D - Sąd Apelacyjny w Białymstoku

Sygn. akt I ACa 869/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 marca 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący
:
SSA Krzysztof Chojnowski
Sędziowie
:
SA Jarosław Marek Kamiński
SO del. Małgorzata Dziemianowicz
(spr.)
Protokolant
:
Izabela Lach
po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2015 r. w Białymstoku
na rozprawie
sprawy z powództwa K. S. (1), K. S. (2) i K. M.
przeciwko J. S. (1)
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku
z dnia 17 lipca 2014 r. sygn. akt I C 1649/13
I. zmienia zaskarżony wyrok w całości i oddala powództwo oraz zasądza od powodów solidarnie
na rzecz pozwanej 3.617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;
II. zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanej 2.700 złotych tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą;
III. odstępuje od obciążania powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi za drugą instancję.
UZASADNIENIE
Powodowie K. M., K. S. (1) i K. S. (2) wnieśli o uznanie za bezskuteczną w stosunku do każdego z powodów umowy
sprzedaży z dnia 10 października 2008 r., Repertorium (...) nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., w dzielnicy
P., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa, IX Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą
numer (...), stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni użytkowej 22,20 m2, zawartej przez pozwaną J. S. (1)
i dłużnika Z. S. z pokrzywdzeniem powodów, którym względem dłużnika przysługują roszczenia o zapłatę z tytułu
niezapłaconych alimentów oraz powstałe po śmierci dłużnika roszczenia o zachowek. Powodowie wnosili także o
zasądzenie od pozwanej na rzecz każdego z nich kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według
norm przepisanych.
W uzasadnieniu swojego stanowiska powodowie wskazali, iż powyższa umowa została dokonana z pełną świadomością
obu stron o jej skutkach prawnych, w postaci pokrzywdzenia uprawnionych do otrzymywania alimentów powodów –
dzieci dłużnika, który wyzbył się całego posiadanego majątku celem uniemożliwienia egzekucji roszczeń powstałych
wskutek niezapłaconych alimentów. Powodowie podnieśli, iż pozwana, miała pełną świadomość, że dokonuje kupna
nieruchomości celem uniemożliwienia ewentualnych działań wierzycieli mogących skutkować utratą mieszkania.
Ponadto powodowie wskazali, iż będą dochodzić swoich roszczeń o zachowek, przysługujących im jako zstępnym
spadkodawcy. Podkreślili, iż uznanie przedmiotowej umowy sprzedaży za bezskuteczną bez wątpienia spowoduje
wzrost aktywów, przez co umożliwi powodom skuteczne dochodzenie wskazanych roszczeń,
Pozwana J. S. (1) w odpowiedzi na pozew wnosiła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów na
jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podniosła, iż jako jedyna spadkobierczyni Z. S. z chwilą otwarcia spadku wstąpiła w ogół praw i
obowiązków majątkowych zmarłego i obecnie to ona odpowiada za jego zobowiązania alimentacyjne. Powodowie
nie przejawili jednakże w związku z tym jakiejkolwiek aktywności, co do realizacji długów spadkowych Z. S., które
odziedziczyła mocą testamentu.
Podkreśliła, że skarga paulińska w obecnej sytuacji jest nietrafionym środkiem prawnym zmierzającym do
dochodzenia roszczeń we wskazanym zakresie, związanym z ratami alimentacyjnymi.
Pozwana wskazała, iż nie podjęła jakichkolwiek czynności zmierzających do wyzbycia się swego majątku, czy
utrudnienia realizacji należnych powodom roszczeń. Podała, iż przyszła wierzytelność z tytułu zachowku nie może być
przedmiotem ochrony skargą pauliańską. Skoro w momencie dokonania umowy sprzedaży Z. S. nie był zobowiązany
z tytułu zachowku, wierzytelność nie może być chroniona przez zastosowaną przez powodów konstrukcję prawną.
Sad Okręgowy wyrokiem z dnia 17 lipca 2014 roku uznał za bezskuteczną w stosunku do powodów K. M., K. S. (1) i K.
