Leki układu współczulnego-skrypt [tryb zgodności]

Różnice
Leki układu współczulnego
i przywspółczulnego
Autonomiczny układ nerwowy
• Między układem somatycznym a
autonomicznym
• Między układem współczulnym a
przywspółczulnym
The Autonomic
Nervous System
Układ somatyczny
The Sympathetic
Nervous System
Podział leków układu
współczulnego
Leki układu współczulnego
Podział leków układu
współczulnego
• LEKI SYMPATYKOMIMETYCZNE
(SYMPATYKOMIMETYKI) -Leki
pobudzające w różny sposób czynność
układu współczulnego:
– Uwalnianie endogennych amin
katecholowych
– Hamowanie ich wychwytu zwrotnego
– Hamowanie rozkładu amin katecholowych
– Bezpośrednie działanie agonistyczne na
receptory adrenergiczne
Podział leków układu
współczulnego
• LEKI SYMPATYKOLITYCZNE
(SYMPATYKOLITYKI) – leki, które
hamują czynność układu współczulnego,
w różny sposób
– LEKI ADRENOLITYCZNE (ADRENOLITYKI)
β1
Skurcz naczyń Zahamowanie Tachykardia
↑TPR
↑BP
Rozszerzenie
źrenicy
α2
uwalniania NA
Zahamowanie
uwalniania
ACh
↑siłą skurczu
serca
↑ Pobudliwość
serca
↑
Przewodnictwo
↑ Lipoliza
↑ Uwalnianie
reniny
• Sympatykomimetyki pośrednie
• Sympatykomimetyki bezpośrednie –LEKI
ADRENOMIMETYCZNE
(ADRENOMIMETYKI)
Endogenne aminy katecholowe
Receptory układu współczulnego
α1
The Parasympathetic
Nervous System
β2
Rozkurcz
naczyń
krwionośnych
Rozkurcz
m.gładkich
macicy,
oskrzeli
Nasilenie
glikogenolizy
Zwiększone
uwalnianie
glukagonu
• Adrenalina (epinefryna)
• Noradrenalina (norepinefryna)
• Dopamina
1
Adrenalina
Dopamina –wpływ na receptory
• Wraz z środkami miejscowo
znieczulającymi
• W resuscytacji krążeniowo-oddechowej u
pacjentów z zatrzymaniem krążenia
różnego pochodzenia
• We wstrząsie anafilaktycznym
• D1 (w naczyniach, szczególnie w łożysku
naczyniowym nerek, krezki i naczyniach
wieńcowych)
• β1-adrenergiczne
Agoniści receptora adrenergicznego
O mieszanym działaniu
Efedryna
α1 – fenylefryna
α2 – klonidyna
β1 – dobutamina
β2 - terbutalina
Środki uwalniające
Amfetamina
Inhibitory wychwytu
Kokaina
– Neosynephrine krople do oczu
– Coldrex z paracetamolem i kw.
Askorbinowym
– Otrivin aerozol do nosa
Inhibitory MAO
Ksylometazolina (Xylometazolina)
Oksymetazolina
Nafazolina
• Midodryna - Gutron tabl.
Krople do nosa
Leki alfa-adrenomimetyczne do
stosowania miejscowego
• Fenylefryna
Działąjące pośrednio
Selektywni
Nieselektywni
α1α2 - oksymetazolina
β1 β2 - izoproterenol
• W leczeniu ciężkiej niewydolności serca,
szczególnie u pacjentów ze
skąpomoczem
• Leczenie wstrząsu kardiogennego i
septycznego
• α1-adrenergiczne
Selektywni agoniści receptora
α1
Działający bezpośrednio
Dopamina
Z sulfatiazolem →Sulfarinol
Z antazoliną
Z difenhydraminą
Krople do oczu
Z siarczanem cynku
Z błękitem metylenowym
Z antazoliną
Z kwasem bornym
Leki alfa-adrenomimetyczne do
stosowania ogólnego
Midodryna
(Gutron
tabl.)
