Wymagania edukacyjne – „Planeta Nowa 3” Środowisko

Wymagania edukacyjne – „Planeta Nowa 3” Rozdział Lp.
1.
Zapoznanie z wymaganiami edukacyjnymi. Położenie, granice i obszar Polski. Podział administracyjny Środowisko przyrodnicze Temat 2.
Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający Uczeń: Uczeń: Uczeń: • charakteryzuje na • opisuje położenie • wymienia cechy podstawie mapy położenie
fizycznogeograficzne, położenia Polski Polski na świecie i w polityczne i • wymienia zalety Europie matematyczne Polski, położenia Polski • wymienia nazwy skrajnych korzystając z mapy • wymienia nazwy państw punktów Polski i wskazuje Polski oraz Europy sąsiadujących z Polską je na mapie • określa współrzędne i wskazuje te państwa • opisuje przebieg granicy geograficzne skrajnych na mapie lądowej Polski na mapie punktów Polski ogólnogeograficznej ogólnogeograficznej • opisuje zasięg wód • opisuje podział administracyjny Polski • opisuje granicę morską na terytorialnych na mapie mapie ogólnogeograficznej Polski • wymienia nazwy • wyjaśnia znaczenie województw oraz ich terminów: „powiat stolic i wskazuje je na mapie administracyjnej grodzki”, „powiat ziemski”, „wojewoda”, „prezydent Polski miasta”, „burmistrz”, „starosta”, „wójt” Dzieje • wymienia nazwy • opisuje na podstawie • charakteryzuje główne geologiczne głównych jednostek tabeli stratygraficznej jednostki tektoniczne obszaru Polski tektonicznych Europy najważniejsze wydarzenia Polski i Polski oraz wskazuje geologiczne, które miały • rozpoznaje rodzaje je na mapie miejsce na terenie Polski węgla i charakteryzuje • wymienia nazwy er, w • opisuje proces warunki, w których one których wystąpiły ruchy powstawania węgla powstawały górotwórcze kamiennego • wymienia nazwy górotworów kaledońskich, hercyńskich i alpejskich oraz wskazuje te górotwory na mapie Polski dopełniający wykraczający Uczeń: Uczeń: • oblicza rozciągłość • analizuje znaczenie podziału równoleżnikową i administracyjnego południkową Polski • oblicza różnice czasu słonecznego między skrajnymi punktami Polski • wykazuje korzyści i zagrożenia wynikające z położenia Polski w środkowej Europie • wykazuje związki między budową geologiczną a wydarzeniami z przeszłości geologicznej • opisuje wpływ zmieniającego się
w przeszłości geologicznej klima
oraz poziomu mórz na współczesną budowę geologiczn
Polski 3.
4.
5.
Zlodowacenia na • wymienia nazwy • rozróżnia cechy • opisuje warunki • analizuje i • wykazuje wpływ zlodowaceń na powstania form porównuje cechy krajobraz górski obszarze Polski zlodowaceń i wskazuje krajobrazu młodoglacjalnego i polodowcowych krajobrazu ich zasięg na mapie staroglacjalnego • wyjaśnia genezę form staroglacjalnego i Polski polodowcowych młodoglacjalnego • wymienia nazwy form • rozpoznaje formy polodowcowe na polodowcowych schematach i wskazuje na mapie Polski obszary ich występowania • rozpoznaje górskie formy polodowcowe na schematach Skały i surowce • wymienia nazwy skał • rozpoznaje na podstawie • klasyfikuje skały • opisuje na • wykazuje związek między budow
mineralne występujących w zdjęć i okazów główne występujące w Polsce podstawie danych geologiczną a występowaniem Polsce rodzaje skał ze względu na ich statystycznych surowców mineralnych • klasyfikuje surowce występujących w jego pochodzenie zasoby surowców mineralne ze względu regionie i w Polsce • opisuje rozmieszczenie mineralnych w na ich gospodarcze • wskazuje na mapie Polski skał powierzchniowych Polsce wykorzystanie obszary występowania na podstawie mapy • analizuje wpływ • wymienia nazwy skał i surowców mineralnych • opisuje na podstawie wydobycia surowców mineralnych • wykazuje znaczenie mapy występowanie surowców występujących w gospodarcze surowców surowców mineralnych w mineralnych na regionie swojego mineralnych Polsce środowisko zamieszkania przyrodnicze Ukształtowanie • wymienia czynniki • opisuje na podstawie • analizuje krzywą • wyjaśnia wpływ • wyjaśnia wpływ współczesnych powierzchni wewnętrzne i krzywej hipsograficznej hipsograficzną przeszłości procesów geologicznych na zewnętrzne wpływające udział terenów nizinnych, • wykazuje pasowość geologicznej na ukształtowanie powierzchni Pols
na ukształtowanie wyżynnych i górskich w ukształtowania ukształtowanie powierzchni Polski Polsce powierzchni Polski powierzchni Polski • wymienia cechy rzeźby • wymienia pasy • charakteryzuje na • porównuje cechy powierzchni Polski ukształtowania podstawie mapy rzeźby terenu • wymienia nazwę i powierzchni Polski i hipsometrycznej cechy poszczególnych wskazuje na mapie wskazuje je na mapie rzeźby powierzchni pasów najwyżej i najniżej Polski Polski ukształtowania położony punkt Polski • wymienia nazwy krain • oblicza różnice powierzchni Polski • rozróżnia przedstawione geograficznych w wysokości bezwzględnej na ilustracjach formy poszczególnych pasach na podstawie mapy ukształtowania ukształtowania hipsometrycznej powierzchni powierzchni i wskazuje je na mapie Polski • odczytuje wysokości bezwzględne na mapie hipsometrycznej • wymienia czynniki • odczytuje na mapach geograficzne klimatycznych Polski wpływające na klimat rozkład temperatury Polski powietrza i opadów • wymienia nazwy mas atmosferycznych powietrza • kreśli klimatogramy na napływających nad podstawie danych Polskę liczbowych • odczytuje informacje • opisuje cechy klimatu przedstawione na przejściowego klimatogramach • opisuje cechy klimatu • wymienia termiczne własnego regionu pory roku • odczytuje długość okresu • wymienia nazwy wiatrów wegetacyjnego na mapie lokalnych i podaje miejsca ich występowania 6.
Klimat 7.
