Kształcenie zawodowe w Polsce, Warszawa 2010

Kształcenie zawodowe w Polsce
Dynamiczne zmiany gospodarcze, społeczne i polityczne zachodzące w Polsce i na świecie
generują szereg zmian w prowadzonej przez rządy, szeroko rozumianej, polityce społecznej i
gospodarczej. Pojawianie się nowych technologii, globalizacja, rozwój handlu
międzynarodowego, a co za tym idzie zwiększona mobilność zawodowa i tworzenie się
nowych zawodów oraz zanikanie dotychczas istniejących wpływa na konieczność
wprowadzania zmian w wielu dziedzinach życia także w obszarze kształcenia zawodowego.
W dokumencie „Założenia projektowanych zmian – kształcenie zawodowe i ustawiczne”,
opublikowanym przez MEN w 2010 r. , została przedstawiona koncepcja planowanych
modyfikacji. Zmiany organizacyjne i merytoryczne w systemie kształcenia zawodowego
wynikają m.in. z Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia
Europejskich Ram Kwalifikacji (EQF) dla uczenia się przez całe życie, a w ślad za tym z
inicjatyw mających zapewnić spójność krajowej strategii uczenia się przez całe życie, poprzez
opracowanie i wdrożenie Krajowych Ram Kwalifikacji. Zalecenie ma umożliwić tworzenie
wspólnych ram odniesienia, które będą służyć jako mechanizm porównywania między
różnymi systemami kwalifikacji i ich poziomami w kształceniu ogólnym i zawodowym. W
ramach modernizacji kształcenia zawodowego zostaną wyodrębnione kwalifikacje możliwe
do nabycia w formach szkolnych i pozaszkolnych. Działanie to zapewni przejrzystość
kwalifikacji i kompetencji dostępnych na krajowym i europejskim rynku pracy. Kształcenie
będzie zorientowane na efekty uczenia się, poprawi jakość kształcenia zawodowego i wpłynie
na lepsze dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy. Projekt zakłada modyfikację
klasyfikacji zawodów „szkolnych” poprzez grupowanie i integrowanie zawodów, co
zredukuje ich liczbę. W tak określonych zawodach zostaną wyodrębnione i nazwane
kwalifikacje, które będą opisane w nowych podstawach programowych kształcenia w
zawodach jako zasób wiadomości, umiejętności i postaw. Podział zawodu „szkolnego” na
kwalifikacje zawodowe dokonany zostanie w oparciu o tzw. klasyfikację gospodarczą tj.
klasyfikację zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy
Ministerstwo Edukacji Narodowej zwraca również uwagę na potrzebę zreformowania
sposobu przeprowadzania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Zmiana
polegałaby na oddzielnym potwierdzaniu przez ucznia, w procesie kształcenia, a nie jedynie
podczas egzaminu, każdej wyodrębnionej z zawodu kwalifikacji. Uczeń otrzymywałby
certyfikat za każdą potwierdzoną kwalifikację, a w momencie potwierdzenia wszystkich
wyodrębnionych kwalifikacji otrzymywałby dyplom oraz suplement do dyplomu.
Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że takie zmiany wzmocnią praktyczny aspekt
egzaminu w zawodach na poziomie technikum. Powstanie zinformatyzowany system banku
zadań egzaminacyjnych, a także nastąpi odejście od sesyjności egzaminów na rzecz
przeprowadzania ich w trybie całorocznym. Dostrzeżono także istotną rolę jaką powinni
odegrać pracodawcy, stowarzyszenia zawodowe , organizacje samorządowe w tworzeniu i
funkcjonowaniu ośrodków egzaminacyjnych, co zapewniłoby rzeczywiste warunki
środowiska pracy.
Proponowane zmiany w sposobie potwierdzania wyodrębnionych kwalifikacji przyczynią się
do likwidacji systemu egzaminów na tytuły zawodowe, prowadzonych przez państwowe
komisje egzaminacyjne, a sam system egzaminów zawodowych zostanie ujednolicony bez
względu na formę uczenia się – szkolną czy pozaszkolną.
Autor: Izabela Kowalska, Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr, Fundacja “Fundusz
Współpracy”
Źródło: „ Założenia projektowanych zmian – Kształcenie zawodowe i ustawiczne”
Informator, MEN, Warszawa 2010.