S. (2) umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w W. przy ulicy (...) w dzielnicy P. o powierzchni
22,20 m2 , dla którego to lokalu Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi
księgę wieczystą numer (...) zawartą pomiędzy zmarłym Z. S. i pozwaną J. S. (1) w dniu 10 października 2008 roku
Repertorium (...), którym to powodom przysługują względem zmarłego dłużnika roszczenia alimentacyjne.
Ponadto zasądził od pozwanej na rzecz powoda K. S. (1) kwotę 6100 złotych, na rzecz powódki K. M. kwotę 4600
złotych oraz na rzecz K. S. (2) kwoty 3600 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na
rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Białymstoku kwotę 14400 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej.
Sąd I instancji ustalił, iż bezspornym w sprawie było, że w dniu 10 października 2008 roku pozwana J. S. (1) zawarła ze
Z. S. przed notariuszem B. K. w formie aktu notarialnego repertorium (...), umowę sprzedaży nieruchomości położonej
przy ul. (...) w W., w dzielnicy P., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy – M., IX Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi
księgę wieczystą numer (...), stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni użytkowej 22,20 m( 2), składającej
się z pokoju, przedpokoju i łazienki z wc. Z własnością wymienionego lokalu związane jest także prawo udziału w
wysokości (...) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego działki gruntu, na której
jest usytuowany budynek oraz taki sam udział w części budynku i innych urządzeniach, niesłużących wyłącznie do
użytku właścicieli lokalu. Z. S. oświadczył, iż własność przedmiotowego lokalu mieszkalnego sprzedaje J. S. (1) za cenę
w kwocie 100.000 zł, a J. S. (1) oświadczyła, iż powyższy lokal wraz z prawami z nim związanymi, w tym obciążeniem
hipotecznym, za wyżej wymienioną cenę kupuje. Nieruchomość została obciążona hipoteką umowną zwykłą w kwocie
50.000 zł zabezpieczającą spłatę kredytu udzielonego w dniu 7 kwietnia 2006 r. na podstawie umowy Nr (...) z
terminem zapłaty 30 kwietnia 2016 r. oraz hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 27.000 zł tytułem zabezpieczenia
odsetek i innych kosztów umowy Nr (...) z terminem zapłaty 30 kwietnia 2016 r. Powyżej opisaną nieruchomość Z. S.
nabył w dniu 3 lipca 2002 r. w Kancelarii Notarialnej w W. przed notariuszem B. W. za Nr Rep. (...).
Zgodnie z ustaleniami Sądu Okręgowego poza sporem pozostawał również fakt, iż Z. S. był dłużnikiem powodów. Na
mocy wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy P. z dnia 29 kwietnia 1998 r. w sprawie o sygn. V RC 404/98 oraz
ugody z dnia 7 kwietnia 1998 r. zawartej przed Sądem Rejonowym dla Warszawy P. w sprawie o sygn. V RC 347/98
zobowiązany został do uiszczania alimentów w wysokości po 180 zł miesięcznie na rzecz K. S. (1) i 150 zł miesięcznie
na rzecz K. S. (2) oraz 250 zł miesięcznie na rzecz K. M..
Sąd Okręgowy ustalił, iż powyższych zobowiązań Z. S. nie wykonywał sumiennie nie wpłacając na rzecz powodów
zasądzonych alimentów, bądź wpłacając je w niepełnej kwocie.
Ponadto jak wynika z ustaleń Sądu I instancji, między Z. S. a powodami toczyły się kolejne postępowania o
podwyższenie alimentów. Wyrokiem z dnia 24 czerwca 1999 r. w sprawie o sygn. V RC 673/99 alimenty zasądzone od
Z. S. na rzecz małoletniego K. S. (1) podwyższono do kwoty po 330 zł miesięcznie, a na rzecz małoletniego K. S. (2)
do kwoty po 280 zł miesięcznie. Następie na podstawie ugody sądowej zawartej w sprawie o sygn. V RC 1593/01 Z. S.
zobowiązał się do łożenia na rzecz synów K. i K. S. (2) alimentów w kwocie po 450 zł miesięcznie.
