Prawo pracy - FabrykaWiedzy.com

Prawo pracy
nr 128, 26 października
– 22 listopada 2015 r.
????????????????
ISSN 1734-9842
w pytaniach i odpowiedziach
Praktyczne rozwiązania prawne
dla specjalistów do spraw personalnych
Oficjalne stanowiska
MPiPS, PiP
Co powinien zawierać regulamin pracy
w numerze:
Koniec roku to dobry moment na przegląd obowiązujących w firmie aktów prawa
wewnątrzzakładowego. Jednym z najczęściej funkcjonujących jest regulamin pracy.
Sprawdźmy, co powinno się w nim znaleźć, a jakich zapisów należy unikać i czy
ustalając regulamin, warto trzymać się zasady „im więcej, tym lepiej”.
UMOWY I DOKUMENTACJA
Pracownik może odejść na emeryturę,
ale pracodawca nie może go na nią wysłać 2
Okres wypowiedzenia umów zawieranych
na czas określony obecnie i po zmianach 3
Regulamin pracy jest aktem wewnętrznym, który ustala organizację i porządek w procesie
pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Obowiązek wydania regulaminu spoczywa na każdym pracodawcy, zatrudniającym co najmniej 20 pracowników, którzy nie są objęci postanowieniami układu zbiorowego pracy (zakładowego
lub ponadzakładowego).
Samodzielnie lub po uzgodnieniu ze związkami
Tryb ustalania regulaminu wynagradzania zależy od tego, czy u pracodawcy działają organizacje związkowe. Jeśli nie ma żadnych związków zawodowych – pracodawca samodzielnie
wydaje regulamin (nie ma obowiązku uzgadniania go lub konsultowania z radą pracowników
lub przedstawicielami załogi). Jeśli natomiast w zakładzie działają organizacje związkowe
(jedna lub więcej), pracodawca ma obowiązek uzgodnić z nimi treść regulaminu pracy.
Dopiero jeśli okaże się to niemożliwe, pracodawca może samodzielnie wydać akt.
ciąg dalszy na stronie 8
Urlop uzupełniający, zmiana etatu i urlop
bezpłatny – jaki wymiar urlopu wypoczynkowego
Pytanie: Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi w 2015 r.,
jeżeli 1 czerwca nabył prawo do urlopu w wymiarze 26 dni, do 31 października 2015 r.
był zatrudniony na 3/5 etatu, od 1 listopada 2015 r. na pełny etat, a od 20 lipca
do 30 września 2015 r. przebywał na urlopie bezpłatnym?
Odpowiedź: Pracownikowi, o którym mowa w pytaniu, przysługuje w 2015 r. 16 dni,
czyli 128 godzin urlopu wypoczynkowego.
W przypadku gdy pracownik powraca do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku
kalendarzowego po trwającym co najmniej miesiąc urlopie bezpłatnym, przysługuje mu urlop
proporcjonalny do okresu zatrudnienia w tym roku, czyli do okresu, jaki pracownik przepracował,
bądź przypuszczalnie przepracuje w tym roku kalendarzowym. Pracownikowi za 2015 r. przysługuje zatem urlop proporcjonalny za 10 miesięcy (styczeń–lipiec oraz październik–grudzień).
ciąg dalszy na stronie 6
wyłącznie u nas
ZDANIEM PIP
Po 22 lutego 2016 r. strony umowy na czas określony powinny zawrzeć porozumienie zmieniające, którego przedmiotem będzie wprowadzenie do umowy nowych zapisów, wskazujących obiektywne przyczyny uzasadniające zawarcie umowy na czas
określony niepodlegającej nowym limitom. Obecnie (tj. przed wejściem w życie nowych przepisów) nie ma podstaw do zamieszczania w umowach na czas określony
takiej informacji.
