Projekt za³o¿eń do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo

MINISTERSTWO FINANSÓW
Projekt z dnia 19 kwietnia 2010 r.
PROJEKT ZAŁOśEŃ DO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE
USTAWY PRAWO BANKOWE
I. 1. POTRZEBA I CEL UCHWALENIA PROJEKTOWANEJ USTAWY
Od czasu wprowadzenia do prawa polskiego ustawą z dnia 1 kwietnia 2004 r. o zmianie
ustawy Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 91, poz. 870) instytucji tzw.
outsourcingu bankowego upłynęło ponad 5 lat. To nowatorskie wówczas na gruncie polskiego
prawa bankowego rozwiązanie miało umoŜliwić zwiększenie efektywności funkcjonowania
banku oraz - poprzez utrzymanie odpowiedniego poziomu nadzoru - zapewnić jednocześnie
bezpieczeństwo działalności bankowej, a takŜe naleŜytą ochronę interesów klientów banków.
Outsourcing bankowy, polegający na powierzeniu przez bank (outsourcera) czynności z
zakresu działalności bankowej do wykonywania przez podmioty „zewnętrzne” nie naleŜące
do struktury organizacyjnej banku (insourcerów), jest narzędziem umoŜliwiającym takie
zorganizowanie działalności instytucji finansowej, które pozwala usprawnić przebieg
procesów, a tym samym zminimalizować koszty. Bank outsoursując część usług własnych,
moŜe skupić się na działalności kluczowej (core business) z punktu widzenia realizowanej
strategii, posiadanej specjalizacji i doświadczenia, czy wpływu na wynik finansowy.
PowyŜsze spostrzeŜenia znajdują praktyczne potwierdzenie w duŜym zainteresowaniu jakim
cieszy się outsourcing w działalności bankowej.
Zgodnie z szacunkami Związku Banków Polskich 75,9% banków w Polsce korzysta z
instytucji outsourcingu bankowego, zaś kolejne 13,8% planuje powierzenie pewnych
czynności podmiotom zewnętrznym. Z przywołanych danych jednoznacznie wynika, Ŝe
jedynie niewielki odsetek banków nie korzysta lub nie planuje skorzystać z instytucji
outsourcingu. Potwierdzeniem powyŜszych danych jest statystyka prowadzona przez Urząd
Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) dotycząca zlecania przez nadzorowane banki
wykonywania czynności podmiotom zewnętrznym. Zgodnie z informacjami UKNF w latach
2008-2009 do KNF wpłynęło ponad 10 tysięcy zawiadomień banków komercyjnych o
zamiarze zawarcia umów outsourcingu, jak i liczne zawiadomienia dotyczące zmian,
rozwiązania lub wygaśnięcia umów. Ilustrując skalę działalności outsourcingowej w sektorze
bankowym moŜna przykładowo wskazać, Ŝe w 2009 roku w przypadku jednego średniej
wielkości banku komercyjnego detalicznego organ nadzoru otrzymał 1448 zawiadomień,
natomiast od jednego z duŜych banków uniwersalnych wpłynęło 1212 zawiadomień oraz 314
zawiadomień od jednego z oddziałów instytucji kredytowych. NaleŜy przy tym zauwaŜyć, Ŝe
wspomniane zawiadomienia dotyczą często grupy wymienionych wyŜej podmiotów, z
którymi bank zamierza zawrzeć umowy, stąd liczba przedsiębiorców współpracujących z
bankami niejednokrotnie jest większa niŜ liczba zawiadomień. W odniesieniu do banków
spółdzielczych UNKF odnotował w 2009 roku wpływ 544 zawiadomień.
Trzeba wskazać, Ŝe – wg danych UKNF – przesyłane zawiadomienia w decydującej
większości zawierały informacje o zamiarze zawarcia umów outsourcingu w zakresie
oferowania produktów i usług bankowych, takich jak kredyty, karty kredytowe, rachunki
bankowe, przeprowadzanie bankowych rozliczeń pienięŜnych związanych z prowadzeniem
rachunków bankowych, stąd największa liczba zawiadomień dotyczy banków i oddziałów
instytucji kredytowych prowadzących działalność detaliczną.
Zawiadomienia banków komercyjnych wiązały się najczęściej z zamiarem podjęcia
współpracy między innymi w zakresie:
• pośrednictwa dotyczącego powierzenia przez banki wykonywania czynności
bankowych i faktycznych związanych z działalnością bankową,
• liczenia i sortowania wartości pienięŜnych,
• niszczenia akt archiwalnych,
• dochodzenia wierzytelności.
Zawiadomienia banków spółdzielczych o zamiarze zawarcia umowy, rozwiązaniu oraz
zmianie umowy outsourcingowej najczęściej dotyczyły:
2
• świadczenia usług informatycznych w zakresie rozwoju i modyfikacji
licencjonowanego oprogramowania bankowego,
• współpracy w zakresie powierzenia przez banki wykonywania czynności
bankowych/faktycznych związanych z działalnością bankową.
Dotychczasowe doświadczenia we współpracy banków z przedsiębiorcami na podstawie art. 6a6d ustawy Prawo bankowe oraz ugruntowanie się tej instytucji w praktyce bankowej, wskazują
na potrzebę zmiany obecnie obowiązujących regulacji w tym obszarze. Zasadnym jest
dostosowanie obowiązujących obecnie przepisów, określających zasady i warunki powierzania
przez banki przedsiębiorcom czynności z zakresu działalności bankowej do aktualnie
istniejących potrzeb rynku finansowego. Projektowane zmiany mają na celu usunięcie zbędnych
barier i wprowadzenie udogodnień w korzystaniu instytucji outsourcingu, z jednoczesnym
zapewnieniem właściwego nadzoru nad wykonywaniem powierzonych przez bank czynności.
Proponowany zakres i kierunki zmian regulacji dotyczących outsourcingu uwzględniają efekty
prac Grupy roboczej do spraw przeglądu regulacji prawa bankowego Rady Rozwoju Rynku
Finansowego. Uczestnikami Grupy byli reprezentanci sektora bankowego, innych segmentów
rynku finansowego oraz UKNF, a jej pracami kierowali przedstawiciele Ministerstwa Finansów.
Obecnie obowiązująca definicja przedsiębiorcy w art. 4 pkt 16a ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą
Prawo bankowe”, który moŜe być stroną umowy outsourcingu zawieranej z bankiem, wyłącza
z kręgu tych przedsiębiorców wspólników spółki cywilnej. Definicja ta wprowadza
nieuzasadnione rozróŜnienie w zakresie moŜliwości zawierania umów z bankiem pomiędzy
osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą samodzielnie i osobami
fizycznymi wykonującycmi taką działalność we współdziałaniu z innymi osobami - na
podstawie umowy spółki cywilnej. NaleŜałoby zatem dokonać zmiany tej definicji, której
skutkiem byłaby moŜliwość zawierania przez banki umów outsourcingowych ze wspólnikami
spółek cywilnych.
Dotychczasowy, zawarty w art. 6a ustawy Prawo bankowe, katalog czynności, których
powierzenie przez bank przedsiębiorcy nie wymaga zezwolenia KNF, jest określony zbyt
wąsko, powodując konieczność kaŜdorazowego występowania do organu nadzoru w celu
uzyskania zezwolenia, na przykład na zawarcie umowy kredytu i poŜyczki oraz umów o kartę
płatniczą z mikroprzedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe ryzyko
związane z powierzaniem tych czynności jest na tyle ograniczone, Ŝe nie uzasadnia dalszego
utrzymywania reglamentacji zawierania takich umów i uzyskiwania zezwoleń od KNF.
Ponadto, ramy prawne i charakter umowy agencyjnej, wymaganej na gruncie obecnie
obowiązujących przepisów ustawy Prawo bankowe, nie dla wszystkich przypadków
powierzenia wykonywania czynności przez bank osobom trzecim w drodze outsourcingu są
właściwe. W odniesieniu do niektórych czynności powierzanych przez banki w drodze
outsourcingu, np. emitowanie i przechowywanie bankowych papierów wartościowych oraz
innych papierów wartościowych i wykonywanie innych czynności związanych z emisją i
obsługą papierów wartościowych naleŜałoby odejść od wymogu zawierania umowy
agencyjnej.
W praktyce outsourcingu bankowego zachodzi częstokroć potrzeba korzystania przez
przedsiębiorców, którym bank powierzył wykonywanie określonych czynności, z usług
innych przedsiębiorców. W projektowanej nowelizacji koniecznym jest zatem ustawowe
uregulowanie warunków i zasad funkcjonowania podwykonawstwa w ramach outsourcingu
(tzw. podoutsourcing). Obecne przepisy nie przewidują równieŜ moŜliwości jednorazowego
powierzenia czynności przez przedsiębiorcę, będącego stroną umowy zawartej z bankiem,
innemu przedsiębiorcy w sytuacji wyjątkowej, wywołanej przez niemoŜliwą do przewidzenia,
3
niezaleŜną od przedsiębiorcy przyczynę – tj. wystąpienie siły wyŜszej. Tego rodzaju
przypadki w praktyce wykonywania powierzonych czynności mogą mieć miejsce i dlatego teŜ
naleŜy wprowadzić w nowelizowanej ustawie Prawo bankowe stosowne unormowania
prawne dotyczące takiego podoutsourcingu.
