Uwagi ogólne Wyniki doświadczeń

Owies
Uwagi ogólne
W 2014 roku w województwie warmińsko-mazurskim założono dwa doświadczenia z owsem:
w ZDOO Rychliki i SDOO Wrócikowo.
W ZDOO Rychliki badano większość odmian, które w 2014 roku znajdowały się w Krajowym
rejestrze, z wyjątkiem szczególnie zalecanych do uprawy na tereny górskie. W doświadczeniu
przeprowadzonym we Wrócikowie uczestniczyło 8 odmian (w tym dwie nieoplewione – Siwek
i Amant) wybrane przez Wojewódzki Zespół PDOiR. Podkreślić należy, że formy nieoplewione
cechuje mały udział włókna w plonie oraz większa zawartość białka i tłuszczu. W krajowym rejestrze
znajduje się obecnie 28 odmian, w tym 2 zalecane do uprawy górskiej.
Celem badań było sprawdzenie wartości gospodarczej odmian w naszych warunkach
siedliskowych. Były to doświadczenia proste, bez ochrony fungicydowej, bez zastosowania regulatora
wzrostu i dodatkowego nawożenia azotem. Owies spełnia ważną rolę fitosanitarną w gospodarstwach
o dużym udziale zbóż w płodozmianie (dobrze znosi uprawę po zbożach, a także sam jest dobrym
przedplonem dla innych zbóż).
W 2014 roku na LZO do uprawy na obszarze naszego województwa zalecano 4 odmiany owsa:
Krezus, Bingo, Haker oraz owies nagi Siwek. Na LZO w 2014 roku nie wpisano nowej odmiany
natomiast wycofano odmiany Pogon i Zuch.
Wyniki doświadczeń
Średni plon ziarna badanych odmian w 2014 roku był wysoki i wyniósł 85,8 dt/ha. Plonowanie
owsa było wyższe niż w roku ubiegłym (tabela 3). Z odmian badanych przez trzy lata najlepsze wyniki
w plonowaniu za wielolecie uzyskały Bingo, Haker oraz Krezus. W ostatnim roku wyższym
plonowaniem wyróżniły się Bingo, Komfort oraz badana pierwszy raz odmiana Harnaś (tabela 5).
W stacjach plonowanie poszczególnych odmian było zróżnicowane. We Wrócikowie najwyższe plony
uzyskały: Bingo oraz Komfort natomiast w Rychlikach Bingo, Komfort i Harnaś. Z odmian nagich
w ostatnim roku lepiej plonował pierwszy rok badany Amant (tabela 4).
W minionym sezonie wystąpiło niewielkie nasilenie chorób owsa. Objawy porażenia rdzą
wieńcową w niewielkim stopniu zaobserwowano w Rychlikach natomiast helmintosporioza wystąpiła
nieznacznie tylko we Wrócikowie. Rdzą wieńcową porażone były: Siwek i Haker. Większą podatność
1
na porażenie helmintosporiozą w ostatnim roku wykazały Zuch i Bingo, a dużą odpornością wyróżniły
się odmiany: Komfort i Siwek (tabela 6).
W minionym sezonie wyleganie roślin było silniejsze w Rychlikach niż we Wrócikowie.
Najsilniej wyległy odmiany Haker i Nagus. W najmniejszym stopniu wyległy Harnaś i Siwek.
W regionie średnia masa tysiąca ziaren (MTZ) wszystkich badanych odmian była nieco wyższa
w stosunku do ostatniego roku. Wyższą MTZ w 2014 roku wyróżniły się Bingo i Komfort (tabela 7).
2
Tabela 1.
Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014
Lp.
Odmiana
Kod kraju
pochodzenia
Rok wpisania do
Rok
Hodowca
Krajowego Rejestru włączenia do (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy
Odmian w Polsce*
LZO
przedstawiciel)
owies zwyczajny – odmiany nizinne
3
1.
Krezus
PL
2005
2.
Zuch
PL
2008
3.
Bingo
PL
2009
2011
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce
4.
Haker
PL
2010
2013
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL-99-307 Strzelce
5.
Komfort
PL
2013
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL-99-307 Strzelce
6.
Harnaś
PL
2014
Małopolska Hodowla Roślin- HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; PL- 30-002 Kraków
2007
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL- 99-307 Strzelce
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; PL- 64-000 Kościan
owies nagi - odmiany nizinne
7.
Siwek
PL
2010
8.
Amant
PL
2014
*- według ,,Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce”`
2012
Małopolska Hodowla Roślin- HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4; PL- 30-002 Kraków
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; PL-99-307 Strzelce
Tabela 2.
Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014
SDOO Wrócikowo
pow. Olsztyn
ZDOO Rychliki
pow. Elbląg
żytni dobry
żytni bardzo dobry
Klasa bonitacji gleby
IV a
IVa
pH gleby w KCl
6,7
5,8
Przedplon
pszenica jara
groch siewny
Data siewu
01.04.14
31.03.14
500
500
04.08.14
01.08.14
Miejscowość
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Obsada nasion (szt./m2)
Data zbioru
Nawożenie mineralne
N
(kg/ha)
70
70
P2O5
(kg/ha)
20
80
K2O
(kg/ha)
70
120
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna (nazwa)
Herbicyd (nazwa, dawka/ha)
Funaben Plus 02 WS
Funaben Plus 02 WS
Gold 450 EC (1,2 l)
Chwastox Trio 540 SL (1,5 l)
Insektycyd (nazwa, dawka/ha)
Fury 100 EW (0,1 l)
Fury 100 EW (0,1 l)
Tabela 3.
Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wyszczególnienie
Wrócikowo
Rychliki
06.06.
25.07.
05.06.
22.07.
Wysokość roślin (cm)
102
109
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9)
8,6
5,2
Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9°)
8,6
4,5
-rdza wieńcowa
9
8,9
-rdza źdźbłowa
9
9
-mączniak prawdziwy
9
8,9
-septorioza liści
9
9
-helmintosporioza
7,2
9
Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g)
36,7
44,1
Wilgotność ziarna podczas zbioru (%)
12,3
10,2
Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha)
68,7
102,9
Termin wiechowania (data)
Termin dojrzałości woskowej (data)
Porażenie przez choroby (skala 9°):
Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian
Skala 9°: 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny
4
Tabela 4.
Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2014
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Poziom a1
Odmiana
Wzorzec (dt/ha)
Wrócikowo
Rychliki
73,3
110,6
owies zwyczajny - odmiany nizinne
1.
Krezus w
w
99
102
99
94
2.
Zuch
3.
Bingo w
101
104
4.
Haker
93
101
5.
Komfort
105
106
6.
Harnaś
97
109
owies nagi - odmiany nizinne
w
7.
Siwek
67
76
8.
Amant
87
64
- odmiany wchodzące w skład wzorca w 2014 roku
Tabela 5.
Owies. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2014, 2013, 2012
przy wilgotności ziarna 14%
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
Barwa
łuski
Wzorzec (dt/ha)
Lata
2014
2013
2012
2013-2014
2012-2014
92,0
74,5
86,2
83,3
84,2
owies zwyczajny - odmiany nizinne
1.
Krezus w
3
żółta
101
100
101
101
101
2.
Zuch w
3
żółta
96
96
98
97
97
3.
Bingo w
3
żółta
103
104
101
104
103
4.
Haker
3
żółta
97
104
104
101
102
5.
Komfort
2
żółta
106
97
-
102
-
6.
Harnaś
1
żółta
104
-
-
-
-
owies nagi - odmiany nizinne
7.
Siwek
3
-
72
69
75
71
72
8.
Amant
1
-
75
-
-
-
-
2
3
3
5
8
Liczba doświadczeń
w
- wzorzec w 2014 roku
5
Tabela 6.
Owies. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2014, 2012 – 2014
Lp.
Rdza wieńcowa
Liczba
lat
Odmiana
badań
Helmintosporioza
2014
2012-2014
2014
2012-2014
9
7,6
6,7
7,3
Wzorzec (skala 9º)
owies zwyczajny - odmiany nizinne
1.
Krezus
2.
Zuch w
w
w
3
0,0
0,3
0,7
0,2
3
0,0
-0,2
-0,3
-0,2
3
0,0
0,0
-0,3
0,0
3.
Bingo
4.
Haker
3
-0,3
0,4
0,3
0,4
5.
Komfort
2
0,0
-
1,3
-
6.
Harnaś
1
0,0
-
0,4
-
-0,3
-0,8
1,0
0,5
0,0
-
0,7
-
1
6
1
4
owies nagi - odmiany nizinne
7.
Siwek
8.
Amant
3
1
Liczba doświadczeń
Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- wzorzec w 2014 roku
Tabela 7.
Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru: 2014, 2012 - 2014
Wyleganie (skala 9o)
Lp.
Odmiana
Liczba
lat
badań
w fazie doj.
mlecznej
przed zbiorem
Wysokość
roślin
(cm)
201220122014
2014
2014
2014
6,7
7,7
6,5
6,1
109
owies zwyczajny - odmiany nizinne
2014
Wzorzec (skala 9º)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Krezus w
Zuch w
Bingo w
Haker
Komfort
Harnaś
20122014
105
Masa 1000
ziaren
(g)
43,6
20122014
39,8
2014
Udział łuski
(%)
22,3
20122014
24,0
2014
3
0,9
0,3
0,8
0,4
2
-2
-3,9
-2,6
1,2
2,2
3
-0,9
-0,5
-0,8
-0,4
3
3
-3,1
-2,6
-0,8
-0,3
3
0,1
0,2
0,0
0,0
-5
-1
7,0
5,2
-0,4
-1,9
3
-1,3
-1,4
-1,5
-1,0
4
4
-1,3
-1,8
-2,1
0,0
2
0,6
-
0,3
-
-10
-
1,6
-
2,8
-
1
1,6
-
1,7
-
-3
-
0,2
-
0,4
-
owies nagi - odmiany nizinne
8.
9.
Siwek
Amant
Liczba doświadczeń
3
1
1,1
0,1
1,0
-0,4
-7
-7
-12,8
-11,0
-18,2
-19,2
-0,9
-
-1,0
-
-9
-
-11,9
-
-17,4
-
2
7
2
8
3
8
3
8
3
8
Wyleganie: wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą
w
- wzorzec w 2014 roku
6