analiza podatku od kopalin

http://www.gww.pl/
Analiza Instytutu Sobieskiego
Lipiec 2014
Maciej Rapkiewicz, Kamil Fijałkowski
„Analiza skutków wprowadzenia podatku
od wydobycia niektórych kopalin
(wpływ podatku na finanse publiczne oraz
sektor wydobywczy miedzi i srebra)”
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
http://www.sobieski.org.pl/
[email protected]
http://www.sobieski.org.pl/
Analiza skutków wprowadzenia podatku
od wydobycia niektórych kopalin
(wpływ podatku na finanse publiczne
oraz sektor wydobywczy miedzi i srebra)
Spis treści:
I GŁÓWNE WNIOSKI ......................................................................................................................... 3
II WPROWADZENIE ............................................................................................................................ 3
III WPŁYW PODATKU NA WYNIK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH .......... 5
IV WPŁYW NA SEKTOR WYDOBYWCZY MIEDZI I SREBRA ........................................ 7
V WNIOSKI W ZAKRESIE OBOWIĄZUJĄCEGO PODATKU OD KOPALIN I
ZASTRZEŻENIA DO STANOWISKA PRZEDSTAWIONEGO W RAPORCIE
RZĄDOWYM ........................................................................................................................................... 9
VI INNE WĄTPLIWOŚCI ZWIĄZANE Z KONSTRUKCJĄ PODATKU OD
KOPALIN ............................................................................................................................................... 11
VII POTENCJALNE ZMIANY I KONIECZNE DZIAŁANIA............................................. 12
www.sobieski.org.pl
2
I Główne wnioski

Podatek od kopalin przyniósł znaczące (ponad 1,85 mld zł w roku 2013), dodatkowe
dochody dla budżetu państwa. Utrzymanie dochodów w dłuższej perspektywie obarczone
jest niepewnością na co wskazuje przykład Australii. Przewiduje się również negatywny
wpływ na finanse jednostek samorządów terytorialnych;

Wprowadzenie podatku od kopalin przyniosło negatywny wpływ na rentowność
działalności wydobywczej jedynego podatnika, czyli KGHM S.A. W dłuższej
perspektywie czasowej może doprowadzić do ujemnej rentowności poszczególnych
kopalni, a także w ograniczyć inwestycje wymagające znaczących nakładów oraz
zmniejszyć wykorzystanie zasobów złóż, co przełoży się w sposób negatywny na sytuację
sektora, także finansową;

Podnoszone są wątpliwości w zakresie konstytucyjności konstrukcji podatku od kopalin;

Analiza skutków wprowadzenia podatku od kopalin powinna być dokonywana nie tylko
ex post ale przede wszystkim obejmować skutki w przyszłości. Istotne jest odniesie się
do rezultatów jego oddziaływania na finanse oraz sektor wydobywczy w przyszłości
(wykonując predykcję na okres co najmniej pięciu - siedmiu lat), a nie tylko badać skutki
już okresu minionego w stosunkowo krótkiej perspektywie dwóch lat jego
obowiązywania.
II Wprowadzenie
Podatek od wydobycia niektórych kopalin (dokładnie miedzi i srebra) jest pobierany w Polsce
od 18 kwietnia 2012 r., czyli od momentu wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2012 r.
o podatku od wydobycia niektórych kopalin1. Zgodnie z przepisem art. 25 wspomnianej ustawy,
rząd miał dokonać analizy wpływu niniejszej ustawy na sektor wydobywczy miedzi i srebra oraz
sektor finansów publicznych, a następnie przedłożyć Sejmowi odpowiednią informację w tym
zakresie, nie później niż w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Taka analiza
został przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 17 kwietnia 2014 r. Analiza została przygotowana
1
Dz. U. Poz. 362 z roku 2012r.
www.sobieski.org.pl
3
w trzech obszarach: wpływu podatku na sektor wydobywczy miedzi oraz srebra,
z uwzględnieniem rynku pracy; wpływu ustawy na sektor finansów publicznych oraz
administracyjnego
aspektu
wprowadzania nowej
funkcjonowania
daniny było
ustawy.