Sąd Okręgowy ustalił, iż powodowie dochodzili swoich roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym z uwagi na
nieregularne wpłaty z tytułu zobowiązań alimentacyjnych. Egzekucja skierowana przeciwko dłużnikowi powodów
– Z. S., okazała się bezskuteczna. W pewnym okresie czasu wynagrodzenie za pracę oraz wierzytelności zasiłku
chorobowego otrzymywane przez Z. S. uległy zajęciu i został on wezwany do dokonywania potrąceń.
Sąd Okręgowy wskazał, iż bezspornym w sprawie była także okoliczność, iż Z. S. miał problemy z alkoholem, z którymi
zmagał się od wielu lat. Zmarł on w dniu 8 czerwca 2012 r.
Sąd I instancji ustalił, iż w sporządzonym w dniu 23 września 2002 r. testamencie notarialnym Z. S. swoją jedyną
spadkobierczynią uczynił siostrę – J. S. (1). Wskazał również na okoliczność, iż powodowie nie mogli wytoczyć
powództwa o stwierdzenie bezskuteczności czynności prawnej za życia Z. S., bowiem o umowie sprzedaży mieszkania
i dokonanym testamencie dowiedzieli się od pozwanej na pogrzebie ojca.
Sąd Okręgowy wskazał, iż cywilnoprawną ochronę wierzyciela przed niewypłacalnością dłużnika zapewnia m.in. art.
527 k.c., który przyznaje wierzycielowi uprawnienie do zaskarżania czynności dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem
wierzyciela, czego konsekwencją może być uznanie tych czynności za bezskuteczne w stosunku do skarżącego.
Przesłankami skorzystania z ochrony, jaką daje w/w przepis są:
1) istnienie interesu wierzyciela w postaci wierzytelności,
2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią,
3) dokonanie przez dłużnika czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli, a jednocześnie takiej, z której osoba trzecia
uzyskała korzyść majątkową,
4) dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,
5) działanie osoby trzeciej w złej wierze.
Ponadto wskazał, na treść art. 527 § 3 k.c., zgodnie z którym, jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z
pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się,
że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Zdaniem Sądu Okręgowego wszystkie wyżej wymienione przesłanki zostały przez powodów wykazane. W pierwszej
kolejności nie budził wątpliwości fakt, iż Z. S. był dłużnikiem powodów na podstawie wyroków i zawartych ugód
sądowych zobowiązujących go do zapłaty alimentów na rzecz dzieci. Bezspornym było również, iż dokonał on ze
swoją siostrą czynności prawnej w postaci zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. (...) w
W. w dniu 10 października 2008 r. W ocenie Sądu I instancji dokonana przez dłużnika czynność miała na celu
pokrzywdzenie wierzyciela, bowiem siostra dłużnika osiągnęła korzyść majątkową, w skład jej majątku weszła opisana
wyżej nieruchomość.
Sąd I instancji wskazał, iż ciężar udowodnienia niewypłacalności bądź jej pogłębienia, zgodnie z regułą art. 6 k.c.,
spoczywa na wierzycielu. Powodowie w ocenie Sądu Okręgowego okoliczność tę wykazali przedkładając dokumenty
wskazujące na bezskuteczne poszukiwanie składników majątku dłużnika, zaś pozwana w zasadzie nie podjęła się nawet
próby wykazania, że zaskarżona czynność nie pogłębiła stanu niewypłacalności dłużnika.
Sąd Okręgowy podkreślił, że w niniejszej sprawie zasadnicze znaczenie miał fakt, iż czynności prawna została
dokonana pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, bowiem pozwana jako siostra dłużnika Z. S., jest osobą bliską,
w rozumieniu art. 527 § 3 k.c. tym samym należy domniemywać, iż wiedziała ona, iż dłużnik działał ze świadomością
pokrzywdzenia wierzycieli.
Zdaniem Sądu I instancji Z. S. działał świadomie z pokrzywdzeniem powodów, bowiem jak wynika z poczynionych
ustaleń dłużnik wyzbył się wartościowego składnika majątkowego, umożliwiającego pokrycie zobowiązań powodów.