2
Agoniści receptorów
α- i β-adrenergicznych
• Etylefryna (Effortil)
Selektywni agoniści receptora
α2
• Klonidyna
•
•
•
Selektywni agoniści receptora
β1-adrenergicznego
– Inotropowo +
– Chronotropowo +
– Ułatwia przewodzenie przedsionkowokomorowe
Selektywni agoniści receptora
β2-adrenergicznego
• Izoproterenol (Izoprenalina)
– Działa również na receptory imidazolinowe
I1, I2, I3
– Zastosowanie
• Skurcz naczyń krwionośnych
• Działanie ino- i chronotropowe dodatnie
• Dobutamina
Nadciśnienie tętnicze
W leczeniu zespołów odstawienia narkotyków,
alkoholu, papierosów
W formie TTS w zmniejszeniu częstości
występowania uderzeń gorąca w menopauzie
Selektywni agoniści receptora
β2-adrenergicznego
•
•
•
•
•
Fenoterol
Salbutamol
Formoterol
Salmeterol
Ritodryna
Selektywni agoniści receptora
β2-adrenergicznego
• Działania niepożądane
–
–
–
–
Pośrednie sympatykomimetyki
• Interakcje
– Z inhibitorami MAO
– Z digoksyną
– Z lekami moczopędnymi
Agoniści receptora βadrenergicznego
amfetamina
tyramina
Efedryna
pseudoefedryna
metylosiarczan
amezyny
kokaina
Drżenie
Tachykardia
Arytmia
Spadek stężenia K+
Amfetamina
• Objawy przedawkowania: drgawki i
śpiączka
• Ze strony oun
• Ze strony układu krążenia
• Suchość w ustach, jadłowstręt wymioty,
biegunka
• Leczenie: chlorek amonowy, leki
uspokajające, leki obniżajace ciśnienie
tętnicze (α-adrenolityki)
3
Antagoniści receptora
α-adrenergicznego
Efedryna, pseudoefedryna
• Efedryna: Tussipect
• Pseudoefedryna: Sudafed –tabl.
–
–
–
–
Acatar z Ibuprofenem
Acitrin z dekstrometorfanem
Cirrus z cetyryzyną
Gripex z dekstrometorfanem i
paracetamolem
Nieselektywni
Selektywni
Fenoksybenzamina
Fentolamina
Tolazolina
Prazosyna
Terazosyna
Doksazosyna
Tamsulozyna
Pheochromocytoma
Pierwotne nadciśnienie
Łagodny przerost
prostaty
Niedociśnienie ortostatyczne, tachykardia,
zwężenie źrenic, obrzęk błony śluzowej nosa
III generacja β-blokerów
Rozszerzenie naczyń na skutek:
Antagonizm α1
Agonizm β2
Uwalnianie NO
Blokowanie kanałów Ca2+
Otwieranie kanałów K+
Zastosowanie terapeutyczne
Angina pectoris
Nadciśnienie
Arytmie
CHF
Phaeochromocytoma
Jaskra
Nadczynność tarczycy
Profilaktyka migreny
I generacja
Nieselektywne
II generacja
β1-selektywni
III generacja
Nieselektywne
(blokują β1-β2α1-)
III generacja
β1-selektywni
Propranolol
Tymolol
Pindolol
Acebutolol
Atenolol
Bisporolol
Metoprolol
Karwedilol
Labetolol
Betaksolol
Celiprolol
Nebiwolol
Działania niepożądane
β-blokery
Bradykardia
Ujemne działanie inotropowe
Spadek pojemności minutowej serca
Obniżenie przewodnictwa w AV
Zwężenie oskrzeli
Męczliwość
Zaburzenia snu, funkcji seksualnych u
mężczyzn
Długo utrzymująca się hipoglikemia
Działania metaboliczne
Blokują glikogenolizę
Hamują regulacyjne działanie
katecholamin podczas hipoglikemii
Opóźniają ustępowanie hipoglikemii
Obniżają stężenie cholesterolu HDL,
zwiększają stężenie cholesterolu LDL i
triglicerydów
Zastosowanie terapeutyczne
Ostre objawy paniki, lęki sceniczne
Zespół z odstawienia substancji
4