ujście warty plc080001

UJŚCIE WARTY
PLC080001
Rozlewiska Warty pod Słońskiem
Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Obszar jest położony przy granicy państwowej z Niemcami i obejmuje
rozszerzony fragment Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w rejonie ujścia
Warty do Odry oraz część granicznej doliny Odry. Główną część obszaru
stanowi pozbawiony siedzib ludzkich szeroki na ok. 10 km i długi na ponad
30 km teren tarasu zalewowego ujściowego odcinka doliny Warty. Dominują
tu otwarte siedliska łąkowe, szuwarowe i wodne, z rzadka jedynie porośnięte
zaroślami wierzbowymi, pojedynczymi drzewami oraz niewielkimi płatami
lasów łęgowych. Cały obszar przecina gęsta sieć kanałów, starorzeczy, lagun
i mokradeł, tworzących unikatowy system wodny, którego swoistą cechą jest
długotrwała stagnacja wód zalewowych, utrzymujących się przez wiele tygodni,
a nawet miesięcy. Ujściowy odcinek Warty jest uregulowany i częściowo
obwałowany. W obrębie obszaru znalazły się także fragmenty doliny Odry
położone na północ i na południe od ujścia Warty. Dolina Odry poza
granicami Pradoliny Troruńsko-Eberswaldzkiej jest znacznie węższa,
ograniczona zboczami wysoczyzn morenowych. Na zboczach doliny w okolicy
Pamięcina rozwinęły się zbiorowiska muraw kserotermicznych.
Omawiany obszar pokrywa się z noszącym tę samą nazwę siedliskowym
obszarem Natura 2000 i obejmuje w całości Park Narodowy „Ujście Warty”
(8074 ha), stanowiący jednocześnie objętą ochroną międzynarodową Ostoję
Ramsar, jego otulinę (10 453,99 ha) oraz niemal cały Park Krajobrazowy
„Ujście Warty” (20 532,46 ha), a także 3 rezerwaty przyrody: „Lemierzyce”
(3,32 ha), „Dolina Postomii” (65,33 ha) i „Pamięcin” (11,80 ha) i fragmenty
obszarów chronionego krajobrazu. „Gorzowsko-Krzeszycka dolina Warty”
i „Słubicka dolina Odry”.
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków ptaków w obrębie
obszaru sprzyja słabe zaludnienie i trudna dostępność terenu, powtarzające
się corocznie wylewy Warty oraz prowadzona przez użytkowników terenu
ekstensywna gospodarka łąkarska, a także zabiegi ochrony czynnej prowadzone
przez Park Narodowy „Ujście Warty”, w tym ograniczanie populacji
drapieżnych ssaków zagrażających lęgom ptaków, zakładanie skrzynek
lęgowych dla ptaków oraz wykaszanie łąk. Do największych zagrożeń dla
awifauny i jej siedlisk w rejonie ujścia Warty należą: drapieżnictwo ssaków,
w tym głównie norki amerykańskiej i szopa pracza, a także ptaków
krukowatych, niszczących lęgi ptaków wodno-błotnych, zaniechanie
wykorzystania rolniczego łąk i pastwisk, zamiana użytków zielonych w pola
orne, prace melioracyjne i regulacyjne w dolinach Warty i Odry oraz lokalizacja
elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie obszaru.
Ujście Warty jest jedną z najważniejszych w Polsce ostoi ptaków wodnobłotnych. Jest to jedna z kilku głównych krajowych ostoi lęgowych ohara
Tadorna tadorna (4–10 par lęgowych, ok. 5% ogólnokrajowej populacji
lęgowej), gęgawy Anser anser (13–450 par lęgowych, ponad 5% ogólnokrajowej
populacji lęgowej), krakwy Anas strepera (30–100 par lęgowych, ok. 3%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), ostrygojada Haematopus ostralegus
(1–3 par lęgowych, ok. 10% ogólnokrajowej populacji lęgowej), rybitwy
białoskrzydłej Chlidonias leucopterus (2–200 par lęgowych, ok. 10%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), rybitwy białowąsej Chlidonias hybrida
(30–160 par lęgowych, ok. 8% ogólnokrajowej populacji lęgowej), rybitwy
rzecznej Sterna hirundo (36–200 par lęgowych, ok. 3% ogólnokrajowej
populacji lęgowej) i śmieszki Larus ridibundus (1500–3400 par lęgowych, ok.
