Pełna nazwa instytucji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w

RAPORT Z REALIZACJI PRACY
W ZAKRESIE WDRAŻANIA
MODELU OSL
Pełna nazwa instytucji: Ośrodek Pomocy Społecznej w Mieroszowie
Adres: plac Niepodległości 1, 58-350 Mieroszów
Telefon: 48 74 845 82 62
e-mail: [email protected]
Imię i nazwisko dyrektora/kierownika: Elżbieta Buziewicz
1
I. Raport instytucjonalny
Model OSL jest wdrażany w OPS w Mieroszowie od 2006 roku. Po raz pierwszy pracownicy
Ośrodka zetknęli się z pracą środowiskową i jej założeniami w roku 2006, kiedy to od września 2006
do marca 2008 roku, uczestniczyli w projekcie Dolnośląskiej Akademii Aktywności Lokalnej –
rozwój jakości usług sektora pomocy społecznej realizowanym we współpracy ze Stowarzyszeniem
Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Projekt ten przygotowywał nasz Ośrodek do pracy
metodą CAL. Poznaliśmy możliwości i osiągnięcia w działaniu metodą środowiskową, która okazała
się być genialną i prostą zarazem. Była to nasza pierwsza „przygoda z CAL-em”, która zaowocowała
pierwszymi działaniami w środowisku naszej Gminy i powoli stawała się metodą którą chcieliśmy
wdrażać na naszym terenie i zaczęliśmy pracować pod szyldem CAL. Znaczna część pracowników
została przeszkolona w ramach projektu a pozostali zostali zapoznani przez spotkania, grupy
samopomocowe i dodatkowe szkolenia z metody pracy środowiskowej, którą staraliśmy się powoli
wdrażać w życie. Specjalista pracy socjalnej w Ośrodku w części swojego etatu został organizatorem
społeczności lokalnej i zaczął organizować działania dla różnych grup społecznych.
Początkowe nasze starania napotykały na duży opór społeczny, co szczególnie widoczne było
w sołectwach gminy, zaniedbanych niemal w każdej dziedzinie. Wytężona praca środowiskowa
zaowocowała pierwszym większym sukcesem, jakim było powstanie Klubu Seniora w Mieroszowie
w lutym 2007 r, którego koordynatorem jest pracownik OPS. Kolejne działania były jakby łatwiejsze
choć wymagały wielu starań, rozmów, spotkań z grupami i społecznościami gminy.
W 2008 r. odnieśliśmy kolejny sukces -
kierownik OPS napisał swój pierwszy projekt
pn.”Seniorzy jutra”, który otrzymał dofinansowanie w programie Nestor ze środków Samorządu
Województwa Dolnośląskiego. Realizowany był wspólnie ze Stowarzyszeniem „Słoneczko
Unisławia”. Był to dla nas ogromny sukces, bo nie mieliśmy doświadczenia w pisaniu projektów i ich
realizacji. Również w roku 2008 na wniosek naszego OPS został powołany zarządzeniem burmistrza
Mieroszowa Klub Wolontariatu przy OPS, którego koordynatorem został pracownik OPS. Po roku
2008 wielokrotnie znaczna część pracowników wraz z kierownikiem OPS uczestniczyła w szkoleniach
i spotkaniach dotyczących aktywności lokalnej oraz zawiązywania i funkcjonowania partnerstw.
Powstanie kolejnego Klubu Seniora w Unisławiu Śląskim miało miejsce w roku 2009, w roku
kolejnym Ośrodek zainicjował powstanie partnerstwa na szczeblu gminnym, które zawiązało 11
partnerów (jednostki organizacyjne
i organizacje pozarządowe). Kolejnym etapem w pracy
środowiskowej było powołanie w grudniu 2010 roku Świetlicy Środowiskowej przy OPS, a następnie
w roku 2011 remont i w 2012 otwarcie świetlicy wiejskiej w Unisławiu Śląskim. Od tego okresu nasze
działania dotyczą głównie grup wykluczonych
i defaworyzowanych dla których piszemy i
realizujemy wspólnie z organizacją NGO szereg różnych działań środowiskowych i projektów