Zdaniem
projektodawców,
celem
"uchwycenie nadzwyczajnych zysków podmiotów
wydobywających miedź i srebro", czyli faktycznie KGHM Polska Miedź S.A. Przepisy ustawy
o podatku od wydobycia niektórych kopalin zostały skonstruowane w sposób pozwalający
na objęcie swoim zakresem każdego podmiotu, który wydobywa rudę miedzi lub/i produkuje
z niej koncentrat. Jednak obecnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jedynym takim
podmiotem jest KGHM Polska Miedź S.A.. Największym akcjonariuszem KGHM S.A. jest
Skarb Państwa, który posiada 63 589 900 akcji spółki, co stanowi 31,79% jej kapitału
zakładowego2. Pozostała część jest w rękach polskich i zagranicznych akcjonariuszy, tworząc
tzw. „free float”.
Wysokość podatku uzależniona jest przede wszystkim od wielkości wydobycia a także wartości
surowców na rynku światowym i kursu dolara amerykańskiego. Stawki kwotowe podatku,
obliczane są według określonych ustawą wzorów, przy czym zmieniają się one w zależności gdy
cena przekracza określony pułap (15.000 zł za tonę miedzi oraz 1.200 zł za kilogram srebra3).
Została przyjęta tzw. progresja potęgowa4 co oznacza, że stawka podatku wzrasta szybciej
niż przychody uzyskiwane ze sprzedaży metali, gdy ceny metali są wyższe niż określony ustawą
pułap (stawki maksymalne gdy cena miedzi osiągnie ok. 46 tys. zł za tonę, a w przypadku srebra
- ok. 6.000 zł za kilogram).
Należy także zwrócić uwagę, że podatnik (obecnie KGHM S.A.) zobowiązany jest odprowadzać
podatek od wydobycia niektórych kopalin bez względu na osiągany wynik finansowy, czyli także
w przypadku generowania straty, niezależnie czy uzyskuje wspomniane w uzasadnieniu
2
http://www.kghm.pl/index.dhtml?category_id=178, dostęp w dniu 26 czerwca 2014r.
Średnia cena tony miedzi za maj 2014r. wynosiła w maju 2014r. 20.938 zł, a średnia cena kilograma srebra za maj
2014r. - 1.893 zł (źródło: Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie średniej ceny tony
miedzi oraz średniej ceny kilograma srebra za maj 2014r.)
4
Duda Michalina, Podatek od wydobycia kopalin - nowa jakość w polskim prawie podatkowym, Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny Rok LXXV – zeszyt 1 – 2013, s. 124
3
www.sobieski.org.pl
4
do ustawy "nadzwyczajne zyski podmiotów"5. Ponadto podatek w żaden sposób nie premiuje
nakładów odtworzeniowych i wydatków na eksplorację.
III Wpływ podatku na wynik sektora finansów publicznych
W 2013 r. wpływy z podatku od kopalin sięgnęły 1 mld 856 mln zł, w porównaniu do 1 mld 596
mln zł w roku 2012 (kiedy to podatek nie był pobierany przez cały rok). W budżecie na rok 2014
zaplanowano dochody z tego tytułu na 2 mld zł (za okres styczeń - kwiecień 2014r. wpływy
wyniosły 504,1 mln zł6). Zgodnie z informacją zawartą w sprawozdaniu finansowym jedynego
podatnika daniny od kopalin czyli KGHM S.A. za rok 2013, obciążenie spółki podatkiem
od kopalin wyniosło 1.856 mln zł, a za rok 1.596 mln zł, czyli dokładnie tyle i wyniosły
całkowite dochody budżetu z tytułu tego podatku.