czytaj na stronie 12
CZAS PRACY
Jak wyznaczyć granice dnia wolnego
między dniami pracy Ewidencjonowanie okresu nieświadczenia
pracy z powodu braku aktualnego
orzeczenia lekarskiego Dzień wolny za sobotnie święto nie może
wykraczać poza okres rozliczeniowy Czy system czasu pracy można zmienić
„na chwilę”? URLOPY I ZWOLNIENIA
Urlop uzupełniający, zmiana etatu
i urlop bezpłatny – jaki wymiar urlopu
wypoczynkowego Jak w stażu urlopowym uwzględniać
równoległe okresy nauki i pracy WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA
Świadczenia chorobowe dla pracownika,
który uległ wypadkowi w drodze
do drugiego pracodawcy Dofinansowanie do nauki przyznane
w toku studiów 4
4
5
5
6
6
7
7
TEMAT NUMERU
Co powinien zawierać regulamin pracy 8-9
OCHRONA RODZICIELSTWA
Niewykorzystany urlop ojcowski
nie przepadnie po zmianach Umowa przedłuża się do dnia porodu,
nawet jeśli pracodawca nie wiedział
o ciąży pracownicy 10
10
ODPOWIEDZIALNOŚĆ I OBOWIĄZKI
STRON
Za lekceważący stosunek do przełożonego
pracownik może słono zapłacić 11
ZDANIEM PIP
Uzupełnianie umowy terminowej
niepodlegającej nowym limitom
o przyczyny uzasadniające jej zawarcie 12
Umowy i dokumentacja
OD REDAKCJI
Pracownik może odejść na emeryturę, ale
pracodawca nie może go na nią wysłać
Pytanie: Istnieje wiele sprzecznych opinii dotyczących wypowiadania umów o pracę
w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego. Czy osiągnięcie wieku emerytalnego
może być jedyną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę?
PORZĄDEK MUSI BYĆ
O tym, jak ważne są dobra organizacja
i porządek w pracy chyba nikogo nie trzeba
przekonywać. Dokumentem, który ma to
gwarantować, jest regulamin pracy – to on
określa zasady współpracy stron, ich wzajemne
prawa i obowiązki. Warto zatem zadbać, aby
zapisy regulaminu były precyzyjne.
Jednak nie mniej ważne niż spisanie tych
zasad jest ich przestrzeganie. Regulamin nie
może być martwym dokumentem. Jeśli dojdzie
do sytuacji, że pracownicy będą postępować
wbrew zapisom regulaminu, a pracodawca
będzie to akceptował, powstanie zwyczaj. Jak
potwierdził SN w jednym z wyroków, „zwyczaj to
też prawo”. Zatem pracodawca, który najpierw
nie egzekwuje przestrzegania regulaminowych
zasad, będzie miał utrudnione zadanie, jeśli
zechce ukarać pracownika za ich złamanie.
O tym, co musi się znaleźć w regulaminie
pracy, na jakie zapisy należy uważać, a jakich
pod żadnym pozorem nie zamieszczać
w regulaminie, przeczytasz na stronach 8 i 9.
Emilia Wawrzyszczuk
redaktor prowadząca,
specjalista w zakresie prawa pracy
i wynagrodzeń
Prawo pracy
w pytaniach i odpowiedziach
Kierownik grupy wydawniczej:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi
Redaktor prowadząca: Emilia Wawrzyszczuk
Konsultant merytoryczny: Halina Tulwin
dyrektor Departamentu Prawnego GIP
Wydawca: Hanna Komorowska
Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski
Projekt graficzny: Magdalena Huta
Druk: MDruk
Nakład: 2800 egz.
Korekta, skład i łamanie:
Cała Jaskrawość, www.calajaskrawosc.pl
„Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach” wraz z innymi elementami subskrypcji
chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy –
zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych
w „Prawie pracy w pytaniach i odpowiedziach” lub w innych elementach subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp. do konkretnych przypadków.
Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
KRS: 0000098264,
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie,
Sąd Gospodarczy, XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy,
wysokość kapitału zakładowego: 200 tys. zł
Zamówienia:tel.: 22 518 29 29 • faks: 22 617 60 10
mail: [email protected]
2
Odpowiedź: Osiągnięcie wieku emerytalnego nie może stanowić wyłącznej
przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę.
Umowa o pracę na czas nieokreślony
może zostać rozwiązana z zachowaniem
okresu wypowiedzenia przez każdą ze
stron. Oświadczenie o wypowiedzeniu
umowy powinno nastąpić na piśmie,
a jeżeli umowę wypowiada pracodawca,
to obowiązany jest wskazać przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie. Przyczyna musi być rzeczywista i konkretna.
W przypadku uznania przez pracownika,
że przyczyna wskazana przez pracodawcę nie uzasadnia rozwiązania umowy
o pracę, pracownikowi przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu pracy.
Osiągnięcie wieku emerytalnego nie
uzasadnia wypowiedzenia…
Problem osiągnięcia wieku emerytalnego
jako przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy przez pracodawcę budził
wcześniej wiele wątpliwości. Zostały one
rozstrzygnięte przez Sąd Najwyższy.
Zdaniem SN
Osiągnięcie wieku emerytalnego
i nabycie prawa do emerytury nie
może stanowić wyłącznej przyczyny
wypowiedzenia umowy przez
pracodawcę (art. 45 § 1 Kodeksu
pracy)
(uchwała 7 sędziów Sądu
Najwyższego z 21 stycznia 2009 r.,
sygn. akt II PZP 13/08).
W ocenie Sądu Najwyższego wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi,
który nabył prawo do świadczeń emerytalnych, tylko z powodu osiągnięcia
wieku emerytalnego i nabycia tego prawa, nie stanowi uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, gdyż nie pozostaje
w żadnym związku z wykonywaną przez
Numery telefonu na dyżur eksperta
od 14.00 do 16.00:
27 października – tel. 22 318 07 46
3, 10, 17, 24 listopada –
tel. 22 318 07 53
WEJDŹ NA STRONĘ: www.prawo-pracy.wip.pl
niego pracą ani sytuacją ekonomiczną
pracodawcy, ani z żadnym zdarzeniem
lub zdarzeniami, które wskazywałyby na
nieprzydatność pracownika lub istnienie
interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy.
Ponadto wypowiedzenie pracownikowi
umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wyłącznie z powodu osiągnięcia
przez niego wieku emerytalnego stanowi
przejaw bezpośredniej dyskryminacji ze
względu na wiek (art. 113 kp).
…chyba że wiąże się np. z obniżeniem
wydajności w pracy
Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale
podzielił też wcześniejszy pogląd wyrażony w wyroku z 19 marca 2008 r. (sygn.
akt I PK 219/07). Przyjęto w nim, że uzasadnienie wypowiedzenia stosunku pracy pracownikowi w wieku emerytalnym,
posiadającemu prawo do emerytury,
musi odwoływać się do obiektywnych, indywidualnie skonkretyzowanych przyczyn
leżących po stronie pracownika lub pracodawcy, związanych z wykonywaniem
pracy. Mogą to być np. niewłaściwe wykonywanie obowiązków pracowniczych, obniżenie wydajności, długotrwałe nieobecności w pracy spowodowane chorobami,
brak zdolności dostosowania się do
procesów modernizacyjnych, ograniczenie zakresu działalności zakładu pracy,
zmiana profilu działalności produkcyjnej
lub usługowej wymuszająca zatrudnienie
pracowników o innych kwalifikacjach itp.
W świetle powyższego osiągnięcie wieku emerytalnego nie może być wyłączną
przyczyną wypowiedzenia pracownikowi
umowy o pracę.
n Katarzyna Pietruszyńska
radca prawny, specjalista prawa pracy
Podstawa prawna:
art. 113, art. 30 § 3 i § 4 ustawy
z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
(tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r.
poz. 1502 ze zm.).