Sprężone powietrze w lakiernictwie samochodowym

36 | WYPOSAŻENIE WARSZTATU | URZĄDZENIA
Sprężone powietrze
w lakiernictwie samochodowym
Sprężarki śrubowe, coraz częściej za-
Andrzej Ławrzecki
stępujące tłokowe, charakteryzują się
ALMiG Kompressoren Polska SA
w stosunku do nich: większą sprawno-
Proces odpowiedniego przygotowania sprężonego powietrza ma kluczowe znaczenie dla jakości uzyskiwanej
powłoki lakierniczej, sam zaś zależy
od doboru urządzeń i odpowiedniego
skonfigurowania układu
ścią, zdecydowanie niższym poziomem
hałasu, niższą temperaturą sprężonego
powietrza i niską emisją oleju do instalacji. Coraz częściej sprężarki te wyposażane są w mikroprocesor sterujący pracą
i monitorujący w sposób ciągły proces
sprężania. Precyzyjne komunikaty o trybie
pracy i stanach awaryjnych podawane są
w formie tekstowej na wyświetlaczach ciekłokrystalicznych. Warunki takie spełniają
Obecnie jesteśmy w okresie szybkiego roz-
brak odpowiednich filtrów i urządzeń osu-
m. in. sprężarki śrubowe niemieckiej firmy
woju i ciągłego udoskonalania wszelkich
szających. Trzeba jasno powiedzieć, że nie
ALMiG Kompressoren. Podstawowa prze-
metod
powierzchniowego.
wystarczy zainstalowanie „odstojnika”, aby
waga sprężarek śrubowych nad tłokowymi
Oprócz dostępu do nieprzebranej masy
pozbyć się wilgoci, tak jak „filtr – reduktor”
polega na ich przystosowaniu do ciągłej
produktów lakierniczych o rozmaitym prze-
nie jest w stanie wyeliminować całkowicie
pracy nawet przez 24 godziny na dobę.
znaczeniu współczesne lakiernie usługowe
oleju i cząsteczek stałych.
Jednak nie wszystkie warsztaty lakierni-
dysponują najnowocześniejszym sprzętem
Powietrze zasysane przez sprężarkę za-
cze są tak mocno obciążone. W przypadku
do ich komponowania, aplikacji i susze-
wsze zawiera wilgoć, której ilość zależy od
mniejszego zapotrzebowania warto zasta-
nia. Mogło by się wydawać, że nic nie stoi
aktualnych warunków atmosferycznych.
nowić się nad sprężarką tłokową w wersji
na przeszkodzie dla uzyskania powłoki
Możemy wyeliminować ją jedynie po sprę-
przemysłowej, wykonaną z najwyższej ja-
lakierniczej o perfekcyjnej jakości. Skąd
żeniu powietrza. Wszystkie sprężarki (na-
kości materiałów wg najnowocześniejszej
zatem te wszystkie „rybie oczka”, kratery,
wet bezolejowe) wprowadzają do instalacji
technologii. Parametry sprężonego powie-
okrągłe wgłębienia, nieregularne wtrące-
wraz ze sprężonym powietrzem większą
trza są wówczas zbliżone do uzyskiwanych
nia, plamy wodne czy utrata przyczep-
lub mniejszą ilość oleju. Z kolei obecność
przy sprężarce śrubowej, natomiast stosun-
ności poszczególnych warstw? Przyczyna
zanieczyszczeń stałych zależy od stopnia
kowo wysoki koszt zakupu zwróci się dzię-
tkwi w złej jakości sprężonego powietrza.
skuteczności filtra na przewodzie ssącym
ki znacznie niższym kosztom eksploatacji
Wielu lakierników pochłoniętych innymi
sprężarki.
i niższych kosztach urządzeń uzdatniają-
profesjonalnymi
i biznesowymi
cych sprężone powietrze.
