Projekt techniczny robót remontowych w zakresie usunięcia szkód

Transkrypt

WIELOBRANŻOWE
WIELOBRANŻOWEPRZEDSIĘBIORSTWO
PRZEDSIĘBIORSTWOUSŁUGOWO-PRODUKCYJNE
USŁUGOWO-PRODUKCYJNE
„MELBUD”
„MELBUD”
SPÓŁKA
SPÓŁKAC.C.
87-100
TORUŃ
87-100 TORUŃUL.
UL.TRAMWAJOWA
TRAMWAJOWA1212
TEL. (0-56)62-36-235, (0-56) 639-47-39 FAX (056)62-35-558 NIP: 956-00-09-024
TEL. (0-56)62-36-235, (0-56) 639-47-39 FAX (056)62-35-558 NIP: 956-00-09-024
Nr konta PKO BP II/O Toruń 13 1020 5011 0000 9202 0013 5475
Nr konta PKO BP II/O Toruń 13 1020 5011 0000 9202 0013 5475
e-mail:
e-mail:[email protected]
[email protected]
1. Nazwa i adres obiektu budowlanego:
„Projekt techniczny robót remontowych w zakresie usunięcia szkód
wynikłych na skutek powodzi w 2011r. na pompowni Mokre
zlokalizowanej na kanale Mokre w km 11+875”
gm. Dąbrowa, powiat Mogilno
2. Nazwa inwestora i jego adres:
Kujawsko – Pomorski Zarząd Melioracji
i Urządzeń Wodnych we Włocławku
ul. Okrzei 74A
87-800 Włocławek
3. Nazwa i adres jednostki projektowania:
WPUP „Melbud” s.c.
ul. Tramwajowa 12
87-100 Toruń
4. Projektant:
Lp.
1
Imię i nazwisko
Jarosław Wysocki
Zakres
opracowania
melioracje
wodne
Specjalność
wodnomelioracyjna
Nr uprawnień
GP.I.7342/55/TO/92
Data
opracowania
sierpień
2012r
Podpis
Egz. nr 4
Projekt techniczny robót remontowych w zakresie usunięcia szkód wynikłych na skutek powodzi w 2011r. na pompowni Mokre
zlokalizowanej na kanale Mokre w km 11+875, gm. Dąbrowa, powiat Mogilno
Spis treści
I. Część opisowa
1. Wiadomości wstępne
1.1 Podstawa opracowania
1.2 Cel i zakres opracowania
1.3 Wykorzystane materiały
1.4 Lokalizacja obiektu
2. Istniejące zagospodarowanie terenu
2.1 Charakterystyka obszaru oddziaływania
2.2 Opis istniejącej infrastruktury technicznej
2.2.1 Wyposażenie technologiczne
2.2.2 Zbiornik wyrównawczy
2.2.3 Wyposażenie komunikacyjne
2.2.4 Wyposażenie kontrolno-pomiarowe
2.3 Zasady pracy pompowni
3. Dane hydrologiczne i hydrauliczne
3.1 Klasa budowli
3.2 Przepływy miarodajne i kontrolne
3.3 Przepustowość budowli, kanału Mokre
4. Wnioski z oględzin w terenie oraz wykonanej analizy gruntoznawczej i obliczeń
hydraulicznych
5. Zakres projektowych prac remontowych
6. Załączniki
II. Część graficzna
III. Informacja do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie
Kujawsko-Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku, ul. Okrzei 74 a, 87-800 Włocławek
2
I. Część opisowa
1. Wiadomości wstępne.
1.1. Podstawa opracowania.
Przedmiotową dokumentację pn. „Projekt techniczny robót remontowych w zakresie
usunięcia szkód wynikłych na skutek powodzi w 2011r. na pompowni Mokre zlokalizowanej na
kanale Mokre w km 11+875, gm. Dąbrowa, powiat Mogilno” wykonało WPUP „Melbud” sp. c.,
87-100 Toruń, ul. Tramwajowa 12, zgodnie z zawartą umową Nr z dnia 27.07.2012r. z KujawskoPomorskim Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych z siedzibą we Włocławku, ul. Okrzei 74 A,
87-800 Włocławek.
1.2. Cel i zakres opracowania.
Opracowanie obejmuje projekt techniczny robót remontowych jakie należy wykonać w celu
usunięcia szkód wyrządzonych przez ostatnią falę powodziową mającą miejsce w m-cach styczeńluty 2011 r. na obiekcie „Pompownia Mokre”. Przedmiotowe roboty nie wymagają pozwolenia
wodnoprawnego a ich wykonawstwo winno być realizowane w trybie zgłoszenia robót do
wojewody (roboty hydrotechniczne).
1.3. Wykorzystane materiały.
Przy wykonywaniu niniejszego projektu wykorzystano następujące opracowanie:
-
Ekspertyza stanu istniejącego pompowni Mokre zlokalizowanej na kanale Mokre w km
11+875, gm. Dąbrowa, powiat Mogilno;
-
Remont i modernizacja stacji pomp Mokre – operat wodnoprawny – wykonany w 2000 r.
przez Gospodarstwo Pomocnicze przy K-PZMiUW we Włocławku;
-
Instrukcja eksploatacji pompowni Mokre – wykonana w 2008 r. przez BT Inowrocław;
-
Kilometraż kanału Mokre wykonany w 1992 r. przez Spółkę z o.o. „Geometr” w
Bydgoszczy;
-
Projekt budowlano-wykonawczy „Remont i modernizacja stacji pomp Mokre – wykonany
w 2000 r. przez Pana inż. Bolesława Janickiego;
-
Projekt techniczny stacji pomp Mokre – wykonany w 1960 r. przez BPWM Warszawa.
1.4 Lokalizacja obiektu.
Dokumentowana stacja pomp usytuowana jest w km 11+875 kanału Mokre zaliczonego
zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17.12.2002 r. do śródlądowych wód
3
powierzchniowych, stanowiących własność publiczną istotnych dla regulacji stosunków wodnych
na potrzeby rolnictwa (woj. kujawsko-pomorskie). Pod względem administracyjnym jest to obręb
Mokre, gmina Dąbrowa Mogileńska, powiat Mogilno, woj. kujawsko-pomorskie. W ewidencji
gruntów teren zajęty pod pompownię, drogę dojazdową, kanał doprowadzający i odprowadzający
oraz plac manewrowy zlokalizowany jest na dz. nr 9/1, 9/8,12/1 i 24 obrębu Mokre, właścicielem
w/w działek jest Skarb Państwa, a zarządzającym Marszałek Województwa kujawskopomorskiego, ANR i K-PZMiUW we Włocławku. Nie zachodzi więc potrzeba uzgodnień na
wejście z projektowanymi robotami.
2. Istniejące zagospodarowanie terenu.
2.1 Charakterystyka obszaru oddziaływania.
Stacja pomp Mokre służy do odprowadzenia wód dopływających ze zlewni hydrologicznej
o powierzchni 855 ha, na której zlokalizowane są zmeliorowane w ramach obiektu „Mokre”
użytki rolne o powierzchni 280 ha, w tym 233 ha gruntów ornych i 47 ha użytków zielonych.
Teren objęty odwodnieniem położony jest w bezodpływowej niecce. Do pompowni wody
kierowane są poprzez dwa rowy R-B i R-C o stosunkowo dużej głębokości przekraczającej
średnio 2 m. Teren polderu położony jest w górnej części zlewni kanału Mokre. Kanał Mokre
uchodzi do jeziora Folusz. Jest to zlewnia rzeki Noteci. Podstawowym jego zadaniem jest
odprowadzenie nadmiaru wód z kompleksu melioracyjnego „Mokre” i poprawa warunków
agrotechnicznych na zmeliorowanym obszarze. Cel ten osiąga się przez eksploatację
melioracyjnej stacji pomp, utrzymującej w okresie wegetacyjnym poziom wody na wylotach
rowów odprowadzających „C” i „B” w strefie rzędnych między maksymalnym
i minimalnym poziomem piętrzenia zbiornika wyrównawczego pompowni do którego uchodzą
wspomniane rowy. Zlewnia stanowi obszar lekko pagórkowaty, obfitujący w wiele
bezodpływowych zagłębień terenowych. Spadki są niewielkie, poprzeczny wynosi J=2,5% o, a
średni w kierunku jeziora Folusz J=1,5%o. Brak większych kompleksów leśnych. Gleby to w
większości bielice właściwe użytkowane jako grunty orne. Roczny opad normalny wynosi Pn=513
mm, średnia roczna temperatura to +7,5oC, okres wegetacyjny trwa 210 dni a pokrywa śnieżna
utrzymuje się 40-60 dni. Zlewnia całkowita kanału Mokre w przekroju 0+000, Fc=82,4 km2.