Wody • klasyfikuje wody powierzchniowe i występujące w Polsce podziemne • wymienia nazwy głównych rzek Polski oraz ich dopływów i wskazuje te rzeki na mapie • porównuje długości głównych rzek • wymienia nazwy wybranych jezior i wskazuje je na mapie • wyjaśnia wpływ • wyjaśnia przyczyny • porównuje klimat Polski z klimate
czynników zróżnicowania innych państw Europy geograficznych na cechy przestrzennego klimatu Polski temperatury • analizuje przebieg powietrza oraz izoterm lipca i stycznia opadów na mapach atmosferycznych w klimatycznych Polski Polsce • opisuje pogodę • wykazuje kształtowaną przez przejściowość poszczególne masy klimatyczną Polski powietrza napływające • wykazuje wpływ nad Polskę napływających mas • wyjaśnia mechanizm powietrza na powstawania wiatru kształtowanie się halnego i bryzy pogody w Polsce • charakteryzuje klimat • wyjaśnia przyczyny wybranych regionów zróżnicowania Polski na podstawie przestrzennego map klimatycznych długości okresu wegetacyjnego • kreśli diagramy ilustrujące • wykreśla działy wodne • opisuje reżimy rzek • wykazuje związki między budową
długość rzek na mapie konturowej w Polsce geologiczną, rzeźbą powierzchni
• charakteryzuje Wisłę i • wyjaśnia genezę mis • uzasadnia klimatem a warunkami wodnymi Odrę jeziornych asymetrię dorzeczy • opisuje typ ujścia Wisły występujących w Polsce i wyjaśnia • wymienia nazwy głównych • wyjaśnia genezę bagien przyczyny jej kanałów i wskazuje te na terenie Polski powstania kanały na mapie • analizuje głębokość i • ocenia stopień • porównuje powierzchnie i kształt wybranych jezior wykorzystania wód głębokości wybranych • ocenia stopień i sposoby powierzchniowych i jezior wykorzystania wód podziemnych w • wskazuje na mapie Polski podziemnych Polsce Polski obszary występowania • opisuje rozmieszczenie • wymienia nazwy wód wód mineralnych rejonów eksploatacji występujących jego oraz wykorzystanie wód regionie mineralnych • klasyfikuje wody podziemne • opisuje wykorzystanie wód podziemnych 8. Morze Bałtyckie • wskazuje na mapie • opisuje położenie Bałtyku • porównuje wielkość i • wyjaśnia genezy • ocenia znaczenie gospodarki największe zatoki, na podstawie mapy głębokość Bałtyku z rodzajów wybrzeży morskiej nad Bałtykiem wyspy, cieśniny i głębie ogólnogeograficznej wielkością i głębokością Bałtyku Morza Bałtyckiego • opisuje linię brzegową innych mórz • wyjaśnia genezę • wymienia na podstawie Bałtyku na podstawie • porównuje cechy wód Mierzei Helskiej mapy mapy ogólnogeograficznej Morza Bałtyckiego z • wyjaśnia ogólnogeograficznej • wymienia nazwy rodzajów cechami wód innych zróżnicowanie cechy geograficzne wybrzeży i wskazuje na mórz zasolenia i Morza Bałtyckiego mapie miejsca ich • proponuje sposoby temperatury wody w • przedstawia właściwości występowania ochrony wód Bałtyku Bałtyku fizyczne wód Bałtyku • przedstawia przyczyny • omawia znaczenie zanieczyszczenia Bałtyku gospodarcze Morza Bałtyckiego 9. Gleby • wymienia czynniki • opisuje za pomocą mapy • charakteryzuje typy • ocenia żyzność gleb • analizuje profile glebowe glebotwórcze gleb rozmieszczenie genetyczne gleb w Polsce • klasyfikuje gleby w głównych genetycznych występujące w Polsce • ocenia wartość Polsce typów gleb w Polsce • wyjaśnia cele zabiegów użytkową gleb w • wymienia nazwy gleb • wymienia przyczyny erozji melioracyjnych w Polsce Polsce występujących w jego gleb i sposoby jej regionie zapobiegania • rozróżnia typy gleb ze • wyjaśnia zależności względu na ich żyzność między jakością gleby a • wyjaśnia znaczenie wielkością zbiorów zbóż i gospodarcze gleb innych roślin 10. Świat roślin i • wymienia nazwy • opisuje rozmieszczenie • charakteryzuje strukturę • wyjaśnia zależności • wykazuje zależność między zwierząt. formacji roślinnych w kompleksów leśnych na powierzchniową lasów między klimatem a składem gatunkowym lasów a Ochrona Polsce podstawie mapy Polski państwowych według szatą roślinną warunkami klimatycznymi i przyrody • rozpoznaje typy • opisuje funkcje lasów składu gatunkowego • ocenia lesistość glebowymi zbiorowisk roślinnych w • rozpoznaje i wymienia • opisuje formy prawnej Polski • wymienia polskie organizacje Polsce na zdjęciach i w nazwy gatunków roślin i terenie zwierząt prawnie • wymienia nazwy parków chronionych w Polsce narodowych w Polsce i • opisuje osobliwości wskazuje je na mapie wybranych parków • rozpoznaje wybrane narodowych gatunki roślin i zwierząt przedstawione na zdjęciach • rozróżnia formy ochrony przyrody w Polsce • podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody 11./ Powtórzenie 12. wiadomości Sprawdzian 13. Liczba ludności i • wskazuje czynniki jej zmiany wpływające na zmiany liczby ludności w Polsce • wymienia nazwy regionów o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym w Polsce • wymienia czynniki Ludność i wpływające na niską urbanizacja wartość przyrostu naturalnego w Polsce 14. Struktura płci i • wyjaśnia znaczenie wieku ludności terminu „struktura • opisuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po 1946 roku • opisuje zmiany przyrostu naturalnego od zakończenia II wojny światowej do 2009 roku • wyjaśnia przyczyny i skutki zmiany modelu polskiej rodziny • wyjaśnia różnicę między społeczeństwem młodym a starym • wyjaśnia znaczenie terminów: „demografia”, „przyrost naturalny”, „przyrost rzeczywisty” • opisuje na podstawie danych statystycznych ochrony przyrody • uzasadnia działające na rzecz ochrony konieczność przyrody i opisuje ich zadania ochrony gatunkowej roślin i zwierząt • uzasadnia konieczność ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce • wyjaśnia znaczenie współpracy międzynarodowej na
rzecz ochrony przyrody • porównuje na podstawie • analizuje skutki • prognozuje zmiany liczby ludnośc