konkursowych. W działaniach uczestniczą wszyscy pracownicy.
2
II. Raport pracy ze społecznością
Zrozumienie idei OSL przez pracowników naszego OPS oraz dostrzeżenie korzyści jakie
niesie ze sobą wdrażanie tej metody pracy, możliwości angażowania ludzi do wspólnie
projektowanych inicjatyw, zwiększenie możliwości realizacji działań przez ośrodek wpływa na
efektywniejszą pracę ze społecznością. Widoczny wzrost zaangażowania mieszkańców wpływa na
powolne zmienianie podejścia pracowników socjalnych do pracy metodą środowiskową a to wpływa
na zwiększenie
świadomości znaczenia pracy środowiskowej. Wszystko to motywuje do
zainteresowania się już prowadzonymi działaniami realizowanymi w ośrodku i pogłębiania wiedzy w
tym zakresie. Dzięki dobrej jakości pracy metodą OSL, Ośrodek przede wszystkim ma szansę na
tworzenie pozytywnego wizerunku wśród mieszkańców, partnerów, samorządu. Poznawanie
problemów i odkrywanie potrzeb mieszkańców, pomaga w zaplanowaniu zmian z udziałem
najbardziej zainteresowanych czyli samych mieszkańców. Otwiera drogę do zmiany ich sytuacji,
często uciążliwej, niekomfortowej, przybliża do zabezpieczenia potrzeb społeczności.
Ośrodek pracuje terytorialnie, ze wszystkimi grupami społecznymi gminy Mieroszów i gmin
ościennych, jednak główne jego działania dotyczą grup defaworyzowanych, zagrożonych
wykluczeniem społecznym: bezrobotnych, osób starszych i niepełnosprawnych, dzieci i młodzież
zagrożoną patologiami i przemocą, byłych skazanych i ich rodzin, rodzin niepełnych, samotnych
rodziców, itd.
Od czasu zetknięcia się z programem CAL w 2006 r. rozpoczęliśmy działania środowiskowe.
Działania Ośrodka będące następstwem uczestnictwa w programie DALL rozpoczęte zostały w
miesiącu grudniu 2006, kiedy to z pomocą Mieroszowskiego Centrum Kultury i Szkoły Podstawowej
w Mieroszowie została zorganizowana Wigilia dla samotnych podopiecznych Ośrodka i pozostałych
osób samotnych z terenu gminy Mieroszów. W spotkaniu uczestniczyli: przedstawiciele władz
gminnych w osobach Burmistrza i z-cy
Burmistrza, Ksiądz Proboszcz miejscowej Parafii oraz
przedstawiciel Rady Miejskiej. Początkowo była to trudna i żmudna praca w środowisku,
przekonywanie i namawianie do poczynienia prób działania „dla siebie”, dla sąsiada, dla innych.
Powstanie Klubu Seniora w Mieroszowie w 2007 r., powołanie Klubu Wolontariatu przy
naszym OPS w Mieroszowie w 2008 r., a tym samym przekonanie do wspólnej pracy w środowisku
było najtrudniejszym etap naszej działalności. Pierwszy projekt w 2008 r to pierwszy pozytywny i
wspólny krok – nasz i społeczności gminy, pokonanie pierwszych lodów, zaszczepienie bodźca, że
razem można więcej, poznanie siebie. Kolejne działania dotyczące zawiązania partnerstwa - 11
jednostek i organizacji NGO, powstanie kolejnego Klubu Seniora w Unisławiu Śląskim, remont
pomieszczeń i powstanie Świetlicy Środowiskowej w Mieroszowie, remont pomieszczeń świetlicy
wiejskiej w Unisławiu Śląskim to działania, które pomimo dużych oporów części środowiska udało się
zrealizować. Od 2011 systematycznie rokrocznie realizowane są działania środowiskowe - w postaci
3
projektów konkursowych dla osób starszych i niepełnosprawnych, dzieci i młodzieży zagrożonych
patologiami, imprez okolicznościowych, wycieczek, rajdów, warsztatów, koncertów, występów,
imprez integracyjnych, działania wolontarystyczne, praca metodą projektową.