3% ogólnokrajowej populacji lęgowej) oraz jedno z bardzo nielicznych w kraju
miejsc gniazdowania szczudłaka Himantopus himantopus (1–2 par lęgowych),
a także rzadkiej na zachodzie kraju wodniczki Acrocephalus paludicola (4–8
odzywających się samców). Na uwagę zasługuje również stosunkowo znaczna
liczebność tutejszych populacji lęgowych cyranki Anas querquedula (20–65
Łyska
Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), płaskonosa Anas
clypeata (10–36 par lęgowych, ponad 2% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
głowienki Aythya ferina (40–610 par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej
populacji lęgowej), czernicy Aytya fuligula (60–300 par lęgowych, blisko 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), łyski Fulica atra (2000–6000 par lęgowych,
ok. 2% ogólnokrajowej populacji lęgowej), kropiatki Porzana porzana (do 43
odzywających się samców, ponad 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
derkacza Crex crex (50–350 odzywających się samców), rycyka Limosa limosa
(10–16 par lęgowych), kulika wielkiego Numenius arquata (10–12 par
lęgowych, ponad 2% ogólnokrajowej populacji lęgowej), krwawodzioba
Tringa totanus (26–55 par lęgowych, blisko 2% ogólnokrajowej populacji
lęgowej) i rybitwy czarnej Chlidonias niger (50–80 par lęgowych, ponad 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej).
Rejon Ujścia Warty, położony na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków
migracji ptaków prowadzących wzdłuż dolin Odry i Warty, jest również
najważniejszą w Polsce i istotną w skali europejskiej ostoją przelotnych ptaków
wodno-błotnych, gromadzące się tu w zgrupowaniach należących do
największych w kraju, których liczebność sięga 130–150 tys. osobników.
Największe zgrupowania tworzą w tym okresie: gęś zbożowa Anser fabalis
(17 000–19 000 osobników), gęś białoczelna Anser albifrons (10 000–45 000
osobników), gęgawa (do 5000 osobników), łyska (do 19 300 osobników)
i czapla biała Egretta alba (do 500 osobników). Podczas jesiennych zlotowisk
w znacznej liczbie gromadzą się na terenie obszaru żurawie Grus grus (400–
5200 osobników).
Ze względu na panujący tu stosunkowo łagodny klimat lokalny rejon
Ujścia Warty jest także ważnym miejscem zimowania ptaków wodno-błotnych
i drapieżnych. Zimą w znacznych koncentracjach gromadzą się tu m.in.: gęś
białoczelna (do 25 000 osobników) i łabędź krzykliwy Cygnus cygnus (1000–
3000 osobników).
Powierzchnia: 33 297,35 ha
Rok zatwierdzenia: 2004
Regiony geograficzne: Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, Pojezierze
Lubuskie
Mezoregion: Kotlina Gorzowska, Kotlina Freienwaldzka, Lubuski
Przełom Odry
Położenie administracyjne: województwo lubuskie, powiaty gorzowski,
słubicki i sulęciński
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Gorzowie Wielkopolskim
ul. Jagiellończyka 8
66-400 Gorzów Wielkopolski
tel: 95 711 53 38, fax: 95 711 55 24
e-mail: [email protected]
www.gorzow.rdos.gov.pl
Park Narodowy „Ujście Warty”
Chyrzyno 1
69-113 Górzyca
tel: 95 752 40 27, fax: 95 752 40 16
e-mail: [email protected]
www.pnujsciewarty.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.