02_Uwagi szczegółowe do projektu ustawy PASC

Zielona Góra, dnia 30 lipca 2014r.
UWAGI DO
PROJEKTU USTAWY PRAWO O AKTACH STANU CYWILNEGO
/wersja skierowana do Sejmu RP – druk nr 2620/
Art. 5 ust. 3 w związku z art. 10 kierownik USC może upoważnić pisemnie pracownika do wydawania
odpisów, zaświadczeń (…), czy w związku z tym nie powinien zostać rozszerzony katalog osób
uprawnionych do dostępu do rejestru, jeżeli pracownicy USC maja np. wydawać odpisy lub nanosić
przypiski?
Art. 15 ust. 2 - mowa jest o wydawaniu zaświadczenia. Brak jest informacji dot. zwolnienia z opłaty
skarbowej za wydanie takiego zaświadczenia, jak to ma miejsce w obecnej ustawie. Nie przewidziano
również na ten temat informacji w ustawie o opłacie skarbowej. To spowoduje, że za wydanie
zaświadczenia będzie pobierana opłata.
Art. 18 - katalog mógłby być rozszerzony o oświadczenia złożone na podstawie art. 90 krio (oświadczenie
o nadaniu nazwiska małżonka rodzica).
Art. 20 ust 2 - na jakiej podstawie kierownik USC ma wpisać do rejestru obywatelstwo dziecka
pochodzącego od obywateli różnych państw obcych, z których żadne nie jest obywatelem polskim? Czy
ma to nastąpić na podstawie oświadczenia?
Art. 21 ust. 1 i 2 - baza rejestru stanu cywilnego będzie początkowo pusta. Jak w takim przypadku spełnić
obowiązek sprawdzenia, czy nie było wcześniej dokonanej rejestracji aktu stanu cywilnego? Co w sytuacji
kiedy po sprawdzeniu danych w bazie PESEL pojawią się niezgodności? Jak wówczas ustalić, która
wersja danych jest prawidłowa i jaki wtedy przyjąć tryb postępowania?
Art. 22 - jak rozumieć stwierdzenie „dowodów”? Jest to stwierdzenie zbyt ogólne. Czy nie warto tego
doprecyzować i odnieść się do definicji zawartej w Kodeksie postępowania administracyjnego?
Art. 26 ust. 2 stanowi, że na wniosek osoby, która przedkłada zagraniczny dokument można go wydać
(…), jeżeli wnioskodawca nie ma możliwości ponownego uzyskania tego dokumentu. Na podstawie czego
kierownik USC ma stwierdzić brak możliwości ponownego uzyskania tego dokumentu? Składając takie
dokumenty nikt nie chce zostawiać oryginalnych dokumentów. Czy w takim przypadku wystarczy
oświadczenie strony ?
Art. 28 ust. 3 - zwracamy uwagę na trudności jakie napotykają urzędy z przyjmowaniem przez Archiwa
Państwowe ponad stuletnich ksiąg. Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie nie
przyjmuje ksiąg ponad stuletnich. Po zmianie przepisów archiwa będą miały obowiązek przyjmowania
ksiąg o krótszym terminie przechowywania w USC. Znacząco zwiększy się ilość ksiąg do przekazania.
Ponadto, kto poniesie koszty związane z przygotowaniem ksiąg do przekazania do Archiwum?
Art. 31 ust. 1 pkt 2 - jak sprawdzić uprawnienia tłumacza dokonującego tłumaczenia dokumentów
1|S tr o na
w państwach UE?
Art. 33 pkt 2 dot. wzorów protokołów - brakuje wzoru przyjęcia oświadczenia na podstawie art. 90 krio
Art. 34 – co z pozostałymi dokumentami? Koszty te obciążą gminę. Z momentem wejścia w życie ustawy,
urzędy muszą dysponować wszystkimi dokumentami wymaganymi do realizacji zadań. Jak ma wyglądać
dystrybucja druków do urzędów? W ustawie jest zbyt wiele sytuacji, kiedy odpisy wydaje się bez opłaty
skarbowej, co znacząco obciąży budżet państwa w związku z ilością wydawanych odpisów.