Przyniosło to niewymierne korzyści. Systematyczne spotkania środowiskowe pozwoliły na
wspólne planowanie i umożliwiły wybór najbardziej potrzebnych i akceptowalnych rozwiązań, a
działaniu temu sprzyjało wzajemne wspieranie się poszczególnych osób, łączenie się w grupy. Patrząc
na początki działania można zauważyć, że ludzie coraz chętniej się angażują nie patrząc tylko i
wyłącznie na swoje potrzeby i swój interes. W roku 2011 zorganizowano 11 spotkań i imprez
środowiskowych na terenie gminy w tym 3 projekty konkursowe dla rodzin zagrożonych patologiami i
niepełnosprawnych. W roku 2012 realizowano 8 projektów konkursowych w tym dla dzieci i
młodzieży, seniorów, wolontariuszy a łącznie zorganizowano 19 imprez środowiskowych i
okolicznościowych. Rok 2013 to realizacja 11 imprez środowiskowych w tym 6 projektów
konkursowych a w 2014 do tej pory – 5 projektów konkursowych. Działania zakładają aktywność
uczestników i łączą je pokoleniowo oraz propagują ideę wolontariatu. W/w działania organizowane
były w partnerstwie z innymi jednostkami i organizacjami NGO, głównie z Fundacją „Spektra” z
Mieroszowa.
Trudności, szczególnie w początkowym okresie było mnóstwo, począwszy od zwykłego
pesymizmu, że „na pewno się nie uda”, utyskiwania na brak pieniędzy, do zachowań dość
agresywnych, zarzucających działania z chęci zysku. Pierwsze projekty i wspólne przedsięwzięcia
powoli przekonywały część uczestników, że są one projektowane dla nich i tylko z nimi może się udać
ich realizacja. Trzymamy się zasady – „nic dla uczestników, bez nich”. Powoli, coraz większa grupa
mieszkańców zaczęła współpracować, przyłączały się nowe chętne do współpracy osoby. Nie
brakowało wiecznych pesymistów, ale i oni zaczynają się przekonywać, że „razem - to dla nas”.
Bardzo pomocni byli członkowie Klubów Seniora, którzy najchętniej uczestniczyli we wspólnych
działaniach, motywowali się nawzajem, inicjowali nowe zadania, dowartościowywali się wzajemnie.
Nie brakowało chętnych do współpracy wśród dzieci i młodzieży. Znaczny problem stanowi brak
środków finansowych, gdyż nie zawsze da się zrobić coś bez pieniędzy, a ci co działają też chcą
poczuć się dowartościowani choćby w formie wspólnego spotkania, wyjazdu. Jest to tzw. „metoda kija
i marchewki”, która dobrze rokuje na przyszłość. Duża część społeczności, a w szczególności grupy
seniorów, dzieci i młodzieży, włączyły się bardzo aktywnie we wszelkie działania. Wykazywali się
inicjatywą twórczą. Zmienili podejście do wspólnej pracy na rzecz innych grup społecznych. Bardzo
chętnie podejmowali wspólne działania, planowali je i wspólnie realizowali. Zauważalny jest wzrost
inicjatyw osób, którzy podejmują wyzwania i zaczynają działać. Wzrosła ich samoocena, jak mówią,
czują się potrzebni i chętni do pomocy.
Na terenie gminy jest jeszcze dużo do zrobienia i są jeszcze grupy mało aktywne społecznie jak
np.: bezrobotni, osoby po karze, mieszkańcy sołectw, młodzież, seniorzy. Brak bazy lokalowej na
4
realizację działań też stanowi problem. Stąd też nasze działania winny pójść w tym kierunku poszukania rozwiązań na aktywizację i wsparcie tych nieprzekonanych, rozwinięcie w nich zapału i
chęci do współpracy, poszukiwanie możliwości adaptacyjnych i remontowych pomieszczeń, dalszy
rozwój i doskonalenie wolontariatu, rozwinięcie kultury ludowej właściwej dla tego terenu i
stworzenie miejsca atrakcyjnego kulturalnie, przyrodniczo i terytorialnie.
