Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - "Tu i teatr" w Konstancinie

"Tu i teatr" w Konstancinie Spotkanie warsztatowe dla młodych dramatopisarzy, reżyserów,
kompozytorów, z udziałem przedstawicieli Polskiego Radia i realizatorów projektu Teatroteka odbyło się w
dniach 27-29 stycznia br. w Domu Pracy Twórczej ZAiKS-u w Konstancinie.
ZAiKS stara się pomagać autorom poprzez ogłaszanie konkursów na słuchowisko czy na scenariusz
spektaklu Teatroteki . Tak witał zgromadzonych Michał Komar, wiceprezes Stowarzyszenia, sam
scenarzysta i dramatopisarz, dobrze znający problemy środowiska. Zebrani słuchali z aprobatą jego słów o
współfinansowaniu przez ZAiKS festiwalu Teatroteki, którego finał odbędzie się w niedzielę 12 lutego, i o
działaniach na rzecz łączenia wysiłków scenarzystów, dramatopisarzy,także kompozytorów. Często
bowiem realizatorzy w przedstawieniach sięgają po piosenki obce, które ich zdaniem wzmagają dramaturgię.
Niestety, większość widzów nie zna wystarczająco języków obcych, nikt więc nie rozumie, o co chodzi .
Michał Komar żartował, ale niezupełnie w typowy dla siebie sposób zwracał uwagę na brak współpracy
twórców różnych dziedzin sztuki. Organizowane po raz drugi warsztaty do których tym razem zaproszono
też choreografów miały przyczynić się do zmiany tej sytuacji.
W trzydniowym spotkaniu wzięło udział niemal 40 osób autorów dramatycznych, reżyserów teatralnych,
filmowych, telewizyjnych radiowych, kompozytorów tworzących dla teatru, radia i filmu, choreografów,
reprezentantów radia. Gospodarzem warsztatów była Sekcja Autorów Dzieł Dramatycznych ZAiKS, której
przewodniczy Małgorzata Semil.
Uczestnikami warsztatów byli przede wszystkim autorzy, którzy wzięli udział w konkursie na słuchowisko,
zorganizowanym przez ZAiKS wspólnie z Drugim Programem Polskiego Radia oraz w konkursie na utwór
dramatyczny dla projektu pod nazwą Teatroteka (wspólnie z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i
Fabularnych), jurorzy obu konkursów, a także goście pierwszego spotkania warsztatowego, które odbyło się
na przełomie maja i czerwca 2015 roku. W gronie dramatopisarzy i reżyserów byli Andrzej Bartnikowski,
Beniamin Bukowski, Marta Guśniowska, Marek Kochan, Mariusz Malec, Marek Mardosewicz, Magdalena
Miecznicka, Monika Milewska, Marta Miłoszewska, Natalia Mołodowiec, Weronika Murek, Wojciech Pitala,
Agata Puszcz, Michał Siegoczyński, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Maria Spiss, Agata
Wieczyńska-Krawiec, Adam Wojtyszko (notabene, wielu z nich zajmuje się obydwiema formami twórczości).
Piątkę kompozytorów stanowili Anna Maria Huszcza, Michał Malec, Zuzanna Koziej, Zuzanna Falkowska
oraz Irina Blokhina. W warsztatach udział wzięła także Barbara Grzegorzewska, wiceprzewodnicząca Sekcji
Autorów Dramatycznych, tłumaczka dramatów francuskich.
Teatr Polskiego Radia to miejsce nadzwyczaj ważne dla młodych dramatopisarzy to wielki teatr wyobraźni,
niezwykły zespół, wspaniała lekcja dla autorów. Mało jest miejsc, w których twórczą dyskusję mogą
prowadzić autorzy i reżyserzy, a dzięki współpracy ZAiKS-u i Polskiego Radia udało się stworzyć tę bardzo
potrzebną platformę co do tego zgodni byli Małgorzata Semil i Maciej Wojtyszko, reżyser, dramatopisarz,
wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie i sekretarz Sekcji Autorów Dzieł Dramatycznych
Stowarzyszenia. Janusz Kukuła, Główny Reżyser Teatru Polskiego Radia, z satysfakcją wyliczył realizacje
radiowe przygotowane od zakończenia pierwszych warsztatów do dziś zaprezentowano słuchaczom 24
debiuty, w tym dwa już w roku 2017. Teatrowi radiowemu wróżono śmierć, nikt już miał nas nie słuchać,
1/3
gdy tymczasem obserwujemy renesans słuchowiska. Ludzie nie tylko siedzą przy głośnikach, ale przychodzą
na spotkania, dyskutują, na festiwalach rozmawiają z autorami i wykonawcami . Radiową Trójkę czeka
dobra zmiana, zapowiedział Janusz Kukuła: powołano Studio Eksperymentalnych Form Teatralnych im.
Eugeniusza Rudnika, słuchowiska pojawiać się będą co tydzień, wraca legendarny Teatrzyk Zielone Oko ,
który w każdą ostatnią niedzielę miesiąca prezentować będzie nową kryminalną fabułę. Co ważne dla
twórców Teatr Polskiego Radia to 140 premier rocznie, udział 2000 artystów, 400 nadsyłanych propozycji.
Drzwi mojego gabinetu są zawsze otwarte , powtórzył obietnicę złożoną twórcom podczas pierwszej edycji
warsztatów.
