Wychowanie fizyczne jako przedmiot w szkole

Wychowanie fizyczne od przedszkolaka do licealisty
Wychowanie fizyczne jako przedmiot w szkole
Grażyna Pleban
doradca metodyczny nauczycieli wychowania fizycznego
przy Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli
w Mielcu
Dążąc do odrabiania pedagogicznych zaległości pilniej rozpoznajemy miejsce
wychowania fizycznego w programie szkoły i jego jednostek co do innych dyscyplin szkolnej edukacji. Notuje się przejawy analogii, gorliwego zacierania znamion
wychowania fizycznego, ale też i głosy ostrzeżenia. Naturalnym strażnikiem
wyrazistego oblicza wychowania fizycznego pozostają rzecznicy tradycyjnej,
biotechnicznej jego wersji. Cięższe zadania dźwiga awangarda. Ta zasadniczo
przełamała już izolację wychowania fizycznego, lecz kreśląc nowy, pedagogiczny
model borykać się musi z ciasnotą i sztywnością akademickich szablonów teorii
nauczania, kształcenia i wychowania. Głęboko mylą się ci, którzy myślą, że wystarczy sięgnąć do gotowej już matrycy.
Nie wdając się w szczegóły klasyfikacji szkolnych przedmiotów nauczania
wystarczy stwierdzić, że rolę hegemona, który narzucił system klasowo-lekcyjny
i dyktował zasady nauczania, odegrała grupa przedmiotów edukacji umysłowej.
Przedmioty artystyczne, techniczne i wychowania fizycznego pozostawiono własnemu losowi. Powoli narasta świadomość rażącej dysproporcji. Zrozumiano też, że
w roli tych przedmiotów pozostawiono wychowanie. Nasza grupa przedmiotów
uczy przez działanie. Na marginesie zauważamy, że obydwie wersje wychowania
nie pokrywają się z istotną , refleksyjnej, intencjonalnej edukacji. Musimy to robić
my sami z pedagogiczną premedytacją, szukając punktów stycznych między tym co
oferuje kultura fizyczna, a tym co podyktują nam nasze kompetencje. Wiedza
stanowi zwornik spinający nauczanie z kształceniem. Jeśli chcemy być rzetelni
i konsekwentni musimy:
Uznać wychowanie fizyczne za dziedzinę nauczania, kształcenia, wychowania. Szukać takiej formuły, która nie naruszając przez nas teorii
kształcenia, poszerzyłaby ramy owej konstrukcji do rozmiarów zdolnych
objąć wszelkie swoistości wychowania fizycznego.
Nowoczesne oblicze wychowania fizycznego polega na przekształcaniu tezy
pedagogiki tradycyjnej, że zdrowie i sprawne ciało jest warunkiem wychowania
w jej odwrotności, czyli założenie, że wychowanie fizyczne jest warunkiem
9
Grażyna Pleban – Wychowanie fizyczne jako przedmiot w szkole
zdrowia i tężyzny fizycznej. W praktyce oznacza to odwrócenie działania na
wychowanka.: z tradycyjnego – przez ciało do osobowości, do nowoczesnego –
przez osobowość do ciała. Z pewnością poziom kultury fizycznej zależy od wiedzy,
umiejętności i postaw tych którzy tym procesem kierują.
Wyróżnia się trzy czynniki, które tym procesem kierują:
1. Informacja społeczna – wpływ rodziny, środków masowego przekazu,
2. Informacje osobiste – dane zdobyte dzięki własnej aktywności, oparte
na obserwacji własnych sukcesów lub niepowodzeń (autorefleksja).
3. Informacje osobiste – ze strony organizmu.
Stymulowanie formy fizycznej odbywa się poprzez wzory, formy, zachęty
i inspiracje z zewnątrz..
Nowoczesne wychowanie fizyczne polega więc na realizacji postulatu
ustawicznego. Tylko uświadomienie uczniom, że dbałość o własne ciało i zdrowie
przez uczestnictwo w różnych formach ruchu nie kończy się na zajęciach
szkolnych, ale musi przede wszystkim funkcjonować w życiu pozalekcyjnym jest
w stanie ukształtować pozytywne postawy wobec uczestnictwa w kulturze fizycznej
dziś i jutro. Dostarczenie uczniom szerokiej gamy wzorców aktywności ruchowej
daje duże efekty oddziaływań.
Tak więc największą osobowością wychowania fizycznego jest to iż jest
przedmiotem oddziaływującym na wszystkie sfery człowieka. Może być
znakomitym przykładem ścieżki między przedmiotami i stanowi przygotowanie do
walki z przeciwnościami życia codziennego, będąc jednocześnie antidotum na stres
i sposobem na rozładowanie naszych akumulatorów do dalszego działania. Mówi
o tym jeden z najistotniejszych dla mnie celów wychowania fizycznego – przygotowanie młodego osobnika do aktywności na całe życie.
Od autora:
Zeszyt nauczycielski „Wychowanie fizyczne od przedszkolaka do licealisty”
wskazuje na wartości jakie niesie za sobą wychowanie fizyczne, osobowość
nauczyciela wychowania fizycznego oraz pokazuje przykładowe formy i metody
pracy z dziećmi i młodzieżą skierowane na efekty dydaktyczne i wychowawcze.
10