Art. 44 ust. 2 stanowi, że na wniosek zamieszcza się treść przypisku w odpisie zupełnym aktu stanu
cywilnego. Natomiast art. 59, 87 oraz 94, mówiące o danych zawartych w aktach stanu cywilnego, nie
zawierają miejsca na przypiski. Odpisy zupełne powinny być dokładnym odzwierciedleniem treści aktu
stanu cywilnego.
Art. 45 - dokumenty wydaje się (…) opiekunowi. Czy nie powinno być użyte stwierdzenie „opiekun
prawny”?
Art. 48 ust. 3 pkt 5 - przepis niejasny. Czym jest nazwisko małżonków inne niż te, które noszą po
zawarciu małżeństwa?
Art. 50 ust. 2 - kierownik USC nie zawsze będzie wiedzieć o zgonie osoby (np. gdy zgon nastąpiłby
zagranicą i nie zostałby wpisany do rejestru).
Art. 51 ust. 1 mówi o sporządzeniu aktu urodzenia w dniu zgłoszenia lub w następnym dniu roboczym.
Do rejestracji rodzice nie będą musieć przedkładać odpisów aktów stanu cywilnego. Wgląd do aktu stanu
cywilnego jest konieczny celem sprawdzenia ewentualnego domniemania ojcostwa lub faktu, że takie
domniemanie nie zachodzi. Przez długi okres czasu BUSC będzie pusta. W przypadku procedury
przenoszenia aktu stanu cywilnego do rejestru przez innego kierownika USC nie będzie możliwym
dochowanie terminu przewidzianego w przepisie. Rejestracja urodzenia znacznie się wydłuży.
Art. 56 ust. 1 - czy nie powinno być użyte stwierdzenie „opiekun prawny”?
Art. 57 pkt 5 - na jakiej podstawie kierownik USC ma wpisać do rejestru obywatelstwo dziecka
pochodzącego od obywateli różnych państw? Czy ma to nastąpić na podstawie oświadczenia?
Art. 60 ust. 1 - użyto niewłaściwego sformułowania przepisu: „(…) jeżeli nie zachodzi domniemanie, że
mąż matki dziecka jest ojcem dziecka”. Zgodnie z art. 62 krio zawsze zachodzi domniemanie ojcostwa
wobec męża matki. Domniemanie takie może być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie
ojcostwa. Właściwszym byłoby sformułowanie: „jeżeli nie zachodzi domniemanie ojcostwa dziecka”.
Ponadto, warto zastanowić się czy w ogóle w chwili obecnej zasadne jest wpisywanie danych kryjących
ojca. Doświadczenie wskazuje, że ta instytucja nie jest w żaden sposób pomocna dla matki dziecka.
W każdej sytuacji matka musi pobierać nowy odpis aktu urodzenia i to w formie odpisu zupełnego aby
udowodnić, że wpisany ojciec to dane fikcyjne. To powoduje, znaczące koszty w wydawaniu odpisów
i trudności dla matki dziecka w postaci częstych wizyt w urzędzie. Bardzo wiele kobiet narzeka na ten
stan prawny. Warto w tym względzie zasięgnąć opinii podmiotów reprezentujących interesy tej grupy
2|S tr o na
społecznej. W większości krajów Europy, w sytuacji kiedy nie jest ustalony ojciec dziecka, rubryka ojca
pozostaje w akcie urodzenia pusta. W ten sposób nikt nie ma wątpliwości jaki jest stan prawny dziecka.
Art. 74 ust. 2 - przepis niezrozumiały. W takim przypadku w odpisie skróconym będą widnieć rodzice
biologiczni. Jak wówczas będzie można ustalić prawnych rodziców dziecka, jeżeli stan cywilny będzie
ustalany na podstawie aktów stanu cywilnego. Proponowane rozwiązanie jest zbyt rewolucyjne.