2.2. Opis istniejącej infrastruktury technicznej.
A Pompownia
a). Budynek jednokondygnacyjny
4
Posadowiony na żelbetowej płycie stropowej komory czerpnej w rzucie 3,76 m x 3,76 m.
Ściany budynku wykonane z cegły, obustronnie tynkowane. Szerokość muru 0,38 m.
Wysokość pomieszczenia 3,45 m. Budynek zadaszony stropodachem prefabrykowanym DMS,
pokrytym papą. Obiekt nie jest przeznaczony na stały pobyt ludzi.
b). Blok pompowni
Blok pompowni stanowi komora czerpna murowana z cegły klinkierowej pełnej o kształcie
kołowym, o średnicy wewnętrznej 3,00 m i grubości ścian 0,5 m. Komora posadowiona jest
bezpośrednio na płycie żelbetowej. Dno komory czerpnej – 97,90 m. Przykrycie komory
stanowi płyta stropowa żelbetowa z otworem montażowym dla pompy głównej oraz włazem
komunikacyjnym pozwalającym wejść do komory czerpnej.
B Wlot do pompowni
Jest to żelbetowa konstrukcja oporowa ze skrzydełkami zakotwionymi,
w profil brzegu kanału. Wlot z komorą czerpną łączy betonowy rurociąg o φ 0,8 m i długości 6,0
m, obetonowany i posadowiony na ławie żelbetowej. Wlot rurociągu jest wzniesiony 0,43 m
powyżej dna komory czerpnej. Po prawej stronie wlotu jest posadowiony na wspornikach pomost
eksploatacyjny dla usytuowania awaryjnego przenośnego agregatu pompowego.
C Wylot z pompowni
Jest to żelbetowa konstrukcja wylotu skrzyniowego o konstrukcji dokowej. Dno i skarpy kanału
do rzędnej 101.50 m n.p.m. przy wylocie umocnione są na długości 6,0 m płytami żelbetowymi o
gr. 12 cm. Zakończeniem umocnienia sztywnego jest narzut z tłucznia kamiennego na
geowłókninie.
2.2.1 Wyposażenie technologiczne
1. Agregaty pompowe
W pompowni zainstalowano jedną pompę główną oraz przewidziano jedną pompę
awaryjną przenośną umieszczaną na pomoście eksploatacyjnym na wlocie do pompowni
1.a) pompa główna (nr fabryczny 76555)
− Typ: pompa śmigłowa 30 P 19-2SL 21/02
− Producent: Warszawska Fabryka Pomp
5
− Wydatek: Q=0,25 m3/s = 900 m3/h
− Wysokość podnoszenia: H=3,0 m
− L1 = 1320 mm
− L2 = 2100 mm
− Silnik typu SKf 180 L4
− Moc N = 22 kW, napięcie U = 380 V
1.b) pompa smarownicza – szt. 1
− Typ: MPS 10-1
− Silnik o mocy Ns = 0,18 kW
1.c) agregat przenośny
− Typ: AM – 3E
− Wydatek: Q = 0,05 – 0,075 m3/s = 180 – 270 m3/h
− Silnik elektryczny typ: Skf 132M-4
2. Rurociąg tłoczny
Rurociąg tłoczny z rur stalowych kołnierzowych i typowych kształtek żeliwnych
kołnierzowych ciśnieniowych o łącznej długości 4,6 m stanowi połączenie pompy z
wylotem. Średnica początkowa rurociągu 300 mm, a końcowa 500 mm. Na rurociągu
zainstalowano:
− zasuwa klinowa odcinająca DN 300 (napęd ręczny, uruchamiana z poziomu stropu
pompowni
− kompensator elastyczny TEGUPLEX DN 300
− zwężka FFR 400/300
− zwężka FFR 400/500
− króciec FF 500-600
− klapa zwrotna DN 500 (na wylocie rurociągu)
3. Rurociąg awaryjny
Rurociąg tłoczny z rur stalowych kołnierzowych o średnicy 219.1 mm i długości 14,0 m
położony poza pompownią. Rurociąg jest
wyposażony w :
− klapa zwrotna DN 200 (na wylocie)
6
− zasuwa klinowa DN 200 (w pobliżu wlotu)
− dwa kołnierze ślepe X-200 (jeden na wlocie rurociągu, drugi na wlocie
pomocniczym)
4. Krata wlotowa
Wlot pompowni wyposażona w kratę stalową z prętów płaskich (60 x 6 mm) o rozstawie
50 mm zabudowaną pod kątem 7 odo pionu. Krata przewidziana do czyszczenia ręcznego.
5. Zamknięcia remontowe
Zamknięcie remontowe na wlocie w postaci belek zakładanych drewnianych,
montowanych ręcznie za pomocą chwytaków do zamknięcia dopływu wody w przypadku
konieczności odwodnienia komory czerpnej pompowni.
6. Urządzenie dźwigowe
Dla celów eksploatacyjnych (przy podnoszeniu pompy) wyposażono pompownię we
wciągarkę łańcuchowa o udźwigu max 2,0 t, typu WRp-2 zamocowaną do I 200.
2.2.2 Zbiornik wyrównawczy
Zbiornik wyrównawczy stanowi zbiornik ziemny przed pompownią o powierzchni Fr = 1256
m2 w strefie warstwy roboczej i Fc = 1620 m 2 w poziomie korony brzegów. Pojemność
warstwy roboczej ok. 502 m3 (przy max. poz. l. w. 99.10 m i min. poz. l. w. 98.70 m),
wspomagany dodatkowo retencją rowów doprowadzających. Maksymalna pojemność
zbiornika wynosi 2157 m3, przy rzędnej dna zbiornika 97.90 i max rzędnej l.w.
99.10 m.
Czas opróżnienia zbiornika wynosi ok. 33 min przy braku dopływu z rowów. W przypadku
wystąpienia dopływu max. z deszczu nawalnego trwającego 90 min. (Q = 547 l/s), przy ciągłej
pracy pompy (załączenie przy rzędnej
99.10 m), woda nie wyjdzie z brzegu zbiornika, ale podtopi niżej położone wyloty drenarskie,
czego efektem będzie niewielkie podtopienie niżej położonych partii terenu, przez okres ok.
120 min po ustaniu opadu. Wynika to z następujących obliczeń:
Dane wyjściowe:
7
− Dopływ max = 0,547 m3/s
− Wydatek pompy = 0,25 m3/s
− Powierzchnia średnia lustra wody – 1500 m2
− Rzędna korony brzegu zbiornika w najniższym punkcie – 100.20
Obliczenia:
Magazynowany dopływ wody w zbiorniku w okresie trwania deszczu nawalnego Qd = (0,547
m3/s – 0,25 m3/s) x 90 x 60 = 1604 m3
Wysokość spiętrzenia h=1604 m3/1500 m2 =1,07 m
Poziom wody w zbiorniku wyniesie:
99.10 + 1,07 = 100.17 m tj. poniżej rzędnej korony zbiornika w najniżej położonym miejscu
Czas opróżnienia nadwyżki wody w zbiorniku (od rzędnej 100.17 do max. poz. piętrzenia
99.10 – t = 1604.0 m3/0,25 m3/s = 6418 s = 107 min. =
1 h 47 min.
Bezpośrednio do zbiornika uchodzą dwa rowy – rów „C” od północnej strony, rzędna dna
98.53 w przekroju wlotowym i rów „B” od zachodniej strony, rzędna dna 98.55 m w przekroju
wlotowym. Do rowów uchodzą liczne wyloty drenarskie z których najniżej założone są na
rzędnych 99.03 m w rowie „C” i 99.09 w rowie „B”.
Ze zbiornika wyrównawczego do pompowni woda doprowadzana jest kanałem o długości 30 m,
szerokości w dnie 2,0 m i nachyleniu skarp 1;1,5. W strefie wlotu skarpy kanału umocnione są
płytami żelbetowymi, drogowymi.