Na datę zawarcia umowy sprzedaży (październik 2008 r.) Z. S. był świadomy, że czynność prawna przez
niego dokonana może spowodować niemożność zaspokojenia się powodów, skoro zalegał z płatnościami rat
alimentacyjnych, a ostatniej zapłaty dokonał w dniu 28 maja 2005 r.
W ocenie Sądu Okręgowego zakupiony w lipcu 2002 r. lokal mieszkalny stanowił jedyny majątek Z. S. mogący
zaspokoić roszczenia wierzycieli, który dłużnik jednak postanowił przepisać na swoją siostrę w obawie przed
ewentualnymi egzekucjami.
W ocenie Sądu I instacji, nie ma wątpliwości, iż Z. S., uświadamiał sobie, że wskutek dokonania czynności prawnej z
siostrą może spowodować niemożność zaspokojenia się wierzycieli z jego majątku. Jego działanie w tym, dokonanie
czynności prawnej umowy sprzedaży w październiku 2008 r. nacechowane było co najmniej zamiarem ewentualnym
pokrzywdzenia wierzycieli.
W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że postępowanie dowodowe wykazało zasadność powództwa w oparciu o art.
527 kc. Strona powodowa udowodniła, że dłużnik dokonał czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli, na skutek
tej czynności pozwana uzyskała korzyść majątkową, zaś dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia powodów.
Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła strona pozwana, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu wyrokowi
zarzuciła:
1. Naruszenie prawa materialnego - art. 527 § 1 k.c. w związku z art. 991 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie wobec
roszczeń o zachowek powodów, podczas, gdy prawo do zachowku jako prawo przyszłe, nie może być chronione poprzez
instytucję ochrony wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika;
2 Naruszenie prawa materialnego - art. 922 § 1 k.c., poprzez jego niezastosowanie wobec roszczeń powodów z tytułu
długów spadkowych jakie pozostawił po sobie zmarły Z. S.;
3 Naruszenia prawa procesowego, mające wpływ na wynik postępowania poprzez naruszenie art. 328 § 2 k.p.c.,
poprzez całkowite pominięcie i nie odniesienie się w uzasadnieniu wyroku, do stawianych przez stronę pozwaną w
toku rozprawy zarzutów.
Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie powództwa w całości oraz o
zasądzenie od pozwanych wszelkich kosztów postępowania, włączenie z kosztami zastępstwa prawnego według norm
prawem przypisanych, z uwzględnieniem kosztów II instancji.
Sąd Apelacyjny, zważył co następuje:
Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenia te Sąd
Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne. Ustalenia Sądu I instancji w zakresie kwestionowanym przez skarżącą nie
miały znaczenia dla wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie. Na gruncie ustalonego stanu faktycznego Sąd
Okręgowy wyraził jednak błędne oceny prawne i wyprowadził wadliwie wnioski.
Sąd Okręgowy pominął istotne w niniejszej sprawie zdarzenie, a mianowicie śmierć dłużnika alimentacyjnego i
związane z nim skutki. Należy zauważyć, iż zmarły w dniu 8 czerwca 2012 roku Z. S., jedyną spadkobierczynią w
sporządzonym w dniu 23 września 2002 roku testamencie notarialnym uczynił pozwaną, tj. swoją siostrę J. S. (1).
W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą
jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej Kodeksu cywilnego.
