Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie ryzyk

Projekt z dnia ….. 2012 r.
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia
2012 r.
w sprawie ryzyk związanych z realizacją długoterminowych umów zawieranych z podmiotami nie
będącymi jednostkami sektora finansów publicznych
Na podstawie art. 72 ust. 2b ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr
157, poz. 1240, z późn. zm.1) zarządza się co następuje:
§ 1.
Rozporządzenie określa:
1) rodzaje ryzyk związanych z realizacją długoterminowych umów wymagających poniesienia nakładów
inwestycyjnych, zawieranych z podmiotami nie będącymi jednostkami sektora finansów publicznych,
polegających na wytworzeniu środka trwałego i świadczeniu usług mających na celu jego
wykorzystanie, których jedynym albo głównym nabywcą są jednostki sektora finansów publicznych, w
szczególności umów o partnerstwie publiczno-prywatnym;
2) metodologię oceny stopnia obciąŜenia ryzykami związanymi z budową, ryzykami związanymi z
dostępnością oraz ryzykami związanymi z popytem stron umowy, o której mowa w pkt. 1;
3) metodologię wykonywania analizy wartościowej ryzyk.
§ 2.
1. Zobowiązania wynikające z umów, o których mowa w § 1 pkt 1 nie mają wpływu na poziom państwowego
długu publicznego, gdy podmiot niebędący jednostką sektora finansów publicznych:
1) ponosi większość ryzyk związanych z budową, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lub
2) ponosi większość ryzyk związanych z dostępnością i większość ryzyk związanych z popytem, o których
mowa w ust. 2 pkt 2 i 3.
2. Do rodzajów ryzyk związanych z realizacją umów, o których mowa w § 1 pkt 1, istotnych ze względu na
państwowy dług publiczny, naleŜą:
1) ryzyka związane z budową, powodujące zmiany kosztów i terminów związanych z realizacją budowy,
przebudowy lub rozbudowy w ramach przedsięwzięcia, jak równieŜ z funkcjonowaniem udostępnionych juŜ
środków trwałych, w szczególności ryzyko:
a) opóźnienia w zakończeniu robót budowlanych,
b) niezgodności z warunkami dotyczącymi ustalonych standardów wykonania robót,
1
Zmiany tekstu jednolitego wyŜej wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2010 r. Nr 28, poz.146, Nr 123, poz. 835, Nr 152, poz. 1020,
Nr 96, poz.620, Nr 238, poz.1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 201, poz. 1183, Nr 185, poz. 1092, Nr 234, poz. 1386 i Nr 291, poz. 1707
oraz z 2012 r. Nr 240, poz. 11429.
Wstępne propozycje zmian opracowane przez Komisję ds. PPP działającej przy Francuskiej Izbie Przemysłowo – Handlowej
c) wzrostu kosztów,
d) wystąpienia nieścisłości w specyfikacji wyboru podmiotu do realizacji umowy, o której mowa
w § 1 pkt 1,
e) związane z wpływem czynników zewnętrznych,
f)
wystąpienia
nieadekwatnych
do
celu
przedsięwzięcia
rozwiązań
w
dokumentacji
projektowej,
g) związane z pojawieniem się lub zastosowaniem do realizacji przedsięwzięcia nowych
technologii,
h) wystąpienia wad fizycznych lub prawnych zmniejszających wartość lub uŜyteczność środka
trwałego;
2) ryzyka związane z dostępnością, wpływające na sposób, jakość lub ilość dostarczanych w ramach
realizacji umowy, o której mowa w § 1 pkt 1 usług, w szczególności ryzyko:
a) związane z niemoŜliwością dostarczenia zakontraktowanej ilości usług,
b) związane z niemoŜliwością dostarczenia usług o określonej jakości,
c) braku zgodności z normami bezpieczeństwa lub innymi normami branŜowymi,
d) wzrostu kosztów,
e) związane ze sposobem i jakością prac wykonywanych w celu dostarczenia usług,
f)
nieodpowiedniej kwalifikacji pracowników,
g) związane z dostępnością i jakością nakładów lub środków trwałych potrzebnych do realizacji
przedsięwzięcia,
h) wystąpienia zmian technologicznych;
3) ryzyka związane z popytem, powodujące zmianę popytu na określone usługi, w szczególności ryzyko:
a) związane z pojawieniem się konkurencji,
b) cykliczności popytu,
c) zmiany cen,
d) zastosowania przestarzałych technologii,
e) pojawienia się nowych trendów rynkowych.