W opinii autorów analizy rządowej rozwiązania przyjęte w zakresie podatku od wydobycia
niektórych kopalin okazały się efektywne budżetowo, przy jednocześnie niskich kosztach
poboru. Są one ponadto neutralne dla społeczności lokalnych i jednocześnie pozwoliły, zdaniem
rządu, zrealizować przedsiębiorcy (czyli KGHM S.A.) odpowiednie zyski z wydobycia miedzi
i srebra. Zyskowność sektora wydobywczego miedzi i srebra pozostaje na bardzo wysokim
poziomie - w 2013 r. było to blisko 25 proc. Według autorów analizy rządowej, podatek
od wydobycia niektórych kopalin nie zmniejszył zatrudnienia w sektorze wydobywczym miedzi
i srebra. Jednocześnie poziom wynagrodzeń w tym sektorze zwiększył się w okresie
obowiązywania podatku od wydobycia niektórych kopalin. Jak wskazują autorzy analizy
rządowej, z uwagi na brak negatywnego wpływu na rynek pracy, nie zaobserwowano
negatywnego wpływu podatku od wydobycia niektórych kopalin na dochody jednostek
samorządu terytorialnego z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).
Nie zaobserwowano, by podatek miał negatywny wpływ na budżety jednostek samorządu
5
W tym zakresie projekt ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym, o zmianie ustawy o podatku od
wydobycia niektórych kopalin oraz o zmianie niektórych innych ustaw, zawiera propozycję polegającą na
możliwości odliczenia przez podatnika skumulowanej straty podatkowej (straty), za którą uznaje się sumę strat w
podatku dochodowym, które z uwagi na upływ 5-letniego okresu nie zostały odliczone od podatku dochodowego – w
wysokości 19% tej straty (projekt art. 10 a w projekcie znowelizowanej ustawy)
6
Ministerstwo Finansów, Sprawozdanie operatywne z wykonania Budżetu Państwa za styczeń – kwiecień 2014 roku,
Warszawa, maj 2014 r.
www.sobieski.org.pl
5
terytorialnego, które są jego beneficjentami z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób
prawnych (CIT). Podatek dochodowy od osób prawnych KGHM uiszczany jest w takiej
wysokości, w jakiej zostałby zrealizowany gdyby podatek od wydobycia niektórych kopalin
nie funkcjonował. Tym samym dochody jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziałów
we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, na terytorium których działalność
prowadzi KGHM, pozostają na niezmienionym poziomie7.
Wnioski i zastrzeżenia do stanowiska przedstawionego w Raporcie rządowym za okres
wskazanych dwóch lat jakie obejmuje analiza, są następujące:
 Brak podatku nie skutkowałby w danym okresie wyższymi dochodami jednostek
samorządu terytorialnego (jako otrzymujących udział z podatku CIT oraz PIT). Podatek
dochodowy od osób prawnych uiszczany jest w takiej wysokości, w jakiej zostałby
zrealizowany gdyby podatek od wydobycia niektórych kopalin nie funkcjonował.
 Negatywny wpływ wprowadzenia podatku jako obniżenie podstaw do ustalenia
wysokości płaconych podatków dochodowych (zarówno na dochody budżetu państwa,
budżety JST jako pochodna udziału w podatku od osób prawnych, jak i fizycznych)
należy zakładać dopiero w dłuższym terminie. Podkreśla się, że podatek zniechęca
do inwestycji wymagających znaczących nakładów a także skutkuje ograniczeniem
wykorzystania zasobów złóż w dłuższej perspektywie czasowej poprzez niepełne
wykorzystanie zasobów oraz spadkiem rentowności kopalń, co przekłada się na wysokość
dochodu podatnika a tym samym wysokość płaconego podatku8. Należy założyć wpływ
wspomnianych negatywnych konsekwencji na wysokość wynagrodzeń oraz wielkość
zatrudnienia, co przełoży się także na dochody jednostek samorządu terytorialnego (jako
otrzymujących udział w PIT).