III. Opis Praktyki
Działanie dotyczy aktywizacji środowiska lokalnego sołectwa Unisław
w kierunku adaptacji pomieszczeń na świetlicę i prowadzenia w niej działań.
Śląski
Szczególnie trudnym wyzwaniem dla nas było wyremontowanie i oddanie do użytku świetlicy
wiejskiej w sołectwie Unisław Śląski bez odpowiedniego nakładu finansowego dla tego typu robót.
We wrześniu 2009 r. z inicjatywy naszego OPS powstał w sołectwie Klub Seniora, którego
koordynację przejął pracownik Ośrodka. Nowopowstały Klub nie posiadał swojej siedziby na
spotkania a i w sołectwie brak było miejsca spotkań dla mieszkańców. W związku z tym sołtys wraz z
OPS wystąpił o oddanie mu w użytkowanie wolnego lokalu znajdującego się na terenie sołectwa. W
maju 2010 r. burmistrz oddał Radzie Sołeckiej pomieszczenia do adaptacji na świetlicę przy czym
wymagały one kapitalnego remontu. Przedsięwzięcie to na spotkaniu z mieszkańcami sołectwa
zyskało tyle zwolenników co przeciwników. OPS pozostawił inicjatywę sołtysowi i Radzie Sołeckiej
oraz mieszkańcom. Zmiana sołtysa i Rady spowodowała zmianę nastawienia do realizacji inwestycji –
tu też były zdania podzielone. Jednakże po blisko rocznym okresie braku działań w tej sprawie i
kolejnych sporów co do dalszych losów uzyskanego lokalu Ośrodek razem z sołtysem podjął się
zadania wspólnego remontu lokalu.
Tło/kontekst sytuacyjny, w jakiej sytuacji
i kulturowej dana praktyka była realizowana.
społecznej,
gospodarczej,
politycznej
Gmina Mieroszów położona jest w powiecie wałbrzyskim w południowej części województwa
dolnośląskiego. Wg stanu na rok 2013
liczba jej mieszkańców wynosiła 7 247. Odległość
Mieroszowa od centrum Wałbrzycha wynosi około 15 km. W skład gminy wchodzi 9 miejscowości:
miasto Mieroszów oraz 8 sołectw (Golińsk, Kowalowa, Łączna, Nowe Siodło, Sokołowsko, Różana,
Rybnica Leśna – Kamionka, Unisław Śląski). Centrum administracyjne, gospodarcze i usługowe
gminy znajduje się w Mieroszowie liczącym 4 500 mieszkańców. Od południa Gmina Mieroszów
graniczy na długości 21,25 km z Republiką Czeską (gminy: Aderspach,Teplice i Mezimesti). Od
zachodu z gminami Lubawka i Kamienna Góra, od strony wschodniej z gminami Głuszyca i
Wałbrzych natomiast od północy z gminami Boguszów Gorce i Czarny Bór. Przygraniczne położenie
pozwoliło na otwarcie trzech przejść granicznych: drogowego Golińsk – Starostin, kolejowego
5
Mieroszów – Mezimesti oraz turystycznego Łączna – Zdonov. Przeważająca część obszaru wszystkich
miejscowości zlokalizowana jest na obszarze górskim. Pod względem geograficznym teren gminy leży
w Sudetach Środkowych, w granicach: Gór Kamiennych, Wyżyny Unisławskiej, Obniżenia
Mieroszowskiego i Gór Stołowych (Zaworów). Gmina Mieroszów jest gminą miejsko-wiejską, (z
czego tereny wiejskie zamieszkuje ok. 2 500 osób). Z analizy ruchu naturalnego ludności wynika, że
liczba mieszkańców gminy się zmniejsza. Odnotowuje się zarówno ujemny przyrost naturalny jak i
ujemne saldo migracji. Powierzchnia gminy Mieroszów wynosi 76,17 km², w tym miasta Mieroszów
10,32 km². Tereny rolne zajmują 3 686 ha, co stanowi 48,40% ogólnej powierzchni, lasy 42,98%,
tereny zainwestowane ok. 7,12 %, a pozostałe tereny: wody powierzchniowe, tereny różne i nieużytki
– łącznie 1,50%. Priorytetowym elementem strategii rozwoju Gminy Mieroszów jest rozwój turystyki.
Z analizy demograficznej gminy wynika jednoznacznie, iż w gminie Mieroszów istnieje poważny i
