TRÓJDZIELNO-AUTONOMICZNE BÓLE GŁOWY KLAsTEROWE

1052
Część XXI n Zaburzenia napadowe
Tabela 155.1
Leki profilaktyczne stosowane w migrenie
Lek
Wielkość tabletek (mg)
Dawka dzienna (mg)
Najczęstsze objawy uboczne
Propranolol
10, 20, 40, 60, 80, 90; o przedłużo- nym uwalnianiu: 60, 80, 120, 160
40–320
zmęczenie, bezsenność, zawroty głowy, impotencja
Amitryptylina
10, 25, 50, 75, 100
10–175uspokojenie, suchość w ustach, wzrost apetytu
Ergotamina
0,2
0,4–1,8nudności, bóle brzucha, osłabienie kończyn, biegunka
Werapamil
40, 80, 120; o przedłużonym 120–480
uwalnianiu: 120, 180, 240
Walproinian
125, 250, 500
500–2000nudności, drżenie, wyłysienie, wzrost apetytu
Fenelzyna
15
30–90uspokojenie, ortostatyczne spadki ciśnienia
tętniczego krwi, zaparcia, zatrzymanie moczu
Topiramat
25, 100
75–200
a nasileniem bólu głowy; skurcz mięśni nie jest zatem przyczyną
bólu. Niektórzy chorzy na ból głowy typu napięciowego odczuwają
tkliwość przy obmacywaniu czaszki, ale u innych chorych dolegliwość ta nie występuje.
Kryteria diagnostyczne
Kryteria Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy dotyczące rozpoznania epizodycznego bólu głowy typu napięciowego
mówią, że ból głowy trwa od 30 minut do tygodnia i ma dwie lub
większą liczbę cech spośród wymienionych poniżej:
1. obustronny,
2. o charakterze ucisku, nietętniący,
3. o nasileniu niewielkim lub umiarkowanym,
4. nienasilany przez zwykłą aktywność fizyczną.
Bóle głowy typu napięciowego nie są ponadto związane z występowaniem nudności i wymiotów; w ich przebiegu może występować nadwrażliwość na światło lub hałas, ale nie obie te cechy
łącznie.
Nasilanie bólu przez zwykłe ruchy jest najczulszym kryterium
wskazującym na migrenę, wyklucza więc rozpoznanie bólu głowy
typu napięciowego. Napięcie i stres wiążą się z bólem głowy typu
napięciowego, ale nie w większym stopniu niż dotyczy to ich
związku z migreną.
Genetyka
Istnieje pewien element genetycznego ryzyka rozwoju przewlekłego bólu głowy typu napięciowego, ale nie dotyczy to postaci
epizodycznej.
Leczenie
Leczenie doraźne polega zwykle na użyciu NLPZ. Można stosować
również połączenie butalbitalu z lekiem przeciwbólowym, chociaż
należy go używać oszczędnie w obawie przed wywołaniem bólu
głowy spowodowanego używaniem leku.
W leczeniu częstego lub przewlekłego bólu głowy typu napięciowego (> 15 dni z bólem głowy w miesiącu) wykorzystuje się
leczenie zapobiegawcze. Stosowane na ogół trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne podaje się w małych dawkach, które są nieskuteczne w profilaktyce. Nie wykazano jednoznacznie skuteczności
zaparcia, nudności, zatrzymanie płynów, zawroty głowy, hipotensja
SSRI, ale w leczeniu przewlekłego bólu głowy typu napięciowego
okazała się skuteczna mirtazapina. Topiramat, wenlafaksyna,
tyzanidyna i wstrzyknięcia toksyny botulinowej wywierają w najlepszym razie niewielki efekt. U osób z częstymi napadami zaleca
się biologiczne sprzężenie zwrotne z EMG, zwłaszcza w połączeniu
z terapią behawioralną.
TRÓJDZIELNO-AUTONOMICZNE BÓLE GŁOWY
Klasterowe bóle głowy, hemikrania ciągła, hemikranie napadowe
oraz zespół SUNCT (krótkotrwały, jednostronny, podobny do
nerwobólu ból głowy z nastrzyknięciem spojówek i łzawieniem)
często określane są zbiorczo jako „trójdzielno-autonomiczne bóle
głowy”. Określenie to wskazuje, że w zespołach tych dolegliwości
autonomiczne w postaci łzawienia i niedrożności nosa są nieodłączną częścią napadu, a nie nieswoistą reakcją na ból w zakresie
unerwienia nerwu trójdzielnego, w której pośredniczy „trójdzielny
odruch autonomiczny”. Migrena nie jest na ogół traktowana jako
trójdzielno-autonomiczny ból głowy, chociaż dolegliwości autonomiczne są w migrenie częste.
Klasterowe bóle gŁowy
Dokładne poznanie tego schorzenia opóźniło się wskutek wielu
mylących nazw, którymi je określano: zespół Raedera, histaminowy ból głowy, neuralgia klinowo-podniebienna. Klasterowy
ból głowy jest jednoznacznie określonym i odrębnym zespołem,
który z dużym prawdopodobieństwem reaguje na odpowiednie
leczenie. Epizodyczny klasterowy ból głowy – najczęstsza postać
– charakteryzuje się krótkotrwałymi napadami bólu w okolicy
okołooczodołowej, pojawiającego się codziennie (zwykle od jednego do trzech napadów) przez okres 4–8 tygodni, z rocznymi bezbólowymi przerwami pomiędzy okresami napadów. Przewlekłe
klasterowe bóle głowy mogą zaczynać się de novo lub pojawiać po
kilku latach trwania postaci epizodycznej. Ataki mają podobny
charakter, ale nie ma okresów remisji. Każdy z typów może zmieniać się w inny.
Mężczyźni chorują częściej niż kobiety (8:1). Czynnik genetyczny jest zwykle nieobecny. Częstość występowania klasterowego
bólu głowy wynosi 69 na 100 000 osób. U większości początek cho-