 Należy również uwzględnić przykłady innych państwa, w których zaobserwowano niższe
od zakładanych, dochody budżetowe z tytułu analogicznych podatków. Wprowadzony
w Australii minerals resource rent tax (MRRT) przyniósł ok. 4 mld dolarów australijskich
7
odpowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów Janusza Cichonia (pismo PK1/0602/22/MXL/14/RD-41082
z dnia 30 kwietnia 2014r.) na interpelację Posła Wojciecha Zubowskiego z dnia 3 kwietnia 2014r. (nr SPS-02325823/14)
8
M. Nieć, Uwagi do podatku od kopalin, ,,Rzeczpospolita’’ z 7-9 kwietnia 2012 r.
www.sobieski.org.pl
6
(ok. 3,66 mld dolarów amerykańskich) mniej niż zakładano w okresie 4 lat, do czego
przyczynić się miało zawieszenie projektów inwestycyjnych w sektorze (zmniejszenie
nakładów szacowano na 50-90%).9
IV Wpływ na sektor wydobywczy miedzi i srebra
KGHM S.A. obecnie jest największym producentem srebra na świecie i ósmym pod względem
produkcji miedzi.
Jak wskazano w analizie rządowej, różnica między zyskiem brutto z działalności wydobywczej
miedzi i srebra w 2012 r. a 2013 r. (czyli po wprowadzeniu nowego podatku) wyniosła w KGHM
S.A. 2,5 mld zł. Na tę różnicę miały wpływ m.in. okresowe pogorszenie notowań miedzi i srebra,
co szczególnie uwidoczniło się w przypadku notowań tego drugiego metalu oraz podatek
od wydobycia niektórych kopalin”10. Zyskowność brutto z działalności wydobywczej KGHM
w roku 2011 to 47%, a w roku 2013 – 24,81%, zatem nastąpił spadek o ponad 22 punkty
procentowe.
W analizie rządowej napisano także, że „pomimo spadku zyskowności, spowodowanego
ww. czynnikami oraz podatkiem od wydobycia niektórych kopalin, zyskowność z działalności
wydobywczej miedzi i srebra pozostaje nadal na bardzo wysokim poziomie”. Ponadto raport
rządowy wskazuje, że „wprowadzeniu podatku od niektórych kopalin KGHM dysponuje
znacznymi – na tle poprzednich lat – środkami finansowymi”, oraz że KGHM S.A. mogłaby
obniżyć zobowiązania podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych, poprzez
pozyskanie kapitału w formie kredytu lub pożyczki – korzystając z tzw. tarczy podatkowej11.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że w lipcu br. KGHM podpisał z konsorcjum banków
umowę kredytu na 2,5 mld USD. Ta operacja ma, zgodnie z pojawiającym się informacjami,
przynieść w perspektywie pięciu lat m.in. istotne oszczędności w kosztach obsługi finansowania
9
dotyczy rudy żelaza oraz węgla
Informacja Rady Ministrów nt. wpływu podatku od wydobycia niektórych kopalin na sektor wydobywczy miedzi i
srebra na sektorów finansów publicznych, s. 13.
11
Ibid., s. 18.
10
www.sobieski.org.pl
7
oraz wyeliminować restrykcyjne zobowiązania finansowe i niefinansowe. Jednocześnie
wskazano, że Spółka jest
w trakcie negocjacji
pożyczki
z Europejskiego Banku
Inwestycyjnego12.
Według raportu rządowego, wprowadzanie podatku nie spowodowało zmiany w założeniach
strategicznych KGHM, obejmujących m.in. pozyskiwanie nowych koncesji, inwestycje w nowe
technologie, modernizacja infrastruktury, rozwój systemu głębokiego wydobycia czy inwestycje
w zagraniczne aktywa górnicze. Spółka kontynuuje m.in. realizację projektu "Głogów Głęboki
Przemysłowy". Strona rządowa wskazuje również, że strategia KGHM została przyjęta
w okresie, kiedy nie obowiązywał jeszcze podatek od wydobycia niektórych kopalin, jednak
w zdecydowanej większości została utrzymana w okresie obowiązywania podatku od wydobycia
niektórych kopalin13.
