wezwaliśmy Szefa Kancelarii Sejmu do usunięcia naruszeń prawa

[Nasza sygn. 2012/0064/FIMO/PW]
Fundacja Instytut Myśli Obywatelskiej im. Stańczyka
Na Błonie 9a lok. 207
30-147 Kraków
adres do korespondencji:
ul. Sławkowska 12
34-014 Kraków
Kraków, dnia 23.01.2013 r.
Szef Kancelarii Sejmu
ul. Wiejska 4/6/8
00-902 Warszawa
WEZWANIE
do usunięcia naruszenia prawa
Działając na podstawie art. 37 par. 1 Kodeksu postępowania administracyjnego
(Dz.U.2000.98.1071 j.t.), w imieniu Fundacji Instytut Myśli Obywatelskiej im. Stańczyka,
wzywam Szefa Kancelarii Sejmu do usunięcia naruszenia prawa w przedmiocie niewydania decyzji
administracyjnej
i naruszenia przepisów prawa materialnego:
- art. 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2001.112.1198) przez odmowę
udostępnienia informacji publicznej w innej formie niż nakazana przez prawo forma decyzji
administracyjnej
- art. 13 ust. 1 u.d.i.p. przez naruszenie 14-dniowego terminu na udostępnienie informacji publicznej bądź
wydanie decyzji administracyjnej odmawiającej wydania decyzji administracyjnej.
Stan faktyczny
Dnia 5 lipca 2012 r. został skierowany do Szefa Kancelarii Sejmu wniosek o udostępnienie
informacji publicznej w postaci informacji o udzielonych nagrodach dla członków Prezydium Sejmu
oraz Szefa Kancelarii Sejmu, a także jego zastępców. Odpowiedź została udzielona 3 sierpnia 2012 r. i
obejmowała wnioskowane informacje, ale bez danych na temat osób już nieżyjących. 8 sierpnia 2012 r.
Fundacja Stańczyka wysłała wniosek o udostępnienie informacji na temat nagród udzielonych osobom,
które nie żyły w momencie wysyłania wniosku. 17 sierpnia 2012 r. otrzymano odpowiedź z Kancelarii
Sejmu, w której odmówiono dostępu do żądanych informacji.
Uzasadnienie
1. Zgodnie z art. 104 k.p.a, organy administracji publicznej załatwiają sprawy przez wydanie decyzji,
o ile przepisy nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.i.p. organ zobowiązany do załatwienia
sprawy w sytuacji, gdy odmawia dostępu do informacji publicznej, zobowiązany jest wydać decyzję
administracyjną. W rzeczonej sprawie organ odmówił udostępnienia informacji, twierdząc, że
wnioskowana informacja może naruszać dobra osobiste osób bliskich zmarłych. Zgodnie z ww.
przepisem oraz orzecznictwem taka sytuacja wymaga wydania decyzji administracyjnej o odmowie
udostępnienia informacji publicznej. Przykładem może być orzeczenie (sygn. akt. II SAB/Rz 26/11)
Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, który stwierdził, że Organ dysponujący informacją publiczną ma
obowiązek jej udostępnienia, bądź odmowy udostępnienia, jeżeli jego zdaniem stoją temu na przeszkodzie
przepisy prawa. Jednak odmowa udostępnienia informacji publicznej musi przybrać formę decyzji. Nie
wydanie decyzji w takiej sprawie jest bezczynnością, która musi prowadzić do uwzględnienia skargi i
zobowiązanie organu do oznaczonego działania.
2. Zgodnie z art. 107 k.p.a, w decyzji administracyjnej obowiązkowymi elementami, które tworzą
decyzję są: oznaczenie organu administracji publicznej, data wydania, oznaczenie strony lub stron,
powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w
jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego
osoby upoważnionej do wydania decyzji. W wyżej opisanej sytuacji jako lex specialis wobec Kodeksu
postępowania administracyjnego znajduje zastosowanie ustawa o dostępie do informacji publicznej, w
której dodatkowo w art. 16 ust. 2 pkt. 2 ustawodawca zawarł obowiązek umieszczenia w uzasadnieniu
decyzji odmownej imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o
udostępnienie informacji, oraz oznaczenie podmiotów, ze względu na których dobra, o których mowa
w art. 5 ust. 2, wydano decyzję o odmowie udostępnienia informacji. W piśmie, które odmawiało
udostępnienia wnioskowanych informacji zabrakło wyżej wymienionych elementów konstytuujących
decyzję administracyjną, a taki brak wymaganej przez prawo reakcji (w postaci wydania decyzji) organu
administracji publicznej należy uznać za bezczynność.
3. W związku z powyższym należy dodać, że z analizy art. 35 par. 1 k.p.a. w zw. z art. 37 par. 1 k.p.a.
wynika, że taka bezczynność administracji polegająca na niezałatwieniu sprawy w wymagany sposób i
w odpowiednim czasie jest naruszeniem prawa. Bezczynność nie wynika wprost z przepisu, ponieważ
ustawowe sformułowanie, że organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez
zbędnej zwłoki nie ustala dokładnego terminu, w jakim sprawa ma być załatwiona. Niemniej jednak
racjonalny ustawodawca w ten sposób określa, że sprawa winna być załatwiona w rozsądnym czasie.
A contrario oznacza to, że niezałatwienie sprawy w terminie jest złamaniem powinności ciążącej na
organie, wobec czego stanowi naruszenie prawa. Wynikający z k.p.a. ww. termin jest zmodyfikowany
art. 13 ust. 1 u.d.i.p., który stanowi, że zobowiązany do udostępnienia organ ma udostępnić informacje
bez zbędnej zwłoki nie później niż w przeciągu 14 dni. Ww. organ może na podstawie art. 13 ust. 2
u.d.i.p. ustalić termin, w którym udostępni wnioskowaną informację, jeśli nie może tego zrobić w 14dniowym terminie. Przedłużenie terminu nie może jednak, zgodnie z art. 13 ust. 2 u.d.i.p., wykroczyć
poza termin 2 miesięcy. Oznacza to, że jeżeli organ nie zareaguje w żaden sposób, tj. nie udostępni
informacji, nie przedłuży terminu lub nie wyda decyzji odmawiającej udostępnienia informacji, to organ
będzie w bezczynności.
4. Mając ustawowy wymóg załatwiania sprawy decyzją administracyjną (wynikający z u.d.i.p. i k.p.a.),
należy uznać, że wysłanie nieformalnego pisma odmawiającego udostępnienia informacji publicznej jest
naruszeniem prawa i dlatego też zasadnym jest użycie instytucji wezwania do usunięcia naruszeń prawa z
art. 37 par. 1 k.p.a. Mając na uwadze powyższe wezwanie jest uzasadnione i konieczne.