Trzeba zauwaŜyć, Ŝe obecne przepisy – jeśli chodzi o zakres obowiązków informacyjnych
banków wobec organu nadzoru – są restrykcyjne, albowiem nakładają na bank wymóg
kaŜdorazowego zawiadamiania organu nadzoru, z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem,
o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu. Tego rodzaju rozwiązania nakładające nadmierne,
dodatkowe obciąŜenia administracyjne na banki, były uzasadnione w początkowym okresie
funkcjonowania outsourcingu w praktyce bankowej. Natomiast obecnie dalsze ich
utrzymywanie nie jest uzasadnione.
NaleŜy wskazać, Ŝe na gruncie przepisów obowiązującej ustawy Prawo bankowe obowiązki
sprawozdawcze związane z zawarciem umowy outsourcingu są zbyt szeroko rozbudowane.
Nie jest celowym utrzymywanie nadal tych spośród regulacji dotyczących sprawozdawczości,
które kreują de facto dodatkowy, zbędny wymóg administracyjny dla podmiotów
zaangaŜowanych w działalność outsourcingową.
Ponadto znowelizowania wymagają przepisy dotyczące tzw. outsourcingu zagranicznego
poprzez zrównanie reŜimu prawnego powierzania wykonywania czynności przedsiębiorcom z
siedzibą w Polsce oraz przedsiębiorcom, którzy wykonywać będą powierzone czynności za
granicą Polski - na terytorium państwa członkowskiego. Tym samym wyeliminowane zostaną
wątpliwości interpretacyjne co do zgodności obecnych rozwiązań w zakresie outsourcingu
zagranicznego z zasadami swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług określonymi w
TWE.
Przedstawione powyŜej zasadnicze kierunki zmian przepisów wynikają z zamiaru
uregulowania instytucji outsourcingu adekwatnie do potrzeb obrotu, nie znajdują zaś podstaw
w potrzebie dostosowania regulacji krajowej do unormowań obowiązujących na szczeblu
wspólnotowym. Outsourcing bankowy nie został bowiem dotychczas uregulowany wiąŜącymi
aktami prawa wspólnotowego. Tworzenie przepisów dotyczących kwestii outsourcingu
bankowego, zakres tych regulacji i kształt konkretnych rozwiązań pozostawiony został do
swobodnego uznania państw członkowskich.
Wśród konstrukcji modelowych działalności outsourcingowej w bankowości wskazać naleŜy
zasady publikowane przez Europejski Komitet Nadzorców Bankowych (CEBS – Committee
of European Banking Supervisors). W roku 2002 CEBS rozpoczął prace nad określeniem tych
zasad, a będący efektem tych prac dokument z dnia 30 kwietnia 2004 r. The high level
principles on outsourcing został następnie zrewidowany w celu jego uzgodnienia z dyrektywą
MiFID (Markets in Financial Instrument Directive) i wydany z datą 6 kwietnia 2006 r., jako
Standards on outsourcing.
Ostatecznie, w dniu 14 grudnia 2006r., po przeprowadzeniu wcześniejszych konsultacji,
CEBS opublikował zharmonizowane z postanowieniami dyrektywy MiFID Wytyczne
dotyczące outsourcingu (Guidelines on outsourcing). NaleŜy wskazać, Ŝe Wytyczne są
zbiorem ogólnych zasad, stanowiąc swego rodzaju wzorzec, pozostawiają jednocześnie
państwom UE szerokie moŜliwości uwzględnienia specyfiki lokalnych rynków przy
wprowadzaniu krajowych regulacji w zakresie outsourcingu.
Wśród podstawowych zasad wyraŜonych w Guidelines on outsourcing wymienić naleŜy
następujące:
• Zasadnicza odpowiedzialność za prawidłowe zarządzanie ryzykiem związanym z
outsourcingiem czynności bankowych spoczywa na outsourcerze. Powierzenie
dokonywania przez podmioty trzecie określonych czynności nie zwalnia outsourcera z
4
odpowiedzialności za powierzone funkcje i nie moŜe mieć wpływu na pełną i
bezwarunkową odpowiedzialność kadry kierowniczej w zakresie, w jakim przewidują
to przepisy krajowe.
• Niedopuszczalne jest outsoursowanie podstawowych funkcji menedŜerskich (core
management functions), takich jak między innymi: ustalanie strategii i polityki
jednostki gospodarczej z uwzględnieniem właściwego dla niej profilu ryzyka i stopnia
kontroli, czy ponoszenie ostatecznej odpowiedzialności wobec klientów i organów
nadzoru.
• Biorąc pod uwagę, Ŝe Ŝadna forma outsourcingu nie jest wolna od ryzyka outsourcer
powinien opracować odpowiednią politykę outsourcingu, obejmującą między innymi
procedury działań na wypadek zdarzeń niespodziewanych.
• Wszystkie postanowienia dotyczące świadczenia usług outsourcingowych powinny
być przedmiotem sformalizowanej (pisemnej) i kompleksowej umowy. Umowa taka
powinna obejmować zobowiązanie insourcera do ochrony informacji poufnych.
• Outsourcer powinien zgadzać się na tzw. „outsourcing łańcuchowy” tylko wówczas,
gdy podinsourcer zobowiąŜe się w pełni stosować postanowienia umowy zawartej
między outsourcerem i pierwotnym insourcerem, łącznie z postanowieniami
zastrzeŜonymi na rzecz organu nadzoru.
I. 2. AKTUALNY STAN PRAWNY
Kwestie powierzania przez banki innym podmiotom wykonywania czynności
działalności bankowej regulują, obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r., przepisy
ustawy Prawo bankowe.
Ustawa Prawo bankowe nie definiuje samego pojęcia outsourcingu, określa
zakres, zasady, warunki i obowiązki banku związane ze zlecaniem przez
zewnątrz” czynności do wykonywania.
z zakresu
art. 6a-6d
natomiast
bank „na
Zakres podmiotowy umowy outsourcingu bankowego
Umowa outsourcingu bankowego jest kontraktem, w której obie strony są podmiotami
zajmującymi się profesjonalnie prowadzeniem działalności gospodarczej. Jej stronami mogą
być wyłącznie przedsiębiorcy. Ustawa Prawo bankowe nie definiuje pojęcia
przedsiębiorcy, lecz wprost odsyła do ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.), dalej „USDG”,
wskazując jako przedsiębiorcę podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z przywołanym przepisem przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i
jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje
zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Strony umowy outsourcingu bankowego, jak wyŜej wskazano, zwykło się określać
mianem outsourcera (bank, który powierza przedsiębiorcy wykonywanie określonych
czynności) oraz insourcera (przedsiębiorca, któremu zostały powierzone przez bank
wykonywanie określonych czynności). Po stronie outsourcera występuje bank, czyli w
świetle art. 2 ustawy Prawo bankowe osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami
ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności
bankowych obciąŜających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem
zwrotnym. Natomiast insourcerem moŜe być przedsiębiorca lub przedsiębiorca
zagraniczny. Status przedsiębiorcy zagranicznego posiada osoba zagraniczna, tj. osoba
fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego, osoba prawna z siedzibą za granicą,
5
jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną, z siedzibą
za granicą, wykonująca działalność gospodarczą za granicą (art. 5 pkt 2 USDG).
Forma i treść umowy outsourcingu bankowego
Bank, zgodnie z art. 6a ustawy Prawo bankowe, moŜe, w drodze umowy zawartej na piśmie,
powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, z zastrzeŜeniem art. 6d,
wykonywanie czynności określonych w art. 6a ust. 1 (tj. czynności prawnych, w imieniu i na
rzecz banku oraz czynności faktycznych związanych z działalnością bankową).
Zasadniczą treść umowy o outsourcing czynności bankowych na gruncie polskich przepisów
kształtuje model umowy agencyjnej. Powierzenie wykonywania czynności, o których mowa
w art. 6a ust 1 pkt 1 ustawy Prawo bankowe nastąpić moŜe wyłącznie w formie umowy
agencyjnej. Tego typu odpłatna i wzajemna umowa uregulowana została w przepisach art.
758 – 7649 KC.
W umowie agencyjnej przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się – w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa – do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z
klientami umów na rzecz dającego zlecenie, albo do zawierania ich w jego imieniu (art. 758 §
1 KC).
Ze swej strony dający zlecenie zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za usługi agenta.
Strony mogą dowolnie ustalić w umowie sposób wynagrodzenia. JeŜeli tego nie uczynią
agentowi naleŜy się prowizja, czyli wynagrodzenie w wysokości zaleŜnej od liczby lub
wartości zawartych umów. Za odrębnym wynagrodzeniem (prowizja del credere) agent moŜe
przyjąć na siebie odpowiedzialność za wykonanie przez klienta zobowiązania z umów, przy
których zawieraniu pośredniczył albo które zawarł w imieniu dającego zlecenie (art. 7617
KC).
Do zawarcia klasycznej umowy agencyjnej nie została zastrzeŜona w przepisach forma
szczególna. JednakŜe kaŜda ze stron moŜe domagać się od drugiej strony pisemnego
potwierdzenia treści umowy oraz postanowień ją zmieniających lub uzupełniających (art.
7582 KC). Ze względu na wymóg formy pisemnej regulacja ta nie znajduje zastosowania do
umowy agencyjnej, o której mowa w art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo bankowe.
Umowa agencyjna zakłada stałą współpracę agenta z dającym zlecenie. Opiera się ona
ponadto na więzach zaufania i lojalności między tymi podmiotami. Przejawia się to m.in. w
spoczywającym na agencie obowiązku przekazywania dającemu zlecenie wszelkich
informacji mających dla niego znaczenie, przestrzeganiu jego uzasadnionych okolicznościami
wskazówek, a takŜe w podejmowaniu czynności potrzebnych dla ochrony praw dającego
zlecenie (art. 7601 KC).
Zakres przedmiotowy outsourcingu w działalności bankowej
Przedmiotem outsourcingu mogą być dwie kategorie czynności. Po pierwsze, określone
czynności prawne z katalogu czynności bankowych, wyliczone w art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy
Prawo bankowe. Po drugie, na mocy art. 6a ust. 1 pkt 2, czynności faktyczne związane z
działalnością bankową.
Ustawa Prawo bankowe rozróŜnia dwie kategorie czynności bankowych:
• czynności bankowe sensu stricto, wymienione w art. 5 ust 1 ustawy Prawo bankowe,
których wykonywanie zastrzeŜone jest wyłącznie dla banków (lub innych jednostek
organizacyjnych, jeŜeli przepisy szczególne uprawniają do ich wykonywania)
• czynności bankowe względne – wymienione w art. 5 ust. 2 ustawy Prawo bankowe,
które mogą być wykonywane równieŜ przez inne podmioty niŜ banki; czynności te
posiadają status czynności bankowych, o ile są wykonywane przez banki.
6
W przepisach art. 6a ust. 1 pkt 1 (lit. a – j) ustawy Prawo bankowe zawarty jest katalog
czynności, które mogą być przedmiotem powierzenia przez bank bez wymogu uzyskania
zezwolenia KNF. W ustawowym katalogu znajdują się czynności takie jak:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zawieranie i zmiana umów rachunków bankowych, o których mowa w art. 49 ust. 1
pkt 3 ustawy Prawo bankowe, tj. rachunków oszczędnościowych, rachunków
oszczędnościowo–rozliczeniowych
oraz
rachunków
terminowych
lokat
oszczędnościowych,
zawieranie i zmiana umów kredytu na sfinansowanie inwestycji mających na celu
zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
zawieranie i zmiana umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy o kredycie
konsumenckim,
zawieranie i zmiana umów ugody w sprawie spłaty ww. kredytów,
zawieranie i zmiana umów dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia ww.
kredytów,
zawieranie i zmiana umów o kartę płatniczą, których stroną jest konsument w
rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim,
przyjmowanie wpłat, dokonywanie wypłat oraz obsługa czeków związanych z
prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank,
dokonywanie wypłat i przyjmowanie spłat udzielonych przez ten bank kredytów i
poŜyczek pienięŜnych,
przyjmowanie wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki,
przyjmowanie dyspozycji przeprowadzenia bankowych rozliczeń pienięŜnych
związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank.
Przepis art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy Prawo bankowe przewiduje moŜliwość powierzenia
przedsiębiorcy równieŜ innych czynności do wykonywania, pod warunkiem uzyskania
zezwolenia KNF. KNF moŜe udzielić bankowi zezwolenia, jeŜeli powierzenie przez bank
wykonywania określonych czynności jest niezbędne do prowadzenia działalności bankowej w
sposób ostroŜny i stabilny lub do istotnego obniŜenia kosztów tej działalności (art. 6a ust 3
ustawy).
Oprócz wymienionych powyŜej czynności bank moŜe powierzyć równieŜ przedsiębiorcy
wykonywanie czynności faktycznych związanych z działalnością bankową (art. 6 ust. 1 pkt 2
ustawy). Do powierzenia tego rodzaju czynności nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia
KNF.
Z zakresu czynności, które mogą być przedmiotem powierzenia, ustawa Prawo bankowe
wyłącza:
•
zarządzanie bankiem w rozumieniu art. 368 § 1 KSH oraz w rozumieniu art. 48
ustawy Prawo spółdzielcze, w szczególności zarządzanie ryzykiem związanym z
prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzanie aktywami i pasywami,
dokonywanie oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego.
•
przeprowadzanie audytu wewnętrznego banku.
Outsourcing zagraniczny
Obowiązujące przepisy zawierają odrębne regulacje dotyczące tzw. outsourcingu
zagranicznego, to jest przypadków wystąpienia w umowie outsourcingu bankowego pewnych
elementów ponadgranicznych.
Na podstawie art. 6d ustawy Prawo bankowe zawarcie przez bank umowy, o której mowa w
art. 6a ust. 1, z przedsiębiorcą zagranicznym niemającym miejsca stałego zamieszkania lub
nieposiadającym siedziby na terytorium państwa członkowskiego albo umowy przewidującej,
7
Ŝe powierzone czynności będą wykonywane stale lub okresowo za granicą, wymaga
zezwolenia KNF udzielonego na wniosek banku (art. 6d).
Wykaz dokumentów, który naleŜy załączyć do wniosku o udzielenie zezwolenia KNF określa
przepis art. 6d ust. 2 ustawy.
Przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia przez KNF na zawarcie umowy outsourcingu
zagranicznego:
•
•
•
zagroŜenie naruszenia tajemnicy prawnie chronionej,
w państwie, w którym powierzone czynności mają być wykonywane, obowiązujące
prawo uniemoŜliwia KNF wykonywanie efektywnego nadzoru,
powierzenie wykonywania czynności moŜe wpłynąć niekorzystnie na prowadzenie
przez bank działalności zgodnie z przepisami prawa, ostroŜne i stabilne zarządzanie
bankiem, skuteczność systemu kontroli wewnętrznej w banku oraz moŜliwość
wykonywania obowiązków przez biegłego rewidenta upowaŜnionego do badania
sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej z bankiem umowy.
Obowiązki banku związane z zawarciem umowy oustsourcingu
Ustawowe regulacje outsourcingu bankowego przewidują szereg wymogów związanych z
prowadzeniem działalności outsourcingowej przez banki. Wymogi te, z jednej strony mają
zapewnić bezpieczeństwo i stabilność sektora bankowego, z drugiej chronić interesy klientów
banków oraz realizację funkcji kontrolnych przez organy nadzoru.
Określone w ustawie Prawo bankowe wymogi w zakresie działalności outsourcingowej
dotyczą zarówno obowiązków, które powinny być spełnione jeszcze przed zawarciem przez
bank umowy outsourcingu oraz obowiązków, które powinny być wypełniane juŜ po jej
zawarciu.
Zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy Prawo bankowe powierzenie wykonywania stale lub
okresowo czynności w ramach outsourcingu bankowego moŜe nastąpić po spełnieniu
następujących warunków:
1.
2.
3.
4.
Zawiadomienie przez bank KNF o zamiarze powierzenia wykonywania czynności
przedsiębiorcy, co najmniej z 14 - dniowym wyprzedzeniem przed zawarciem umowy.
Zapewnienie wykonywania przez KNF efektywnego nadzoru nad realizacją
powierzonych czynności.
Posiadanie przez bank oraz przez przedsiębiorcę planów działania zapewniających
ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym umową.
Powierzenie wykonywania czynności nie wpłynie niekorzystnie na prowadzenie przez
bank działalności zgodnie z przepisami prawa, ostroŜne i stabilne zarządzanie
bankiem, skuteczność systemu kontroli wewnętrznej w banku, moŜliwość
wykonywania obowiązków przez biegłego rewidenta upowaŜnionego do badania
sprawozdań finansowych banku na podstawie zawartej z bankiem umowy oraz
ochronę tajemnicy prawnie chronionej.
CiąŜące na banku obowiązki po zawarciu umowy outsourcingu na mocy art. 6c ust. 2 ustawy
Prawo bankowe, nakładają wymóg zawiadamiania KNF o kaŜdej zmianie, rozwiązaniu lub
wygaśnięciu umowy outsourcingu.
Przepis art. 111 ust. 1 pkt 9 ustawy Prawo bankowe nakłada na banki obowiązek ogłaszania w
miejscu wykonywania czynności i w sposób ogólnie dostępny informacji o przedsiębiorcach
lub przedsiębiorcach zagranicznych, którym bank powierzył wykonywanie czynności, o ile
przy wykonywaniu na rzecz jednostki organizacyjnej banku tych czynności, uzyskują dostęp
do informacji chronionych tajemnicą bankową.
8
Bank – outsourcer objęty jest takŜe obowiązkiem przekazywania KNF sprawozdań
finansowych podmiotów, z którymi posiada bliskie powiązania (art. 141g ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo bankowe). Na podstawie art. 6c ust. 7 ustawy przedsiębiorcę i przedsiębiorcę
zagranicznego, który stale lub okresowo wykonuje powierzone przez bank czynności uznaje
się z mocy prawa „za posiadającego bliskie powiązania z bankiem”. Bank ma więc
obowiązek przekazywania organowi nadzoru ich sprawozdań finansowych wraz z opinią i
raportem biegłego rewidenta, chyba Ŝe zostały one ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu
finansowym banku.
Uprawnienia KNF w związku z zawartą umową outsourcingu
KNF w ramach nadzoru nad świadczeniem usług bankowych z wykorzystaniem konstrukcji
outsourcingu moŜe Ŝądać od banku – outsourcera wszelkich dokumentów i informacji
niezbędnych przy realizacji czynności kontrolnych. Przykładowy, otwarty katalog uprawnień
KNF w zakresie tego nadzoru zawarty jest w art. 6c ust. 3 ustawy Prawo bankowe.
Zgodnie z art. 6c ust. 3 ustawy KNF moŜe Ŝądać od banku:
•
•
•
przedstawienia kopii zawartej umowy,
złoŜenia wyjaśnień dotyczących realizacji umowy,
przedstawienia planu działania zapewniającego ciągłe i niezakłócone prowadzenie
działalności w zakresie objętym umową,
• przedstawienia dokumentów określających status przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy
zagranicznego, z którym bank zawarł umowę,
• dostarczenia opisu rozwiązań technicznych i organizacyjnych, zapewniających
bezpieczne i prawidłowe wykonywanie powierzonych czynności, w szczególności
ochronę tajemnicy prawnie chronionej.
KNF, w drodze decyzji administracyjnej, moŜe nakazać bankowi zmianę lub rozwiązanie
zawartej umowy outsourcingu, jeŜeli:
1) wykonanie umowy zagraŜa ostroŜnemu i stabilnemu zarządzaniu bankiem,
2) przedsiębiorca lub przedsiębiorca zagraniczny będący stroną umowy utracił wymagane
uprawnienia niezbędne do wykonania umowy.
W przypadku gdy bank nie doprowadzi do zmiany lub rozwiązania umowy w wyznaczonym
terminie, KNF moŜe zastosować środki nadzorcze określone w art. 138 ust. 3 ustawy Prawo
bankowe.
Odpowiedzialność przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego w związku z
zawarciem umowy outsourcingu
Ustawa Prawo bankowe w art. 6b zawiera regulacje, które nie pozwalają na ograniczenie lub
uwolnienie się od odpowiedzialności przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego wobec
banku za szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania lub nienaleŜytego
wykonywania czynności będących przedmiotem outsourcingu.
Określone w ten sposób zasady odpowiedzialności mają na celu przede wszystkim funkcję
ochronną klientów jak i samych banków.
Regulacje dotyczące tajemnicy bankowej
W celu umoŜliwienia dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową w związku z
świadczeniem usług outsourcingowych, bank na podstawie art. 104 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo
bankowe, moŜe ujawnić przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, któremu
powierzył stale lub okresowo wykonywanie określonych czynności, informacje objęte
tajemnicą bankową - w zakresie, w jakim jest to niezbędne do naleŜytego ich wykonywania.
9
I.
3. MOśLIWOŚCI
PODJĘCIA ALTERNATYWNYCH
UCHWALENIA PROJEKTOWANEJ USTAWY ŚRODKÓW
OSIĄGNIĘCIE CELU
W STOSUNKU DO
UMOśLIWIAJĄCYCH
Warunki i zasady powierzenia przez banki wykonywania czynności z zakresu działalności
bankowej przez przedsiębiorców lub przedsiębiorców zagranicznych uregulowane są w
przepisach art. 6a-6d ustawy Prawo bankowe. Modyfikacja dotychczasowych zasad
prowadzenia działalności outsourcingowej przez banki wymaga zatem dokonania zmian
odnośnych regulacji. Projektowane zmiany mają na celu przede wszystkim usunięcie
zbędnych barier i wprowadzenie udogodnień w korzystaniu instytucji outsourcingu, z
jednoczesnym zapewnieniem właściwego nadzoru nad wykonywaniem powierzonych przez
bank czynności. Osiągnięcie zakładanych celów środkami innymi niŜ podjęcie inicjatywy
legislacyjnej zmierzającej do zmiany właściwych przepisów obecnej ustawy Prawo bankowe
nie jest moŜliwe. Przewidywane rozwiązania stanowią pierwszą kompleksową propozycję
nowelizacji przepisów zawartych w ustawie Prawo bankowe dotyczących outsourcingu
bankowego, które obowiązują od 1 maja 2004 r.
I. 4. PODMIOTY, NA KTÓRE ODDZIAŁUJE PROJEKTOWANA USTAWA
Proponowane w projektowanej ustawie regulacje będą oddziaływać na banki,
przedsiębiorców, w tym wspólników spółek cywilnych w zakresie w jakim prowadzą oni
działalność gospodarczą, przedsiębiorców zagranicznych, klientów banków, Komisję
Nadzoru Finansowego.
I. 5. PRZEWIDYWANE
SKUTKI FINANSOWE UCHWALENIA PROJEKTOWANEJ
USTAWY I ŹRÓDŁA ICH POKRYCIA
W związku z uchwaleniem projektowanej ustawy nie przewiduje się konieczności ponoszenia
dodatkowych nakładów finansowych przez podmioty, których dotyczą regulacje projektu.
W części projektu Ocena Skutków Regulacji omówione zostały przewidywane skutki
finansowe dla budŜetu państwa i budŜetów jednostek samorządu terytorialnego związane z
uchwaleniem projektowanej ustawy.
II. ZAŁOśENIA SZCZEGÓŁOWE
1. ZAKRES PODMIOTOWY I PRZEDMIOTOWY
Zakres podmiotowy nowelizacji
Zakres podmiotowy nowelizacji będzie obejmował
• banki,
• przedsiębiorców, w tym wspólników spółek cywilnych w zakresie w jakim prowadzą
oni działalność gospodarczą,
• przedsiębiorców zagranicznych,
• klientów banków,
• Komisję Nadzoru Finansowego.
Zakres przedmiotowy nowelizacji
Projektowana nowelizacja ustawy odnosi się do instytucji tzw. outsourcingu bankowego oraz
zagadnień z nią związanych. W tym zakresie zmienia ona istniejące lub wprowadza nowe
rozwiązania dotyczące:
10
•
•
•
•
•
•
•
•
•
definicji przedsiębiorcy, jako podmiotu, któremu bank moŜe powierzyć wykonywanie
określonych czynności bankowych;
ustawowego katalogu czynności, których powierzenie przez bank do wykonywania
przez przedsiębiorców nie wymaga zezwolenia KNF;
wymogu powierzania przez banki czynności przedsiębiorcom na podstawie umowy
agencyjnej;
zasad i warunków powierzenia przez przedsiębiorcę, będącego stroną umowy zawartej
z bankiem, innemu przedsiębiorcy wykonywania określonych czynności objętych
umową outsourcingu (tzw. podoutsourcing);
zasad i warunków jednorazowego powierzenia czynności przez przedsiębiorcę,
będącego stroną umowy zawartej z bankiem, innemu przedsiębiorcy w sytuacji
wyjątkowej, tj. wystąpienia siły wyŜszej;
zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy lub
przedsiębiorcy zagranicznego wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek
niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy podoutsourcingu;
obowiązków informacyjnych banku wobec organu nadzoru związanych z zawarciem
umowy outsourcingu;
regulacji dotyczących tzw. outsourcingu zagranicznego;
regulacji dotyczących zachowania tajemnicy bankowej.
2. POSZCZEGÓLNE KWESTIE MERYTORYCZNE
Definicja przedsiębiorcy w ustawie Prawo bankowe
PROPOZYCJA: Rozszerzenie definicji przedsiębiorcy na gruncie ustawy Prawo bankowe,
tak aby moŜliwe było powierzanie czynności osobom fizycznym, będącym wspólnikami spółek
cywilnych.
W świetle doświadczeń związanych z bankową działalnością outsourcingową zasadna jest
zmiana definicji legalnej przedsiębiorcy na gruncie ustawy Prawo bankowe. W
dotychczasowej definicji, zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 16a, odsyłającej w tym zakresie do art. 4
ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej proponuje się
zawrzeć odesłanie do całego art. 4 tej ustawy (a więc nie tylko ustępu pierwszego, lecz
równieŜ drugiego, odnoszącego się do prowadzących działalność gospodarczą wspólników
spółki cywilnej).
Rozszerzenie zakresu podmiotowego definicji przedsiębiorcy w ustawie Prawo bankowe
powinno ostatecznie uciąć kontrowersje dotyczące dopuszczalności powierzania czynności w
ramach umowy outsourcingowej przedsiębiorcy będącemu wspólnikiem spółki cywilnej. Z
punktu widzenia obowiązującej redakcji art. 4 pkt 16a ustawy Prawo bankowe moŜliwość
taka jest wyłączona. Celem zmiany jest usunięcie nieuzasadnionego zróŜnicowania sytuacji
prawnej przedsiębiorców – osób fizycznych, w zaleŜności od tego czy prowadzą one
działalność gospodarczą jednoosobowo (samodzielnie), czy teŜ wraz z innymi osobami na
podstawie umowy spółki cywilnej. Utrzymywanie dotychczasowych rozwiązań nie znajduje
uzasadnienia w wymaganiach dotyczących bezpieczeństwa obrotu, jak i konieczności
zapewnienia naleŜytego stopnia ochrony interesów klientów banków. Projekt nowelizacji
powinien ostatecznie rozstrzygnąć ten problem odsyłając do całości przepisów art. 4 USDG.
Tym samym moŜliwe będzie powierzanie czynności w ramach umowy outsourcingu takŜe
wspólnikom spółek cywilnych.
11
Rozszerzenie ustawowego katalogu czynności, których powierzenie do wykonywania
przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu nie wymaga zezwolenia KNF
PROPOZYCJA: Rozszerzenie ustawowego katalogu czynności (art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. a – j
ustawy Prawo bankowe), których powierzenie do wykonywania przedsiębiorcy lub
przedsiębiorcy zagranicznemu nie wymaga zezwolenia KN, o czynności, takie jak: zawieranie
i zmiana umów rachunków rozliczeniowych, rachunków lokat terminowych, rachunków
powierniczych; zawieranie i zmiana umów kredytu i poŜyczki (innych niŜ kredyt konsumencki)
z osobami fizycznymi; zawieranie i zmiana umów kredytu i poŜyczki oraz umów o kartę
płatniczą z mikroprzedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami; emitowanie i przechowywanie
bankowych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych i wykonywanie
innych czynności związanych z emisją i obsługą papierów wartościowych; windykacja
naleŜności banku.
Doświadczenia wynikające ze stosowania w praktyce instytucji outsourcingu bankowego
wskazują, Ŝe katalog czynności mogących być przedmiotem powierzenia jest obecnie zbyt
wąski. Jego rozszerzenie jest zasadne zwłaszcza w stosunku do tych czynności, z którymi nie
wiąŜe się ryzyko dla prawidłowego prowadzenia działalności przez bank, ani zagroŜenie dla
interesów klientów banku.
Proponuje się, aby projektowana nowelizacja art. 6a ust. 1 ustawy Prawo bankowe uzupełniła
ustawowy katalog czynności, których wykonywanie moŜe być powierzone przedsiębiorcy bez
konieczności uzyskania zezwolenia KNF. Uzupełnienie to powinno objąć następujące
czynności:
• zawieranie i zmiana umów rachunków rozliczeniowych - bieŜących i pomocniczych,
rachunków lokat terminowych, rachunków powierniczych (obecnie przedmiot
outsourcingu ograniczony jest do umów rachunków oszczędnościowych, rachunków
oszczędnościowo-rozliczeniowych
oraz
rachunków
terminowych
lokat
oszczędnościowych),
• zawieranie i zmiana umów kredytu i poŜyczki (innych niŜ kredyt konsumencki) z
osobami fizycznymi,
• zawieranie i zmiana umów kredytu i poŜyczki oraz umów o kartę płatniczą z
mikroprzedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej,
• emitowanie i przechowywanie bankowych papierów wartościowych oraz innych
papierów wartościowych i wykonywanie innych czynności związanych z emisją i
obsługą papierów wartościowych,
• windykacja naleŜności banku.
Zakres czynności zamieszczonych w powyŜszym katalogu wynika z potrzeb obrotu i analizy
ryzyka związanego z powierzeniem tych czynności podmiotom zewnętrznym. Trzeba
wskazać, Ŝe zgodnie z danymi UKNF najwięcej składanych w ostatnich latach wniosków o
wydanie zezwolenia na powierzenie czynności, kierowanych do organu nadzoru w trybie art.
6a ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy Prawo bankowe, dotyczyło powierzania:
• pośrednictwa w zakresie czynności bankowych, polegającego na zawieraniu i zmianie
umów rachunków bankowych, innych niŜ wskazane w art. 6a ust. 1 pkt 1 lit a;
• wykonywania w imieniu i na rzecz banku/oddziału instytucji kredytowej, na
podstawie umowy agencyjnej, czynności bankowych polegających na:
- zawieraniu z osobami fizycznymi umów kredytu innego niŜ kredyt konsumencki,
- zawieraniu z przedsiębiorcami umów kredytu,
- zawieraniu z osobami fizycznymi oraz z przedsiębiorstwami umów poŜyczek,
- zmianie umów określonych powyŜej;
12
• pozostałe wnioski dotyczyły udzielenia zezwolenia KNF na:
- wykonywanie przez przedsiębiorców określonych czynności windykacyjnych i
restrukturyzacyjnych w celu spłaty przez dłuŜnika wierzytelności,
- zawieranie umów kredytu z przedsiębiorcami oraz zawieraniu umów dotyczących
prawnych zabezpieczeń spłaty tych kredytów.
Jak wskazał UKNF w latach 2008 – 2009 w oparciu o art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy Prawo
bankowe zostało łącznie wydanych 99 decyzji administracyjnych. W większości przypadków
obejmowały one zezwolenie na powierzenie niektórych z wyŜej wymienionych czynności.
Zasadnym jest zatem stwierdzenie, Ŝe katalog czynności określony w art. 6a ust.1 ustawy
Prawo bankowe jest aktualnie zbyt wąski. Biorąc pod uwagę, Ŝe ryzyko związane z
powierzaniem czynności, których włączenie do katalogu zaproponowano, jest na tyle
ograniczone, iŜ nie uzasadnia reglamentacji zawierania takich umów poprzez konieczność
uzyskania zezwoleń, ze względu na niewspółmierną uciąŜliwość regulacji dla podmiotów
nadzorowanych.
NaleŜy wskazać, Ŝe w celu ograniczenia ryzyka związanego z zawieraniem umów kredytów i
poŜyczek z przedsiębiorcami, zakłada się, Ŝe bez wymogu uzyskania zezwolenia KNF, tego
rodzaju umowy będą mogły być zawierane tylko z mikro- i małymi przedsiębiorcami.
W myśl art. 104 USDG za mikroprzedsiębiorcę uwaŜa się przedsiębiorcę, który w co najmniej
jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1)
zatrudniał średniorocznie mniej niŜ 10 pracowników oraz
2)
osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaŜy towarów, wyrobów i usług oraz
operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy
aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły
równowartości w złotych 2 milionów euro.
Zgodnie z art. 105 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej za małego przedsiębiorcę
uwaŜa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1)
zatrudniał średniorocznie mniej niŜ 50 pracowników oraz
2)
osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaŜy towarów, wyrobów i usług oraz
operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub
sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły
równowartości w złotych 10 milionów euro.
Jednocześnie z rozszerzeniem ustawowego katalogu czynności, które mogą być przedmiotem
powierzenia przez bank, proponuje się doprecyzowanie w przepisach art. 6a ust. 1, Ŝe bank
moŜe powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie w imieniu i
na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności wymienionych w art. 5 i 6 ustawy Prawo
bankowe. Trzeba zauwaŜyć, Ŝe dotychczasowe brzmienie art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy odnosi
się wyłącznie do czynności bankowych (tj. czynności określonych w art. 5 ustawy). NaleŜy
zatem wskazać moŜliwość powierzania przez banki równieŜ innych czynności wchodzących
w zakres działalności bankowej, które nie posiadają statusu czynności bankowych
(określonych w art. 6 ustawy).
Ograniczenie wymogu powierzania przez banki czynności przedsiębiorcom na
podstawie umowy agencyjnej
PROPOZYCJA: Wyłączenie wymogu umowy agencyjnej dla powierzenia przez bank
następujących czynności:
•
emitowanie i przechowywanie bankowych papierów wartościowych oraz innych
papierów wartościowych oraz wykonywanie innych czynności związanych z emisją i
obsługą papierów wartościowych;
13
•
•
windykacja naleŜności banku;
wykonywanie innych czynności po uzyskaniu zezwolenia KNF (z zastrzeŜeniem
uprawnienia KNF do nałoŜenia obowiązku zawarcia umowy agencyjnej dla
powierzenia czynności w zakresie objętym wydanym zezwoleniem).
Przedstawiona propozycja wynika z faktu, iŜ ramy prawne oraz charakter umowy agencyjnej
są nieadekwatne do warunków powierzenia wymienionych wyŜej czynności.
W odniesieniu do czynności związanych z emisją i obsługą bankowych papierów
wartościowych, naleŜy zauwaŜyć, Ŝe mają one przede wszystkim charakter czynności
pomocniczych, mających na celu realizację procesu emitowania bankowych papierów
wartościowych. Są one wykonywane na podstawie umów zlecenia i trudno je uznać za
element pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów albo za zawieranie ich w jego
imieniu. Podobnie windykacja naleŜności bankowych z reguły nie mieści się w ramach
umowy agencyjnej, bowiem przedsiębiorca podejmujący się w imieniu i na rzecz banku
wykonywania czynności windykacyjnych, nie zobowiązuje się, jak stanowi przepis
art. 758 § 1 kodeksu cywilnego, do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów
na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. W
przypadku windykacji realizowanej z wykorzystaniem outsourcingu przedsiębiorstwo
windykacyjne obsługuje wierzytelności wierzyciela, działając w istocie w systemie tzw.
inkaso, prowadząc czynności zmierzające do odzyskania nieuregulowanych naleŜności
wierzyciela. Windykacja prowadzona przez firmę windykacyjną opiera się o zawartą z
wierzycielem umowę o cechach podobnych do umowy zlecenia. W ramach tej umowy
windykator zobowiązuje się do podejmowania czynności zmierzających do odzyskania
wymagalnego zadłuŜenia, zazwyczaj do dokonywania czynności w ramach postępowania
przedsądowego, np. poprzez wysyłkę pism wzywających do zapłaty czy kontaktu
telefonicznego z dłuŜnikiem.
Ramy prawne i charakter umowy agencyjnej nie dla wszystkich kategorii „innych czynności”,
które mogą być przedmiotem powierzenia przez bank po uzyskaniu zezwolenia KNF, są
właściwe (przykładowo wykonywanie czynności autoryzacji kart). Dlatego teŜ, w odniesieniu
do „innych czynności” wymagających zezwolenia KNF, proponuje się odejście od wymogu
umowy agencyjnej. Proponowana zasada nie miałaby jednakŜe charakteru bezwzględnego.
Zgodnie bowiem z załoŜeniami, w decyzji KNF w sprawie zezwolenia będzie mógł być
określony obowiązek zawarcia umowy agencyjnej dla powierzenia przez bank przedsiębiorcy
lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywania czynności w zakresie objętym wydanym
zezwoleniem. KNF przy określaniu obowiązku zawarcia umowy agencyjnej powinien
uwzględniać w szczególności przesłanki, takie jak charakter czynności będących
przedmiotem powierzenia, ryzyko związane z ich powierzeniem przez bank oraz prowadzenie
działalności bankowej w sposób ostroŜny i stabilny.
Powierzenie pozostałych czynności przez bank powinno być nadal dokonywane w formie
umowy agencyjnej. Zasadnicze cechy tego rodzaju umowy zostały przedstawione wcześniej,
w części załoŜeń dotyczącej aktualnego stanu prawnego. NaleŜy wyrazić pogląd, Ŝe umowa ta
w największym stopniu odpowiada potrzebom i specyfice współpracy między outsourcerem,
którym jest bank a insourcerem – przedsiębiorcą lub przedsiębiorcą zagranicznym. Przede
wszystkim jest to umowa obrotu profesjonalnego, której stronami mogą być wyłącznie
przedsiębiorcy i w aspekcie ich wymagań ukształtowany został ustawowy model tego
stosunku obligacyjnego. Ponadto, opiera się ona na załoŜeniu stałości relacji między
kooperantami. Wreszcie, umowa agencyjna zakłada wzajemną lojalność jej stron.
Wymienione cechy zdają się w największej mierze decydować o dopasowaniu tej umowy do
charakteru stosunku prawnego istniejącego miedzy bankiem a podmiotem, któremu powierza
on wykonywanie określonych czynności. Nie bez znaczenia dla bezpieczeństwa prowadzonej
działalności bankowej, jest fakt, iŜ przedmiotowa umowa w znacznej mierze uregulowana
została z wykorzystaniem przepisów o charakterze ius cogens. Bezwzględnie wiąŜący
14
charakter regulacji ustawowej w tym zakresie pozwala zredukować ryzyko wynikające z
nieodpowiedniego ukształtowania stosunków między bankiem a przedsiębiorcą.
Powierzanie przez przedsiębiorcę lub przedsiębiorcę zagranicznego, będącego stroną
umowy zawartej z bankiem, innemu przedsiębiorcy wykonywania określonych
czynności objętych umową outsourcingu (tzw. podoutsourcing)
PROPOZYCJA: Wprowadzenie instytucji podoutsourcingu umoŜliwiającej, po spełnieniu
dodatkowych wymogów, powierzanie przez przedsiębiorcę lub przedsiębiorcę zagranicznego,
będącego stroną umowy zawartej z bankiem, innemu przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy
zagranicznemu wykonywania określonych w umowie z bankiem czynności. Przewiduje się dwa
przypadki dopuszczalności podoutsourcingu. Pierwszy obejmuje powierzenie czynności
słuŜących realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy. Drugi, jednorazowe,
czasowe powierzenie czynności, gdy insourcer nie moŜe ich wykonywać wskutek siły wyŜszej.
Instytucja określana jako podoutsourcing polega na powierzeniu przez insourcera innym
przedsiębiorcom wykonywania czynności stanowiących przedmiot pierwotnej umowy
outsourcingowej, zawartej z bankiem. W projektowanej nowelizacji proponuje się
dopuszczenie podoutsourcingu w ograniczonym zakresie, tak aby zachować przejrzystość
relacji między podmiotami nawiązującymi współpracę mającą na celu realizację określonych
zadań banków. Proponowane zmiany zakładają dopuszczenie podoutsourcingu jedynie w
dwóch przypadkach, które zdefiniują dopuszczalne na gruncie prawa polskiego rodzaje
podoutsourcingu.
Pierwszy przypadek, w jakim dopuszczalne byłoby skorzystanie z tzw. podoutsourcingu, to
powierzenie przez pierwotnego insourcera wykonywania określonych w umowie z bankiem
czynności słuŜących realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy. Tym samym
nie byłoby dopuszczalne przekazanie przez pierwotnego insourcera wykonywania całości
powierzonych funkcji podmiotowi trzeciemu – zasadniczy trzon wykonywanych przez niego
czynności powierzonych przez bank, mający na celu realizowanie głównego świadczenia
wynikającego z umowy, nie podlegałby przekazaniu.
Proponowane rozwiązanie umoŜliwiłoby bardziej elastyczne wykonywanie działalności przez
przedsiębiorcę, któremu bank powierzył czynności do realizacji. Mogłoby mieć praktyczne
znaczenie równieŜ w sytuacji szczególnego obciąŜenia przedsiębiorcy bieŜącymi zadaniami miałby on wówczas moŜliwość skorzystania z „pomocy” podmiotów trzecich. Tym samym
powinno ulec redukcji ryzyko nieterminowego lub niestarannego wykonywania przez
insourcera powierzonych czynności.
NaleŜy wskazać, Ŝe ten rodzaj podoutsourcingu byłby moŜliwy po spełnieniu wymienionych
poniŜej warunków (oprócz wspomnianych wymogów dotyczących zakresu przedmiotowego
dalszego powierzenia):
• moŜliwość dalszego powierzenia (podoutsourcingu) została przewidziana w umowie
outsourcingowej,
• insourcer uzyskał pisemną zgodę banku na dalsze powierzenie,
• dalsze powierzenie zostało dokonane w drodze odrębnej umowy między pierwotnym
insourcerem a przedsiębiorcą lub przedsiębiorcą zagranicznym.
Jednocześnie zakłada się odpowiednie stosowanie właściwych przepisów dotyczących
wykonywania czynności w ramach outsourcingu.
W drugim przypadku podoutsourcing byłby dopuszczalny w sytuacji konieczności
skorzystania przez podmiot, któremu bank powierzył wykonywanie czynności (pierwotny
insourcer), z planu awaryjnego – gdy wskutek wystąpienia siły wyŜszej nie byłby on w stanie
15
wykonywać powierzonych czynności samodzielnie. Dzięki temu zachowana zostanie ciągłość
realizacji funkcji banku, nawet w sytuacji kryzysowej.
Warto wskazać, Ŝe w judykaturze i doktrynie siłę wyŜszą (vis maior) definiuje się w sposób
opisowy przez wskazanie jej zasadniczych cech. Są to:
•
•
•
okoliczności zewnętrzne, na które Ŝadna ze stron stosunku prawnego nie miała
wpływu mimo zachowania naleŜytej staranności,
które to okoliczności ponadto były niemoŜliwe do przewidzenia (tzn. istniał niewielki
stopień prawdopodobieństwa ich pojawienia się) oraz
przy zastosowaniu współczesnej techniki niemoŜliwe było zapobieŜenie szkodliwym
następstwom takich okoliczności, w szczególności w postaci niewykonania lub
nienaleŜytego wykonania zobowiązania (por. G. Bieniek, [w:] Komentarz do kodeksu
cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1, Warszawa 2002, s. 371).
Powierzenie czynności w omawianym trybie mogłoby nastąpić wyłącznie jednorazowo, na
czas niezbędny do usunięcia przyczyny uniemoŜliwiającej wykonywanie czynności przez
pierwotnego insourcera i w sytuacji, gdy umowa pomiędzy bankiem a pierwotnym
insourcerem to przewiduje. Dodatkowo proponuje się, aŜeby bank obowiązany był
zawiadomić KNF, w terminie 14 dni przed zawarciem umowy, o postanowieniu umownym
dopuszczającym podoutsorcing w realizacji planu awaryjnego przez przedsiębiorcę nie
mającego stałego miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium państwa członkowskiego.
Wraz z wprowadzeniem proponowanych regulacji naleŜałoby odpowiednio zmienić przepisy
artykułów 6a-6d obowiązującej ustawy Prawo bankowe.
Przewidywane warunki dopuszczalności podoutsourcingu mają zapewnić wysoką jakość
świadczonych usług outsourcingowych, właściwy nadzór nad wykonywaną działalnością oraz
bezpieczeństwo funkcjonowania samych banków.
Zakaz ograniczenia lub wyłączenia odpowiedzialności outsourcera i insourcera
PROPOZYCJA:
1. Wprowadzenie zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy lub
przedsiębiorcy zagranicznego wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek
niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy podoutsourcingu.
2. Wprowadzenie zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności banku za szkody
wyrządzone klientom wskutek niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy
podoutsourcingu.
Konsekwencją wprowadzenia instytucji podoutsourcingu jest konieczność dokonania
odpowiednich zmian w regulacji dotyczącej odpowiedzialności banku i przedsiębiorcy,
któremu powierzono czynności. Aby zapewnić realizację celów chronionych przez art. 6b
ustawy Prawo bankowe naleŜałoby objąć podwykonawców reŜimem prawnym tego przepisu.
Postuluje się zatem wprowadzenie zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności
przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego wobec banku za szkody wyrządzone
klientom wskutek niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy podoutsourcingu. Tak
samo powinno się ustawowo wyłączyć moŜliwość ograniczenia odpowiedzialności banku za
szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania lub nienaleŜytego wykonania umowy
podoutsourcingu.
16
Ograniczenie obowiązków informacyjnych banku w związku z zawarciem umowy
outsourcingu
PROPOZYCJA: Zastąpienie obowiązku zawiadamiania KNF o zamiarze zawarcia umowy
outsourcingu, wymogiem prowadzenia przez bank ewidencji tego typu umów.
Proponuje się zniesienie dotychczasowego wymogu kaŜdorazowego zawiadamiania przez
bank organu nadzoru, z co najmniej 14 – dniowym wyprzedzeniem, o zamiarze zawarcia
umowy outsourcingu. Wymóg taki nie dotyczyłby takŜe zamiaru zawarcia umów
podoutsourcingu. W miejsce zawiadomienia postuluje się wprowadzenie obowiązku
prowadzenia przez bank ewidencji umów outsourcingu (i podoutsourcingu). Zakres danych
gromadzonych w ramach takiej ewidencji musiałby obejmować przynajmniej dane
identyfikacyjne przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznego, zakres powierzonych
czynności, miejsce ich wykonywania oraz okres obowiązywania umowy.
Obowiązek kaŜdorazowego zawiadamiania o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu wiązał
się z uciąŜliwością i dodatkowymi kosztami nie tylko dla banków, ale takŜe i dla organu
nadzoru. Dotychczasowa praktyka nie ujawniła wymiernych korzyści wynikających z
przedmiotowego obowiązku, doświadczenia wskazały bowiem na brak zagroŜeń w tym
zakresie. Utrzymywanie regulacji, która nie przynosi istotnych korzyści, nie ma zatem
uzasadnienia. Dodatkowo naleŜy wskazać, Ŝe katalog czynności, których powierzenie nie
wymaga notyfikacji, zawarty w art. 6a ust. 1 ustawy Prawo bankowe, został przez
ustawodawcę ukształtowany z uwzględnieniem potencjalnego poziomu ryzyka, jakie moŜe
tworzyć dla banku powierzenie wykonywania czynności podmiotom zewnętrznym.
Projektowana zmiana powinna usprawnić zawieranie umów outsourcingu i prawdopodobnie
zwiększyć zakres ich stosowania.
Z analogicznych względów proponuje się takŜe zniesienie, wynikającego z art. 6c ust. 2
ustawy Prawo bankowe, obowiązku zawiadamiania KNF o kaŜdej zmianie, rozwiązaniu lub
wygaśnięciu umowy outsourcingu. Postuluje się natomiast, ze względów ostroŜnościowych,
zobowiązanie banku do niezwłocznego zawiadamiania KNF o jednorazowym powierzeniu
innemu przedsiębiorcy wykonywania czynności w ramach podoutsourcingu stosowanego w
sytuacji kryzysowej (tj. wystąpienia siły wyŜszej).
Ograniczając znacząco obowiązki notyfikacyjne zakłada się jednocześnie wyraźne wskazanie
w nowelizowanych przepisach niezbędnego dla powierzenia wykonywania czynności
wymogu uwzględnienia w systemie zarządzania ryzykiem banku takŜe ryzyka związanego z
powierzeniem przedsiębiorcy wykonywania czynności. Jakość tego procesu byłaby
weryfikowana przez KNF, która mogłaby Ŝądać przedstawienia przez zarząd banku zasad
zarządzania ryzykiem związanym z outsourcingiem.
Odstąpienie od rozwiązań ustawowych, na podstawie których przedsiębiorcę lub
przedsiębiorcę zagranicznego wykonującego czynności w ramach outsourcingu, uznaje
się z mocy prawa (ex lege) za „posiadającego bliskie powiązania z bankiem”
PROPOZYCJA: Wykreślenie z dotychczasowego art. 6c ust. 7 ustawy Prawo bankowe
postanowienia, zgodnie z
którym przedsiębiorcę lub przedsiębiorcę zagranicznego
wykonującego powierzone przez bank czynności uznaje się za ”posiadającego bliskie
powiązania z bankiem”.
Obowiązujący obecnie przepis art. 6c ust. 7 ustawy Prawo bankowe powoduje określone
prawnie konsekwencje, przede wszystkim objęcie przedsiębiorcy posiadającego bliskie
powiązania z bankiem nadzorem skonsolidowanym. Obecne regulacje naleŜy uznać za zbyt
restrykcyjne i nie uwzględniające rzeczywistego zakresu wykonywanych zadań przez
przedsiębiorcę. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe na ich podstawie jako „posiadający bliskie powiązania z
bankiem” uznawany jest równieŜ przedsiębiorca, któremu bank powierzył wykonywanie
17
jedynie „czynności faktycznych związanych z działalnością bankową” - z wyłączeniem
czynności prawnych (definicja podmiotu ”posiadającego bliskie powiązania z bankiem”
zawarta jest w art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy Prawo bankowe). Takie rozwiązanie nakłada na
uczestników obrotu obowiązki o znacznym stopniu uciąŜliwości, które – jak wykazuje
praktyka – nie są potrzebne dla zapewnienia właściwego poziomu kontroli nad sektorem
bankowym. Dalsze utrzymywanie w przywołanym przepisie dyspozycji uznawania za
podmioty „posiadające bliskie powiązania z bankiem” jednostek, którym bank powierzył
wykonywanie czynności jest nieuzasadnione. Zasadnym jest natomiast utrzymanie w
dotychczasowym katalogu odesłań, zawartym w przepisie art. 6c ust. 7 obowiązującej ustawy
Prawo bankowe, wymogu odpowiedniego stosowania następujących przepisów: art. 136 ust.
3, art. 138 ust. 7, i art. 141h ust. 1, 3 i 4.
PowyŜsze regulacje powinny równieŜ dotyczyć przedsiębiorców lub przedsiębiorców
zagranicznych, którym powierzone zostało wykonywanie czynności w ramach
podoutsourcingu.
Modyfikacja zasad zawarcia przez bank umowy z przedsiębiorcą zagranicznym
(outsourcing zagraniczny)
PROPOZYCJA: Wyłączenie spod rygorów tzw. outsourcingu zagranicznego (art. 6d ustawy
Prawo bankowe) umów przewidujących, Ŝe powierzone czynności będą wykonywane za
granicą, na terytorium państwa będącego członkiem Unii Europejskiej.
Zasadniczym argumentem na rzecz zmiany regulacji art. 6d jest konieczność usunięcia
wątpliwości interpretacyjnych powstających na tle aktualnego brzmienia przepisu art. 6d ust.
1, sugerującego, Ŝe zezwolenia KNF wymaga zawarcie umowy przewidującej, Ŝe powierzane
w ramach outsourcingu czynności mają być wykonywane za granicą - na terytorium państwa
członkowskiego UE. Interpretacja taka była sprzeczna z ustanawiającymi zasady swobody
przedsiębiorczości i świadczenia usług art. 43 i 49 TWE. Propozycja doprecyzowania
brzmienia art. 6d wychodzi naprzeciw tym postulatom, zrównując reŜim prawny powierzania
wykonywania czynności w ramach umów outsourcingowych przedsiębiorcom z siedzibą w
Polsce oraz przedsiębiorcom, którzy wykonywać będą powierzone czynności za granicą, na
terytorium państwa członkowskiego. Na powierzenie wykonywania czynności obu tym
kategoriom podmiotów nie będzie wymagane uzyskanie przez bank zezwolenia KNF, wymóg
taki pozostanie natomiast w przypadku powierzenia przez bank wykonywania czynności
przedsiębiorcom zagranicznym niemającym miejsca stałego zamieszkania lub
nieposiadającym siedziby na terytorium państwa członkowskiego lub gdy powierzone
czynności wykonywane będą poza tym terytorium.
Ponadto, naleŜałoby ujednolicić wymogi odnośnie dokumentów wymaganych dla uzyskania
przez bank zezwolenia na powierzenie wykonywania czynności w drodze outsourcingu,
określając jednakowy ich zakres zarówno w przypadku wniosku o wydanie przez KNF
zezwolenia na powierzenie przez bank wykonywania czynności podmiotowi zagranicznemu,
jak i w przypadku wniosku o wydanie zezwolenia, składanego w trybie art. 6a ust. 1 pkt 1 lit.
k ustawy Prawo bankowe. Do wymaganych dokumentów załączany byłby równieŜ opis zasad
zarządzania ryzykiem związanym z powierzeniem wykonywania czynności w drodze
outsourcingu.
Proponowany wykaz załączanych dokumentów do wniosków o wydanie zezwolenia
obejmowałby:
1) dokumenty dotyczące działalności gospodarczej przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy
zagranicznego, który ma wykonywać powierzone czynności,
2) projekt umowy, o której mowa w art. 6a ust. 1, która ma być zawarta z przedsiębiorcą lub
z przedsiębiorcą zagranicznym,
18
3) plany działania zapewniające ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie
objętym umową,
4) opis rozwiązań technicznych i organizacyjnych, zapewniających bezpieczne i prawidłowe
wykonywanie powierzonych czynności, w szczególności ochronę tajemnicy prawnie
chronionej,
5) opis zasad zarządzania ryzykiem związanym z powierzeniem wykonywania czynności, o
którym mowa w art. 6a.
Zmiany w zakresie regulacji tajemnicy bankowej
PROPOZYCJA: UmoŜliwienie ujawniania przez bank informacji objętych tajemnicą
bankową przedsiębiorcom lub przedsiębiorcom zagranicznym, którym wykonywanie
czynności zostało powierzone w drodze podoutsourcingu, w zakresie niezbędnym do
naleŜytego wykonywania tych czynności.
Propozycja wprowadzenia instytucji podoutsourcingu wymaga dokonania stosowanej zmiany
przepisów dotyczących tajemnicy bankowej. Niezbędne jest podmiotowe rozszerzenie
zastosowania art. 104 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe, tak aby moŜliwe było przekazanie
informacji objętych tajemnicą bankową nie tylko bezpośrednim insourcerom – jak jest
dotychczas – ale i podmiotom, którym wykonywanie czynności zostało powierzone w drodze
podoutsourcingu (obu jego rodzajów). Wydaje się być oczywistym, Ŝe bez dostępu do
określonych informacji objętych tajemnicą bankową podwykonawcy nie będą w stanie
prawidłowo realizować powierzonych im zadań. Zakres ujawnienia takich informacji
powinien być ograniczony, tak jak obecnie, przez kryterium ich niezbędności dla
prawidłowego wykonywania outsourcowanych czynności.
Modyfikacja obowiązku informacyjnego banku w zakresie ujawniania podmiotów,
którym bank powierzył czynności w umowie outsourcingu
PROPOZYCJA: Modyfikacja obowiązku banku ogłaszania informacji o przedsiębiorcach i
przedsiębiorcach zagranicznych, którym powierzył on wykonywanie czynności - o ile przy
wykonywaniu ich uzyskują dostęp do informacji chronionych tajemnicą bankową, tak aby
ogłoszenie nie musiało następować „w miejscu wykonywania czynności”. Dodatkowo
wprowadzenie obowiązku udostępniania przez bank ww. informacji na Ŝądanie klienta.
Przedmiotowe rozwiązania powinny dotyczyć równieŜ informacji o podinsourcerach.
Postuluje się umoŜliwienie ogłaszania przez bank informacji o przedsiębiorcach i
przedsiębiorcach zagranicznych, którym powierzył wykonywanie czynność, o ile przy
wykonywaniu ich uzyskują oni dostęp do informacji chronionych tajemnicą bankową, w
sposób ogólnie dostępny, bez wymogu ogłaszania ich „w miejscu wykonywania czynności”.
Dzięki temu dopuszczalne będzie ogłaszanie przez bank wymaganych informacji na przykład
na stronie internetowej. W ten sposób klienci banku będą mogli bez problemu zidentyfikować
podmiot pośredniczący przy dokonywaniu czynności banku oraz ocenić ryzyko związane z
pośrednictwem tej konkretnej jednostki. Zapewni to zainteresowanym osobom z jednej strony
dostęp do poszukiwanych informacji – częstokroć dogodniejszy niŜ dotychczas, bo nie
wymagający opuszczania miejsca zamieszkania – z drugiej zaś strony wyeliminuje zbędne
obciąŜenie banku (zwłaszcza w sytuacji, gdy współpracuje on w ramach outsourcingu z
wieloma podmiotami jednocześnie). Ponadto, zgodnie z załoŜeniami, na Ŝądanie
zainteresowanej osoby, bank zobowiązany będzie do udostępniania informacji o
przedsiębiorcach i przedsiębiorcach zagranicznych, którzy uzyskują dostęp do informacji
chronionych tajemnicą bankową. Zakładane rozwiązania mają na celu zapewnienie jak
19
najszerszej ochrony interesów klientów banków, w tym osób nie posiadających, czy nie
korzystających z internetu.
Proponowane obowiązki informacyjne powinny obejmować takŜe podmioty współpracujące z
bankami w ramach podoutsourcingu.
3. PRZEWIDYWANY TERMIN WEJŚCIA W śYCIE USTAWY.
Ustawa nowelizacyjna wejdzie w Ŝycie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia. Z uwagi na
to, Ŝe proponowane zmiany obowiązujących przepisów nie wprowadzają rozwiązań, które
wymagałyby podjęcia szczególnych działań dostosowawczych, nie jest konieczne
zapewnienie dłuŜszego vacatio legis.
20
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa i budŜety
jednostek samorządu terytorialnego
W projektowanej ustawie przewiduje się częściowe ograniczenie wymogu uzyskiwania
zezwolenia KNF na powierzenie przedsiębiorcy wykonywania pośrednictwa w zakresie
czynności określonych w art. 5 ustawy Prawa bankowe (czynności bankowych). Uchylenie
wymogu zezwolenia KNF dotyczy tylko wybranych czynności, o które rozszerzony będzie
dotychczasowy katalog dozwolonych czynności zawarty w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy. Trzeba
wskazać, Ŝe wszystkie pozostałe czynności spoza ustawowego katalogu, wymienione w art. 5,
mające istotne znaczenie w działalności bankowej, będą nadal objęte wymogiem uzyskania
zezwolenia KNF.
W projekcie przesądza się jednocześnie o moŜliwości powierzania przez banki wykonywania
pośrednictwa w zakresie czynności określonych w art. 6 ustawy Prawo bankowe, rozszerzając
tym samym zakres dopuszczalnego outsourcingu i wprowadza się dla ww. czynności reŜim
zezwolenia KNF. UmoŜliwienie na gruncie przepisów projektu powierzania przedsiębiorcom
wykonywania równieŜ innych czynności niŜ wymienione w art. 5 ustawy i objęcie ich
wymogiem uzyskiwania zezwolenia KNF rekompensuje zatem ewentualne skutki finansowe
dla budŜetów gmin, tj. zmniejszenie wysokości potencjalnych wpływów z tytułu opłaty
skarbowej, jakiej podlegają zezwolenia KNF.
Przewidziane w projekcie częściowe zniesienie reglamentacji tzw. outsourcingu
zagranicznego, o którym mowa w art. 6d ustawy Prawo bankowe, dotyczy uchylenia wymogu
zezwolenia KNF na zawarcie umowy przewidującej, Ŝe powierzone czynności będą
wykonywane za granicą – na terytorium państwa członkowskiego UE. W tych przypadkach
dalsze utrzymywanie przepisów dopuszczających wymóg zezwolenia KNF byłoby sprzeczne
z ustanawiającymi zasady swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług art. 43 i 49 TWE.
Według danych UKNF w latach 2008 – 2009, na podstawie art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy
Prawo bankowe, zostało wydanych 99 decyzji administracyjnych w sprawie zezwolenia na
powierzenie wykonywania czynności. W 2009 roku w oparciu o przywołaną podstawę
prawną wydanych zostało tylko 17 zezwoleń. Warto dodać, iŜ wydaje się, Ŝe tendencja
malejąca wydawanych zezwoleń będzie nadal utrzymywać się, gdyŜ większość banków
uzyskała juŜ stosowne zezwolenia KNF na wykonywanie outsourcingu czynności
pozostających w obszarze ich zainteresowania.
Według informacji UKNF pobierana kaŜdorazowo opłata skarbowa za wydane zezwolenie
KNF wynosi 82 zł, zgodnie ze stawką określoną w Części III, poz. 44 pkt 2 załącznika do
ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225 poz. 1635 z późn. zm.)
W latach 2008 – 2009 na podstawie art. 6d ust. 1 ustawy Prawo bankowe KNF wydał 51
decyzji administracyjnych w sprawie zezwoleń, przy czym w 2009 roku wydane zostały 24
zezwolenia.
Trzeba zaznaczyć, Ŝe liberalizacja dotychczasowych zasad powierzania czynności
przedsiębiorcom moŜe w konsekwencji przełoŜyć się na zwiększone obroty banków i
przedsiębiorców i skutkować dodatkowymi wpływami z tytułu podatku dochodowego od
osób prawnych, które w określonym zakresie będą równieŜ zasilać budŜety gmin.
Biorąc pod uwagę liczbę wydawanych decyzji administracyjnych KNF w sprawie zezwoleń
dotyczących outsourcingu bankowego i wysokość pobieranej opłaty skarbowej, naleŜy
stwierdzić, iŜ uchwalenie projektowanej ustawy będzie neutralne lub de facto nie będzie mieć
wpływu na sektor finansów publicznych, w tym budŜet państwa i budŜety jednostek
samorządu terytorialnego.
21
Wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w Ŝycie projektowanej ustawy powinno mieć pozytywny wpływ na rynek pracy.
Liberalizacja zasad wykonywania działalności bankowej w formie outsourcingu pozwoli na
większe angaŜowanie do wykonywania czynności zleconych przez banki przedsiębiorców, w
tym wspólników spółek cywilnych. Zwiększenie zakresu realizowanych zadań przez
podmioty zewnętrzne (przedsiębiorców) winno wykreować dodatkowy popyt na rynku pracy.
Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość
Wejście w Ŝycie projektowanej ustawy powinno mieć pozytywny wpływ na konkurencyjność
gospodarki i przedsiębiorczość. UmoŜliwienie powierzania przedsiębiorcom czynności z
zakresu działalności bankowej w większym wymiarze niŜ na gruncie dotychczasowych
przepisów, powinno – co do zasady – skutkować obniŜeniem kosztów prowadzonej
działalności przez bank i w konsekwencji niŜszymi cenami usług bankowych oraz
zwiększeniem dostępności kredytów dla ludności (w tym kredytów i poŜyczek dla
mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców).
Wpływ projektu na sytuację i rozwój regionów
Wejście w Ŝycie projektowanej ustawy nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację i
rozwój regionalny.
Konsultacje społeczne
Projekt w trybie uzgodnień zewnętrznych zostanie przesłana do instytucji rynku finansowego,
w szczególności Związku Banków Polskich, Krajowego Związku Banków Spółdzielczych,
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Giełdy Papierów Wartościowych, Izby Domów
Maklerskich, Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami, Krajowej Izby Biegłych
Rewidentów, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., BondSpot S.A., Polskiego
Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych, Rady Banków Depozytariuszy, Stowarzyszenia
Emitentów Giełdowych.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt zostanie udostępniony na stronach
urzędowego informatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji Publicznej.
Wstępna opinia o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projekt załoŜeń jest zgodny z prawem UE.
22