2.2.3 Wyposażenie komunikacyjne
a). pomost roboczy na wlocie
Dla obsługi kraty wlotowej służy kładka robocza o nawierzchni ze stalowych krat
pomostowych ocynkowanych systemu SERRATED o wysokości 40 mm, oparta o dźwigar
nośny i obrzeże krawędzi górnej komory wlotowej.
b). pomost rewizyjny w komorze czerpnej
8
Dla celów kontrolnych i remontowych służy pomost rewizyjny wykonany z krat pomostowych
ocynkowanych systemu SERRATED o wysokości 40 mm ułożony na dźwigarach nośnych
fundamentu pompy.
c). drabina zejściowa do komory czerpni
Drabina stalowa ze stopniami z prętów zbrojeniowych, że żebrowanych o φ
20 mm.
Umożliwia wejście na pomost rewizyjny oraz na dno komory czerpnej.
d). poręcze zabezpieczające
Dla celów bezpieczeństwa na koronie wlotu i wylotu oraz przy schodach terenowych założone
są poręcze z rur stalowych o wysokości 1,0 m.
2.2.4 Wyposażenie kontrolno-pomiarowe
a). Wodowskaz na wlocie (stanowisko górne)
Łata wodowskazowa zainstalowana na prawym brzegu kanału doprowadzającego. Poziom
zera wodowskazu Ho = 98.40 mnpm, długość łaty wodowskazowej 1,60 m
b). Wodowskaz na wylocie (stanowisko dolne)
Łata wodowskazowa zainstalowana na konstrukcji wsporczej wykonanej z ceownika 160
wbitego w dno kanału odprowadzającego powyżej końca konstrukcji wylotu. Poziom zera
wodowskazu Ho = 98.40 mnpm, długość łaty 1,60 m
c). Czujnik pomiaru poziomu wody
W obrębie prawego filara wlotu zamontowany jest ciśnieniowy czujnik pomiaru poziomu
wody w zbiorniku, wykorzystany do sterowania pracą pompy poprzez wykonany układ
automatyki. Czujnik (sonda) wprowadzony jest od góry obudowy, po odkręceniu korka
zaślepiającego. Zawieszony jest na własnej lince nośnej ustalanej w odpowiednim położeniu
pomiarowym.
2.3 Zasady pracy pompowni
Pompownia przeznaczona jest jak podano w punkcie 2.1 do mechanicznego odprowadzenia
nadmiaru wody z kompleksu melioracyjnego „Mokre”.
Poziom lustra wody w zbiorniku wyrównawczym przy którym następuje automatyczne
włączanie i wyłączanie się agregatu pompowego założone są przy rzędnych:
9
− Poziom załączenia – 99.10 m n pm
(odczyt na łacie 0.70 m)
− Poziom wyłączenia – 98.70 m n pm
(odczyt na łacie 0.30 m)
− Poziom tzw. „suchobiegu” – 98.60 m n pm
(odczyt na łacie 0,20 m)
Osiągnięcie poziomu tzw. „suchobiegu” w układzie pracy automatycznej sygnalizowane
jest przez sondę pomiarową sygnałem dźwiękowym oraz wyłączeniem agregatu
pompowego. Poziom tzw. „suchobiegu” wyznacza minimalny poziom pracy pompy w
układzie automatycznym i ręcznym
− Dopuszczalny poziom na kanale odprowadzającym – 101.40 m n pm (odczyt na łacie –
2,0 m)
− Max poziom eksploatacyjny na kanale odprowadzającym –
101.0 m n pm (odczyt na łacie – 1,60 m )
3. Dane hydrologiczne i hydrauliczne.
3.1 Klasa budowli.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20.04.2007 r. w sprawie
warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie,
Załącznik Nr 2 Klasyfikacje głównych budowli hydrotechnicznych przedmiotową budowlę należy
zaliczyć do IV klasy ważności. Wynika stąd, że w ślad za załącznikiem nr 4 jako przepływ
miarodajny należy przyjąć Q3%, zaś kontrolny Q1%. Stosownie do załącznika Nr 6 korona wałów
wstecznych winna być usytuowana 0,5 m ponad stan wody przy przepływie miarodajnym Q3%.
3.2 Przepływy miarodajne i kontrolne.
Wielkości przepływów wielkich prawdopodobnych, miarodajnych dla określenia wielkości
pompowni ustalono w oparciu o „Wytyczne CBSiPBW „Hydroprojekt” Warszawa na podstawie
dopływu jaki daje deszcz nawalny o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1% i p=3% z
uwzględnieniem retencji w zlewni. Poniżej przedstawia się dane wynikowe w przekroju zbiornika
retencyjnego km 11+875, powierzchnia zlewni
F = 8,55 km2
Q1% = 0,540 m3/s
Q3% = 0,439 m3/s
10
Przepływy charakterystyczne
- średni roczny QSW - 0,019 m3/s
- najdłużej trwający QNT – 0,014 m3/s
- biologiczny Qb – 0,003 m3/s
Górna część zlewni kanału Mokre posiada swoją specyfikę. Niewielka zlewnia, w większości
zdrenowana, o reliefie kotlinki bezodpływowej charakteryzuje się zwiększoną prędkością
dopływu, co w latach „mokrych” skutkuje dużą i szybką falą kulminacyjną. W latach „suchych”
woda zanika i ciek „wysycha”. Podstawą ustalenia wydatku pompowni w pierwotnym projekcie
był odpływ jednostkowy w m-cu kwietniu z uwzględnieniem dopływu z drenażu co łącznie
wynosiło Q=274 l/s. Jednym z elementów stacji pomp jest zbiornik wyrównawczy o całkowitej
pojemności Vc=2157,0 m3, w tym pojemność użyteczna Vu=502,0 m3. Biorąc pod uwagę dopływ
o prawdopodobieństwie p=3% Q3%=0,439 m3/s, wielkość retencji użytecznej Vu=502,0 m3 oraz
normalny cykl pracy pompy, wydatek zainstalowanego agregatu pompowego Qn=0,250 m 3/s jest
wystarczający dla deszczy miarodajnych krótkotrwałych, co potwierdziło również dotychczasowa
eksploatacja stacji. Wraz z wydłużaniem się czasu trwania opadów woda górna ulega spiętrzeniu
do H=1,5 m
3.3 Przepustowość budowli, kanału Mokre
Przepustowość kanału Mokre obliczono w oparciu o profil podłużny oraz wybrany przekrój
reprezentatywny P-93 km 11+800.
Dane wyjściowe:
-
przepływ miarodajny Q3% = 0,439 m3/s
-
spadek dna J = 0,14%o
-
szerokość dna b = 1,0 m
-
nachylenie skarp n:s = 1:1,5
-
współczynnik szorstkości n = 0,033
-
napełnienie h = 0,90 m
-
prędkość wody V = 0,47 m/s
-
wzniesienie grobli ponad Q3% = 1,3 m (minimalne h = 0,50 m)
Przepust φ 1,0 m z zastawką, km 11+690 L=12,4 m.
W/w budowla przeprowadza przepływ miarodajny Q3% = 0,439 m3/s przy minimalnym
nadpiętrzeniu h = 0,03 m i prędkości wody V = 0,51 m/s.
11
Przepust φ 0,8 m, km 10+814 L=8,5 m.
Przedmiotowa budowla przeprowadza przepływ miarodajny Q 3% = 0,439 m3/s przy niewielkim
nadpiętrzeniu h = 0,08 m i prędkości wody V = 0,95 m/s.
Wnioski:
1. Kanał odpływowy (kanał Mokre poniżej km 11+875) wraz z istniejącymi budowlami jest
w stanie bezkolizyjnie odprowadzić zainstalowany wydatek pompowni
Q = 0,250 m3/s z zachowaniem wymogów jakie stawia Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 20.04.2007 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny
odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie. Dla 4 klasy budowli przy
przepływie miarodajnym Q3% = 0,439 m3/s wzniesienie rzędnej grobli przy kanale
odpływowym h1≥ 0,50 m.