danych statystycznych ujemnego przyrostu w Polsce liczbę ludności w Polsce naturalnego w z liczbą ludności w Polsce innych krajach Europy • analizuje okresy • omawia przyczyny i wyżu i niżu skutki spadku przyrostu demograficznego w naturalnego w ostatnich Polsce oraz latach formułuje wnioski • porównuje przyrost • oblicza naturalny swojego współczynnik województwa i Polski z przyrostu przyrostem naturalnym naturalnego w innych krajów Europy Polsce • wyjaśnia przyczyny niskiego przyrostu naturalnego we wschodniej Polsce • porównuje piramidy płci i • analizuje piramidę • wyjaśnia przyczyny feminizacji wieku ludności Polski płci i wieku ludności społeczeństwa na wybranym Rozmieszczenie ludności 15. Migracje wiekowa strukturę płci i wieku oraz innych krajów oraz Polski przykładzie społeczeństwa” ludności Polski formułuje wnioski • wyjaśnia przyczyny • analizuje przyczyny i skutki duże
• wymienia przyczyny • porównuje na podstawie • analizuje strukturę i skutki starzenia gęstości zaludnienia na Wyżynie
starzenia się danych liczbowych wiekową polskiego się polskiego Śląskiej społeczeństwa długość życia w Polsce z społeczeństwa i społeczeństwa polskiego długością życia w innych porównuje ją ze • charakteryzuje na • opisuje grupy krajach strukturą wiekową podstawie map ekonomiczne ludności • wyjaśnia przyczyny innych krajów gęstości zaludnienia
Polski wydłużania się średniej • analizuje przyczyny i zróżnicowanie • wymienia nazwy długości życia polskiego skutki starzenia się rozmieszczenia obszarów o największej społeczeństwa polskiego ludności w Polsce i i najmniejszej gęstości • wyjaśnia znaczenie społeczeństwa zamieszkiwanym zaludnienia i wskazuje terminu „gęstość regionie oraz • charakteryzuje te obszary na mapie zaludnienia” rozmieszczenie ludności wyjaśnia te różnice, Polski • porównuje średnią gęstość w Polsce uwzględniając • omawia gęstość zaludnienia Polski ze czynniki • porównuje gęstość zaludnienia w swoim średnią gęstością przyrodnicze, zaludnienia Polski z regionie zaludnienia innych krajów gęstością zaludnienia w historyczne, • wymienia atrakcje i • opisuje czynniki społeczno­ekonomi
innych krajach Europy bariery osadnicze w wpływające na czne • wyjaśnia przyczyny Polsce rozmieszczenie ludności • ocenia atrakcje i nierównomiernego w Polsce rozmieszczenia ludności bariery osadnicze w Polsce w Polsce • porównuje czynniki decydujące o rozwoju osadnictwa dawniej i obecnie • wyjaśnia znaczenie • opisuje wielkość migracji • omawia przyczyny • ocenia wpływ • oblicza saldo migracji w Polsce terminu „migracja” w miastach Polski w ujemnego salda migracji ruchów • porównuje wielkość migracji • wyjaśnia przyczyny latach 1946–2008 na ze wsi do miast w migracyjnych na zagranicznych w Polsce i w migracji wewnętrznych podstawie danych Polsce rozmieszczenie powiecie, w którym mieszka oraz
w Polsce statystycznych • omawia przyczyny ludności w Polsce formułuje wnioski • wymienia przyczyny • opisuje kierunki migracji ujemnego salda migracji • opisuje skutki rozwoju terenów wewnętrznych w Polsce zewnętrznych w Polsce migracji podmiejskich dawnej i współcześnie • wyjaśnia przyczyny zewnętrznych z • wymienia przyczyny • opisuje wielkość migracji głównych kierunków punktu widzenia emigracji zagranicznej zewnętrznych w Polsce w współczesnych migracji interesów Polski Polaków latach 1980–2008 zewnętrznych Polaków • wymienia nazwy krajów, • opisuje przyczyny migracji • charakteryzuje wybrane do których migrują poszczególnych grup skupiska Polonii na Polacy i wskazuje je na ludności w Polsce świecie mapie • wyjaśnia przyczyny • oblicza przyrost ogólnogeograficznej wzrostu przyrostu rzeczywisty ludności • wymienia nazwy krajów rzeczywistego w Polsce w Polski zamieszkiwanych przez ostatnich latach Polonię i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej 16. Struktura • porównuje strukturę • opisuje na podstawie • wyjaśnia zmiany w • porównuje strukturę • oblicza stopę bezrobocia w Polsc
zatrudnienia. zatrudnienia ludności w danych statystycznych strukturze zatrudnienia zatrudnienia w • prognozuje zmiany w strukturze Problemy rynku krajach wysoko i słabo zmiany struktury w Polsce w latach swoim zatrudnienia w Polsce pracy rozwiniętych zatrudnienia ludności w 1930–2008 w Polsce województwie oraz gospodarczo ze Polsce w latach • porównuje strukturę innych strukturą w Polsce 1930–2008 zatrudnienia ludności województwach i • wymienia nazwy • wyjaśnia przyczyny zmian według sektorów formułuje wnioski województw o struktury zatrudnienia gospodarki w ciągu • omawia przyczyny najwyższym ludności w Polsce ostatnich 30 lat zróżnicowania zatrudnieniu w usługach • ocenia zmiany w • porównuje zatrudnienie struktury i wskazuje te strukturze zatrudnienia w według sektorów zatrudnienia w województwa na mapie Polsce w ostatnich latach gospodarki w Polsce i wybranych Polski • ocenia stopę bezrobocia w wybranych krajach województwach • wymienia przyczyny i swoim województwie • analizuje stopę Polski skutki bezrobocia w bezrobocia w wybranych • wykazuje różnice w Polsce województwach i strukturze • wymienia przyczyny formułuje wnioski zatrudnienia emigracji zarobkowej • opisuje stopę bezrobocia ludności w Polsce i • wyjaśnia znaczenie w zamieszkiwanym zamieszkiwanym terminu „stopa województwie i regionie bezrobocia” porównuje ją ze stopą • omawia przyczyny • wymienia główne, bezrobocia w innych bezrobocia oraz aktualne problemy rynku
województwach zmiany stopy pracy w Polsce i w bezrobocia w regionie, w którym Polsce w latach mieszka 1990–2009 • proponuje sposoby przeciwdziałania bezrobociu 17. Struktura • wymienia nazwy • wyjaśnia, dlaczego Polska • porównuje liczebność • wykazuje • charakteryzuje dorobek kulturowy