Art. 75 ust.1 pkt 1 – w chwili obecnej zapewnienie o braku przeciwwskazań do zawarcia małżeństwa
można złożyć przed każdym kierownikiem USC w Polsce. Jest to zasadne bowiem bardzo często osoby
mieszkają i pracują w innej miejscowości niż ta w której ma być zawarte małżeństwo. Są także
powszechne sytuacje kiedy obie osoby mieszkają w innych miejscowościach. Proponowane w projekcie
rozwiązanie będzie zmuszało osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo do dwukrotnej wizyty w USC najpierw w celu złożenia zapewnień, następnie w celu zawarcia małżeństwa. Takie rozwiązanie nie jest
właściwe. Złożenie zapewnienia powinno być możliwe w każdym USC.
ust. 2 - w katalogu nie wymieniono odpisu aktu zgonu małżonka. Ponadto, przepis ten nie uwzględnia
dokumentów wymienionych w art. 77.
Art. 75 ust. 6 przepis stanowi o obowiązku weryfikacji danych małżonków. Do weryfikacji danych
wymagany będzie wgląd do aktu stanu cywilnego Przez długi okres czasu BUSC będzie pusta. Do czasu
zakończenia procedury przenoszenia aktu stanu cywilnego do rejestru przez innego kierownika USC nie
będzie możliwym skrócenie terminu do zawarcia związku małżeńskiego. Skrócenie terminu będzie
ograniczone.
Art. 82 ust. 2 - przepis wymaga przedłożenia dokumentu potwierdzającego stan cywilny przyszłego
małżonka. Jest to sformułowanie niejasne. Co w sytuacji kiedy w danym państwie administracja nie
wydaje w ogóle takich zaświadczeń? Często zdarza się, że dwoje obywateli polskich chce zawrzeć
związek małżeński w zagranicznym urzędzie stanu cywilnego.
Art. 83 - przepis powinien również stanowić o złożeniu oświadczeń o nazwiska małżonków
i dzieci.
Niezbyt trafną jest dyspozycja art. 84 ust. 6, przewidująca konieczność pisemnej odmowy niemożności
przyjęcia przez kierownika USC oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w terminie wskazanym
przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo. Przepis ten nie znajduje żadnego uzasadnienia
praktycznego, gdyż zdarza się, że w USC po prostu nie ma już wolnych miejsc w danym terminie i nie
wydaje się, aby koniecznym było wyjaśnienia tej kwestii w formie pisemnej. Czynność ta nie ma bowiem
charakteru sprawy administracyjnej lecz czynności cywilno-prawnej. Odmowa taka ma swoje
uzasadnienie w przypadku chęci zawarcia związku małżeńskiego poza siedzibą USC, gdyż np. miejsce
wskazane przez nupturientów nie zapewnia zachowania uroczystej formy.
Art. 88 ust. 3 - przepis niejasny.
Art. 92 ust. 5 i 6 - w przepisach użyto sformułowania „zawiadamia gminę”. Gmina nie jest organem, dla
jasności powinien być wskazany konkretny organ.
Art. 94 ust. 3 - przepis niejasny.
3|S tr o na
Art. 98 ust. 1 - nie mówi o formie, w jakiej ma być wpisane zdarzenie do rejestru. Czy nie powinno być
użyte sformułowanie „czynność materialno-techniczna”?
Art. 98 ust. 5 - w przepisie brakuje doprecyzowania, czego pisownię kierownik USC może dostosować.
Art. 103 ust. 7 - w przepisie brakuje doprecyzowania, czego pisownię kierownik USC może dostosować.
