Podsumowanie roku 2012 na rynku doradztwa

Umiarkowane nastroje doradców finansowych
Przyjmijmy, że doradztwo finansowe dla firm
sprowadza się do dwóch najistotniejszych
elementów składowych – doradztwa przy
pozyskaniu kapitału oraz optymalizacji
i restrukturyzacji związanej z zarządzaniem
finansami w przedsiębiorstwie. Rok 2012 był
rokiem spowolnienia dla branży doradztwa
finansowego. Jest to bezpośrednio związane
z ograniczeniem dostępności praktycznie
wszystkich źródeł finansowania w mijającym roku.
Dariusz M. Budzeń – Banki
ograniczyły
akcje kredytową, liczba
i wartość emisji giełdowych
spadła (oprócz
obligacji),
a fundusze unijne w obecnej
perspektywie finansowej są
już w większości rozdysponowane. Segmentem, w którym
widać było znaczne ożywienie
było jedynie doradztwo przy
restrukturyzacji finansowej
przedsiębiorstw – wiele firm
wymagało wsparcia w rozmowach z wierzycielami.
Nie było łatwo o kredyt
W 2012 r. banki zaostrzyły
kryteria przyznawania kredytów dla przedsiębiorstw,
zwłaszcza w sektorze małych
i średnich firm. Towarzyszyło temu przeważnie podwyższanie wymagań odnośnie
zabezpieczeń, skrócenie maksymalnego czasu kredytowania oraz zwiększenie kosztów
kredytu. Związane to było
przede wszystkim ze zwiększonym prawdopodobieństwem realizacji negatywnych
scenariuszy rozwoju sytuacji
makroekonomicznej, wynikających głównie z kryzysu
strefy euro, wzrostu ryzyka
poszczególnych branż (zwłaszcza branży deweloperskiej, budowlanej oraz motoryzacyjnej)
oraz pogorszenia standingu finansowego poszczególnych
firm w powiązaniu ze spektakularnymi przypadkami ogłaszania niewypłacalności.
Spadek w branży
Wszystkie te czynniki spowodowały, że popyt na kredyty
dla przedsiębiorstw w 2012 r.
obniżył się w porównaniu
z 2011 r. o ponad 10 proc.
netto. Niższy popyt wynikał
przede wszystkim ze zmniejszonego zapotrzebowania na
finansowanie fuzji i przejęć
oraz na finansowanie środków trwałych i inwestycji
oraz, w dalszej kolejności,
ze zmiany zapotrzebowania na finansowanie zapasów
i kapitału obrotowego oraz
finansowanie związane z restrukturyzacją długu. Istotną
przyczyną niższego popytu
było również większe wykorzystanie środków własnych
przedsiębiorstw oraz alternatywnych źródeł finansowania, zwłaszcza papierów
dłużnych. Spadek zapotrzebowania na finansowanie
przełożył się na zmniejszenie
popytu na doradztwo finansowe wśród przedsiębiorstw.
Z drugiej strony, wzrost odsetka odmów przyznania kredytu bankowego (w III kw.
2012 r. dotyczyło to prawie
20 proc. firm) i większa rola
alternatywnego finansowania
sprawiły, że spadek ten był
mniejszy, niż w przypadku
popytu na kredyty.
dużymi emisjami papierów
dłużnych, głównie firm energetycznych stojących w obliczu ogromnych inwestycji.
Korzystali dzięki papierom
wartościowym
Firmy wyspecjalizowane
w świadczeniu usług doradczych dla firm przy emisjach
na rynku publicznym skorzystały ze wzrostu rynku
obligacji. Z drugiej strony,
silny spadek nowych emisji akcji negatywnie wpłynął
na ich kondycję. Na rynku
papierów dłużnych 2012 r.
przyniósł dużą popularność
obligacji firm, a suma wyemitowanych nominałów
już we wrześniu przekroczyła wartość z całego 2011 r.
(pomijając obligacje BGK).
Wartościowo najwięcej obligacji wprowadzono do obrotu w II kwartale 2012 r.
(ponad 4 mld zł), w tym
emisję PGNiG o wartości
2,5 mld zł. Widać przy tym,
że problemy firm z sektora
budowlanego, które przyhamowały emisje pozostałych
firm z branży, zostały z nawiązką zrekompensowane
Najaktywniejsze
nowe technologie
Znaczący spadek nowych
emisji obserwowany był na
Giełdzie Papierów Wartościowych i na rynku NewConnect. W pierwszych
trzech kwartałach 2012 r.
GPW było najaktywniejszą giełdą w Europie pod
względem IPO (84 debiuty,
z czego 73 na NewConnect), a łączna wartość ofert
wyniosła ok. 84 mln euro.
W porównaniu z analogicznym okresem 2011 r. nastąpił bardzo wyraźny spadek
ilościowy (161 debiutów)
i jeszcze większy wartościowy
(2188 mln euro). Największą
aktywnością pod względem
debiutów wykazał się sektor nowych technologii oraz
w mniejszej skali sektor produktów i usług przemysłowych oraz nieruchomości.
Dopiero IV kwartał 2012 r.
przyniósł znaczne poprawienie wartości, głównie
ze względu na debiut Alior
Banku (508 mln euro).
Do doradcy tylko
w trudnych chwilach?
Trudności z pozyskaniem finansowania inwestycyjnego
i obrotowego, będące pochodną pogorszenia warunków makroekonomicznych,
sprawiły, że wzrosło zapotrzebowanie na usługi doradcze w zakresie restrukturyzacji
zarządzania finansami, prowadzącej do obniżenia łącznych kosztów finansowania
działalności przedsiębiorstw.
W obliczu spadku zamówień
firmy zwracają się do doradców finansowych w związku
z potrzebą refinansowania
zobowiązań oraz optymalizacji kredytu obrotowego.
Częstym sposobem ratowania sytuacji finansowej jest też
sprzedaż aktywów. Wiele firm
zmuszonych zostało do zbycia
nieoperacyjnych aktywów lub
sprzedaży spółek zależnych,
co można było zaobserwować
w II połowie 2012 r. w sektorze budowlanym.
Autor jest prezesem zarządu
Augeo Ventures