narodowościowa. regionów jest krajem niemal mniejszości narodowych zróżnicowanie wybranych grup etnicznych i Społeczności zamieszkiwanych przez jednolitym w Polsce przed II wojną struktury mniejszości narodowych etniczne mniejszości narodowe i narodowościowo światową i obecnie oraz narodowościowej wskazuje je na mapie • opisuje strukturę wyjaśnia przyczyny tych Polski sprzed II Polski narodowościową Polski zmian wojny światowej i • wymienia nazwy • wyjaśnia znaczenie • opisuje zróżnicowanie obecnie mniejszości etnicznych terminów: „państwo narodowościowe i • analizuje przyczyny i opisuje wielonarodowościowe”, etniczne wybranych nierównomiernego rozmieszczenie tych „państwo jednolite regionów Polski rozmieszczenia mniejszości na narodowościowo”, mniejszości podstawie mapy Polski „mniejszość narodowa”, narodowych w „mniejszość etniczna”, Polsce „społeczność etniczna” • wyszukuje informacje o dorobku kulturowym wybranych mniejszości etnicznych i narodowych 18. Urbanizacja • wymienia cechy miast • opisuje przejawy procesu • porównuje proces • ocenia wpływ • oblicza wskaźnik urbanizacji w polskich urbanizacji w Polsce urbanizacji z lat 70. XX migracji ludności ze wybranych obszarach Polski i • wymienia czynniki, które • porównuje rozmieszczenie w. z obecnym procesem wsi do miast na interpretuje go miały wpływ na i wielkość miast w Polsce urbanizacji proces urbanizacji intensywność oraz zamieszkiwanym • porównuje wskaźnik • porównuje wskaźnik urbanizacji w Polsce regionie urbanizacji swojego urbanizacji w • odczytuje z danych • opisuje miasta Polski województwa z dowolnie Polsce oraz innych statystycznych według grup wybranym krajach i wymienia wskaźniki urbanizacji wielkościowych województwem i przyczyny jego dla wybranych • opisuje aglomeracje formułuje wnioski zróżnicowania województw policentryczne i • podaje przyczyny • analizuje i ocenia • wymienia nazwy monocentryczne na zróżnicowania rozmieszczenie obszarów najbardziej podstawie danych wskaźnika urbanizacji w wielkich miast w zurbanizowanych w statystycznych i map wybranych regionach Polsce na Polsce i wskazuje te tematycznych Polski podstawie mapy obszary na mapie • opisuje funkcje miast na • wykazuje różnice ogólnogeograficznej • rozróżnia typy wybranych przykładach między aglomeracją aglomeracji w Polsce • opisuje przemiany policentryczną a • wymienia nazwy współczesnych miast w monocentryczną aglomeracji miejskich i Polsce wskazuje je na mapie • wyjaśnia przyczyny Polski rozwoju wielkich miast w • wyjaśnia znaczenie Polsce terminów: „urbanizacja”, • omawia problemy „wskaźnik urbanizacji”, mieszkańców dużych „wieś”, „miasto”, miast „aglomeracja” Rolnictwo i przemysł 19. Powtórzenie wiadomości Sprawdzian 20. Warunki rozwoju • wyjaśnia znaczenie rolnictwa terminów: „struktura użytkowania ziemi”, „użytki rolne”, „grunty orne” • wymienia nazwy obszarów o najkorzystniejszych warunkach przyrodniczych rozwoju rolnictwa i wskazuje je na mapie Polski • wymienia czynniki ograniczające rozwój rolnictwa • wyjaśnia funkcje rolnictwa • opisuje poziom • ocenia warunki • porównuje warunki rozwoju • opisuje na podstawie map mechanizacji i przyrodnicze rolnictwa w Polsce z warunkami tematycznych warunki chemizacji rolnictwa w rozwoju rolnictwa w województwa, w którym mieszka
przyrodnicze rozwoju Polsce i porównuje go z Polsce oraz formułuje wnioski rolnictwa w Polsce poziomami mechanizacji • ocenia warunki • wymienia główne cechy i chemizacji w innych pozaprzyrodnicze struktury użytkowania krajach rozwoju rolnictwa ziemi oraz wielkości i • wyjaśnia przyczyny • ocenia strukturę własności gospodarstw przestrzennego użytkowania ziemi rolnych w Polsce na zróżnicowania wielkości w Polsce i podstawie danych gospodarstw rolnych porównuje ją ze statystycznych • analizuje skutki strukturą innych • opisuje za pomocą danych rozdrobnienia krajów statystycznych poziom gospodarstw rolnych nawożenia i mechanizacji rolnictwa w Polsce 21. Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca 22. Zmiany w polskim przemyśle • wyjaśnia wpływ polityki rolnej państwa na poziom rolnictwa w Polsce • wyjaśnia znaczenie • wymienia główne cechy • wyjaśnia znaczenie • wyjaśnia związek • porównuje plony i zbiory wybrany
terminów: „struktura struktury zasiewów w produkcji roślinnej w między żyznością roślin w Polsce i innych krajach n
upraw”, „plony”, „zbiory” Polsce na podstawie wyżywieniu ludności gleb a rodzajem podstawie danych statystycznych
• wymienia nazwy analizy map, wykresów i kraju upraw oraz formułuje wnioski głównych roślin danych liczbowych • opisuje strukturę • uzasadnia • uzasadnia potrzebę rozwoju uprawnych w Polsce • wymienia nazwy obszarów powierzchni zasiewów w zróżnicowanie gospodarstw ekologicznych w • wymienia czynniki upraw wybranych roślin i Polsce natężenia upraw Polsce warunkujące wskazuje te obszary na • wyjaśnia znaczenie roślin rozmieszczenie upraw w mapie Polski produkcji zwierzęcej w w wybranych rejonach
Polsce • wymienia przyczyny wyżywieniu ludności • ocenia strukturę • wyjaśnia znaczenie zróżnicowania w kraju hodowli zwierząt terminów: „hodowla rozmieszczeniu • wyjaśnia zróżnicowanie gospodarskich w zwierząt”, „pogłowie” wybranych upraw natężenia hodowli Polsce • opisuje główne kierunki (pszenicy, ziemniaków, wybranych zwierząt • ocenia towarowość produkcji zwierzęcej w buraków cukrowych) gospodarskich w polskiego rolnictwa Polsce • wyróżnia główne cechy wybranych rejonach • wyjaśnia przyczyny • omawia cele hodowli struktury hodowli w • porównuje na podstawie wysokich kosztów zwierząt Polsce na podstawie danych liczbowych produkcji rolnej • wskazuje przyczyny analizy map, wykresów i wydajność hodowli spadku ilości pogłowia danych liczbowych zwierząt w Polsce z zwierząt hodowlanych w • opisuje pogłowie bydła i wydajnością hodowli w Polsce trzody chlewnej w Polsce innych krajach w wybranych latach • wymienia nazwy obszarów hodowli wybranych zwierząt i wskazuje je na mapie Polski • wymienia przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia hodowli bydła i trzody chlewnej w Polsce • klasyfikuje przemysł na • wyjaśnia znaczenie • ocenia znaczenie • wyjaśnia związki • uzasadnia potrzebę restrukturyza
sekcje i działy przemysłu w tworzeniu przemysłu dawniej i między lokalizacją przemysłu w wybranych okręgac
