Kultura zachodnia związana z rozwojem kapitalizmu i ustalonym

Nr wniosku: 165906, nr raportu: 7424. Kierownik (z rap.): mgr Marcin Jacek Kozłowski
Kultura zachodnia związana z rozwojem kapitalizmu i ustalonym przezeń modelem
życia, sięga najdalszych zakątków globu. Dominacja ta prowadzi do przekształcania, a w
skrajnych przypadkach niszczenia norm i wzorów społeczno-kulturowych odbiegających od
tego co proponuje zachód. Nie inaczej jest w przypadku społeczności tubylczych Ameryki,
które w sposób szczególny doświadczają wyzwań współczesnego świata. Zrealizowanym
założeniem projektu było dotarcie do jednej z współczesnych społeczności indiańskich w
Meksyku i obserwacja wpływu wspomnianych zjawisk na organizację władzy tubylczej.
Rzeczywistość kulturowa Meksyku odznacza się wysokim stopniem kompleksowości.
Składa się na nią prekolumbijska przeszłość, czasy kolonialnej dominacji Hiszpanii, trudny
okres kształtowania się niepodległego państwa, i względna stabilizacja w okresie
porewolucyjnym zakończona siedmioma dekadami rządów partii oficjalnej. Problemy
Meksyku, przedstawione na przykładzie regionu Los Altos, gdzie prowadzono badania
terenowe, są bardzo głęboko zakorzenione w historii. Sytuację dodatkowo komplikuje brak
woli zmiany obowiązującego porządku będącego źródłem niewyobrażalnych nierówności
społecznych. Uwidacznia to szczególnie sytuacja Indian Tsotsil, zamieszkujących górskie
tereny meksykańskiego stanu Chiapas. Indianie niegdyś ciemiężeni przez hiszpańską władzę
kolonialną, a później, w okresie niepodległego Meksyku, bezwzględnie wykorzystywani do
niewolniczej pracy doświadczali ciągłych upokorzeń i dyskryminacji ze strony pozostałych
obywateli. W połowie XX wieku władze Meksyku zdecydowały się na powołanie do życia
agend rządowych, których zadaniem było polepszenie warunków życia Indian, a za cel
końcowy przedsięwzięcia uznano włączenie ich w ramy metyskiego społeczeństwa.
Zapoczątkowało to proces dynamicznych zmian w gminach indiańskich, których efektem
było powstanie nowego rodzaju przywódców i elit, mających stanowić pomost między
dwoma światami. Niestety proponowane zmiany nie były oparte na poszanowaniu
odmienności i przyczyniły się do powstania środowisk, które dziś nie zawsze kierują się
dobrem reprezentowanej wspólnoty, dążąc raczej do realizacji prywatnych celów i ambicji.
Po dogłębnych studiach proces ten, wraz z jego konsekwencjami, starałem się
przedstawiać na konferencjach oraz seminariach w Polsce i za granicą, a także w pisanych
przeze mnie artykułach, i realizowanej pracy doktorskiej. Krytyczne spojrzenie na kwestię
rozwoju i modernizacji społeczności tubylczych, analizowane w wypracowanym ujęciu
teoretycznym, posłużyć może rozwojowi wielu dziedzin humanistyki i nauk społecznych.
Potencjalni czytelnicy poza spotkaniem z odmienną kulturą reprezentowaną przez potomków
Majów, będą mogli uważniej przyjrzeć się własnej sytuacji oraz procesowi historycznemu,
dokonując rewizji światopoglądowych, tak aby równość i braterstwo nie były tylko frazesem.