4. Wnioski z oględzin w terenie oraz wykonanej analizy gruntoznawczej i obliczeń
hydraulicznych
1. Wierzchnia warstwa gruntu o miąższości 2,0-2,7 m, ukształtowana z gruntów
drobnoziarnistych, w której posadowiona jest pompownia wykazuje duże tendencje do
sufozji;
2. Brak skompaktowania budowli powoduje, że nie jest również zachowany warunek
bezpiecznej drogi filtracji;
3. Istniejące, większe od granicznych prędkości filtracji powoduje wymywanie drobnych
cząstek gruntu i ich wynoszenie w obrębie poszuru;
4. Grunt w nasypie wokół pompowni utracił graniczną nośność użytkowania, co jest
bezpośrednią przyczyną utraty stateczności i powstania deformacji i zniszczeń;
5. Zjawisko opisane w pkt. 4 wykazuje tendencje do przenoszenia się w kierunku wlotu co
jest niezwykle groźne dla całości konstrukcji.
6. W okresie stanów powodziowych, na skutek spiętrzenia wody na wlocie H=1,0-1,5 m ma
miejsce filtracja nieustalona, w efekcie której następuje sufozja, zapadanie się powierzchni
gruntu oraz leje przez które wciągany jest grunt z górnych warstw profilu
5. Zakres projektowych prac remontowych
W celu usunięcia skutków powodzi spowodowanych długotrwałymi deszczami nawalnymi
przewidziano następujący zakres robót naprawczych – remontowych:
12
1. Rozebranie istniejących nawierzchni utwardzonych, płotu, schodów oraz nasypu wraz
z ich odtworzeniem.
Dla właściwego wykonania nasypu wraz z rdzeniem uszczelniającym należy:
- rozebrać istniejący płot z siatki o długości L=44,0 m z dwoma furtkami i bramą wjazdową
- rozebrać istniejące schody betonowe
- rozebrać nawierzchnie utwardzone; polbruk – 81,4 m 2, płyta typ Krata – 91,0 m 2, istniejący
nasyp do rzędnej 99.30 m npm w zakresie pokazanym na rys. nr 3 V=338,1 m 3. Założono, że
wymyciu (sufozji) uległo ca 10-15% gruntu w związku z czym doliczając objętość rdzenia
V=39,2 m3, gruntu wystarczy na odbudowę nasypu w pierwotnych parametrach. Wszystkie
wyżej wymienione elementy budowli przewidziano do odbudowy.
2. Rdzeń uszczelniający z gliny.
Ze względu na istniejące uzbrojenie podziemne (rurociąg dosyłowy φ 80,0 cm)zaistniała
konieczność lokalizacji ścianki szczelnej pomiędzy budynkiem i wylotem pompowni.
Spowodowało to potrzebę uszczelnienia nasypu od strony ciśnienia hydrostatycznego
wywołanego okresowym spiętrzeniem wody na wlocie. W tym celu przewidziano ekran
szczelny z gliny o przekroju trapezowym o szerokości korony b=1,0 m, wysokości h=2,0 m i
nachyleniu skarpy odwodnej n:s=1:1. Długość rdzenia L=9,80 m, objętość V=39,2 m 3.
Zakupiony materiał (glina) nie powinien zawierać:
- części organicznych w ilości przekraczającej 3%
- część rozpuszczalnych w ilości przekraczającej 6% (soli)
- kamieni mniej niż 10% frakcji iłowej lub mniej niż 40% frakcji drobnej (iłowej i pyłowej)
Wilgotność w przedziale – 1% do +3% Wopt. Zarówno rdzeń jak i nasyp należy sypać
warstwami o grubości 30 cm. Ze względu na IV klasę budowli wymagany wskaźnik
zagęszczenia wynosi Js≥0,92. Rdzeń należy budować jednocześnie z całym nasypem.
Pozostałe szczegółowe warunki techniczne wykonania i odbioru znajdują się w specyfikacji.
3. Odbudowa nasypu.
Jak wykazały badania geotechniczne istniejący nasyp zbudowany jest z gruntów sypkich
głownie z piasków średnich i piasków gliniastych. W związku z powyższym dla IV klasy
budowli wymagany stopień zagęszczenia ID≥0,70. Grubość warstwy 0,30 m (taka sama jak
rdzenia). Każda warstwa nasypu oraz rdzenia winna być poddana przynajmniej jednej próbie
dla kontroli uziarnienia i zagęszczenia. Pozostałe szczegółowe warunki techniczne wykonania
i odbioru znajdują się w specyfikacji.
13
4. Ścianka szczelna stalowa GZ-4.
W celu przecięcia ustalonych dróg filtracji, które powodują wymycie gruntu w okolicy wylotu
pompowni zaprojektowano ściankę szczelną o głębokości h=6,0 m i szerokości b=12,5 m. Dla
wykonania jej potrzebny jest demontaż rurociągu stalowego dn=300 mm łączonego na
kołnierz. Przed zabiciem ścianki w pionie rurociągu na wysokości jego rzędnej posadowienia
wyciąć w niej otwór o średnicy d=310 mm. Po zabiciu ścianki ponownie zamontować w/w
rurociąg stalowy. Pozostałe szczegółowe warunki techniczne wykonania i odbioru znajdują się
w specyfikacji.
5. Rozbiórka istniejącego, zniszczonego ubezpieczenia płytami betonowymi na poszurze
budowli.
Na wylocie budowli istnieje sztywne ubezpieczenie dna i skarp rowu płytami betonowymi.
Przekroczony został ich stan graniczny użytkowania w związku z czym przeznaczono je do
rozbiórki. Objętość betonu V=12,6 m3.
6. Wykonanie ubezpieczenia wylotu budowli narzutem kamiennym w płotkach.
W miejsce zniszczonego ubezpieczenia sztywnego wylotu pompowni przewidziano do
wykonania ubezpieczenie elastyczne, mało wrażliwe na lokalne różnice w osiadaniu gruntu w
przekroju poprzecznym rowu. Będzie to narzut kamienny o grubości 0,3 m w płotkach 1,0 x
1,0 m. Powyżej narzutu jako ubezpieczenie zaprojektowano biomatę. Powierzchnia narzutu
F=63,1 m2.
7. Pozostałe roboty remontowe.
W zakres niniejszych robót naprawczo-remontowych wchodzą następujące drobne prace:
- zakup i montaż tablicy informacyjnej
- zakup 3 szt. kłódek do bram wejściowych
- naprawa barierki stalowej na wlocie
- zakup i montaż łaty wodowskazowej na wlocie
- naprawa automatycznego sterowania pompowni
6. Załączniki
14
II. Część graficzna
1. Mapa poglądowa urządzeń melioracyjnych w skali 1:5000
2. Projekt zagospodarowania terenu w skali 1: 500
3. Projekt zagospodarowania terenu w bezpośrednim sąsiedztwie budynku pompowni w skali
1: 100
4. Projekt techniczny ubezpieczenia wylotu pompowni w skali 1:50
5. Rysunki technologiczne pompowni Mokre – przekroje, rzut z góry w skali 1:50
15
III. Informacja do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 roku w
sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie, oraz planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, kierownik budowy zobowiązany jest sporządzić Plan
Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia. W dokumencie tym należy zwrócić szczególną uwagę na
koordynację działań zapewniających przestrzeganie zasad dotyczących bezpieczeństwa pracy i
ochrony zdrowia podczas wykonywania robót budowlanych i zapobieganie zagrożeniom
wynikającym z występowania robót o zwiększonym niebezpieczeństwie, oraz na podejmowanie, ze
względu na bezpieczeństwo, niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom
nieupoważnionym.
Przewidywany zakres robót
Przedmiotowe zadanie obejmuje:
1). Rozbiórka nasypu nawierzchni utwardzonych, schodów, płotu wraz z odbudową
2). Wykonanie nasypu z rdzeniem uszczelniającym
3). Wykonanie stalowej ścianki szczelnej
4). Rozbiórka sztywnego ubezpieczenia z płyt betonowych
5). Wykonanie ubezpieczenia z narzutu kamiennego w płotkach
6). Drobne roboty naprawcze i konserwacyjne
Wykaz istniejących obiektów budowlanych
W skład obiektu wchodzą:
- pompownia melioracyjna wraz z budynkiem obsługi, wlotem i wylotem;
- droga dojazdowa i powierzchnie utwardzone;
- trafostacja;
- infrastruktura techniczna;
Spodziewane zagrożenia mogące wystąpić pod czas realizacji obiektu:
- zagrożenie spowodowane pracami na wysokościach - upadek;
- zagrożenie spowodowane robotami ziemnymi – zasypanie, obsunięcie skarpy wykopu;
- zagrożenie porażeniem prądem;
- zagrożenie zapyleniem – rozbiórki elementów betonowych;
- ogólne zagrożenia związane z używaniem narzędzi mechanicznych i sprzętu budowlanego;
16
Informacja o przepisach dotyczących BHP niektórych składowych procesu budowy, przy
których mogą wystąpić zagrożenia dla ludzi podczas realizacji robót związanych z
inwestycją.