• opisuje na wybranych dóbr materialnych obecnie przemysłu a przemysłowych 23. Górnictwo przykładach czynniki • charakteryzuje czynniki lokalizacji przemysłu lokalizacji przemysłu • wymienia najlepiej • wyjaśnia przyczyny zmian rozwijające się obecnie zachodzących w w Polsce działy przemyśle w Polsce i produkcji przemysłowej regionie zamieszkania • wymienia przyczyny • opisuje proces przemian restrukturyzacji i gospodarczych, które prywatyzacji przemysłu zaszły w Polsce po • wymienia nazwy okręgów 1989 roku przemysłowych i wskazuje te okręgi na mapie Polski • opisuje czynniki lokalizacji wybranych okręgów przemysłowych w Polsce • omawia cele tworzenia warunkami • ocenia gospodarcze korzyści ora
specjalnych stref naturalnymi, społeczne skutki restrukturyzacji
ekonomicznych rynkiem zbytu, prywatyzacji przemysłu • wyjaśnia przyczyny szlakami przestrzennego komunikacyjnymi i zróżnicowania lokalizacji potencjałem okręgów przemysłowych ludzkim • ocenia korzyści i • ocenia społeczne i negatywne skutki gospodarcze koncentracji przemysłu korzyści utworzenia • wyjaśnia przyczyny specjalnych stref zmian zachodzących w ekonomicznych przemyśle w regionie • uzasadnia potrzebę swojego zamieszkania rozwijania nowoczesnych działów produkcji przemysłowej • klasyfikuje surowce • kreśli diagramy ilustrujące • wyjaśnia znaczenie • ocenia na podstawie • wykazuje zależności między mineralne wielkość wydobycia gospodarcze surowców danych lokalizacją kopalni w Polsce a • wymienia nazwy wybranych surowców mineralnych statystycznych lokalizacją zakładów obszarów wydobywania • wymienia przyczyny • analizuje strukturę zasoby surowców przemysłowych przetwarzających
surowców mineralnych i spadku wydobycia węgla wydobycia surowców mineralnych w wydobywane surowce wskazuje te obszary na kamiennego mineralnych w Polsce Polsce mapie Polski • określa przyczyny importu • analizuje diagramy • porównuje wielkość • odczytuje z danych niektórych surowców ilustrujące wielkość wydobycia statystycznych mineralnych wydobycia wybranych poszczególnych wielkości wydobycia surowców mineralnych w surowców wybranych surowców w Polsce mineralnych w Polsce Polsce z wielkością wydobycia tych surowców w innych krajach • wykazuje potrzebę racjonalnego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce 24. Energetyka 25. Podział usług Usługi 26. Transport lądowy • klasyfikuje elektrownie • opisuje strukturę produkcji • wyjaśnia przyczyny i • wymienia nazwy źródeł energii elektrycznej skutki dominacji energii według rodzajów energetyki cieplnej • opisuje czynniki elektrowni • przedstawia i ocenia lokalizacji wybranych • wymienia nazwy wpływ energetyki na elektrowni wybranych elektrowni stan środowiska • opisuje wady i zalety cieplnych i wodnych oraz przyrodniczego poszczególnych wskazuje te elektrownie rodzajów elektrowni na mapie Polski • odczytuje z danych statystycznych i diagramów wielkość produkcji energii elektrycznej • klasyfikuje usługi • opisuje znaczenie usług • wyjaśnia przyczyny i • wyjaśnia znaczenie we współczesnej skutki rozwoju usług w terminów: „usługi”, gospodarce Polski Polsce „transport”, • wyjaśnia szybki rozwój • ocenia dostępność do „komunikacja” wybranych usług w Polsce usług • wymienia przykłady i regionie zamieszkania telekomunikacyjnych w działów usług • wyjaśnia znaczenie Polsce na tle innych rozwijających się i łączności krajów zanikających • opisuje znaczenie • analizuje przyczyny • wymienia nazwy usług telekomunikacji rozwoju telefonii rozwijających się w jego • porównuje liczbę komórkowej w Polsce regionie abonentów telefonicznych • wymienia rodzaje usług w Polsce z liczbą świadczonych przez abonentów w innych komunikację krajach Europy • wymienia czynniki • porównuje liczbę wpływające na rozwój użytkowników Internetu w telefonii komórkowej Polsce z liczbą użytkowników Internetu w innych krajach Europy • opisuje znaczenie • wykazuje wady i zalety • rozróżnia rodzaje poszczególnych działów poszczególnych transportu • ocenia strukturę • wykazuje korzyści z produkcji energii wykorzystywania alternatywnych
elektrycznej według źródeł energii rodzajów elektrowni • przedstawia na podstawie różnych danych strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce i formułuje wnioski • wykazuje znaczenie • wykazuje związki między usług w tworzeniu łącznością a rozwojem PKB gospodarczym • ocenia dostęp do nternetu w swoim województwie i wybranych województwach • ocenia przyczyny i skutki rozwoju technologii informacyjnej • analizuje jakość • wykazuje wpływ transportu na sieci transportowej rozwój innych dziedzin gospodar
Transport wodny • opisuje strukturę transportu lądowego w rodzajów transportu w Polsce • porównuje odległości oraz koszty
i lotniczy przewozów ładunków gospodarce kraju i życiu lądowego • przewiduje skutki przewozu towarów i pasażerów transportem kolejowym codziennym • wyjaśnia przyczyny gwałtownego różnymi środkami transportu w w Polsce • analizuje przewóz zróżnicowania gęstości rozwoju motoryzacji Polsce • wymienia przyczyny ładunków i pasażerów w sieci dróg kołowych oraz • wykazuje wpływ wzrostu znaczenia Polsce według rodzajów linii kolejowych w Polsce transportu na rozwój
transportu transportu • porównuje gęstość sieci innych dziedzin samochodowego i • omawia przestrzenne dróg kołowych oraz linii gospodarki przesyłowego w Polsce zróżnicowanie gęstości kolejowych w Polsce z • wykazuje na • wymienia cechy sieci kolejowej i dróg gęstością tych sieci w przykładach transportu morskiego kołowych w Polsce innych krajach znaczenie • opisuje morską flotę • uzasadnia konieczność • wyjaśnia potrzebę transportu transportową w Polsce modernizacji transportu budowy nowoczesnych morskiego, • wyjaśnia, dlaczego lądowego w Polsce autostrad wodnego polscy armatorzy • wskazuje na mapie Polski • porównuje wielkości śródlądowego i rejestrują swoje statki w główne szlaki transportu przeładunków w polskich lotniczego w Polsce krajach taniej bandery lądowego portach morskich • analizuje • wymienia nazwy • wyjaśnia znaczenie • wyjaśnia przyczyny międzynarodowy polskich miast terminu „tranzyt niewielkiego znaczenia ruch pasażerski w mających swoje lotniska międzynarodowy” transportu śródlądowego polskich portach i wskazuje je na mapie • wyjaśnia znaczenie w Polsce morskich • omawia przyczyny transportu morskiego, • analizuje wielkość ruchu • wykazuje wpływ wzrostu znaczenia wodnego śródlądowego i pasażerskiego w transportu na rozwój