problemami zapomina, że czyn-
Dobór właściwej sprężarki
nikiem mającym wpływ na efekt
Współczesny rozwój pneumatyki pozwala
Usuwanie wody
końcowy lakierowania czy przygo-
na skuteczną walkę z czynnikami obniża-
W zależności od dokonanego wyboru sprę-
towania powierzchni jest sprężone
jącymi jakość sprężonego powietrza. Naj-
żarki należy odpowiednio skonfigurować
powietrze. Jego zła jakość może się
częściej używane w lakierniach są sprę-
układ urządzeń uzdatniających sprężone
objawiać zawartością wody, oleju
żarki tłokowe. Ich najliczniejsze na rynku
powietrze. Wybór tego rodzaju urządzeń
lub zanieczyszczeń stałych w in-
modele polskie i włoskie wyróżniają się
jest na rynku jeszcze większy niż sprę-
stalacji pneumatycznej. Zjawiska te
niską ceną, ale ich żywotność i niezawod-
żarek. Jednak nie każde urządzenie jest
są naturalnym efektem ubocznym
ność oraz jakość sprężonego powietrza są
w stanie zapewnić odpowiednią jakość
procesu sprężania powietrza. Mogą
wysoce niedostateczne. Wysoka tempera-
powietrza.
być jednak potęgowane przez za-
tura sprężania oraz duża emisja oleju do
Zacznijmy od osuszaczy. Najbardziej
stosowanie sprężarki o złej jakości,
instalacji sprawiają, że uzdatnienie (od-
popularne są dwa ich rodzaje: chłodnicze,
wodnienie i odolejenie) takiego powietrza
zapewniające ciśnieniowy punkt rosy na
jest trudniejsze i droższe niż w przypadku
poziomie +3°C, oraz adsorpcyjne, osią-
sprężarek śrubowych.
gające punkt rosy między –20°C a –70°C.
Filtr sprężonego powietrza
ALMiG AF od 5 do 0,01 mikrometra
Autonaprawa | Grudzień 2011
Fot. Almig
lakierowania
URZĄDZENIA | WYPOSAŻENIE WARSZTATU |
37
Tabela 1. Ilość wilgoci w sprężonym powietrzu*
Zasada działania osuszacza chłodniczego polega na przejściu powietrza przez
chłodzony powietrzem wymiennik ciepła,
Typ osuszacza
Ciśnieniowy punkt rosy
Pozostałość
wilgoci
Klasa
wg ISO 8573.1
a następnie na schłodzeniu go w parow-
brak osuszacza
+20°C do +40°C
17-50 g/m³
>6
niku obiegu czynnika chłodzącego. W tych
warunkach ze sprężonego powietrza wykrapla się woda, która poprzez automatycz-
osuszacz chłodniczy
+3°C do +7°C
6-8 g/m³
4-5
osuszacz adsorpcyjny
–20°C do –70°C
0,88-0,0033 g/m³
1-3
ny zawór odwadniający zostaje usunięta na
* Podane przybliżone parametry
zewnątrz. Wolne od wilgoci powietrze prze-
Tabela 2. Opary olejowe i cząstki stałe w sprężonym powietrzu*
pływa ponownie przez powietrzny wymien-
Typ filtra
nik ciepła, gdzie zostaje ogrzane ciepłem
Cząstki stałe
Opary olejowe Klasa wg ISO 8573.1
brak filtracji
> 5 µm
> 5 mg/m³
>6
filtr wstępny
1 µm
0,1 mg/m³
4-5
kowo niska cena, a także brak szybko zu-
filtr dokładny
0,01 µm
0,01 mg/m³
1-3
żywających się elementów. Za wadę uznać
* Podane przybliżone parametry
z powietrza wpływającego do osuszacza.
Zaletą tego rozwiązania jest jego stosun-
trzeba stosunkowo wysoką wilgotność
sprężonego powietrza (ok. 30%), grożącą
separatora cyklonowego, który oddziela
niem z powodu zaolejenia. Układ uzdatnia-
przy jego rozprężaniu zamarzaniem dyszy
zanieczyszczenia mechanicznie poprzez
jący z osuszaczem adsorbcyjnym powinien
wylotowej pistoletu. Poza tym taka instala-
wprowadzenie powietrza w ruch wirowy
mieć odolejający filtr dokładnego oczysz-
cja powinna przebiegać wewnątrz budyn-
na cyklonowej kierownicy aerodynamicz-
czania na wejściu oraz filtr odpylający na
ku, by zimą nie wykraplała się w niej woda.
nej. Większe cząsteczki (do 3 mikro-
wyjściu. Osuszacze adsorpcyjne o wysokiej
Z tego powodu nie zaleca się jej do prac
nów) wyrzucane są siłą odśrodkową
jakości są standardowo wyposażane w fil-
lakierniczych.
i spływają po wewnętrznej ścianie na
try powietrza.