1. Transport i składowanie materiałów budowlanych
Zapewnienie bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac transportowych na terenie budowy
wymaga przede wszystkim spełnienia wymagań, jakie obowiązują przy eksploatacji stosowanych
w tym celu maszyn i urządzeń. Niezależnie od tego powinny być spełnione następujące
wymagania.
Podczas mechanicznego załadunku i rozładunku materiałów budowlanych, ziemi itp.
przemieszczanie ich bezpośrednio nad ludźmi oraz nad kabina kierowcy jest zabronione.
Drogi dojazdowe powinny posiadać utwardzona nawierzchnie i oznakowanie zgodne z
przepisami o ruchu na drogach publicznych. drogi i ciągi piesze na placu budowy powinny być
utrzymane we właściwym stanie technicznym. Nie wolno na nich składować materiałów, sprzętu
lub innych przedmiotów. Szerokość dróg komunikacyjnych powinna być dostosowana do
używanych środków transportowych i nasilenia ruchu. jeżeli w związku z wykonywanymi
robotami został zamknięty przejazd dla pojazdów, miejsce to należy oznakować zgodnie z
przepisami o ruchu na drogach publicznych. Masa ładunku przemieszczanego na taczce, łącznie z
masą taczki, nie może przekraczać: 100 kg – po twardej nawierzchni i 75 kg – po nawierzchni
nieutwardzonej. Niedopuszczalne jest przemieszczanie ładunku na taczce po pochylniach
większych niż 8% oraz na odległość przekraczającą 200 m.
Na placu budowy powinny być wyznaczone miejsca do składowania materiałów.
Zabronione jest urządzenie stanowisk pracy, składowisk materiałów i elementów budowlanych
lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod liniami napowietrznymi lub w odległości
bliższej (licząc w poziomie) od skrajnych przewodów niż:
2m
- dla linii nn
5m
- dla linii wn do 15 kV
10 m - dla linii wn do 30 kV
15 m - dla linii wn powyżej 30 kV
Składowiska materiałów budowlanych i urządzeń technicznych powinny być wykonane w sposób
zabezpieczający przed możliwością wywrócenia, zsunięcia lub rozsunięcia się składowanych
materiałów i elementów.
Opieranie składowanych materiałów i elementów o płoty, słupy linii napowietrznych,
budynki wznoszone lub tymczasowe jest zabronione.
17
Przy składowaniu materiałów odległość stosów nie powinna być mniejsza niż:
0,75 m – od ogrodzenia i zabudowań,
1,50 m – od zewnętrznej główki szyny kolejowej,
5,00 m – od stałego stanowiska pracy
Między stosami, pryzmami lub pojedynczymi elementami należy pozostawić przejścia o
szerokości co najmniej 1 m oraz przejazdy o szerokości odpowiadającej gabarytowi naładowanych
środków transportowych i powiększonej:
1) o 2 m przy ruchu jednokierunkowym i o 3 m przy ruchu dwukierunkowym środków
poruszanych siłą mechaniczną,
2) o 0,6 m przy ruchu jednokierunkowym oraz 0,9 m przy ruchu dwukierunkowym środków
poruszanych przy pomocy siły ludzkiej.
Materiały powinny być składowane w miejscu wyrównanym do poziomu. Materiały
drobnicowe powinny być ułożone w stosy wysokości nie większej niż 2 m, dostosowane do
rodzaju i wytrzymałości tych materiałów. Stosy materiałów workowych powinny być układane
krzyżowo i nie przekraczać 10 warstw. Wyciąganie materiałów z dolnych warstw stosów oraz
podkopywanie zwałów materiałów sypkich jest zabronione. Wchodzenie i schodzenia ze stosu
powinno odbywać się przy użyciu drabin (schodni).
Drabiny nie mogą posiadać żadnych uszkodzeń. Powinny być używane wyłącznie zgodnie
z ich przeznaczeniem i cechami konstrukcyjnymi oraz posiadać certyfikat i oznakowanie znakiem
bezpieczeństwa „B”. Jeżeli drabina musi być ustawiona przed zamkniętymi drzwiami, drzwi te
należy bezwzględnie zamknąć na klucz od strony ustawionej drabiny.
Dopuszczalne nachylenie zjazdów na placu budowy w linii prostej, przeznaczonych do ruchu
kołowego, nie powinno przekraczać 15%, a przy zakrętach – 12% , nachylenie pochylni
przeznaczonych do przenoszenia ciężarów nie powinno być większe niż 10%.
Na budowie szczególną uwagę należy również przywiązywać do właściwej organizacji
ręcznych prac transportowych, w tym stosowanych metod pracy.
Przy ręcznym przemieszczaniu przedmiotów – tam gdzie jest to możliwe – należy zapewnić sprzęt
pomocniczy odpowiednio dobrany do ich wielkości, masy i rodzaju, zapewniający bezpieczne i
dogodne wykonywanie pracy. Przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola
widzenia pracownika.
Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie przedmiotów poza pomieszczenia, schody,
korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów, jeżeli stwarza to
zagrożenie wypadkowe. ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny być
18
zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów. Masa przedmiotów przenoszonych
przez jednego pracownika nie może przekraczać:
1) 30 kg – przy pracy stałej,
2) 50 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na
wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.
Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno
odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie
przekraczająca:
3) 25 kg – przy pracy stałej,
4) 42 kg – przy pracy dorywczej
Niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie przedmiotów o masie przekraczającej
500 kg.
Dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej
nawierzchni nie może przekraczać 450 kg na pracownika, łącznie z masą wózka. Przy
przemieszczaniu ładunku na wózku po pochylniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z
masą wózka, nie może przekraczać 350 kg. Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie
ładunków na wózkach po pochyleniach powierzchni większych niż 8% oraz na odległość większą
niż 200 m. Wózki powinny zapewniać stabilność przy załadunku i rozładunku.
Wózki przemieszczane na szynach oraz wózki kołowe przemieszczane na pochyleniach powinny
posiadać sprawnie działające hamulce.
Sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach i taczkach powinien zapewniać
stabilność podczas przemieszczania. Przedmioty przewożone na wózkach nie powinny wystawać
poza obrys wózka i przesłaniać pola widzenia. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest
przewożenie przedmiotów w warunkach niespełnienia tych wymagań, o ile praca odbywa się pod
nadzorem zapewniającym bezpieczne jej wykonanie.
Drabina przystawna powinna być oparta w taki sposób, aby kąt jej nachylenia wynosił od 65 o
do 75o. Niedopuszczalne jest wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej.
Zabronione jest stosowanie drabin jako drogi stałego transportu, a także do przenoszenia
ciężarów o masie powyżej 10 kg. drabiny wolno ustawiać wyłącznie na stabilnym podłożu.
Zabronione jest opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, obiekty lekkie,
wywrotne albo stosy materiałów, nie zapewniające stabilności drabiny.
19
2. Prace ziemne
Roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu, określającego położenie
instalacji i urządzeń podziemnych, mogących znaleźć się w zasięgu prowadzonych robót.
1. Wykonywanie robót ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie sieci jak: elektroenergetyczne,
gazowe, telekomunikacyjne, ciepłownicze, wodociągowe i kanalizacyjne powinno być
poprzedzone określeniem przez kierownika budowy bezpiecznej odległości, w jakiej mogą być
one wykonywane od istniejącej sieci i sposobu wykonywania tych robót.
2. Bezpieczną odległość wykonywania robót, o których mowa w ust.1, ustala kierownik budowy
w porozumieniu z właściwą jednostką, w której zarządzie lub użytkowaniu znajdują się te
instalacje. Miejsca tych robót należy oznakować napisami ostrzegawczymi i ogrodzić.
3. W czasie wykonywania robót ziemnych miejsca niebezpieczne należy ogrodzić i umieścić
napisy ostrzegawcze.
4. Prowadzenie robót ziemnych w pobliżu instalacji podziemnych, a także głębienie wykopów
poszukiwawczych powinno odbywać się ręcznie.