główny
problem bezrobocia, który w znacznym stopniu dotyka ludzi młodych oraz tych po
pięćdziesiątym roku życia. Następnym istotnym problemem wskazanym przez ankietowanych jest
brak zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży, gdyż na terenie gminy występuje brak
miejsc spędzania tego czasu przez najmłodsze i młodsze pokolenia gminy Mieroszów. Do pozostałych
problemów zalicza się: brak chęci współpracy niektórych organizacji i jednostek, brak jednolitych
kanałów przepływu informacji, niewielka świadomość społeczna potrzeby zmiany, mała wiedza
organizacji dotycząca możliwości pozyskiwania funduszy, hermetyczność środowiska – skupianie się
na działaniach tylko w najbliższym otoczeniu, niewielkie zasoby materialne i finansowe, brak
infrastruktury socjalnej, niechęć społeczności lokalnej do zorganizowanych działań na rzecz gminy,
brak lidera.
Opis wybranej społeczności terytorialnej/kategorialnej i jej członków
Sołectwo Unisław Śląski liczy aktualnie 588 mieszkańców z tego, 86 osób, co stanowi ok. 15%
ogółu społeczeństwa, to osoby w wieku poprodukcyjnym.
Unisław Śląski (niem. Langwaltersdorf) – malownicza wieś w Polsce położona na Wyżynie
Unisławskiej
w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Mieroszów,
największa wieś w Górach Kamiennych. Cechy charakterystyczne: obszar o istotnych walorach
turystycznych,
ale słaby gospodarczo, zagrożony marginalizacją, dobre warunki do uprawiania
sportów zimowych i letnich, duża ilość tras biegowych, rowerowych, bardzo dobre warunki do
uprawiania sportów lotniczych i szybowcowych, brak możliwości zakwaterowania i spożywania
posiłków, konieczność tworzenia infrastruktury oraz oferty turystycznej, dobrze rozwinięta sieć
połączeń komunikacyjnych; bliskie więzi nieformalne, brak profesjonalistów, świadomość
przynależności wiejskiej, współzależność sąsiedzka, bliskie więzi środowiskowe i normatywne, sieć
pozytywnych relacji społecznych łączących ludzi i budujących między nimi zaufanie, dających im
6
wsparcie i podtrzymujących zasadę równego dostępu do zasobów, angażowanie się członków
społeczności we wspólne sprawy; mobilizowanie się mieszkańców do wspólnego działania;
umiejętność rozwiązywania wspólnych problemów.
Analiza problemów:
Sołectwo Unisław Śląski jest jednostką pomocniczą Gminy Mieroszów i nie posiada osobowości
prawnej. Sołectwo Unisław Śląski obejmuje terytorium o powierzchni 1.429 ha. Sam Unisław Śl. Na
dzień 31.12.2013 liczył 588 mieszkańców, z czego 318 to kobiety a 270 mężczyźni. Do 18 roku
życia zamieszkiwało tam 91 osób w tym:
0-6
–
24 K i
14 M;
7-15
-
27 K
i
12 M;
16-19 -
12 K
i
14 M
20-60 -
193 K
20-65 -
206 M
Powyżej 60 - 62 K
Powyżej 65 - 24 M .
Jak widać około 15% mieszkańców to osoby w wieku emerytalnym. W dużej mierze wieś jest
sukcesywnie opuszczana przez młodzież migrującą do innych krajów Unii Europejskiej, czyniąc ich
dotychczasowe miejsce zamieszkania ostoją samotności osób starszych. Na przestrzeni trzech lat
liczba narodzin wynosi 10 osób, jest to więc bardzo słaby wynik, raczej źle rokujący dla rozwoju wsi.
Problem ucieczki za pracą i opuszczanie stron rodzinnych oraz starzenie społeczeństwa powoduje, że
pozostający tam mieszkańcy borykają się z wieloma problemami.
Diagnozę problemów i potrzeb mieszkańców stanowiły ankietowe badania, w których brali udział
mieszkańcy wsi. Zawierały między innymi odpowiedź na następujące pytania:

jakie widzą problemy wsi i jej mieszkańców

jak postrzegają infrastrukturę wsi

jakie widzą potrzeby zmian

co umożliwi dokonywanie zmian i rozwiązanie problemów
Spośród 50 uczestników badania uzyskano 35 ankiet. W trakcie badania ewaluacyjnego
przeprowadzono również wywiady swobodne z lokalnymi osobami funkcyjnymi oraz organizacjami
społecznymi działającymi na wsi.
Informacje uzyskano od mieszkańców w formie
przeprowadzonych wywiadów swobodnych, i
wywiadów grupowych, jak też przeprowadzonych ankiet na temat postrzegania wsi i sytuacji jej
mieszkańców przeprowadzonych przez pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej oraz analizy
dokumentów.
7
Uczestnicy badania:
Przedstawiciele Rady Sołeckiej, przedstawiciele organizacji społecznych pozostali mieszkańcy
sołectwa Unisław Śląskim, w tym:
30 kobiet
- 87%
5 mężczyzn
- 13%
Z wstępnie dokonanej analizy potrzeb mieszkańców wynika, że na terenie wszystkich sołectw
gminy Mieroszów, w tym również w Unisławiu Śląskim brak jest placówek typu kulturalno oświatowych oraz ośrodków stwarzających możliwość spędzania czasu wolnego dla różnych grup
wiekowych, a przede wszystkim dla dwóch grup najbardziej zagrożonych marginalizacją – seniorów i
młodzieży. Nie występują tutaj żadne formy kształcenia ustawicznego czy inne formy spędzania czasu
wolnego. Brak oferty szkoleniowej oraz konkretnych działań, zajęć kulturalno – oświatowych i
edukacyjnych powoduje, iż perspektywy rozwoju społeczności lokalnej są niewielkie.
Z informacji uzyskanych od mieszkańców w formie przeprowadzonych wywiadów swobodnych i
wywiadów grupowych, jak też wcześniej przeprowadzonych ankiet na temat postrzegania wsi i
sytuacji jej mieszkańców przeprowadzonych przez pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej oraz
analizy dokumentów wynika, że:

Duża liczba starszych mieszkańców naszej Gminy boryka się z problemem osamotnienia i
poczuciem nieprzydatności,

Większość osób samotnych stanowią kobiety - wdowy, które cały swój wolny czas spędzają
w zależności od pogody, przesiadując w przydomowych ogrodach bądź samotnie w swoich
mieszkaniach,

Część osób starszych zajmuje się wychowywaniem swoich wnuków, których rodzice pracują
lub przebywają na emigracji,

Dorosłe dzieci wychodzą do pracy, a w dzisiejszych czasach wiąże się to niejednokrotnie
z koniecznością przebywania poza domem do późnych godzin popołudniowych,

Młodzież samodzielnie organizuje sobie czas, poprzez uczestnictwo w różnego typu zajęciach,
czy też spotyka się i wspólnie spędza czas wolny,

Brak na terenie wsi miejsca do działań rekreacyjnych czy kulturalnych, a ich motywacja jest
obniżona,

Młodzież spędza dużo czasu w domu lub w nieformalnych grupach rówieśniczych,

Nawet dzieci w wieku przedszkolnym, czy też wczesnoszkolnym szukają towarzystwa wśród
rówieśników i nie chcą spędzać czasu z dziadkami,

Problemem dotyczącym mieszkańców jest alkoholizowanie się części bezrobotnych czy nie
pozostających w zatrudnieniu mieszkańców,
8

Część mieszkańców w okresie letnim wykazuje się inicjatywą w poszukiwaniu środków
finansowych - trudni się zbieractwem runa leśnego, które sprzedaje przy lokalnych i
krajowych drogach.
Z przeprowadzonego wywiadu swobodnego z osobami funkcyjnymi (burmistrz Gminy, sołtys wsi,
kierownik OPS) wynika, że również oni zauważają powyżej określone przez mieszkańców problemy,
jak też zaznaczają brak środków finansowych na poszczególne działania i określone potrzeby.
Jako podstawowe zadnie do realizacji wybrano pozyskanie i adaptację lokalu na świetlicę sołecką jako
miejsce spotkań dla mieszkańców służące dalszej ich aktywizacji i wspólnej pracy środowiskowej
oraz siedzibę Klubu Seniora.
Partnerzy:
Partnerami naszych działań był sołtys i Rada Sołecka wsi Unisław Śląski, Klub Seniora oraz Fundacja
Spektra z Mieroszowa. Zarówno sołtys, Rada Sołecka jak i członkowie Klubu Seniora to mieszkańcy
wsi bezpośrednio zainteresowani posiadaniem lokum do dyspozycji całej społeczności, którego brak
odczuwali. Fundacja Spektra to organizacja pozarządowa z którą OPS współpracuje od 2009 roku.
Jest to partner solidny i odpowiedzialny na którym można polegać, czego wyraz niejednokrotnie
mieliśmy we wspólnych działaniach. Ponadto zawiązane w 2010 r., partnerstwo gminne pozwoliło
nam na zainteresowanie działaniami i rezultatami pozostałych mieszkańców.
Realizowane działania:
Powstanie w 2009 r. z inicjatywy naszego OPS w sołectwie Klub Seniora, którego koordynacje
przejął pracownik Ośrodka zwrócił naszą uwagę na konieczność znalezienia siedziby dla nowo
powstałego Klubu, jak też
miejsca spotkań dla mieszkańców sołectwa. Mieszkańcy oraz
przedstawiciele Rady Sołeckiej byli bardzo zainteresowani posiadaniem swojej świetlicy.
Korespondencja z władzami gminnymi w tej sprawie zakończyła się sukcesem – w 2010 r. otrzymano
lokal ale niestety wymagał on kapitalnego remontu. Przedstawiciele OPS, Klubu Seniora oraz Rady
Sołeckiej poczynili wstępne ustalenia, co do wspólnych działań i zostały podjęte wstępne ustalenia, co
do remontu lokalu. Jednakże zmiana władz sołectwa spowodowała różnego rodzaju kontrowersje
wokół tego pomysłu i zatrzymała jakiekolwiek działania. Społeczeństwo nie posiadające środków na
remont i niechętne do działania w tych warunkach gotowe było zrezygnować z lokalu i zwrócić go
ponownie do zasobów gminy. Wobec takich zamiarów zaprotestowała aktywniejsza część
mieszkańców - szczególnie tych zrzeszonych w Klubie Seniora i zwróciła się ponownie o pomoc do
naszego OPS. W roku 2011 zostało zorganizowane spotkanie robocze w sołectwie i dokonano ustaleń
dotyczących podziału ról i wsparcia działań. Nasz OPS został koordynatorem prac remontowych i
zapewnił pracowników - wolontariuszy do początkowych prac remontowych. Byli to podopieczni
9
Ośrodka, którzy z własnej woli jako wolontariusze podjęli się wstępnych prac remontowobudowlanych w lokalu. Nasz OPS wraz z Fundacją Spektra” zajął się zdobywaniem i gromadzeniem
materiałów od darczyńców. Jednym z największych był p. Dariusz Kryska oraz Firma BimPlus.
Remont pomieszczeń świetlicy
Otwarcie świetlicy - IV.2012
Rezultaty prowadzonych działań:
Realizowane działanie miało dużą wagę i było bardzo znaczące zarówno dla naszego OPS,
partnerów w realizacji oraz samych mieszkańców. Posiadanie lokalu sołeckiego - świetlicy to
rezultat twardy prowadzonych działań, długofalowa korzyść wewnętrzna i zewnętrzna dla całej
społeczności lokalnej sołectwa i całej gminy.
Otwarcie świetlicy zmieniło nastawienie sceptycznej części społeczeństwa na wspólne działania
i realizowanie innych przedsięwzięć z korzyścią dla sołectwa. Od czasu otwarcia świetlicy
zorganizowano tam szereg lokalnych imprez i spotkań. Dostrzeżono, że nie tylko posiadanie
środków finansowych pozwoli na stworzenie czegoś nowego i wartościowego – potrzeba jest też
chęć współpracy, własna mobilizacja i wzajemne wsparcie. Jednocześnie nasz OPS, jak i Fundacja
„Spektra” stały się honorowym członkiem wspólnoty sołectwa co jest podkreślane przy każdej
10
okazji, jesteśmy zapraszani na uroczystości sołeckie, podejmujemy nadal wspólne działania o
różnym charakterze. Potraktowano nasz OPS jako przyjaciela sołectwa na którego zawsze można
liczyć, co jest dla nas bardzo znaczące.
Przeszkody, na jakie natrafiono podczas realizacji
Trudności w realizacji wystąpiły w pierwszym okresie realizacji zadania. Prowadzone
rozmowy wstępne napotkały wielki opór znacznej części społeczeństwa, która uważało, że bez
niezbędnych środków finansowych nie ma możliwości zrobienia remontu i doposażenia świetlicy.
Dodatkowy problem jaki wystąpił w trakcie prowadzenia zadania to zmiana sołtysa i Rady
Sołeckiej, która nie do końca była zainteresowana posiadaniem swojego lokalu, który najpierw
należałoby wyremontować twierdząc, że nie ma chętnych i środków. W tej sytuacji rozważała ona
oddanie lokalu, na co nie można było pozwolić, gdyż był to jedyny lokal gminny, który byłby
możliwy do zagospodarowania na społeczny cel. Obawy budziło też dalsze utrzymanie lokalu, co
jednak udało się dzięki budżetowi sołeckiemu. Po ok. roku bezczynności sołectwa, OPS zmuszony
był podjąć się dokończenia zadania, co udało się dzięki zaangażowaniu pracowników i sponsorów
oraz pracy wolontarystycznej naszych podopiecznych, którzy wykonali cały remont pomieszczeń.
Doposażenie możliwe było dzięki zbiórce
sprzętu. Dużą pomocą było wsparcie Fundacji
„Spektra”- partnera w realizacji działania.
Raportowanie i promocja:
Diagnozę problemów i potrzeb mieszkańców stanowiły ankietowe badania, w których brali
udział mieszkańcy wsi. Opowiedzieli się oni za potrzebą posiadania na terenie sołectwa swojego
miejsca wypoczynku i rekreacji. Stąd też kiedy pojawiła się możliwość pozyskania i
zagospodarowania pomieszczeń na świetlicę zostało to przez nas i ówczesnego sołtysa
wykorzystane. Zaplanowano działania mające na celu adaptację lokalu i pozostawiono możliwość
działania radzie sołectwa i społeczności lokalnej. Kiedy jednak okazało się, że pomimo deklaracji
nie mają oni możliwości i środków, aby podjąć się realizacji i zaczynają rozważać oddanie Gminie
posiadanych zasobów koniecznym było podjęcie działań przez nasz OPS. Uruchomienie
sponsorów oraz aktywizacja wolontariuszy pozwoliła na doprowadzenie zadania do finału.
Otwarcie świetlicy nastąpiło w IV.2012 r. Na otwarcie zaproszono władze gminne, sołtysów z
pozostałych sołectw gminy, inne osoby znaczące, sponsorów, wolontariuszy oraz całą społeczność
sołectwa. Otwarcie i poświęcenie świetlicy uświetnił występ dzieci ze świetlicy środowiskowej z
Mieroszowa.
11
Otwarcie świetlicy 2012 r.
Refleksje organizatora społeczności lokalnej
Długoletni okres zastoju i zaniedbań w sferze aktywizacji społecznej, ruchów wolontarystycznych
czy zrywów społecznych pozbawiły znaczną część mieszkańców chęci do jakiegokolwiek
działania na rzecz pozostałych czy swojego miejsca zamieszkania. Opór na jaki napotykamy na
początku swojej pracy bierze się często z braku pozytywnych wzorów i braku wiary w swoje
możliwości. Dominujące przekonanie, że bez środków finansowych nie jest możliwa realizacja
żadnego zadania czy wytyczonego celu często pozbawia inicjatywy osoby chętne do współpracy.
Najtrudniej zawsze jest przekonań malkontentów i sceptyków, jeśli to się uda można mówić o
zwycięstwie. Często pokazanie, że coś jest możliwe dzięki wspólnemu działaniu stanowi
motywację dla innych, że oni też mogą. Realizacja przedsięwzięcia remontu i oddania do użytku
świetlicy była dla nas największym wyzwaniem i przedsięwzięciem, które zakończyło się
sukcesem - otwarta świetlica funkcjonuje i służy ogółowi społeczeństwa nie tylko sołectwa ale i
Gminy. Aktywizacja społeczności Unisławia Śląskiego prowadzona jest na bieżąco - działania z
członkami Klubu Seniora, ich integracja z pozostałą częścią społeczeństwa gminy, prowadzone
projekty oraz uroczystości gminne i sołeckie odbywają się w świetlicy środowiskowej.
12