Art. 119 o zmianie imienia i nazwiska pkt 5 dot.:
Art. 10 - jeżeli będzie możliwość składania wniosków bez zachowania właściwości miejscowej, to co
z powagą rzeczy osądzonej? Nie mogą jednocześnie funkcjonować dwie (lub więcej) decyzje
rozstrzygające w tej samej sprawie. Możliwym będzie jednoczesne złożenie kilku wniosków do różnych
kierowników USC w tym samym czasie.
Zwracamy uwagę na niebezpieczeństwo łatwości zacierania lub zmiany tożsamości, szczególnie
w przypadku nadawania decyzjom klauzuli natychmiastowej wykonalności.
Art. 123 ust. 7 - przepis mówi o możliwości cyfrowego (skanowania) odwzorowywania dotychczasowych,
papierowych aktów stanu cywilnego. Dokumenty te są sporządzane obecnie w nietypowym formacie,
zbliżonym do formatu A3. Sprzęt przekazany w ramach projektu pl.ID (ówczesne ZMOKU) nie spełnia
takich wymagań (maksymalny format skanera to A4). Koszty ewentualnego zakupu nowego sprzętu
obciążą gminę.
Art. 124 ust. 5 – jak zachować termin „niezwłocznego” przeniesienia aktu w wersji papierowej do rejestru
centralnego, jeżeli w chwili, kiedy kierownik otrzyma komunikat z innego USC, również dokonuje
czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego? Ponadto, oczekiwanie aż akt pojawi się
w systemie spowoduje, że załatwiana wówczas sprawa w USC znacząco się wydłuży. Co w sytuacji kiedy
urząd będzie otwarty w godzinach popołudniowych (jest to bardzo popularne rozwiązanie),
a urząd w którym jest akt w wersji papierowej będzie już nieczynny? To spowoduje, że w danym dniu nie
będzie możliwe zakończenie sprawy.
Art. 128 ust. 5 - przepis niejasny. O jakich dokumentach jest mowa w przepisie? Czy mowa jest
o odpisach, czy o fotokopiach? Sformułowanie „dokumenty” wymaga uściślenia. Kierownik USC nie
zawsze będzie wiedzieć o zgonie osoby (np. gdy zgon nastąpiłby zagranicą i nie zostałby wpisany do
rejestru).
Art. 130 – jeżeli administratorem rejestru aktów stanu cywilnego jest Minister – to obowiązek
przekazywania „elektronicznych aktów stanu cywilnego oraz akt zbiorowych” powinien spoczywać na nim,
a nie na kierowniku USC.
4|S tr o na
Otrzymują:
1. Pani Ewa Kopacz – Marszałek Sejmu RP
2. Pan Tomasz Szubiela - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
3. Pan Marek Wójcik – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
4. Pan Janusz Dzięcioł – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
5. Pan Roman Kaczor – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
6. Pan Henryk Kmiecik – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
7. Pan Józef Lassota – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
8. Pan Cezary Olejniczak – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
9. Pan Konstanty Oświęcimski – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o
ASC
10. Pani Krystyna Ozga – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
11. Pan Piotr Polak – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
12. Pan Jacek Sasin – Poseł na Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
13. Pan Edward Siarka – Poseł Sejm RP, Sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. projektu ustawy Prawo o ASC
14. Pan Szymon Wróbel – Sekretarz Strony Rządowej, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego
15. Pan Andrzej Porawski – Sekretarz Strony Samorządowej, Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego
16. Pan Piotr Zgorzelski - Poseł na Sejm RP, Przewodniczący Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki
Regionalnej
17. Pan Janusz Sepioł - Senator RP, Przewodniczący Senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji
Państwowej
18. Związek Gmin Wiejskich RP
19. Związek Miast Polskich
20. Unia Metropolii Polskich
21. Unia Miasteczek Polskich
22. Regionalne Organizacje Samorządowe (OPOS)
23. „Wspólnota”
24. „Gazeta Prawna”
25. „Rzeczpospolita”
26. portalsamorzadowy.pl
27. wartowiedziec.org
28. papsamorzadowy.pl
5|S tr o na