Ponadto strona rządowa przyznaje, że pogorszeniu uległy wskaźniki rentowności poszczególnych
zakładów KGHM od czasu wprowadzenia podatku od kopalin. Rentowność kopalni KGHM
spadła ogółem w 2012 r. z 43,58% do 32,47%. Według Spółki, podatek od wydobycia niektórych
kopalin obniżył w 2012 r. rentowność Zakładu Górniczego (OZG) Lubin z 30,59% do 19,46%,
rentowność OZG Polkowice - Sieroszowice z 43,51% do 35,14%, natomiast rentowność OZG
Rudna z 48,34% do 34,89%. W roku 2013 podatek od kopalin spowodował obniżenie
rentowności OZG Lubin z 21,51% do 6,91%, rentowności OZG Polkowice - Sieroszowice
z 35,42% do 20,74%, natomiast rentowność OZG Rudna spadła z 43,39% do 28,73%. Ogółem
rentowność kopalni KGHM w 2013 r. obniżyła się według Spółki z 36,75% do 22,10%.
Z powyższych danych wynika, że wprowadzenie podatku nie spowodowało braku, lecz spadek
rentowności, a zyskowność najmniej rentownej kopalni KGHM - OZG Lubin nadal jest wyższa
niż zyskowność ogółu podatników w Polsce (4,02%). Z kolei zyskowność brutto Spółki KGHM
z działalności wydobywczej miedzi i srebra wyniosła 25% i jak podkreślono w analizie przyjętej
12
http://hutnictwo.wnp.pl/kghm-podpisal-z-bankami-umowe-kredytu-na-2-5-mld-usd,230097_1_0_0.html
Odpowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów Janusza Cichonia (pismo PK1/0602/22/MXL/14/RD41089 z dnia 30 kwietnia 2014r.) na interpelację Posła Wojciecha Zubowskiego z dnia 3 kwietnia 2014r. (nr SPS023-25871/14)
13
www.sobieski.org.pl
8
przez Radę Ministrów, była ponad 6-krotnie wyższa od zyskowności oszacowanej
dla podatników CIT w Polsce14.
V Wnioski w zakresie obowiązującego podatku od kopalin i zastrzeżenia do stanowiska
przedstawionego w Raporcie rządowym
Najważniejsze wnioski (w tym zastrzeżenia) do obecnie obowiązującego w Polsce podatku
od kopalin (srebra i miedzi) są następujące:
 Podatek od kopalin, ze względu na swą konstrukcję, nie uwzględnia warunków produkcji
i jakości eksploatowanych rud. Natomiast wspomniane czynniki oddziaływają na wynik
podatnika. Koszty w kopalniach KGHM są zróżnicowane i o ile niektóre kopalnie
są w stanie udźwignąć ten ogromny ciężar podatku, to perspektywy kopalni
eksploatujących trudniejsze złoża są znacznie gorsze. Pod znakiem zapytania stoi
utrzymanie ich poziomu wydobycia w dłuższym horyzoncie czasowym. Tym samym
należy tłumaczyć różnice w rentowności poszczególnych kopalni KGHM. Złoże, które
bez podatku mogło być z zyskiem eksploatowane w dłuższym okresie, po wprowadzeniu
podatku może stać się deficytowe. Co istotne, koszty wydobycia w porównaniu
z poprzednimi okresami rosną z przyczyn niezależnych od koncernu 15. Nawet
w dokumencie rządowym zwrócono uwagę, że „rentowność OZG/Lubin potencjalnie
może być okresowo ujemna16”. Natomiast deficyt danej kopalni oznacza potencjalne
ograniczenia w wydobyciu, co wpływa także na perspektywy zatrudnienia. Wspomniany
scenariusz opisuje zatem (wspomniany we wcześniejszych fragmentach przedmiotowej
analizy Instytutu Sobieskiego) negatywny wpływ na finanse jednostek samorządu
terytorialnego.