3. Ustalenie przez jednostkę sektora finansów publicznych, czy będzie miał miejsce podział ryzyk, o którym
mowa w ust. 1, następuje w oparciu o wyniki analizy jakościowej tych ryzyk.
4. W wyniku analizy jakościowej ryzyk naleŜy określić:
1) podział ryzyk pomiędzy strony umowy, o której mowa w § 1 pkt 1;
2) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyk oraz
3) wpływ ryzyk na realizowane przedsięwzięcie.
5. JeŜeli na podstawie analizy, o której mowa w ust. 3:
1) nie jest moŜliwe ustalenie podziału ryzyk, pozwalającego stwierdzić, która ze stron umowy, o której
mowa w § 1 pkt 1 ponosi większość ryzyk związanych z budową, dostępnością i popytem,
wymienionych w ust. 2, lub
2) gdy przynajmniej jedno spośród ryzyk wymienionych w ust. 2 charakteryzuje się wysokim
prawdopodobieństwem wystąpienia lub wysokim wpływem na przedsięwzięcie i będzie je ponosiła
jednostka sektora finansów publicznych
Komisja ds. PPP
Francuska Izba Przemysłowo – Handlowa
- niezbędne jest przeprowadzenie analizy wartościowej ryzyk, w wyniku której wartości wszystkich
ryzyk, w ramach tych rodzajów, zostaną wyraŜone liczbowo, w oparciu o prawdopodobieństwo ich
wystąpienia i ich wpływ na przedsięwzięcie.
6. W przypadku, gdy podział ryzyk, o których mowa w ust. 2, nie pozwala na ustalenie, która ze stron ponosi
większość tych ryzyk, ustalenie, czy zobowiązania wynikające z umowy, o której mowa w § 1 pkt 1 mają
wpływ na państwowy dług publiczny, następuje z uwzględnieniem podziału ryzyka związanego z końcową
wartością środków na dzień zakończenia realizacji umowy, o której mowa w § 1 pkt 1.
7. W przypadku, gdy jednostka sektora finansów publicznych będzie ponosiła ryzyko związane z końcową
wartością środków trwałych lub podział tego ryzyka pomiędzy strony nie będzie przejrzysty co do tego, kto
ponosi większość tego ryzyka, zobowiązania wynikające z umowy, o której mowa w § 1 pkt 1, będą miały
wpływ na poziom państwowego długu publicznego.
§ 3.
Rozporządzenie wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
Ustawodawca w art. 72 ust. 2b ustawy o finansach publicznych zobligował ministra właściwego do spraw
finansów do wydania w porozumieniu z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego oraz ministrem właściwym do
spraw gospodarki wydanie rozporządzenia określającego szczegółową metodologię oceny stopnia obciąŜenia
ryzykami związanymi z budową, ryzykami związanymi z dostępnością oraz ryzykami związanymi z popytem stron
umowy, o której mowa w art. 72 ust. 1a ustawy o finansach publicznych, oraz wykonywania analizy wartościowej
ryzyk.
Zgodnie z art. 72 ust. 1a ustawy o finansach publicznych zobowiązania wynikające z długoterminowej umowy
wymagającej poniesienia nakładów inwestycyjnych, zawieranej przez jednostkę sektora finansów publicznych z
podmiotem niebędącym jednostką sektora finansów publicznych, polegającej na wytworzeniu środka trwałego i
świadczeniu usług z jego wykorzystaniem, których jedynym albo głównym nabywcą jest ta jednostka sektora
finansów publicznych, w szczególności zobowiązania wynikające z umów o partnerstwie publiczno-prywatnym,
nie mają wpływu na poziom państwowego długu publicznego, jeŜeli podmiot niebędący jednostką sektora
finansów publicznych:
1)
ponosi większość ryzyk związanych z budową oraz
2)
ponosi większość ryzyk związanych z dostępnością lub większość ryzyk związanych z popytem.
