Jarnuszkiewicz
Transkrypt
Jarnuszkiewicz
Jerzy Jarnuszkiewcz Jerzy Jarnuszkiewcz urodził się 27 lutego 1919 roku w Kaliszu, zmarł 14 lipca 2005 roku w Warszawie. W latach 1936-1939 studiował w Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie, u prof. Franciszka Kalfasa i prof. Karola Homolacsa, oraz w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie. W latach 1946-1950 kontynuował naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Był rzeźbiarzem, medalierem, artystą grafikiem. Prowadził swoją pracownię, był profesorem ASP. Jest m.in. twórcą pomnika Małego Powstańca w Warszawie, rzeźby pomnikowej Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego ustawionej w Lublinie na dziedzińcu KUL, nagrobnej Piety na warszawskich Powązkach. Od 1942 roku zajął się grafiką. W świat ekslibrisu wprowadził młodego artystę Jerzy Kram, przyjaciel i odkrywca jego talentu graficznego. Andrzej Banach rekomendował go w roku 1942 do Koła Miłośników Ekslibrisu i Grafiki w Warszawie, którego organizatorem i dobrym duchem był Tadeusz Cieślewski syn. Jarnuszkiewicz połknął twórczego bakcyla, a umiłowany ekslibris towarzyszył mu przez całe życie. Jak przemożna była wówczas chęć tworzenia, niech świadczy fakt, iż od czerwca do października 1943 roku wykonał dwadzieścia pięć ekslibrisów, o czym napisała Zuzanna Kramowa w szkicu „Ekslibrisy Jerzego Jarnuszkiewicza”, powielonym w tymże samym roku w kilkunastu egzemplarzach. Pod koniec roku 1944 artysta miał już w dorobku ponad czterdzieści ekslibrisów. Wspomniany Tadeusz Cieślewski, oczarowany talentem, pracowitością i znakomitymi pracami, napisał w roku 1944 rozprawę zatytułowaną „Analiza estetyczna drzeworytowych ekslibrisów Jarnuszkiewicza Jerzego. Próba recenzji wzorcowej”, pozostającą w maszynopisie w niewielu odbitkach do roku 1946, kiedy to ukazała się z inicjatywy Tadeusza Lesznera i z jego wstępem, w nakładzie stu egzemplarzy. Do roku 1963 stworzył Jarnuszkiewicz ponad dwieście ekslibrisowych opowieści, w roku następnym powstał cykl ekslibrisów w technice suchej igły. W sumie wykonał 329 ekslibrisów udokumentowanych przez Jacka Strzałkowskiego w pracy „Ptaki wylatujące z moich dłoni” (Łódź 2009). Szczególnie lubił pokazywać swoje ekslibrisy na Międzynarodowych Biennale Ekslibrisu Współczesnego w Malborku. Miało to miejsce w latach 1963, 1965, 1969 (srebrny medal) i 1973 (wyróżnienie honorowe oraz udział w jury). Jego ekslibrisy pokazywano też na kongresach FISAE w Krakowie (1964), Como (Włochy, 1968), Budapeszcie (Węgry, 1970) i Frederikshavn (Dania, 1972). Ponadto na wystawach w Wołgogradzie (ZSRR, 1967), Wolfenbüttel (Niemcy, 1986), Toronto (Kanada, 1994), Karvina (Czechy, 2007). Zaprojektował i wykonał trzy medale przyznawane na malborskich Biennale. Był przewodniczącym jury konkursu na ekslibris o motywach Powstania Warszawskiego zorganizowanego przez Bibliotekę Publiczną m.st. Warszawy w 1994 roku. Ekslibrisy i inne prace graficzne prezentował na wielu wystawach zbiorowych w Polsce i za granicą; na wystawach indywidualnych zawsze razem z medalami i rzeźbami. Na obecnej wystawie prezentujemy niemal wyłącznie ekslibrisy, reszta jest maleńkim dodatkiem. Z długiej listy tych pokazów wymieńmy chociaż dwa, na których jak zawsze prace Jarnuszkiewicza były wielką ozdobą: „Ekslibrisy twórców warszawskich ze zbioru Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy”, pokaz zorganizowany w roku 2007 na stulecie Biblioteki, oraz „Ekslibris polski czasu wojny i okupacji 1939-1945” ze zbiorów Mieczysława Bielenia, pokaz przygotowany przez Warszawską Galerię Ekslibrisu w 70 rocznicę wybuchu II wojny światowej. Obecna prezentacja, przygotowana w dziesiątą rocznicę śmierci Jerzego Jarnuszkiewicza, gromadzi prace artysty: ekslibrisy, grafikę, rysunki oraz medale ze zbiorów Anny Grocholskiej-Jarnuszkiewiczowej, Mieczysława Bielenia i Barbary Klein-Szymańskiej. Tak się szczęśliwie złożyło, że w trakcie przygotowywania wystawy ukazała się długo oczekiwana książka Aleksandra Jackowskiego „Jerzego Jarnuszkiewicza rzeźby, medale, ekslibrisy”. Mieczysław Bieleń