tanich linii lotniczych w lotniczego w gospodarce polskich portach innych dziedzin Polsce kraju lotniczych gospodarki • wymienia najważniejsze • analizuje wady i zalety połączenia promowe z transportu morskiego, Polski i wskazuje je na wodnego śródlądowego i
mapie lotniczego • wymienia nazwy głównych • omawia znaczenie szlaków transportu kanałów śródlądowych w
wodnego śródlądowego i Polsce wskazuje te szlaki na mapie 27. Handel • wyjaśnia znaczenie • omawia bilans handlu • ocenia znaczenie handlu • analizuje dane • proponuje sposoby uzyskania Turystyka terminów: „handel zagranicznego w Polsce zagranicznego w liczbowe dotyczące przez Polskę dodatniego bilansu
zagraniczny”, „import”, • wyjaśnia przyczyny rozwoju innych dziedzin bilansu handlu handlu zagranicznego Polska w świecie „eksport”, „saldo bilansu ujemnego salda bilansu gospodarki zagranicznego • uzasadnia potrzebę ochrony handlu zagranicznego” handlu zagranicznego • porównuje wpływy z Polski w ostatnich walorów turystycznych • wyjaśnia znaczenie • opisuje wpływ turystyki na turystyki w Polsce z latach i formułuje handlu zagranicznego w tworzenie PKB w Polsce wpływami z turystyki w wnioski życiu codziennym • wykazuje na przykładach wybranych krajach • wykazuje znaczenie • wymienia nazwy walory turystyczne Polski • porównuje wielkość rozbudowy głównych partnerów • wymienia nazwy regionów ruchu turystycznego w infrastruktury handlowych Polski oraz ośrodków Polsce i z wielkością turystycznej dla • wymienia nazwy turystycznych w Polsce o ruchu turystycznego w rozwoju turystyki w towarów wysokich walorach wybranych krajach Polsce eksportowanych z turystycznych i wskazuje Europy w ostatnich • ocenia walory Polski je na mapie latach turystyczne • wymienia nazwy • opisuje polskie obiekty • opisuje ruch turystyczny wybranych regionów
towarów importowanych znajdujące się na Liście w swoim województwie Polski do Polski • wyjaśnia znaczenie światowego dziedzictwa • ocenia walory • wyjaśnia znaczenie turystyczne Polski z turystyki krajowej kulturowego i terminów: „turystyka”, jako źródła dochodu przyrodniczego UNESCO punktu widzenia „walory turystyczne”, zagranicznego turysty regionu i państwa „infrastruktura • porównuje atrakcyjność turystyczna” turystyczną wybranych • klasyfikuje turystykę ze regionów w Polsce względu na cel wyjazdów • wyjaśnia przyczyny wzrostu ruchu turystycznego w Polsce po 1989 roku 28. Miejsce Polski w • określa wskaźniki • wyjaśnia potrzebę • porównuje PKB w • ocenia na podstawie • charakteryzuje wybrany euroregi
świecie rozwoju gospodarczego współpracy Polsce i innych krajach wskaźników poziom i społecznego Polski międzynarodowej • analizuje i porównuje rozwoju • wymienia przykłady • ustala na podstawie dane statystyczne gospodarczego współpracy danych statystycznych dotyczące produkcji Polski międzynarodowej poziom rozwoju wybranych towarów w • ocenia korzyści • wymienia przykłady gospodarczego i Polsce i innych krajach wynikające ze inwestycji społecznego Polski • wyjaśnia korzyści współpracy zagranicznych w Polsce • wymienia nazwy wynikające z inwestycji międzynarodowej • wymienia nazwy euroregionów i wskazuje zagranicznych w Polsce • ocenia skutki największych euroregiony na mapie • ocenia znaczenie integracji Polski z organizacji międzynarodowych Polski • wyjaśnia znaczenie euroregionów euroregionów UE i NATO • określa rolę Polski w strukturach międzynarodowych 29 Zanieczyszczeni • wymienia źródła • opisuje wpływ przemysłu • ocenia wpływ ścieków • wykazuje • proponuje sposoby ograniczenia e środowiska zanieczyszczeń na stan środowiska komunalnych na stan konieczność zanieczyszczania środowiska przyrodniczego środowiska • opisuje zagrożenia czystości wód w Polsce ochrony środowiska odpadami wytwarzanymi przez przyrodniczego Polski wynikające ze • opisuje stan jakości wód przyrodniczego w człowieka • wymienia skutki składowania śmieci i Wisły i Odry na Polsce • ocenia skutki społeczne i zanieczyszczenia odpadów poprodukcyjnych podstawie diagramu • proponuje konkretne gospodarcze zanieczyszczenia środowiska • opisuje wpływ środków • wyjaśnia przyczyny i działania na rzecz środowiska przyrodniczego przyrodniczego transportu na stan skutki eutrofizacji ochrony środowiska • wymienia sposoby środowiska • opisuje zróżnicowanie przyrodniczego Degradacja zmniejszania emisji • uzasadnia konieczność regionalne zamieszkiwanym środowiska zanieczyszczeń segregacji śmieci oraz zanieczyszczenia regionie przyrodnicze
przemysłowych oszczędności energii i środowiska • wyjaśnia proces go wody przyrodniczego w powstawania • wymienia skutki Polsce kwaśnych opadów przedostawania się odpadów poprodukcyjnych