W związku z powyŜszym niezbędne stało się szczegółowe określenie metodologii oceny stopnia obciąŜenia
przedmiotowymi ryzykami oraz określenie analizy wartościowej ryzyk.
Niniejsze rozporządzenie ma równieŜ na celu implementację do prawa polskiego wymogów Europejskiego
Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych (ESA95), wynikających z rozporządzenia Rady (WE) nr 2223/96 z
dnia 25.06.1996 r., w odniesieniu do zasad kwalifikacji zobowiązań z umów typu partnerstwa publicznoprywatnego (PPP) w rachunkach narodowych. Szczegółową podstawą oceny wpływu zobowiązań z umów typu
PPP na deficyt i dług sektora administracji rządowej i samorządowej zgodnie z ESA95 jest decyzja nr 18/2004
Komisja ds. PPP
Francuska Izba Przemysłowo – Handlowa
EUROSTAT z dnia 11 lutego 2004 r., zwana dalej „Decyzją”, a takŜe wydany do niej przez EUROSTAT podręcznik
„Manual on Goverment Deficit and Debt, Implementation of ESA95 – 2010 edition”. Oba dokumenty słuŜą
ujednoliceniu dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej zasad klasyfikacji statystycznej aktywów, o
których mowa w umowie typu PPP – jako aktywów sektora instytucji rządowych i samorządowych (co ma tym
samym natychmiastowy wpływ na deficyt i dług sektora) lub jako aktywów partnera prywatnego (co powoduje
rozłoŜenie wpływu na deficyt sektora na czas obowiązywania umowy). EUROSTAT rekomenduje, aby aktywa
zaangaŜowane w umowy typu PPP były klasyfikowane, jako aktywa niebędące aktywami sektora instytucji
rządowych i samorządowych, a w następstwie tego rejestrowane poza bilansem sektora publicznego, jeŜeli
występują łącznie dwa następujące uwarunkowania: 1) partner prywatny ponosi ryzyko konstrukcyjne (budowy)
oraz 2) partner prywatny ponosi co najmniej ryzyko dostępności lub ryzyko popytu.
Ze względu na zjawisko coraz większego zainteresowania jednostek sektora finansów publicznych, w tym
szczególnie jednostek samorządu terytorialnego, realizacją zadań publicznych przy wykorzystaniu formuły PPP
niezbędne stało się wydanie aktu normatywnego określającego metodologię oceny wypływu zobowiązań z tytułu
zawieranych kontraktów na poziom długu publicznego.
W związku z powyŜszym postanowiono w § 2:
1) ust. 1 - określić zgodnie z art. 72 ust. 1a, które z ryzyk musi ponosić podmiot nie będący jednostką
sektora finansów publicznych, aby zaciągnięte zobowiązania nie miały wpływu na poziom państwowego
długu publicznego;
2) ust. 2 - zdefiniować ryzyko budowy, dostępności i popytu;
3) ust. 3 - 7 – określić standardy, które powinna spełniać analiza wartościowa ryzyk, z uwzględnieniem
sytuacji, w której podział ryzyk, nie będzie pozwalał na ustalenie, która ze stron ponosi większość tych
ryzyk.
Niniejsze rozporządzenie nie stoi na przeszkodzie wydania przez Główny Urząd Statystyczny bardziej
szczegółowej metodologii oceny stopnia obciąŜenia ryzykami stron umowy, o której mowa w art. 72 ust. 1a,
uwzględniającej opracowania metodologiczne instytucji międzynarodowych, w tym EPEC (European PPP
Expertise Center).
Komisja ds. PPP
Francuska Izba Przemysłowo – Handlowa