PRZEMOC W RODZINIE – CHARAKTERYSTKA, FORMY

PRZEMOC W RODZINIE – CHARAKTERYSTKA, FORMY WSPARCIA RODZINY
Lucyna Szynert - wychowawca świetlicy szkolnej
Krzywdzenie dzieci przez wiele lat nie zostało rozpoznane jako zło i w związku z tym stanowiło ukryty
problem społeczny. Istotną przyczyną trudności w uznaniu kar fizycznych za społeczne zło jest
związana z tym konieczność zakwestionowania utrwalonego przez tradycję oraz sankcjonowanego
przez normy obyczajowe i prawne modelu egzekwowania praw rodzicielskich. Według nich „dobro
dziecka” bazuje na fizycznym karaniu. Wiąże się z tym obawa o naruszenie relacji wewnątrz
tradycyjnej rodziny opartych na wartości posłuszeństwa. Co, więcej przyznanie instytucjom
państwowym, czy społecznym, uprawnień do ochrony praw dziecka w rodzinie – co jest nieuniknioną
konsekwencją dostrzegania problemu ich naruszania – stawia przeciętnego obywatela przed budzącą
poczucie zagrożenia możliwością obserwacji jego życia rodzinnego. Zatem, czym jest przemoc w
rodzinie? Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw
członkowi rodziny naruszające prawa i dobra osobiste powodujące cierpienie i szkody. Przemoc w
rodzinie charakteryzuje się tym, że:
-jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowywanie ofiary,
-jedna ze stron ma przewagę nad drugą, ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy,
-sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary, sprawca naraża zdrowie i
życie ofiary na poważne szkody,
-doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność samoobrony.
Przemoc w rodzinie przybiera różne formy:
-przemoc fizyczna –popychanie, odpychanie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie,
duszenie, bicie otwartą ręką i pięściami, bicie przedmiotami, parzenie, polewanie substancjami
żrącymi, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie koniecznej pomocy itp.
-przemoc psychiczna – wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnych poglądów,
karanie za odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, stała krytyka, wmawianie choroby psychicznej,
izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami), domaganie się
posłuszeństwa, ograniczenie snu i pożywienia, depresja werbalna( wyzywanie, poniżanie,
upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb itp.
-przemoc seksualna – wymuszanie pożycia seksualnego, sadystyczne formy współżycia seksualnego,
-przemoc ekonomiczna – odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwienie podjęcia pracy
zarobkowej, nie zaspokajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp.
PRZEMOC W RODZINIE TWORZY ZAMKNIĘTY KRĄG!
OFIARA : -boi się – o swoje zdrowie i życie, tego, że nawet jeśli zawiadomi o przestępstwie policję ,
prokuraturę to i tak nikt nie będzie chciał zeznawać , że widział, słyszał jak ona doznaje przemocy,
-nie wierzy - że ktoś chce i może jej pomóc, że ma prawo prosić o pomoc, że coś się zmieni,
-wstydzi się – bo bierze na siebie całą odpowiedzialność za to co się dzieje w domu.
Jakie zatem skutki niesie ze sobą przemoc w rodzinie i jak wpływa na rozwój dziecka?
- skutki krótkotrwałe –w postaci objawów psychicznych i fizycznych: lęk, zaburzenia łaknienia i snu,
bóle głowy, upośledzenie układu immunologicznego, nudności, depresje, nadmierne akcentowanie
posłuszeństwa lub zamykanie się w sobie, agresywne zachowania ( napady furii), odizolowywanie się
i unikanie innych, obgryzywanie paznokci niepokój, drżenie rąk, jąkanie, problemy szkolne itd.
- skutki długotrwałe – ponieważ ważne cele rozwojowe zostały zaburzone, spowodowane tym ubytki
przenoszone są w dorosłość. Dzieci takie mogą nigdy nie nadrobić zaległości w nauce lub
umiejętności kształtowania stosunków międzyludzkich. Szczególnie negatywne skutki dotyczą dzieci
płci męskiej – wzorce wynoszone z domu sprawiają, że w dorosłych związkach często molestują swoje
partnerki.
Bywa też, że dzieci nie czekają z użyciem przemocy na wkroczenie w wiek dorosły i stosują ją wobec
sprawcy, swoich rówieśników lub innych dorosłych.
Wsparcie i pomoc można uzyskać poprzez:
- niebieską linię – uzyskać tam można informacji o tym jak znaleźć miejsca, które pomogą ofiarom
przemocy w rodzinie na danym terenie i w jaki sposób zawiadomić o swojej sytuacji - numery
telefonów: 0 801 120 002 i 022 666 00 60
- ośrodki pomocy społecznej- udzielają pomocy osobom i rodzinom przezwyciężającym trudne
sytuacje życiowe, udzielają pomocy w przypadku przemocy w rodzinie, w przypadku ubóstwa,
sieroctwa, bezdomności, alkoholizmu, narkomanii, bezradności w sprawach opiekuńczo –
wychowawczych, zakładane są niebieskie karty dla rodzin „przemocowych”,
- Policja – min. zatrzymuje sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty
zagrożenie życia bądź zdrowia ofiar, zakładane są niebieskie karty w rodzinach „przemocowych”, w
przypadku, gdy aktom przemocy towarzyszy picie alkoholu powiadamiana jest gminna komisja
rozwiązywania problemów alkoholowych,
- prokuratura – osoba poszkodowana na skutek pomocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w
prokuraturze bądź policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno – skargowym,
- działalność gmin: tworzenie i prowadzenie : punktów informacyjno – konsultacyjnych (schroniska
dla ofiar przemocy domowej, ośrodki interwencji kryzysowej, telefony zaufania, programy
środowiskowe), inicjowanie powstawania i wspierania: organizacji społecznych pomagających
ofiarom, grup wsparcia dla ofiar przemocy domowej, współpraca z innymi instytucjami i
organizacjami, organizacje pozarządowe udzielają min. pomocy : psychologa, porad prawnych,
pomocy socjalnej, pomocy socjoterapeutycznej dla dzieci, udziału w interwencjach, pomocy w
załatwianiu spraw urzędowych i innych.