Osuszacz adsorpcyjny działa na zasa-
dno filtra, skąd są usuwane poprzez za-
Także przy doborze układów filtrujących
dzie pochłaniania wilgoci z powietrza przez
wór
(w zaawansowanych
bardzo ważne jest precyzyjne określenie
środek adsorbujący. Zbudowany jest z dwu
konstrukcjach automatyczny). W sprę-
ilości powietrza potrzebnej do lakierowa-
kolumn wypełnionych odpowiednim adsor-
żarkach śrubowych o wysokiej jakości
nia. Przyjmuje się, że dla systemów wyso-
bentem. Podczas gdy jedna z nich pracuje,
(np. ALMiG) sprężone powietrze może
kociśnieniowych (do 5 barów) potrzebne
druga jest regenerowana. Regeneracja ko-
być bezpośrednio kierowane do filtra
są układy o przepływach do 300 l/min na
lumn odbywa się cyklicznie i jest sterowa-
wstępnego. Powinien on być umieszczo-
jedno stanowisko lakiernicze. Przy syste-
na czasowo. Główną zaletą tych urządzeń
ny przed osuszaczem i zawierać wkład
mach niskociśnieniowych (do 3,5 barów)
jest uzyskanie powietrza o bardzo niskiej
koalescencyjny, usuwający cząstki (sta-
przepływ powinien wynosić od 500 do
wilgotności względnej, co skutecznie zapo-
łe, aerozole oleju i wodę) o wielkości po­-
750 l/min dla jednego stanowiska.
biega mrożeniu na skutek jego rozprężania.
nad 0,1 mikrona przy pozostałości oleju
Wada to stosunkowo wysoka cena oraz
0,1 mg/m3. Powinien być również wyposa-
konieczność okresowej wymiany środka
żony w zawór spustowy (najlepiej automa-
adsobującego oraz strata ok. 15% osu-
tyczny). Działanie tego typu filtrów polega
szonego powietrza na regenerację kolumn.
na przepuszczaniu powietrza przez kilka
Osuszacze adsorpcyjne spełniają jednak
warstw filtrujących. W wewnętrznej nastę-
wszystkie wymogi lakiernictwa.
puje wstępne oczyszczenie z aerozoli, gdyż
spustowy
Skuteczność wszelkich osuszaczy zale-
na jej włóknach osadzają się cząsteczki,
ży od masy przepływającego przez nie po-
które, koagulując, tworzą coraz większe
wietrza, dlatego niezwykle istotny jest ich
krople przetłaczane wraz z innymi zanie-
prawidłowy dobór do parametrów sprężarki
czyszczeniami do warstwy zewnętrznej,
(wydajności, ciśnienia i temperatury).
skąd ociekają na dno obudowy filtra, a na-
Po lewej: osuszacz
adsorpcyjny ALMiG
ALM-CD (-40o; -70oC),
poniżej: osuszacz chłodniczy ALMiG ALM (+3oC)
stępnie usuwane są przez zawór spustowy.
Fot. Almig
Doskonale czyste powietrze
Filtr dokładnego oczyszczania redukuje
Układ sprężonego powietrza ze sprężar-
Osuszenie jest pierwszym etapem uzdat-
zanieczyszczenia stałe powyżej 0,01 mi-
ką, osuszaczem i filtrami wysokiej jakości
niania
drugim
krona oraz aerozole oleju do 0,01 mg/m3.
pozwala uzyskać powietrze o 3, 2, a nawet
natomiast jest filtracja z zanieczyszczeń
Nie wymaga stosowania automatycznego
1 klasie czystości wg normy ISO 8573.1.
olejowych i stałych. Polega ona na zasto-
zaworu spustowego Zależnie od rodzaju
Jest to całkowicie zgodne z zaleceniami
sowaniu odpowiedniej kombinacji filtrów
zastosowanego osuszacza filtr ten powinien
Technicznego Komitetu Międzynarodowej
wstępnego i dokładnego oczyszczania. Przy
w instalacji znajdować się za osuszaczem
Organizacji
niskiej jakości sprężarki zachodzi potrzeba
chłodniczym, a przed osuszaczem mem-
w zakresie wymaganej jakości sprężonego
zastosowania przed układem filtrów tzw.
branowym, by chronić go przed uszkodze-
powietrza do lakierowania.
sprężonego
powietrza,
Standaryzacji
(PNEUROP)
n
Autonaprawa | Grudzień 2011