do środowiska • wymienia skutki zanieczyszczania środowiska środkami chemicznymi stosowanymi w rolnictwie Przegląd 30. Pobrzeża • wymienia nazwy krain • opisuje na podstawie map • wyjaśnia genezę Żuław • wykazuje wpływ • ocenia możliwości rozwoju regionów Pojezierza geograficznych tematycznych Wiślanych zewnętrznych gospodarczego pobrzeży geografi pobrzeży i wskazuje te najważniejsze cechy • wyjaśnia genezę mierzei czynników • ocenia możliwości rozwoju cznych krainy na mapie krajobrazu pobrzeży • porównuje cechy oraz rzeźbotwórczych na gospodarczego pojezierzy • wymienia nazwy • opisuje klimat pobrzeży na genezę wybrzeża ukształtowanie najważniejszych miast podstawie mapy klifowego i płaskiego powierzchni pobrzeży i wskazuje te klimatycznej • ocenia walory pobrzeży miasta na mapie • opisuje na podstawie map turystyczne pobrzeży • wykazuje związki • wymienia atrakcje tematycznych • wyjaśnia genezę rzeźby między warunkami turystyczne pobrzeży najważniejsze cechy pojezierzy przyrodniczymi a • wymienia nazwy krain gospodarki pobrzeży • wyjaśnia genezę mis cechami gospodarki geograficznych • charakteryzuje wybrane jeziornych pobrzeży pojezierzy i wskazuje te miasta pobrzeży występujących pasie • przedstawia krainy na mapie Polski • opisuje najważniejsze pojezierzy prezentację • wyróżnia cechy rzeźby cechy krajobrazu • porównuje cechy klimatu multimedialną na młodoglacjalnej pojezierzy na podstawie Pojezierza temat walorów pojezierzy na podstawie map tematycznych Myśliborskiego z turystycznych schematów i fotografii • rozróżnia formy cechami klimatu wybranego regionu • wymienia nazwy jezior polodowcowe na Pojezierza Suwalskiego geograficznego, ze polodowcowych i podstawie zdjęć i • ocenia walory szczególnym wskazuje te jeziora na schematów krajobrazowe i uwzględnieniem mapie Polski • opisuje na podstawie map przyrodnicze pojezierzy jego walorów • wymienia nazwy klimatycznych kulturowych surowców mineralnych zróżnicowanie • wyjaśnia pojezierzy klimatyczne pojezierzy zróżnicowanie • określa atrakcje • opisuje na podstawie map krajobrazu w pasie turystyczne pojezierzy tematycznych pojezierzy • wymienia nazwy najważniejsze cechy • wykazuje wpływ najważniejszych miast gospodarki pojezierzy rzeźby terenu na pojezierzy i wskazuje te • wymienia nazwy zróżnicowanie miasta na mapie Polski kompleksów leśnych oraz opadów parków narodowych w atmosferycznych w pasie pojezierzy oraz pasie pojezierzy wskazuje je na mapie • wykazuje związki Polski między warunkami • opisuje wybrane miasta przyrodniczymi a pojezierzy cechami gospodarki pojezierzy • przedstawia prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych 31. Niziny • wymienia nazwy krain • opisuje cechy krajobrazu • wyjaśnia różnice między • opisuje na • ocenia możliwości rozwoju Środkowopolskie geograficznych Nizin Nizin Środkowopolskich krajobrazem taro podstawie gospodarczego Nizin Środkowopolskich i na podstawie map glacjalnym a taro schematu Środkowopolskich wskazuje te krainy na tematycznych glacjalnym warszawską nieckę mapie • opisuje na podstawie • charakteryzuje czynniki artezyjską • wymienia nazwy mapy taro glacjalnym nej rzeźbotwórcze Nizin • wykazuje związki kompleksów leśnych układ sieci rzecznej w Środkowopolskich między warunkami oraz parków Kotlinie Warszawskiej • ocenia warunki przyrodniczymi a narodowych Nizin • opisuje, korzystając z przyrodnicze rozwoju cechami gospodarki Środkowopolskich i map klimatycznych, rolnictwa Niziny Śląskiej Nizin wskazuje je na mapie zróżnicowanie Środkowopolskich • wymienia nazwy klimatyczne Nizin • przedstawia obszarów bagiennych i Środkowopolskich prezentację podmokłych Nizin • opisuje na podstawie map multimedialną na Środkowopolskich i tematycznych temat walorów wskazuje je na mapie rozmieszczenie surowców turystycznych • wymienia nazwy mineralnych Nizin wybranego regionu największych miast Środkowopolskich geograficznego, ze Nizin Środkowopolskich • opisuje na podstawie map szczególnym i wskazuje te miasta na tematycznych uwzględnieniem mapie najważniejsze cechy jego walorów • określa atrakcje gospodarki Nizin kulturowych turystyczne Nizin Środkowopolskich Środkowopolskich • omawia na podstawie mapy gospodarczej rozmieszczenie ośrodków i okręgów przemysłowych Nizin Środkowopolskich oraz charakteryzuje te ośrodki i okręgi 32. Wyżyny Polskie • wymienia nazwy krain geograficznych Wyżyn Polskich i wskazuje te krainy na mapie • rozpoznaje przykłady form krasowych na podstawie schematów i zdjęć • wymienia nazwy kompleksów leśnych oraz parków narodowych Wyżyn Polskich i wskazuje je na mapie • wymienia nazwy najważniejszych miast Wyżyn Polskich i wskazuje te miasta na mapie • określa atrakcje turystyczne Wyżyn Polskich 33. Kotliny • wymienia nazwy krain przemysłowe • określa atrakcje turystyczne Nizin Środkowopolskich • opisuje wybrane miasta Nizin Środkowopolskich • omawia zróżnicowanie • charakteryzuje czynniki klimatyczne Wyżyn rzeźbotwórcze Wyżyn Polskich na podstawie Polskich map klimatycznych • wyjaśnia genezę rzeźby • opisuje na podstawie map krasowej tematycznych oraz • opisuje wpływ ilustracji cechy krajobrazu działalności Wyżyn Polskich gospodarczej człowieka • opisuje proces na krajobraz Wyżyny powstawania gołoborzy Śląskiej • opisuje na podstawie • wyjaśnia genezę mapy tematycznej wąwozów i parowów rozmieszczenie surowców • ocenia warunki mineralnych na Wyżynach przyrodnicze rozwoju Polskich rolnictwa Wyżyny • omawia związki między Lubelskiej wydobyciem surowców mineralnych a lokalizacją przemysłu na Wyżynach Polskich • omawia warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej • opisuje na podstawie map tematycznych najważniejsze cechy gospodarki Wyżyn Polskich • opisuje wybrane miasta Wyżyn Polskich • opisuje cechy krajobrazu • wyjaśnia genezę Kotlin • wyjaśnia • ocenia możliwości rozwoju zróżnicowanie gospodarczego Wyżyn Polskich krajobrazu Wyżyn • proponuje sposoby Polskich na zagospodarowania terenów podstawie map zdegradowanych na skutek tematycznych działalności gospodarczej • wykazuje związki człowieka między warunkami przyrodniczymi a cechami gospodarki Wyżyn Polskich • wykazuje negatywny wpływ koncentracji ludności i przemysłu na środowisko przyrodnicze • przedstawia prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych • opisuje • ocenia możliwości rozwoju Podkarpackie Karpaty geograficznych Kotlin Kotlin Podkarpackich na Podkarpackich uwarunkowania gospodarczego Kotlin Podkarpackich i podstawie map • wyjaśnia rolę rzek w powstania złóż Podkarpackich wskazuje te krainy na tematycznych kształtowaniu krajobrazu surowców • ocenia możliwości rozwoju mapie • wymienia nazwy Kotlin Podkarpackich mineralnych Kotlin gospodarczego