W czasie wykonywania wykopów w miejscach dostępnych dla osób niezatrudnionych przy
tych robotach należy wokół wykopów pozostawionych na czas zmroku i w nocy ustawić
balustrady, zaopatrzone w światło ostrzegawcze koloru czerwonego. Poręcze balustrad, o których
mowa powyżej powinny znajdować się na wysokości 1,1 m nad terenem i w odległości nie
mniejszej niż 1 m od krawędzi wykopu. Niezależnie od ustawienia balustrad, w przypadkach
uzasadnionych względami bezpieczeństwa wykop należy szczelnie przykryć, w sposób
uniemożliwiający wpadnięcie do wykopu.
Jeżeli teren, na którym są wykonywane roboty ziemne, nie może być ogrodzony,
wykonawca robót powinien zapewnić stały dozór.
Wykopy o ścianach pionowych nieumocnionych, bez rozparcia lub podparcia, mogą być
wykonywane tylko do głębokości 1m w gruntach zwartych, w przypadku gdy teren przy wykopie
nie jest obciążony w pasie o szerokości równej głębokości wykopu. Wykopy bez umocnień, o
głębokości większej niż 1m, lecz nie większej niż 2m, można wykonywać, jeżeli pozwalają na to
wyniki badań gruntu i dokumentacja geologiczno-inżynierska. Zabezpieczenie ażurowe ścian
wykopów można stosować tylko w gruntach zwartych. Stosowanie zabezpieczenia ażurowego
ścian wykopów w okresie zimowym jest zabronione. Niedopuszczalne jest używanie elementów
obudowy wykopu niezgodnie z przeznaczenie.
W czasie wykonywania wykopów ze skarpami o bezpiecznym zachyleniu, zgodnym z przepisami
odrębnymi należy:
20
1. w pasie terenu przylegającego do górnej krawędzi skarpy, na szerokości równej trzykrotnie
głębokości wykopu, wykonać spadki umożliwiające łatwy odpływ wód opadowych w
kierunku od wykopu.
2. likwidować naruszenie struktury gruntu skarpy, usuwając naruszony grunt, z zachowaniem
bezpiecznego nachylenia w każdym punkcie skarpy
3. sprawdzać stan skarpy po deszczu, mrozie lub po dłuższej przerwie w pracy.
W czasie wykonywania koparka wykopów wąskoprzestrzennych należy wykonywać obudowę
wyłącznie z zabezpieczonej części wykopu lub zastosować obudowę prefabrykowaną, z użyciem
wcześniej przewidzianych urządzeń mechanicznych.
Jeżeli wykop osiągnie głębokość większą niż 1m od poziomu terenu, należy wykonać zejście
(wejście) do wykopu. Odległość pomiędzy zejściami (wejściami) do wykopu nie powinna
przekraczać 20m. Wchodzenie do wykopu i wychodzenie po rozporach oraz przemieszczanie osób
urządzeniami służącymi do wydobywania urobku jest zabronione.
3. Prace na wysokościach
Do robót szczególnie niebezpiecznych należą prace na wysokościach. Pracą na wysokości jest
praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad
poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni,
niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje jeżeli powierzchnia ta:
-
osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub
ściankami z oknami oszklonymi,
-
wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed
upadkiem z wysokości.
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub
ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących
jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych
umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m.
Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka
lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. jeżeli ze
względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest
niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z
wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.
21
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający
pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.
Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nie
przeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi nie
wymagających od pracownika wychylenia się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo
przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić,
aby:
-
drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed
nie przewidzianą zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na
przewidywane obciążenie,
-
pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
•
powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i
niezbędnych materiałów,
•
podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów
konstrukcyjnych pomostu,
•
w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o
wielkości dopuszczalnego obciążenia.
Rusztowania budowlane powinny:
1) posiadać pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla zatrudnionych oraz składowania
narzędzi i niezbędnej ilości materiałów,
2) posiadać konstrukcje dostosowaną do przeniesienia działających obciążeń,
3) zapewniać bezpieczną komunikację pionową i swobodny dostęp do stanowisk pracy,
4) stwarzać możliwość wykonywania pracy w pozycji nie powodującej nadmiernego wysiłku,
5) posiadać instalacje odgromową, jeżeli są wykonane z rur stalowych,
Rusztowania typowe powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami norm.
Rusztowania nietypowe powinny być wykonane zgodnie z projektem.
Rusztowania inwentaryzowane powinny być zaopatrzone w atest wytwórni, a ich montaż
powinien być dokonywany zgodnie z instrukcją producenta.
Zabronione jest ustawianie i rozbieranie rusztowań:
o zmroku, jeżeli nie zapewniono oświetlenia dającego dobrą widoczność, a w czasie gęstej
mgły, opadów deszczu i śniegu oraz gołoledzi, podczas burzy i wiatru o szybkości
przekraczającej 10 m/sek.
22
Użytkowanie rusztowania dopuszczalnie jest po dokonaniu jego odbioru przez nadzór
techniczny, potwierdzonego zapisem w dzienniku budowy. Na rusztowaniu powinna być
wywieszona tablica informująca o dopuszczalnej wielkości obciążenia pomostów.
Obciążenie pomostów rusztowań materiałami ponad ustaloną ich nośność i gromadzenie się
pracowników na pomostach jest zabronione. Rusztowania powinny być sprawdzone okresowo, a
ponadto po silnym wietrze, opadach atmosferycznych i przerwach roboczych dłuższych niż 10
dni. W czasie burzy i przy wietrze o szybkości większej niż 10 m/sek.
Prace na rusztowaniu wiszącym należy przerwać, a pomost opuścić do najniższego położenia i
zabezpieczyć przed ruchami wahadłowymi.
Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach
budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań, oraz przy pracach na
drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi
należy w szczególności:
1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają
być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenia oraz
zabezpieczenie przed nie przewidywaną zmianą położenia, a także stan techniczny stałych
elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa.
2) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac,
sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką
bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z
pasem biodrowym (do prac w podparciu – na słupach, masztach itp.),
3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na
wysokości.
Wymagania powyższe dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach,
podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się
poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej
pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości.
4. Prace rozbiórkowe
Prace rozbiórkowe przeprowadzone są na podstawie dokumentacji projektowej.
Teren,
na którym prowadzone są prace rozbiórkowe jest ogrodzony i oznakowany tablicami
ostrzegawczymi. przed rozpoczęciem robót należy odłączyć obiekt od sieci elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej, wodociągowej i kanalizacyjnej. Prace rozbiórkowe będą wstrzymane w
23
przypadku, gdy prędkość wiatru przekracza 10 m/s. W czasie prowadzenia robót rozbiórkowych
zabrania się przebywania osób na niżej położonych kondygnacjach. Do usuwania gruzu w czasie
robót rozbiórkowych stosuje się rynny zasypowe, posiadające zabezpieczenia przed wypadaniem
gruzu. Prace rozbiórkowe prowadzić pod nadzorem kierownika budowy.
5. Roboty zbrojarskie i betoniarskie
Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny być ustawione w pomieszczeniach lub
pod wiatami. Stanowiska pracy zbrojarzy, znajdujące sie po obu stronach stołu, należy oddzielić
umieszczoną nad stołem siatką o wysokości 1m i o oczach nie większych niż 20mm. Stoły
warsztatowe do przygotowania zbrojenia powinny mieć stabilna konstrukcję i być przytwierdzone
do podłoża. Miejsca pracy przy stołach zbrojarskich i stanowiskach obsługo maszyn powinny być
wyposażone w pomosty drewniane lub wykonane z innych materiałów o właściwościach
termoizolacyjnych.
Pręty
zbrojeniowe
w
czasie
transportu
powinny
być
zabezpieczone
przed
przemieszczeniem się w kierunku poprzecznym i podłużnym.. Poszczególne rodzaje elementów
zbrojenia i kształtowników stalowych powinny być składowane oddzielnie,, na wyrównanym i
odwodnionym podłożu albo na pokładach.
chodzenie po ułożonych elementach zbrojenia jest zabronione !
Elementy zbrojenia, przenoszone za pomocą żurawi, powinny być zawieszone stabilnie i
zabezpieczone przed wysunięciem się.
zabronione jest:
1. przechodzenie do transportowanego zbrojenia, znajdującego się w położeniu wyższym niż
0,5. ponad miejscem ułożenia
2. chwytanie rękami za skrajne elementy zbrojenia układanego w formy
3. rzucanie elementów zbrojenia
Wprowadzenie do prościarki pręta ze zwoju jest dopuszczalne jedynie przed jej
uruchomieniem. W czasie cięcia prętów zbrojeniowych nożycami ręcznymi pręt ciety należy
oprzeć obustronnie na kozłach lub na stole zbrojarskim. Ciecie prętów zbrojeniowych o średnicy
większej niż 20mm nożycami ręcznymi jest zabronione. W czasie przecinania mechanicznego
prętów zbrojeniowych chwytanie ręką prętów w odległości mniejszej niż 0,5m od urządzenia
tnącego jest zabronione. Pręty o średnicy większej niż 20mm należy odgiąć wyłącznie za pomocą
24
urządzeń mechanicznych, a zakładanie zbrojenia, przestawianie odbojnic lub trzpieni przy gięciu
stali na mechanicznej giętarce jest dopuszczalne wyłącznie przy unieruchomionej tarczy giętarki.
W czasie oddawania do mieszanki betonowej środków chemicznych roztwór należy
przygotować w wydzielonych naczyniach i w wyznaczonych miejscach, a osoby zatrudnione przy
rozcieńczaniu środków chemicznych powinny być zaopatrzone w środki ochrony indywidualnej.
Pojemniki do transportu mieszanki betonowej powinny być zabezpieczone przed przypadkowym
wylaniem mieszanki oraz wyposażone w klapy łatwo otwieralne. Opróżnienie pojemnika z
mieszanki betonowej powinno odbywać sie stopniowo i równomiernie, aby nie dopuścić do
przeciążenia deskowania. Wylewanie mieszanki betonowej w deskowanie z wysokości większej
niż 1m jest zabronione.
Przy dostawie masy betonowej pojazdem punkt zsypu powinien być wyposażony w
odbojnice zabezpieczające pojazd przed stoczeniem się.
Formy do produkcji elementów prefabrykowanych o masie większej niż 50 kg powinny
być przemieszczane za pomocą urządzeń mechanicznych. W czasie podnoszenia elementu
prefabrykowanego należy sprawdzić dynamometrem masę elementu zawieszonego na haku
dźwigu oraz stwierdzić, czy nie nastąpiło przyssanie lub przyczepienie sie powierzchni elementu
do formy. W przypadku odczytywania wskazań dynamometru na ziemi odczytujący pracownik
nie powinien znajdować się bliżej krawędzi formy niż 1,5m. Jeżeli strzałka dynamometru dojdzie
do granicy nominalnego dźwigu, a element nie zostanie podniesiony, należy natychmiast
wstrzymać dalsze podnoszenie. Ponowne podnoszenie może nastąpić po odspojeniu elementu od
powierzchni formy.
6. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne
Instalacje rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy powinny być zaprojektowane i
wykonane oraz utrzymywane i użytkowane w taki sposób, aby nie stanowiły zagrożenia
pożarowego lub wybuchowego, a także chroniły w dostatecznym stopniu pracowników przed
porażeniem prądem elektrycznym. Projekt, konstrukcje i wybór materiałów oraz urządzeń
ochronnych instalacji, o której mowa w ust.1, należy dostosować do typu, rodzaju i mocy
rozdzielanej energii, warunków wewnętrznych oraz poziomu kalifikacji osób mających dostęp do
instalacji. Roboty związane z podłączaniem, sprawdzaniem, konserwacją i naprawą instalacji i
urządzeń elektrycznych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie
uprawnienia.
Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub
maszyn
i
urządzeń
budowlanych
bezpośrednio
pod
napowietrznymi
liniami
25
elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej
niż:
1. 3m – dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1kV
2. 5m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1kV, lecz nie przekraczającym 15kV
3. 10m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15kV, lecz nieprzekraczającym 30kV
4. 15m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30kV, lecz nieprzekraczającym 110kV
5. 30m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110kV
Przy wykonywaniu robót budowlanych przy użyciu maszyn lub innych urządzeń
technicznych, bezpośrednio pod linia wysokiego napięcia, należy uzgodnić bezpieczne warunki
pracy z jej użytkownikiem. Żurawie samojezdne, koparki i inne urządzenia ruchome, które mogą
zbliżać
się
na
niebezpieczna
odległość
na
napowietrznych
lub
kablowych
linii
elektroenergetycznych, ust.1, powinny być wyposażone w sygnalizatory napięcia. Rozdzielnice
budowlane prądu elektrycznego znajdujące się na terenie budowy zabezpiecza się przed dostępem
nieupoważnionych osób. Rozdzielnice powinny być usytuowane w odległości nie większej niż
50m od odbiorników energii.
Połączenia przewodów elektrycznych z urządzeniami mechanicznymi wykonuje się w sposób
zapewniający bezpieczeństwo pracy osób obsługujących takie urządzenia. Przewody te
zabezpiecza sie przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Okresowa
kontrola
stanu
stacjonarnych
urządzeń
elektrycznych
pod
względem
bezpieczeństwa odbywa się co najmniej jeden raz w miesiącu, natomiast kontrola stanu i
odporności izolacji tych urządzeń, co najmniej dwa razy w roku, a ponadto:
1. przed uruchomieniem urządzenia po dokonaniu zmian i napraw części elektrycznych i
mechanicznych
2. przed uruchomieniem urządzenia, jeżeli urządzenie było nieczynne przez ponad miesiąc
3. przed uruchomieniem urządzenia po jego przemieszczeniu
W przypadku zastosowania urządzeń ochronnych różnicoprądowych w instalacji, o której
mowa w w 53 ust.1, należy sprawdzić ich działanie każdorazowo przed przystąpieniem do pracy.
Niedopuszczalne jest wchodzenie do trafostacji i prowadzenie w niej prac remontowych
przez osoby nie posiadające odpowiednich uprawnień. Przed wejściem do trafostacji w celu
prowadzenia jakichkolwiek prac, należy bezwzględnie wyłączyć zasilanie trafostacji.
7. Prace, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby
•
prace związane z:
- montażem i demontażem studzienek, stacji pomp wodnych przy głębokościach
26
większych od 2 m,
- odmulaniem i pogłębieniem cieków i zbiorników wodnych,
- budową i pogłębieniem studni kopanych przy głębokościach większych od 2 m,
•
prace wykonywane wewnątrz zbiorników, kotłów, silosów i urządzeń technologicznych, w
tym prace w zbiornikach otwartych, które nie pozwalają na bezpośredni kontakt wizualny co
najmniej z jednym pracownikiem,
•
prace związane z konserwacją, montażem i naprawą dźwigów, suwnic, żurawi wieżowych i
samojezdnych, układnic magazynowych i schodów ruchomych,
•
prace spawalnicze, cięcie gazowe i elektryczne oraz inne prace wymagające posługiwania się
otwartym źródłem ognia w pomieszczeniach zamkniętych albo pomieszczeniach zagrożonych
pożarem lub wybuchem,
•
prace przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się całkowicie lub częściowo
pod napięciem, z wyjątkiem prac polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kV
bezpieczników i żarówek (świetlówek),
•
prace przy wykonywaniu prób i pomiarów przy urządzeniach elektroenergetycznych,
•
prace w studniach kablowych, w pomieszczeniach z nimi połączonych i dokach monterskich,
•
prace wykonywane na wysokości powyżej 2 m w przypadkach, w których wymagane jest
zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości,
•
prace w wykopach i wyrobiskach o głębokości większej od 2 m.
8. Prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej
Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od
wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego
stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla
innych osób. Zgodnie z obowiązującymi przepisami do prac tych należą,
m. innymi:
-
prace przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny i zdalnie sterowanych,
-
prace przy obsłudze podnośników i platform hydraulicznych,
-
prace przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych,
-
prace operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych,
-
prace przy obsłudze urządzeń mechanicznych, związanych z czynnościami wyburzeniowymi,
-
prace kierowców pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości
powyżej 12 m,
9. Maszyny i inne urządzenia techniczne
27
Maszyny i urządzenia techniczne zastosowane do prac rozbiórkowych użytkowane przez
osoby bez właściwych kwalifikacji są źródłem zagrożenia na budowie. Posiadają one
dokumentację techniczno ruchową, która znajduje się u kierownika budowy. Kierownik budowy
zapoznaje pracowników z dokumentacją przed dopuszczeniem ich do pracy.