Jednym z utworów, który zwrócił szczególną uwagę zarówno realizatorów, jak i słuchaczy, było słuchowisko
wyróżnione I nagrodą na ostatnim konkursie rozpisanym wspólnie przez Drugi Program Polskiego Radia i
ZAiKS: Lento rubato Marka Kochana. Nietypowa forma, fikcja wymieszana z prawdą w nader przemyślny
sposób , mówiła reżyserka słuchowiska Anna Wieczur-Bluszcz, której z wyraźną dumą wtórował Janusz
Kukuła: Słuchowisko Kochana, które dotyczy rzeczywistego lub rzekomego plagiatu, wywołało lawinę
protestów. Słuchacze, biorąc fikcję za rzeczywistość, zareagowali podobnie jak kiedyś na słynną Wojnę
światów Orsona Wellesa, nadaną w 1938 roku przez CBS, . No i kto by się spodziewał
Pytany o szczegóły możliwej współpracy, Janusz Kukuła przypomniał słowa Wiesława Myśliwskiego:
Pomysły wszyscy jakieś mają, ale nie każdy je realizuje . Na realizację szansę mają utwory afirmujące
życie, piękno, uczucia (przyznał, że ma stertę tekstów pokazujących mroczne strony naszej osobowości). Nie
mogą pojawić się w nich wulgaryzmy, o czym nie pamięta większość młodych pisarzy. Całość musi zmieścić
się w 45 minutach.
Uwaga Macieja Wojtyszki o spadku znaczenia autora, często przegrywającego w konfrontacji z reżyserem,
wywołała dyskusję o władzy w teatrze kto ją sprawuje, jak wykorzystuje. Reżyserzy bronili się mówiąc, że
wypytują zwykle autorów o znaczenie poszczególnych scen, ale i tłumaczą im problemy związane z ich
wystawieniem. Jaką strategię należy przyjąć tekst ma być nienaruszalnym kanonem czy materiałem
wyjściowym? Wskazując na przypadek Mrożka, który swój dramat Miłość na Krymie opatrzył szczegółową
10-punktową klauzulą z wymogami inscenizacyjnymi, Małgorzata Semil mówiła, że autorzy podobnie
traktujący swe dzieło wciąż istnieją, ale w polskim teatrze nie mają łatwego życia. Zwróciła jednocześnie
uwagę na rzecz istotną a zapominaną: duża ingerencja reżysera i zespołu w utwór odbija się na prawach
autorskich twórcy, który nierzadko traci część należnych mu pieniędzy. Kwestii praw autorskich, opłat,
zezwoleń, licencji itp. poświęcony był osobny panel, kompetentnie prowadzony przez Małgorzatę Stańczyk,
kierującą Wydziałem Wielkich Praw ZAiKS-u. Głos na temat umów autorskich i tzw. małych praw zabierali
również reżyserka Marta Miłoszewska i Krzysztof Domagalik, redaktor prowadzący cyklu Teatroteka, których
wspierał Eustachy Rylski, członek Prezydium ZAiKS-u.
Zofia Rudnicka, wiceprzewodnicząca Sekcji Autorów Dzieł Choreograficznych, wespół z autorką dramatów i
librecistką operową Małgorzatą Sikorską-Miszczuk zajęły się librettami. Mówiły o własnych doświadczeniach,
omawiały sprawy warsztatowe, kwestie formalne, analizując najsłynniejsze balety i opery. Dyskusja z Zofią
Rudnicką pomogła autorom dramatycznym i kompozytorom poznać specyfikę pracy choreografów i miała
kluczowe znaczenie dla sformułowania regulaminu konkursu na libretto baletu dla dzieci, który ZAiKS w
najbliższym czasie rozpisze.
Warsztaty pozwoliły uczestnikom poznać twórczość niektórych z nich. Panel poświęcony spektaklom
Teatroteki przybrał formę wykładu opiekuna artystycznego tego cyklu, Macieja Wojtyszki. Dyskutowano na
temat wybranych fragmentów nagrań spektakli. Szczególnie interesujące były autokomentarze obecnych na
sali autorów, reżyserów i kompozytorów. Wypowiedziom przysłuchiwali się Włodzimierz Niderhaus, dyrektor
Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, realizujących spektakle w cyklu Teatroteka, oraz Jacek
Kondracki, scenarzysta, juror konkursu dla projektu Teatroteka.
Prezentacja twórczości młodych kompozytorów odbyła się nieco inaczej korzystając z
nagrańzamieszczonych w sieci i na komputerach, przedstawiali zgromadzonym swoje koncepcje, podejście
2/3
do muzyki, procesu tworzenia, plany i zamierzenia.
Cieszy nas dobra relacja z Teatrem Polskiego Radia i WFDiF, w dobrym kierunku idzie współpraca z
PISF-em
mówił Michał Komar. Wzajemne zrozumienie i wsparcie pozwala na wspólne projekty
niebawem ogłoszone zostaną trzy konkursy: na scenariusz filmu fabularnego dla dzieci, na wspomniane już
libretto baletu dla dzieci, które będzie wymagało współudziału pisarza, kompozytora i choreografa oraz na
słuchowisko. Michał Komar podkreślił, że warsztaty, podobnie jak konkursy i inne inicjatywy, stanowią
zachętę do wysiłku twórczego , najważniejszy element obchodów przypadającego w przyszłym 100-lecia
Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. [gs]
Wszelkie prawa zastrzeżone 2017 ZAiKS / data wygenerowania strony 08.03.2017 14:37:17
PDF ze strony: http://zaiks.org.pl/1284,0,
3/3