Beskidów oraz • wymienia nazwy surowców mineralnych • wyjaśnia budowę Podkarpackich Pogórza Karpackiego kompleksów leśnych występujących w fliszową Pogórza • wykazuje związki • ocenia możliwości rozwoju Kotlin Podkarpackich i Kotlinach Podkarpackich i Karpackiego i Beskidów między warunkami turystyki w Tatrach wskazuje te kompleksy wskazuje na mapie • ukazuje zróżnicowanie przyrodniczymi a mapie ogólnogeograficznej rejony krajobrazu Karpat cechami gospodarki • omawia atrakcje ich występowania Zewnętrznych i Kotlin turystyczne Kotlin • opisuje na podstawie map Wewnętrznych Podkarpackich Podkarpackich klimatycznych cechy • uzasadnia konieczność • przedstawia • wymienia nazwy klimatu Kotlin budowy sztucznych prezentację najważniejszych miast Podkarpackich zbiorników na multimedialną na Kotlin Podkarpackich i • opisuje na podstawie map karpackich rzekach temat walorów wskazuje te miasta na tematycznych • porównuje budowę turystycznych mapie najważniejsze cechy geologiczną Tatr wybranego regionu • wyróżnia Karpaty gospodarki Kotlin Wysokich z budową geograficznego, ze Zewnętrzne i Podkarpackich geologiczną Tatr szczególnym Wewnętrzne i wskazuje • omawia na podstawie map Zachodnich uwzględnieniem je na mapie Polski tematycznych warunki • porównuje krajobrazy jego walorów • opisuje atrakcje rozwoju rolnictwa w Tatr Wysokich i kulturowych turystyczne Karpat Kotlinie Sandomierskiej Zachodnich • wykazuje Zewnętrznych • omawia położenie • wykazuje zróżnicowanie zależności między • wykazuje konieczność Beskidów oraz Pogórza klimatyczne i roślinne przeszłością tworzenia parków Karpackiego i wskazuje je Tatr Wysokich i geologiczną, narodowych na terenie na mapie Polski Zachodnich budową geologiczną
Karpat Zewnętrznych • opisuje krajobraz Karpat • uzasadnia konieczność a cechami rzeźby • wymienia nazwy na podstawie map ochrony przyrody Tatr Karpat najważniejszych miast tematycznych Zewnętrznych i Karpat Zewnętrznych • omawia na podstawie map Wewnętrznych oraz wskazuje te miasta klimatycznych cechy • wykazuje na mapie klimatu Karpat zróżnicowanie ogólnogeograficznej Zewnętrznych klimatyczne i • opisuje położenie Karpat • opisuje na podstawie map roślinne Beskidów Wewnętrznych na tematycznych oraz Pogórza mapie Polski najważniejsze cechy Karpackiego • uzasadnia atrakcyjność gospodarki Karpat • wykazuje związki 34. Sudety turystyczną Tatr i Pienin Zewnętrznych • wymienia nazwy • opisuje funkcje wybranych ośrodków turystycznych miast Karpat Tatr i Pienin i wskazuje Zewnętrznych te ośrodki na mapie • wymienia nazwy i Polski rozpoznaje najważniejsze skały występujące w Tatrach i Pieninach • opisuje na podstawie ilustracji cechy polodowcowej rzeźby wysokogórskiej Tatr • charakteryzuje na podstawie schematu piętra klimatyczno­ ­roślinne Tatr • opisuje formy rzeźby krasowej Tatr Zachodnich • opisuje formy rzeźby Pienin • opisuje na podstawie map tematycznych najważniejsze cechy gospodarki Karpat • charakteryzuje wybrane ośrodki turystyczne • opisuje specyfikę folkloru Tatr i Obniżenia Orawsko­ ­Podhalańskiego • opisuje położenie • opisuje na podstawie map • wyjaśnia genezę rzeźby Sudetów i Przedgórza tematycznych cechy zrębowej Sudetów Sudeckiego na krajobrazu Sudetów • przedstawia rozwój i podstawie mapy Polski • analizuje mapę cechy rzeźby Gór • wskazuje na mapie klimatyczną i na jej Stołowych i Karkonoszy Polski rejony podstawie wymienia • wykazuje zróżnicowanie eksploatacji surowców cechy klimatu Sudetów i klimatyczne i roślinne mineralnych w Sudetach Przedgórza Sudeckiego Sudetów i na Przedgórzu • opisuje na podstawie map między warunkami przyrodniczymi a cechami gospodarki Pogórza Karpackiego i Beskidów • ukazuje zależności między budową geologiczną a cechami rzeźby Tatr
• wykazuje związki między cechami gospodarki Tatr a warunkami przyrodniczymi • przedstawia prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych • omawia przeszłość • ocenia możliwości rozwoju geologiczną Sudetów i Przedgórza Sudeckieg
Sudetów • wykazuje zróżnicowanie budowy geologicznej Sudetów • wykazuje związki Sudeckim tematycznych • opisuje zagrożenia najważniejsze cechy środowiska gospodarki Sudetów przyrodniczego • charakteryzuje warunki powstające w wyniku rozwoju rolnictwa gospodarczej Przedgórza Sudeckiego działalności człowieka • charakteryzuje funkcje • wymienia nazwy miast Sudetów i najważniejszych miast Przedgórza Sudeckiego w Sudetach i wskazuje te miasta na mapie Polski • opisuje atrakcje turystyczne Sudetów i Przedgórza Sudeckiego 35. Mój region – moja mała ojczyzna • charakteryzuje na • opisuje na podstawie map podstawie map tematycznych środowisko położenie jego regionu przyrodnicze regionu, w zamieszkania w Polsce którym mieszka • odczytuje dane • opisuje na podstawie map statystyczne dotyczące tematycznych zagadnień społecznych najważniejsze cechy gospodarki swojego i gospodarczych jego regionu regionu • opisuje rozmieszczenie • opisuje atrakcje ludności w regionie turystyczne regionu, w • omawia tradycje regionu, którym mieszka w którym mieszka między warunkami przyrodniczymi a cechami gospodarki Sudetów i Przedgórza Sudeckiego • przedstawia prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych • proponuje trasę wycieczki w góry i uzasadnia swój wybór • wykazuje zależności • ocenia warunki i • wykazuje indywidualne cechy między środowiskiem a możliwości regionu, w którym mieszka różnorodnymi formami produkcji rolnej i działalności człowieka w przemysłowej w regionie zamieszkania swoim regionie • wyjaśnia znaczenie • projektuje i opisuje gospodarcze swojego na podstawie map regionu zamieszkania turystycznych, • sporządza folder tematycznych i informacyjny o swoim ogólnogeograficznyc
regionie h oraz własnych obserwacji terenowych wycieczkę wzdłuż wybranej trasy we własnym regionie, uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe • przedstawia prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych