjatywy w kluczowych momentach – dostrzegli i docenili. Chociaż teoretycznie przywódca stoi gdy stawką są kluczowe wartości człowieka. To robienie na czele grupy i organizacji, to i tak nie wszystko zależy małych rzeczy, które mogą mieć doniosłe konsekwencje. tylko od niego. Dochodzą bowiem jeszcze czynniki To różnica pomiędzy życiem pełnią życia a zarabianiem na zewnętrzne oraz inni ludzie. Tych ostatnich nie zawsze da życie. Życie ma sens i znaczenie, a więc wpływa na losy się przekonać do swoich racji. Z kolei otoczenia w ogóle innych i powoduje dokonywanie trwałych zmian wtedy, gdy nie da się kontrolować. Pojawiają się wówczas człowiek wykazuje się odwagą. Nawet niepozorne przeciwności i niespodzianki, a co za tym idzie nowe działania mogą zapoczątkować wielkie wydarzenia. Osoba, wyzwania. Wyzwalają one w przywódcy odwagę która trzyma się swoich przekonań i podejmuje i zdecydowane działania. konsekwentne decyzje, może dokonać wielkich zmian. Te Przywódca, który chce tworzyć trwałe dziedzictwo, codzienne odważne działania wynikają z wewnętrznych powinien być świadomy, że nie jest nieomylny, że zasady 8 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 współżycia między ludźmi odnoszą się także do niego oraz przykład odnalezienie własnej drogi życiowej i dawanie że jego zachowanie jest postrzegane jako wzorzec przez przykładu są kluczowe dla wiarygodności i osiągnięć. innych. Przywódca musi więc starać się dostrzegać swoje Z drugiej jednak strony obsesyjne dążenie do bycia błędy i przyznawać się do nich, zanim zauważą je inni. wzorem do naśladowania może prowadzić do nadmiernego skupienia się na własnych wartościach i sposobach Chwile, w których przywódca wykazuje się odwagą, są działania. Może prowadzić do lekceważenia poglądów momentami zwrotnymi, ale jednocześnie musi on być innych i zamknięcia się na informacje zwrotne. Przywódca skłonny ponieść koszty, aby życie przyniosło zyski. w takiej sytuacji może odizolować się od innych w obawie Porażka jest zawsze jedną z możliwych opcji, gdy ktoś przed utratą prywatności lub zdemaskowaniem. Może dokonuje zmian. Nie ma sukcesu bez porażki i nie ma również zacząć skupiać się bardziej na formie niż na treści. nauki bez błędów. Wówczas organizacja, której przewodzi, staje się zamkniętą wspólnotą, która ogranicza wolność wyboru Często gdy człowiek stara się zrobić coś, czego nigdy uczestników. wcześniej nie robił, zwykle mu to się nie udaje za pierwszym razem. A jeśli już pierwsza próba kończy się Dalekowzroczność i komunikowanie jasnej i wspólnej wizji sukcesem, jest to zazwyczaj przypadek. Zwykle człowiek przyszłości jest tym, co odróżnia przywódców od innych popełnia wiele błędów, kiedy robi coś nowego i innego niż osób. Jednak skupienie się na wizji wybranego elementu dotychczas. Prawdopodobieństwo sukcesu przy przyszłości może uniemożliwić przywódcy dostrzeganie pierwszych próbach jest niewielkie. Ale im więcej prób, tym innych możliwości, jak również przewidywanie pewnych bardziej prawdopodobieństwo rośnie. Trzeba więc zdarzeń w teraźniejszości. Może sprawić, że przeoczy on eksperymentować i podejmować ryzyko kolejnych porażek, jakieś szanse lub zbyt długo będzie stosował przestarzałe aby odnieść sukces. Człowiek, który tego nie robi, stoi technologie. Nadmierne sugerowanie swojej wizji innym w miejscu, a skoro inni poruszają się do przodu, można może także uczynić ich bezwolnymi. W takiej sytuacji zaryzykować twierdzenie, taki człowiek się cofa. Także osobista energia, entuzjazm i czar przywódcy mogą być tak w przypadku przywódców te zasady działają. Przywódca przyciągające, że inni przestaną myśleć samodzielnie. musi sobie uświadomić, że nie da się uniknąć porażek Nadmierna pewność siebie uniemożliwia przywódcy i rozczarowań. O jego sukcesie i efektywności będzie dostrzeżenie zagrożeń rzeczywistości. świadczyło nie to, jak szybko osiągnął pozytywny wynik, ale jak poradził sobie z kolejnymi porażkami. Przywódca Współpraca i praca zespołowa są niezbędne dla powinien umieć przyznać się do błędów przed sobą i przed dokonywania niezwykłych czynów w dzisiejszym świecie. innymi. Z porażki powinien wyciągnąć wnioski, aby Innowacja zależy od poziomu zaufania, a ludzie muszą następnym razem poradzić sobie w podobnej sytuacji. otrzymać kontrolę nad swoim własnym życiem, jeśli mają Zdolność do podniesienia się po porażce i wyciągnięcia osiągnąć wielkie rzeczy. Jednak nadmierne poleganie na z niej wniosków jest jedną z kluczowych umiejętności kooperacji i zaufaniu może prowadzić do unikania przywódcy. Historia pokazuje, że trwałe dziedzictwo kluczowych decyzji i błędów w ocenie. Zbyt dużo negocjacji pozostawili nie ci przywódcy, którzy nigdy nie popełniali może doprowadzić do ograniczenia decyzyjności błędów i nie podejmowali ryzyka, ale ci, którzy w życiu i konsekwencji w działaniu; może również przekształcić podjęli wiele prób, potrafili podnieść się z kolejnych przywództwo w poszukiwanie poklasku tłumu. Może to być upadków i dążyć do celu. również sposób unikania odpowiedzialności, gdy wymaga tego sytuacja. Delegowanie uprawnień i odpowiedzialności Każde zachowanie przywódcy może okazać się może także być sposobem na nadmierne obciążanie destrukcyjne. Mocna strona może okazać się słabością. Na innych w sytuacji, gdy nie są na to w pełni przygotowani. 9 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com Dziedzictwo lidera... J.M. Kouzes, B.Z. Prosner, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2008 Ludzie są bardziej wydajni, gdy się ich docenia i zachęca. Osobiste wyróżnienia i grupowe świętowanie podbudowują psychikę i ułatwiają grupie postęp, nawet w obliczu największych wyzwań. Jednocześnie jednak ciągłe zamartwianie się o to, kogo docenić i kiedy świętować, może przekształcić przywódcę w rodzaj cudacznego wodzireja. Grupa może stracić z oczu cel swojej działalności i skoncentrować się na zabawie i przyjemnościach. Każdy z nas ma coś do zaoferowania – talenty, którymi może się podzielić, rzeczy, które może zrobić. Przewodzenie daje nam szansę ich upublicznienia, zdefiniowania samych siebie i w międzyczasie ofiarowania innym tego, co w nas najlepsze; określenia kształtu naszego życia i współuczestnictwa w kształtowaniu życia innych. Daje nam szansę analizy naszego punktu widzenia i porównania go z tym, co myślą inni, czy mają podobne marzenia i aspiracje. Daje nam szansę zaprezentowania tego, co dla nas ważne, i dzięki temu wniesienia dodatkowej wartości w życie innych. Daje nam szansę zmiany tego świata. Wyzwaniem dla nas jest skupienie się na tym, co chcemy zmienić i dlaczego uważamy, że jest istotne, aby iść w tym kierunku, a także na ludziach, którzy przyjdą po nas, by przejąć to, co po nas zostanie. Jeśli będziemy skoncentrowani na tej zmianie i ludziach, to nasze dziedzictwo samo o siebie zadba. - James M. Kouzes, Barry Z. Prosner, s. 153 10 Questuspoint Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 247/249 93-231 Łódź Tel. 48 42 675 99 83 [email protected] www.questuspoint.com