Ujęta w art. 922 § 1 KC instytucja dziedziczenia jest rodzajem sukcesji uniwersalnej, jako że wskutek jednego zdarzenia
- śmierci osoby fizycznej, jej prawa i obowiązki majątkowe przechodzą na jedną lub kilka osób. Następstwo prawne
obejmuje ogół praw i obowiązków majątkowych, dotyczy więc łącznie wszystkich składników, które tworzą spadek,
Przepis art. 922 § 1 KC określa fundamentalne pojęcie prawa spadkowego, wprowadzając zasadę, że prawa i obowiązki
majątkowe zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na spadkobierców, stanowią spadek w rozumieniu prawa
cywilnego. Mając na uwadze treść w/w przepisu można powiedzieć, że spadek tworzą w zasadzie podmiotowe prawa
majątkowe. Do spadku wchodzą w szczególności prawa rzeczowe, z wyjątkiem tych, które ukształtowane zostały przez
ustawodawcę jako wygasające z chwilą śmierci uprawnionego (a więc niedziedziczne). Zbiór składników majątkowych,
będących aktywami, odzwierciedla stronę czynną spadku
Spadek tworzą jednakże i obowiązki majątkowe. Dziedziczeniu podlegają więc zarówno obowiązki wynikające ze
stosunków zobowiązaniowych, czyli długi będące odpowiednikami wierzytelności, jak i obowiązki związane z prawami
podmiotowymi bezwzględnymi, w szczególności zaś z prawami rzeczowymi. Obowiązki majątkowe, stanowiące
pasywa, ukazują stronę bierną spadku.
Należy wskazać, iż roszczenie i obowiązek alimentacyjny - ze względu na swój charakter czysto osobisty - nie
wchodzą do spadku. Nie dotyczy to jednak należności, bowiem raty alimentacyjne, które stały się wymagalne za życia
uprawnionego i które zostały prawomocnie zasądzone, należą do spadku po uprawnionym (uchw. SN z 15.7.1965 r.,
III CO 36/65, OSN 1966, Nr 3, poz. 37).
Wobec powyższego, z chwilą śmierci Z. S., na pozwaną przeszły prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. W chwili
śmierci Z. S. przestał być dłużnikiem swoich dzieci, bowiem to na pozwaną przeszły jego zobowiązania alimentacyjne
wchodząc w skład masy spadkowej pod postacią pasywów spadku. To pozwana od chwili otwarcia spadku odpowiada
za zobowiązania alimentacyjne Z. S., stając się od tej chwili dłużniczką powodów.
W tej sytuacji wytoczona przez powodów skarga pauliańska, nie mogła zasługiwać na uwzględnienie. Obecnie
dłużnikiem powodów nie jest już ich ojciec Z. S., tylko mocą dziedziczenia testamentowego, dłużnikiem stała się J.
S. (1). Tym samym niewypłacalność dłużnika, powinna być rozpatrywana w odniesieniu do osoby J. S. (2), nie zaś
zmarłego Z. S.. Powodowie nie przejawili zaś żadnej aktywności w realizacji swego roszczenia w stosunku do pozwanej.
Ponadto pozwana zaś nie podjęła jakichkolwiek czynności zmierzających do wyzbycia się swego majątku, utrudnienia
realizacji należnych powodom roszczeń
Skarga paulińska w obecnej sytuacji jest niewłaściwym środkiem prawnym zmierzającym do dochodzenia roszczeń
we wskazanym zakresie, związanym z ratami alimentacyjnymi, zwłaszcza w sytuacji, gdy dłużnikiem stała się osoba
trzecia na rzecz której pierwotny dłużnik przeniósł własność nieruchomości.
Powodowie w chwili obecnej mają roszczenie do swojej ciotki – J. S. (1), spadkobierczyni Z. S. o wypłatę zaległych rat
alimentacyjnych będących długami spadkodawcy, jednakże w żadnym wypadku nie mogą wytoczyć skargi paulińskiej,
w sytuacji zmiany osoby dłużnika.
Odnosząc się pokrótce do zarzucanego przez pozwaną naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego - art. 527
§ 1 k.c. w związku z art. 991 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie wobec roszczeń o zachowek powodów, podczas
gdy, prawo do zachowku jako prawo przyszłe, nie może być chronione poprzez instytucję ochrony wierzyciela w razie
niewypłacalności dłużnika należy się zgodzić z pozwaną, iż przyszła wierzytelność z tytułu zachowku nie może w
żadnym przypadku być przedmiotem ochrony skargą paulińską.
Słusznie wskazuje pozwana na pogląd wyrażony w doktrynie, iż przed śmiercią spadkodawcy nie ma ani prawa do
zachowku, ani roszczenia o zachowek, jest jedynie stosunek prawny, który może prowadzić do powstania tych praw
(zob. P. Księżak, Zachowek w polskim prawie spadkowym, wyd. 1, Warszawa 2010, s. 62).
