ORZESZNIK PIĘCIOLISTKOWY (Carya ovata L.)

ORZESZNIK PIĘCIOLISTKOWY (Carya ovata L.)
Rodzina: Orzechowate (Juglandaceae)
Rośnie w północnych rejonach USA. Lubi miejsca
nasłonecznione i jest wytrzymały na mróz. Tworzy
lasy mieszane z dębami, jesionami i wiązami.
Dorasta do 40 m. Korona wąska i wyniosła. Kora na
starszych pniach charakterystyczna, popielatoszara,
łuszczy się wąskimi, podłużnymi pasmami, odstającymi łukowato na końcach. Pędy dość grube, owłosione lub nagie, rdzeń ciągły. Pąki duże, pękate,
okryte kilkoma bardzo ciemnymi łuskami. Liście do
65 cm dł., pierzaste, złożone z 5 listków – eliptycznych lub eliptycznolancetowatych, dużych, szerokich, brzegiem piłkowanych, u nasady orzęsionych,
na brzegu z kępkami włosków, spodem drobno
owłosionych lub nagich; końcowy listek zwykle największy i najszerszy, niekiedy do 30 cm dł. Kwiaty
drobne; męskie – w kotkach (po 3 na jednej szypułce),
żeńskie – po kilka w szczytowych kłosach. Owocem
(IX) jest kulisty pestkowiec (3-6 cm dł.) z grubą,
b. twardą okrywą, pękającą na 4 części i z żebrowaną (4), szarobiałą pestką („orzechem”). Nasiona
są oleiste, jadalne, pożywne i smaczne.
Ważne drzewo owocowe w USA. Owoce mogą być
przechowywane nawet przez trzy lata. Drewno
twarde i elastyczne, cenne, używane do wyrobu
mebli, fornirów, łodzi i nart hikorowych. Do Europy
sprowadzony w 1689 r. Sadzony w parkach jako
drzewo ozdobne.
JK
TYPY KWIATÓW PIWONII ZIELNYCH
PIWONIA (Paeonia sp. L.)
Rodzina: Piwoniowate (Paeoniaceae)
Znamy ok. 40 gat. piwonii. Głównie są to rośliny
zielne, światłolubne, rozprzestrzenione w umiarkowanych i subtropikalnych rejonach Azji i w rejonie
M.Śródziemnego; 2 gatunki rosną w Ameryce Pn.
(na zach. wybrzeżu). Niektóre są krzewami, wys. do
2 m, gubiącymi liście na zimę; rosną w lasach liściastych na obszarze Chin, Tybetu i Japonii.
Część nadziemna piwonii zielnych corocznie obumiera. Część podziemna – karpa, złożona jest ze
zgrubiałych korzeni bulwiastych oraz korzeni cienkich. Przy nasadzie pędów podziemnych tworzą się
pąki odnawiające, z nich roślina odradza się każdej
wiosny. Mogą rosnąć bez przesadzania nawet 100
lat.
Uprawę piwonii rozpoczęto b. dawno w Chinach.
Ponad 300 odmian piwonii drzewiastych pochodzi
od chińskiej P.suffruticosa o kwiatach różowo-
POJEDYNCZY
PÓŁPEŁNY
PÓŁPEŁNY
PEŁNY
białych z fioletową plamą u nasady płatków. Wśród
10000 odmian piwonii zielnych większość pochodzi
od P.lactiflora – przybyła ona z Chin do Europy
w XVIII w.. Okazałe białe, różowe lub czerwone
kwiaty o przyjemnym zapachu, kwitną w czerwcu.
Przekształcenie licznych pręcików w płatki dało
odmiany pełne i półpełne.
Europejski gatunek P.officinalis to roślina lecznicza.
– 94 –
JK