Leki układu współczulnego-skrypt [tryb zgodności]
Transkrypt
Leki układu współczulnego-skrypt [tryb zgodności]
Leki układu współczulnego i przywspółczulnego Układ somatyczny Różnice • Między układem somatycznym a autonomicznym • Między układem współczulnym a przywspółczulnym Autonomiczny układ nerwowy The Autonomic Nervous System The Sympathetic Nervous System The Parasympathetic Nervous System 1 Leki układu współczulnego Podział leków układu współczulnego • LEKI SYMPATYKOMIMETYCZNE (SYMPATYKOMIMETYKI) -Leki pobudzające w różny sposób czynność układu współczulnego: – Uwalnianie endogennych amin katecholowych – Hamowanie ich wychwytu zwrotnego – Hamowanie rozkładu amin katecholowych – Bezpośrednie działanie agonistyczne na receptory adrenergiczne Podział leków układu współczulnego • Sympatykomimetyki pośrednie • Sympatykomimetyki bezpośrednie –LEKI ADRENOMIMETYCZNE (ADRENOMIMETYKI) 2 Podział leków układu współczulnego • LEKI SYMPATYKOLITYCZNE (SYMPATYKOLITYKI) – leki, które hamują czynność układu współczulnego, w różny sposób – LEKI ADRENOLITYCZNE (ADRENOLITYKI) Receptory układu współczulnego α1 α2 Skurcz naczyń ↑TPR ↑BP Rozszerzenie źrenicy Zahamowanie uwalniania NA Zahamowanie uwalniania ACh β1 Tachykardia β2 Rozkurcz naczyń ↑siłą skurczu krwionośnych serca ↑ Pobudliwość Rozkurcz m.gładkich serca macicy, ↑ oskrzeli Przewodnictwo Nasilenie ↑ Lipoliza glikogenolizy ↑ Uwalnianie Zwiększone reniny uwalnianie glukagonu Endogenne aminy katecholowe • • • • Adrenalina (epinefryna) Noradrenalina (norepinefryna) Dopamina Tyramina 3 Adrenalina • Wraz z środkami miejscowo znieczulającymi • W resuscytacji krążeniowo-oddechowej u pacjentów z zatrzymaniem krążenia różnego pochodzenia • We wstrząsie anafilaktycznym Dopamina –wpływ na receptory • D1 (w naczyniach, szczególnie w łożysku naczyniowym nerek, krezki i naczyniach wieńcowych) • β1-adrenergiczne • α1-adrenergiczne Dopamina • W leczeniu ciężkiej niewydolności serca, szczególnie u pacjentów ze skąpomoczem • Leczenie wstrząsu kardiogennego i septycznego 4 Agoniścireceptora adrenergicznego Działający bezpośrednio O mieszanym działaniu Efedryna Działąjące pośrednio Selektywni α1 – fenylefryna α2 – klonidyna β1 – dobutamina β2 - terbutalina Nieselektywni α1α2 - oksymetazolina β1 β2 - izoproterenol Środki uwalniające Amfetamina Inhibitory wychwytu Kokaina Inhibitory MAO Selektywni agoniści receptora α1 • Fenylefryna – Neosynephrine krople do oczu – Coldrex z paracetamolem i kw. Askorbinowym – Otrivin aerozol do nosa • Midodryna - Gutron tabl. Krople do nosa Z sulfatiazolem →Sulfarinol Z antazoliną Z difenhydraminą 5 Krople do oczu Z siarczanem cynku Z błękitem metylenowym Z antazoliną Z kwasem bornym Leki alfa-adrenomimetyczne do stosowania ogólnego Midodryna (Gutron tabl.) Agoniści receptorów α- i β-adrenergicznych • Etylefryna (Effortil) • Oksylofryna • Skurcz naczyń krwionośnych • Działanie ino- i chronotropowe dodatnie 6 Selektywni agoniści receptora α2 • Klonidyna – Działa również na receptory imidazolinowe I1, I2, I3 – Zastosowanie • • • Nadciśnienie tętnicze W leczeniu zespołów odstawienia narkotyków, alkoholu, papierosów W formie TTS w zmniejszeniu częstości występowania uderzeń gorąca w menopauzie Agoniści receptora βadrenergicznego • Izoproterenol (Izoprenalina) Selektywni agoniści receptora β1-adrenergicznego • Dobutamina – Inotropowo + – Chronotropowo + – Ułatwia przewodzenie przedsionkowokomorowe 7 Selektywni agoniści receptora β2-adrenergicznego • • • • • Fenoterol Salbutamol Formoterol Salmeterol Ritodryna Selektywni agoniści receptora β2-adrenergicznego • Działania niepożądane – – – – Drżenie Tachykardia Arytmia Spadek stężenia K+ Selektywni agoniści receptora β2-adrenergicznego • Interakcje – Z inhibitorami MAO – Z digoksyną – Z lekami moczopędnymi 8 Pośrednie sympatykomimetyki amfetamina tyramina Efedryna pseudoefedryna metylosiarczan amezyny kokaina Amfetamina • Objawy przedawkowania: drgawki i śpiączka • Ze strony oun • Ze strony układu krążenia • Suchość w ustach, jadłowstręt wymioty, biegunka • Leczenie: chlorek amonowy, leki uspokajające, leki obniżajace ciśnienie tętnicze (α-adrenolityki) Efedryna, pseudoefedryna • Efedryna: Tussipect • Pseudoefedryna: Sudafed –tabl. – – – – Acatar z Ibuprofenem Acitrin z dekstrometorfanem Cirrus z cetyryzyną Gripex z dekstrometorfanem i paracetamolem 9 Antagoniści receptora α-adrenergicznego Nieselektywni Selektywni Fenoksybenzamina Fentolamina Tolazolina Prazosyna Terazosyna Doksazosyna Tamsulozyna Pheochromocytoma Pierwotne nadciśnienie Łagodny przerost prostaty Niedociśnienie ortostatyczne, tachykardia, zwężenie źrenic, obrzęk błony śluzowej nosa β-blokery I generacja Nieselektywne II generacja β1-selektywni III generacja Nieselektywne (blokują β1-β2α1-) III generacja β1-selektywni Propranolol Tymolol Pindolol Acebutolol Atenolol Bisporolol Metoprolol Karwedilol Labetolol Betaksolol Celiprolol Nebiwolol III generacja β-blokerów Rozszerzenie naczyń na skutek: Antagonizm α1 Agonizm β2 Uwalnianie NO Blokowanie kanałów Ca2+ Otwieranie kanałów K+ 10 Działania niepożądane Bradykardia Ujemne działanie inotropowe Spadek pojemności minutowej serca Obniżenie przewodnictwa w AV Zwężenie oskrzeli Męczliwość Zaburzenia snu, funkcji seksualnych u mężczyzn Długo utrzymująca się hipoglikemia Działania metaboliczne Blokują glikogenolizę Hamują regulacyjne działanie katecholamin podczas hipoglikemii Opóźniają ustępowanie hipoglikemii Obniżają stężenie cholesterolu HDL, zwiększają stężenie cholesterolu LDL i triglicerydów Zastosowanie terapeutyczne Angina pectoris Nadciśnienie Arytmie CHF Phaeochromocytoma Jaskra Nadczynność tarczycy Profilaktyka migreny 11 Zastosowanie terapeutyczne Ostre objawy paniki, lęki sceniczne Zespół z odstawienia substancji 12