INFORMACJA DOTYCZĄCA ZACHOROWAŃ NA ODRĘ W EUROPIE

Informacja nt. nowego koronawirusa MERS-CoV dla osób podróżujących w
rejon Półwyspu Arabskiego oraz krajów sąsiadujących
Informacja opracowana na podstawie materiałów WHO, ECDC, CDC z czerwca 2013 r.
Sytuacja epidemiologiczna
 Pierwsze zachorowanie spowodowane przez nowy koronawirus MERS-CoV (Middle East Respiratory










Syndrome Coronavirus) wystąpiło w kwietniu 2012 r. (ostatecznie zostało potwierdzone laboratoryjnie w
czerwcu 2012 r.) u 60-letniego mężczyzny, mieszkańca Arabii Saudyjskiej.
W okresie od kwietnia 2012 r. do 24 czerwca 2013 r. całkowita liczba potwierdzonych laboratoryjnie
przypadków zakażeń nowym koronawirusem MERS-CoV wynosi 70, w tym 39 przypadków
śmiertelnych.
Wszystkie zachorowania mają bezpośredni związek z pobytem w Arabii Saudyjskiej oraz w krajach
sąsiadujących tj. Jordanii, Katarze oraz Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Jak dotąd, większość przypadków dotyczy osób zamieszkujących Półwysep Arabski (Arabii Saudyjskiej,
Kataru, Jordanii oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich).
Przypadki 13 zachorowań wystąpiły również w krajach europejskich (Wielka Brytania, Francja, Włochy,
Niemcy), przy czym 7 przypadków należy uznać za zaimportowane (osoby te uległy zakażeniu podczas
pobytu w krajach Półwyspu Arabskiego i z objawami ciężkiej choroby zostały przetransportowane do
Europy celem leczenia bądź choroba wystąpiła u nich dopiero po powrocie do krajów europejskich). W
Wielkiej Brytanii potwierdzono 4 zachorowania, w Niemczech – 2, we Francji –2, we Włoszech 3.
Jednocześnie pozostałe 6 zachorowań u Europejczyków dotyczy osób, które nie odbywały podróży na
Półwysep Arabski ale miały kontakt z osobami podejrzanymi o zakażenie koronawirusem MERS-CoV.
Zakażenie odnotowano także u 2 osób w Tunezji.
Większość osób chorych to mężczyźni, w wieku 24-99 lat, u których stwierdzano co najmniej jedno
współistniejące schorzenie, mające najprawdopodobniej wpływ (powodujące immunosupresję oraz
dodatkowe powikłania) na przebieg zakażenia nowym koronawirusem MERS-CoV. Zachorowania
dotyczą także kobiet w wieku 2-89 lat, w tym 2-letniej dziewczynki mieszkańcy w Arabii Saudyjskiej.
Zakażenia nowym koronawirusem MERS-CoV w większości przypadków przebiegały z objawami
ciężkich infekcji układu oddechowego, z poprzedzającymi je niespecyficznymi objawami takimi jak
gorączka, kaszel, trudności w oddychaniu, jakkolwiek u pierwszego pacjenta we Francji wystąpiła
niewydolność nerkowa poprzedzona m.in. gorączką oraz biegunką, zaś zapalenie płuc zostało
zidentyfikowane dopiero po wdrożeniu dokładniejszej diagnostyki.
Przypadki zakażeń wystąpiły również wśród pracowników placówek zdrowia w Arabii Saudyjskiej, w
których leczeniu poddawane były osoby podejrzane o zakażenie nowym koronawirusem MERS-CoV.
W związku z powyższym, WHO oraz ECDC potwierdzają, że istnieje prawdopodobieństwo infekcji
szpitalnej oraz przenoszenia się wirusa z człowieka na człowieka przy długim i bliskim kontakcie,
jednakże z uwagi na wciąż prowadzone dochodzenia epidemiologiczne informacje w tym zakresie nie są
dotychczas potwierdzone.
Dostępne dane nie pozwalają również stwierdzić, czy do zakażenia ludzi doszło w wyniku
bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami.
Z powodu niewielkiej liczby przypadków zachorowań spowodowanych MERS-CoV, odnotowanych w
2012 i 2013 roku na świecie, a także w związku z wciąż trwającymi dochodzeniami epidemiologicznymi,
wiedza na temat choroby wywoływanej przez nowego koronawirusa MERS-CoV jest wciąż ograniczona.
1
Koronawirusy są wirusami otoczkowymi RNA z rodziny Coronaviridae. Rodzina ta obejmuje kilka
gatunków wirusów, które mogą zakażać kręgowce (np. psy, koty, bydło, świnie, gryzonie, drób). Znane są
również gatunki koronawirusów patogenne dla człowieka. Są one czynnikami etiologicznymi różnych
zakażeń układu oddechowego, w tym głównie infekcji przeziębieniowych. Okazjonalnie, koronawirusy są
w stanie spowodować poważne zakażenia dróg oddechowych u człowieka. W listopadzie 2002 r. w Chinach
pojawiła się odmiana koronawirusa, która spowodowała epidemię atypowego zapalenia płuc, później
określonego jako SARS (pochodzenie tego wirusa, prawdopodobnie od zwierząt, jak dotąd nie jest
wyjaśnione).
MERS-CoV różni się od innych koronawirusów występujących u ludzi, w tym również od wirusa
SARS. Z dotychczasowych danych wynika, iż nowy szczep pochodzi prawdopodobnie ze źródła
zwierzęcego (wyizolowany od ludzi MERS-CoV wykazuje podobieństwo do koronawirusów występujących
u kilku gatunków europejskich nietoperzy). Dotychczas nie potwierdzono jednak jednoznacznie zarówno
źródła, rezerwuaru jak i drogi szerzenia się zakażenia. Istnieje możliwość, że kluczowym elementem w
szerzeniu się zakażeń wirusem nie odgrywa bezpośrednio źródło (prawdopodobnie nietoperze, lecz nie
udowodniono bezpośredniej transmisji wirusa z tych zwierząt na człowieka), natomiast przypuszcza się, że
rolę może odgrywać wektor, albo środowisko skażone czynnikiem biologicznym.
Obecnie nie ma szczepionki, ani innych specjalnych środków zapobiegających rozprzestrzenianiu się
koronawirusów.
WHO, CDC oraz ECDC nie zalecają wprowadzenia żadnych ograniczeń w ruchu pasażerskim ani
towarowym, jakkolwiek turyści wybierający się w podróż w rejon Półwyspu Arabskiego powinni
świadomie podejmować decyzje w oparciu o wiedzę nt. występujących tam przypadkach zakażeń
nowym koronawirusem MERS-CoV.
Jednocześnie WHO zaleca zachowanie przez personel medyczny czujności w stosunku do pacjentów, którzy
odbywali podróż w rejon Półwyspu Arabskiego oraz krajów sąsiadujących i poddawani są hospitalizacji z
powodów ciężkiej niewydolności oddechowej, jakkolwiek wystąpienie innych objawów nie powinno być
wykluczające.
W celu zmniejszenia ryzyka zakażenia nowym koronawirusem MERS-CoV należy:
- unikać ekspozycji i kontaktu z osobami chorymi,
- stosować zasady higieny osobistej, tj. często myć ręce z użyciem wody i mydła,
- zaopatrzyć się w żel do rąk lub zapas jednorazowych chusteczek nasyconych roztworem alkoholu w
przypadku gdy jesteś w podróży, gdyż warunki podróży rzadko zapewniają możliwość częstego mycia rąk,
- unikać dotykania zanieczyszczonymi rękoma oczu, ust, nosa, gdyż tą drogą najczęściej dochodzi do
zakażenia,
- przestrzegać zasad higieny oddychania (w czasie kaszlu i kichania zakrywaj nos i usta chusteczką
jednorazową, a w przypadku gdy skończyły się chusteczki – kaszl i kichaj w zgięcie łokciowe),
- unikać kontaktu ze zwierzętami oraz ich odchodami,
- zadbać o aktualność wymaganych i zalecanych szczepień ochronnych, w przypadku odbywania podróży
zagranicznej, w szczególności do krajów Półwyspu Arabskiego oraz krajów sąsiadujących,
- w celu uzyskania informacji o zagrożeniach ze strony innych chorób zakaźnych w rejonie Półwyspu
Arabskiego oraz w krajach sąsiadujących należy przed wyjazdem do tych krajów skontaktować się z
lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny chorób tropikalnych, najlepiej nie później niż 4 - 6 tyg.
przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki.,
2
- w razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską, zaś
w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych w ciągu 14 dni po powrocie z ww. rejonów
należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
Szczególne zalecenia obowiązują osoby planujące podróż do Arabii Saudyjskiej w
związku ze zbliżającymi się dwoma pielgrzymkami wyznawców islamu Hadżdż oraz Umra
(13- 18.09.2013 r. oraz 9.07-7.08.2013 r.), informacje dostępne są tutaj:
http://saudiembassy.net/services/hajj_requirements.aspx
http://www.cdc.gov/Features/HajjAndUmrah/
http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2012/chapter-4-select-destinations/hajj-pilgrimage-saudi-arabia
3