Edudu.pl - Poezja Wisławy Szymborskiej

Ściąga eksperta
Poezja Wisławy Szymborskiej
Wisława Szymborska (1923) – polska noblista; jest najbardziej znaną polską poetką; przyczyniła się do tego niezwykła
poetyka i fakt przyznania artystce Literackiej Nagrody Nobla w 1996 roku; debiutowała już w roku 1945, ale prawdziwą
popularność wśród czytelników zdobyła dzięki kolejnym tomom poetyckim: Wołanie do Yeti, Wielka liczba, Chwila
jej utwory traktują o sprawach bardzo poważnych – ludzka egzystencja, los człowieka, rozwój kultury, ale często zachowują
żartobliwą nutę i sporą dozę ironii; oprócz utworów poważnych Szymborska uwielbia pisać także limeryki, czyli żartobliwe utwory
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/11
Ściąga eksperta
poetyckie, w których dominuje groteska i absurd
w twórczości Szymborskiej dominują dwa zasadnicze problemy: refleksja nad światem i kondycją człowieka; poetka często
rozpoczyna od obserwacji jakiegoś konkretu i na nim buduje swoją niebanalną i często zaskakującą refleksję; kategorią
towarzyszącą tej poetyce jest ironia (zabieg ten polega na tym, że treści sugerowane są często odwrotnością treści
wypowiadanych); inne określenie krytyczne, towarzyszące interpretacji wierszy Noblistki, to poetka współczesnego konceptu; właściwy
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/11
Ściąga eksperta
odbiór poezji Szymborskiej wymaga także od czytelnika dobrej orientacji w kulturze i znajomości kontekstów interpretacyjnych (historia
sztuki, filozofia, dzieje kultury europejskiej)
średniowiecze - czas w kulturze europejskiej charakteryzujacy się feudalną strukturą społeczną, dominacją władzy świeckiej (cesarz,
król) i duchownej (papież i biskupi); była to epoka teocentryzmu, Bóg stanowił główny temat rozważań artystów i filozofów; wiersz Miniatura średniowieczna jest opisem średniowiecznej miniatury (obraz niewielkich rozmiarów); pochodzi z bogato
ilustrowanego przez braci Limbourg prywatnego modlitewnika księcia Jana de Berry (ok. 1410 roku); znalazły się w nim miniatury
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/11
Ściąga eksperta
towarzyszące zamieszczonemu tam kalendarzowi; w tym przypadku mamy do czynienia z opisem rycerskiego orszaku, znalazł
się w nim książę, księżna pani, rycerze i przedstawiciele książęcego dworu; wszystko jest zgodne z charakterem sztuki
średniowiecza; tematem świeckiego malarstwa byli przedstawiciele klas uprzywilejowanych; specyficzne słownictwo
budujące ten obraz; przymiotniki zostały użyte w stopniu najwyższym, niezgodnie z zasadami polskiej gramatyki (najkonniejszy,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/11
Ściąga eksperta
najzieleńszy); taka forma gramatyczna przymiotników sugeruje pewną doskonałość, ale jest równocześnie sygnałem wyraźnej ironii i
dystansu wobec prezentowanej rzeczywistości
stylizacja na łacińską pisownię wyrazu xiążę (przez x) wiąże tekst właśnie z czasami średniowiecza i dominacją łaciny; taki
zabieg stylistyczny nazywamy archaizacją; neologizmy i zwroty typu np. zaiste upodabniające język wiersza do języka czasów
średniowiecza; całe przedstawienie orszaku jest zgodne ze średniowieczną estetyką; wszystko jest jasne,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/11
Ściąga eksperta
uporządkowane, harmonijne, nic nie zakłóca atmosfery tej miniatury; średniowiecze było epoką feudalizmu, czyli dominacji warstw
uprzywilejowanych, epoką zależności wasala od swojego pana; kogoś zatem na tym malowidle zabrakło, nie ma ludzi biednych,
cierpiących, nieszczęśliwych, bowiem nie mieściłoby się to w ramach średniowiecznej estetyki; w tym kontekście wiersz okazuje się
być polemiką Wisławy Szymborskiej ze sztuką średniowieczną, która usuwała poza nawias swoich zainteresowań wszystko to, co nie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/11
Ściąga eksperta
mieściło się w jej kanonach; jest to polemika z wszelkimi kanonami sztuki, powodują one bowiem, że świat przedstawiony na
płótnie staje się tylko fragmentem rzeczywistości zdecydowanie deformującym jej prawdziwy obraz; kiedy sztuka zaczyna służyć
wiernie pewnej idei, po pierwsze przestaje być prawdziwą sztuką, po drugie okłamuje swojego odbiorcę; można tutaj odczytać subtelną
polemikę poetki z konwencją sztuki socrealistycznej, służącej ideologii komunistycznej; w tym wierszu odwołanie do historii i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/11
Ściąga eksperta
tradycji kulturowej służy refleksji ogólnej na temat sztuki i jej kanonów; odwołanie to realizuje się przede wszystkim poprzez oryginalną
warstwę językową tekstu
Kot w pustym mieszkaniu - odwołanie do tradycji literackiej i kulturowej, refleksję na ludzką egzystencją; tematem utworu jest
śmierć człowieka, żal i cierpienie tych, którzy byli mu bliscy; pomysł poetycki, dzięki któremu się o tym mówi, jest rzeczywiście
niebanalny; dzięki zabiegowi personifikacji (personifikacja to inaczej uosobienie) śmierć jest opisana z perspektywy kota,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 8/11
Ściąga eksperta
który nie może się odnaleźć w nowej rzeczywistości; nieosobowe formy czasowników podkreślają uniwersalny charakter tego
przekazu; w zachowaniu kota widać wyraźne zniecierpliwienie, a nawet skrywaną złość na kogoś, kto powinien być obecny, a niestety
do nie ma; ta obserwacja faktów tekstowych i językowych sprawia, że refleksja na temat śmierci staje się pełniejsza i bogatsza; w
obliczu śmierci bliskiej osoby odczuwamy oczywiście niewyobrażalne cierpienie i rozpacz; często jednak towarzyszy nam także gniew
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 9/11
Ściąga eksperta
skierowany przeciwko losowi, porządkowi ludzkiego życia, czasem Bogu; to przecież niesprawiedliwe, że śmierć przerywa
chwile szczęścia i radości, często w najmniej oczekiwanej chwili; tematyka utworu nawiązuje do gatunku literackiego obecnego w
tradycji europejskiej literatury – elegii; były to wiersze o podniosłym charakterze, treści poważnej, refleksyjnej, dotyczącej
najczęściej przemijania, śmierci lub nieszczęśliwej miłości; mistrzem elegii w literaturze starożytnej był rzymski poeta, Owidiusz; Kota w
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 10/11
Ściąga eksperta
pustym mieszkaniu Wisławy Szymborskiej można nazwać dość nietypową współczesną elegią www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 11/11