14
Odpowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów Janusza Cichonia (pismo PK1/0602/22/MXL/14/RD41147 z dnia 30 kwietnia 2014r.) na interpelację Posła Wojciecha Zubowskiego z dnia 3 kwietnia 2014r. (nr SPS023-25875/14)
15
Gdy KGHM rozpoczynał działalność 40 lat temu, wówczas rudę miedzi wydobywano z głębokości 600-650
metrów. Niedawno w kopalni Rudna uruchomiony został oddział G-XXV, gdzie miedzionośną skałę wydobywa się
z głębokości 1200 metrów, a temperatura pierwotna górotworu wynosi ponad 45 stopni Celsjusza. Nic więc
dziwnego, że aby pracować konieczna jest centralna klimatyzacja, aby obniżyć temperaturę. Ponadto w takich
przypadkach, górnicy mają dłuższa drogę do pokonania, przez co spada efektywny czas pracy. W niektórych
przypadkach, pozostaje go mniej niż cztery godziny
16
Informacja Rady Ministrów nt. wpływu podatku…, op. cit., s. 25.
www.sobieski.org.pl
9
 Argument z analizy rządowej o benchmarku w stosunku do rentowności ogółu
podatników w Polsce mający uzasadniać, zdaniem jej autorów, obowiązywanie w Polsce
podatku od wydobycia niektórych kopalin, może zostać obrócony przeciwko
podnoszącym, np. czy jest zamiarem rządu wprowadzanie dodatkowych podatków
we wszystkich sektorach, które osiągają zysk większy "niż ogół podatników w Polsce"?
 Podejmując określone projekty biznesowe jeszcze przed wprowadzeniem podatku
od kopalin, Koncern KGHM S.A. prawdopodobnie dokonywał analizy finansowej,
np. NPV (Net Present Value) danego projektu. Zmiana istotnego elementu, jakim jest
wprowadzenie dodatkowej daniny, muszą zmieniać (tj. pogarszać) parametry biznesowe
projektów. Kontynuacja niektórych projektów (podjętych w zmienionych okolicznościach
biznesowych na skutek nałożenia nowego podatku) może wynikać z już poniesionych
wysokich nakładów. Z kolei część projektów mogłaby nie zostać uruchomiona gdyby
przedsiębiorstwo uwzględniało obłożenie dodatkową daniną (i ewentualne poszukiwanie
inwestycji alternatywnej).
 Podatek od kopalin zniechęca do inwestycji wymagających znaczących nakładów a także
wiąże się z ograniczeniem wykorzystania zasobów złóż w dłuższej perspektywie
czasowej, poprzez niepełne ich wykorzystanie oraz spadek rentowności kopalń,
co przekłada się na wysokość dochodu a tym samym wysokość płaconego podatku
dochodowego.
 W dokumencie rządowym napisano, że strategia KGHM została przyjęta w okresie, kiedy
nie obowiązywał jeszcze podatek od wydobycia
niektórych kopalin. Jednak
w zdecydowanej większości została utrzymana w okresie jego obowiązywania. W naszej
ocenie potrzebna jest dokładna informacja z koncernu - jakie elementy strategii zostały
przez KGHM zmienione oraz jaki wpływ na zmiany miało wprowadzenie podatku
od kopalin.
 Podatek od kopalin nie stanowi dla KGHM kosztu uzyskania przychodu, a zatem koncern
jest opodatkowany niejako "podwójnie". Zgodnie ze sprawozdaniem finansowym KGHM
S.A. za rok 2013, podatkowe skutki kosztów księgowych, które nie stanowią kosztów
uzyskania przychodów wyniosły 424 mln zł i dotyczyły głównie podatku od kopalin.
W konsekwencji, średnia stawka podatku dochodowego zapłaconego w roku 2013 przez
koncern wyniosła 28,3% (przy stawce krajowej dla CIT 19%). Warto dodać, że poza:
www.sobieski.org.pl
10
podatkiem dochodowym jaki KGHM S.A. zapłacił w roku 2013 w wysokości ponad
1,2 mld zł oraz podatkiem od kopalin, Spółka oddała w 2013 r. polskiemu fiskusowi
444 mld zł z tytułu innych podatków i opłat.
 Podatnik (KGHM) zobowiązany jest odprowadzać podatek od wydobycia niektórych
kopalin niezależnie od osiąganego wyniku finansowego, czyli także w przypadku
ewentualnego generowania straty.