Natomiast podstawową przesłanką skargi pauliańskiej jest przede wszystkim istnienie zaskarżalnej, tj. podlegającej
ochronie, wierzytelności pieniężnej w stosunku do dłużnika, który dokonał czynności prawnej objętej żądaniem
ubezskutecznienia (wyr. SN z 15.2.2007 r., II CSK 452/06, OSN 2008, Nr A, poz. 20).
Jedną z przesłanek uznania czynności prawnej za bezskuteczną jest wykazanie, że przysługująca powodowi wobec
określonego dłużnika wierzytelność jest realna i skonkretyzowana, a nie hipotetyczna. Ochroną pauliańską objęta
jest bowiem zawsze konkretna wierzytelność, stanowiąca przedmiot żądanej przez wierzyciela ochrony, a nie wszelkie
bliżej nieoznaczone prawa powoda.
Wobec powyższego hipotetyczne uprawnienie powodów do zachowku nie mogło być uznane za spełnienie przesłanki
istnienia interesu wierzyciela w postaci wierzytelności.
Jednakże w zaskarżonym przez pozwaną zakresie Sąd Okręgowy nie naruszył prawa materialnego, bowiem w wyroku
jednoznacznie określił wierzytelność powodów jedynie co do ich roszczeń alimentacyjnych. Tym samym nie naruszył
wskazanych przepisów prawa materialnego uznając, iż roszczenia z tytułu zapłaty zachowku nie mogą stanowić
podstawy do wytoczenia skargi paulińskiej.
Na marginesie odnosząc się do zarzut pozwanej naruszenia prawa procesowego mającego wpływ na wynik
postępowania poprzez naruszenie art. 328 § 2 k.p.c., poprzez całkowite pominięcie i nie odniesienie się w uzasadnieniu
wyroku, do stawianych przez stronę pozwaną w toku rozprawy zarzutów, należy wskazać, iż uzasadnienie Sądu I
instancji mimo pewnych mankamentów umożliwiało Sądowi Apelacyjnemu przeprowadzenie kontroli instancyjnej.
Należy wskazać, iż artykuł 328 § 2 k.p.c. może stanowić usprawiedliwioną podstawę kasacyjną w tych wyjątkowych
wypadkach, gdy uzasadnienie wyroku sądu drugiej instancji zawiera tak kardynalne braki, że niemożliwe jest
dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia, co uniemożliwia przeprowadzenie kontroli
kasacyjnej. Tylko bowiem wówczas stwierdzone wady mogą mieć wpływ na wynik sprawy. (Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 2 grudnia 2014 r., I UK 139/14). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w swym uzasadnieniu w sposób jasny
przedstawił stan faktyczny sprawy oraz podstawę prawną wydanego orzeczenia, co umożliwiło przeprowadzenie
przez Sąd Apelacyjny kontroli instancyjnej. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało zredagowane w sposób
uniemożliwiający stwierdzenie, jakie ustalenia co do faktów i ocena prawna zadecydowały o wyniku postępowania w
sprawie, przez co możliwa była ocena ich trafności przez pryzmat stawianych zarzutów apelacyjnych przez skarżącą.
Argumentując jak powyżej Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok w jego punkcie I, w ten sposób, że powództwo
oddalił. Konsekwencją dokonanej zmiana orzeczenia, co do istoty musiała być także zmiana orzeczenia o kosztach
sądowych, których nie ma obowiązku ponosić pozwana. Z tych względów Sąd odwoławczy zmienił punkt II, III i IV
zaskarżonego wyroku, w ten sposób, iż zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kwotę 3.617 złotych.
O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono w oparciu o art. 98 kpc w pkt II sentencji. Zgodnie z zasadą
odpowiedzialności za wynik procesu za przegrywających należało uznać powodów. Na koszty procesu złożyło się
wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości 2.700 zł zgodnie z § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 t.j.).
W punkcie III wyroku na podstawie art. 102 kpc z uwagi na sytuację materialną powodów odstąpiono od obciążenia
ich obowiązkiem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych za drugą instancję.