 Podatnik (KGHM) po wprowadzeniu daniny osiągał gorszy wynik finansowy
z działalności wydobywczej, na co wpływ miało wprowadzenie nowej daniny
 Tym samym, podatek od kopalin wpływa negatywnie na wynik finansowy KGHM a tym
samym jego wycenę na giełdzie. Ten negatywny wpływ widać po reakcji inwestorów
giełdowych - w roku 2011, kiedy Donald Tusk w expose zapowiedział wprowadzenie
opodatkowanie kopalin, kurs akcji KGHM na warszawskiej Giełdzie Papierów
Wartościowych spadł o 13%, jako wynik ich wyprzedaży przez inwestorów
dostrzegających spadek potencjału finansowego spółki.
Koncern jest mocno zależny od koniunktury na rynkach surowcowych (wyższa cena srebra
i miedzi na rynkach, prowadzi do lepszych wyników finansowych KGHM). Widać to również
po wynikach za ostatni rok (2013), kiedy to srebro na rynkach światowych potaniało o ponad
35 proc., a miedź o blisko 10 proc. Przychody KGHM sięgnęły kwoty 24,1 mld zł i były mniejsze
o ponad 2,5 mld zł niż w 2012 roku. Skurczył się też zysk netto, do 3,03 mld zł z 4,75 mld zł
w roku 2012. Tymczasem po I kw. 2014 r. przychody ze sprzedaży to 4,65 mld zł. W tym samym
okresie roku 2013 r. Spółka zanotowała sprzedaż na poziomie 6,52 mld zł. W omawianym
okresie zysk na akcję wyniósł 2,09 zł, rok wcześniej było to ponad 5,5 zł17.
VI Inne wątpliwości związane z konstrukcją podatku od kopalin
Podnoszone są także wątpliwości związane z konstytucyjnością konstrukcji podatku od kopalin.
Wysokość tego podatku uzależniona jest przede wszystkim od wartości surowców na rynku
światowym, kursu dolara amerykańskiego oraz wielkości wydobycia. Konstrukcja budzi
17
http://hutnictwo.wnp.pl/drastyczne-pogorszenie-wynikow-finansowych-kghm,225666_1_0_0.html
www.sobieski.org.pl
11
wątpliwości18, ponieważ wymagana jest wyłączność ustawy w zakresie prawa daninowego.
Konstrukcja przyjęta w przypadku podatku od kopalin oznacza kształtowanie stawek przez rynki
finansowe, co stanowi zaprzeczenie wyrażonego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego
poglądu, że regulacja ustawowa zyskuje w kwestiach podatkowych zupełny charakter19.
VII Potencjalne zmiany i konieczne działania
W związku z podniesionymi zastrzeżeniami, w naszej ocenie rekomendowane są działania
w zakresie podatku od kopalin:
 Ewentualne zmiany w konstrukcji podatku nie powinny wynikać tylko z oceny skutków
w okresie (stosunkowo krótkim - dwa lata) w jakim podatek już obowiązywał,
ale powinny być oparte na analizach badających skutki obowiązywania podatku
w przyszłości (na sektor finansów publicznych, w tym budżety jednostek samorządu
terytorialnego, sektor wydobywczy, w tym rynek pracy etc.) w perspektywie co najmniej
kilku lat;
 Niezależnie od powyższego, podatek powinien uwzględniać koszty wytworzenia oraz
przerobu miedzi i srebra. Umożliwiłoby to analizę efektywności wydobycia z różnych
złóż oraz wprowadzenie rozwiązań zmierzających do zróżnicowania wysokości podatku
od wydobycia niektórych kopalin, w zależności od jakości wydobywanego urobku rudy
miedzi. Jednocześnie ryzyko zaniechania inwestycji wymagających znaczących
nakładów, zostałoby ograniczone.
18
Duda Michalina, Podatek od wydobycia kopalin - nowa jakość w polskim prawie podatkowym, Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny Rok LXXV – zeszyt 1 – 2013, s. s. 126
19
Duda Michalina, Podatek od wydobycia kopalin - nowa jakość w polskim prawie podatkowym, Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny Rok LXXV – zeszyt 1 – 2013, s. s. 127
www.sobieski.org.pl
12