Eksploatacja, konserwacja i naprawy maszyn i urządzeń technicznych odbywa się zgodnie z
instrukcją producenta a zapisy w nich dokonywane są w paszportach i książkach konserwacji.
Stanowiska pracy operatorów maszyn i urządzeń zlokalizowanych na otwartej przestrzeni są
zadaszone i w okresie zimowym osłonięte. Stanowisko operatora przy załadunku materiałów na
platformę dźwigu budowlanego znajduje się w odległości nie mniejszej niż 6 m od konstrukcji
dźwigu. nad stanowiskiem pracy przy załadunku materiałów wykonany daszek ochronny wystaje
co najmniej 2 m, licząc od zewnętrznej krawędzi platformy w kierunku miejsca dostawy
materiałów i wyrobów. maszyny i urządzenia podlegające Dozorowi technicznemu są zgłaszane
do wymaganego odbioru a ich konserwację powierza się pracownikom posiadającym stosowne
kwalifikacje. Stosowne narzędzia i elektronarzędzia są w dobrym stanie technicznym. okresowe
przeglądy narzędzi dokonywane są zgodnie z instrukcją producenta. Dokumentacja maszyn i
innych urządzeń technicznych dostawców robót znajdować się powinna u kierownika dostawcy
robót.
Kierownik budowy ma prawo wglądu do dokumentacji, o której mowa.
Sposób prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót
szczególnie niebezpiecznych
Nie wolno dopuścić do pracy pracownika nie posiadającego wymaganych kwalifikacji lub
potrzebnych umiejętności do jej wykonania, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w
tym zakresie. Szkolenia odbywają się w czasie pracy na koszt pracodawcy. Szkolenie w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest prowadzone jako szkolenie wstępne i
szkolenie okresowe.
Szkolenie wstępne obejmuje: instruktaż ogólny, instruktaż stanowiskowy, szkolenie podstawowe.
Odbycie przez pracownika instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego powinno być
potwierdzone przez pracownika na piśmie i odnotowane w jego aktach osobowych.
Szkolenie podstawowe powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym.
Szkolenie okresowe obowiązuje osoby objęte szkoleniem podstawowym.
Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych przechodzą szkolenie okresowe ( w formie
instruktażu) nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których występują szczególnie
28
duże zagrożenia zdrowia oraz zagrożenia wypadkowe – nie rzadziej niż raz w roku. Pracodawcy,
inne osoby kierujące pracownikami (np. mistrzowie, kierownicy) podlegają szkoleniom nie
rzadziej niż co 6 lat.
Szkolenie okresowe powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym.
sprawą niezwykle ważną jest, aby wszystkie rodzaje szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i
higieny pracy dla pracodawców i pracowników budowlanych realizowane były według
programów dostosowanych pod względem formy i treści do poszczególnych rodzajów szkoleń,
specyfiki zagrożeń i uciążliwości na określonym stanowisku czy grupie stanowisk.
Zabrania się powierzania obsługi maszyn i urządzeń pracownikom nie posiadającym stosownych
kwalifikacji. Na stanowiskach pracy przy stacjonarnych maszynach i urządzeniach udostępnia się
instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji, z którymi zapoznaje się pracowników, dokonując
stosownego zapisu do Rejestru dokumentacyjnego szkoleń.
Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z
wykonania robót rozbiórkowych.
Organizacja placu budowy
Zagospodarowanie placu budowy powinno być sprawdzone przed rozpoczęciem robót
budowlanych przez komisję, złożoną z przedstawicieli zainteresowanych komórek
przedsiębiorstwa. Jeżeli w przedsiębiorstwie działają związki zawodowe do udziału w pracach
komisji należy zaprosić ich przedstawicieli. komisję powołuje pracodawca w porozumieniu z
zainteresowanymi organizacjami.
Teren budowy lub robót powinien być w miarę potrzeby zabezpieczony ogrodzeniem.
Ogrodzenie placu budowy powinno być tak wykonane, aby nie stwarzało zagrożenia dla ludzi.
Wysokość ogrodzenia powinna wynosić co najmniej 1,50 m. W ogrodzeniu powinny być
wykonane oddzielne bramy dla ruchu pieszego, pojazdów. Należy w miarę możliwości
wyznaczyć miejsca postoju (parkingi) dla pojazdów mechanicznych. drogi dojazdowe powinny
posiadać utwardzoną nawierzchnię i oznakowanie zgodne z przepisami o ruchu na drogach
publicznych. drogi i ciągi piesze na placu budowy powinny być utrzymane we właściwym stanie
technicznym. Nie wolno na nich składować materiałów, sprzętu lub innych przedmiotów.
Strefę niebezpieczną (miejsca niebezpieczne), w której istnieje źródło zagrożenia, np. z
powodu możliwości spadania z góry przedmiotów lub materiałów, należy oznakować i ogrodzić
poręczami bądź zabezpieczyć daszkami ochronnymi. strefa niebezpieczna nie może wynosić
mniej niż 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty lub materiały – jednak nie mniej niż 6
m.
29
Daszki ochronne powinny znajdować się na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m od terenu i ze
spadkiem 45o w kierunku źródła zagrożenia. Pokrycie daszków powinno być szczelne i
dostatecznie wytrzymałe na przebicie przez spadające przedmioty. Używanie daszków
ochronnych jako rusztowań lub miejsc składowania narzędzi, sprzętui, materiałów itp. jest
zabronione. W miejscach przejść i przejazdów szerokość daszka ochronnego powinna wynosić co
najmniej o 1 m więcej niż szerokość przejścia lub przejazdu.
Przejścia i miejsca niebezpieczne powinny być oznakowane znakami ostrzegawczymi lub
znakami zakazu oraz dobrze oświetlone.
gdy w miejscach wykonywania robót światło dzienne nie jest wystarczające oraz o zmroku i w
nocy należy zapewnić dostateczne oświetlenie sztuczne.
10. Środki ochrony indywidualnej, odzież i obuwie robocze
Ogólne zasady przydziału i gospodarki odzieżą i obuwiem roboczym oraz środkami ochrony
indywidualnej reguluje Kodeks Pracy.
Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze
oraz środki ochrony indywidualnej, a także informować go o celu i sposobach posługiwania
się tymi środkami
Odzież i obuwie robocze powinny spełniać wymagania określone w Polskich Normach.
Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za
ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniającego wymagania bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Pracownicy nie mogą używać własnej odzieży i obuwia roboczego jeżeli są zatrudnieni
bezpośrednio przy obsłudze maszyn i urządzeń technicznych, wykonują prace powodujące
intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia środkami chemicznymi.
Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca powinien wypłacać
ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz
odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Środki
ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze (dostarczone przez pracodawcę) stanowią
własność pracodawcy.
30
Osoby kontrolujące budowę muszą być zaopatrzone w odpowiednią odzież roboczą i obuwie
robocze, a także środki ochrony indywidualnej (np. hełm ochronny).
Podstawowa odzież i obuwie robocze przydzielane pracownikom zatrudnionym na budowach
to: bluzy i kombinezony robocze, koszule, kurtki.
Przykłady środków ochrony indywidualnej to: sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości
(szelki i linki bezpieczeństwa, zaczepy nożycowe, hakowe); ochrony rąk (rękawice ochronne);
ochrony oczu i twarzy (okulary ochronne); ochrony słuchu (W odpowiedzi nakładki lub nauszniki
przeciwhałasowe); sprzęt ochronny układu oddechowego (półmaski filtrująco-pochłaniające);
odzież ochronna (fartuchy przednie, kombinezony chroniące przed czynnikami atmosferycznymi,
mechanicznymi); obuwie ochronne (buty z okuciami nosków).
Dobór środków ochrony indywidualnej musi być oparty o dokładną analizę zagrożeń na
konkretnych stanowiskach roboczych i uwzględniać czynności przez poszczególnych
pracowników. Oprócz tego skuteczność środków ochrony indywidualnej uzależniona jest od:
właściwego dopasowania ich do konkretnego pracownika; utrzymywania ich w pełnej sprawności
technicznej i czystości; przeszkolenia pracowników w zakresie posługiwania się przydzielonymi
środkami.
Ponadto, podczas wykonywania robót związanych z inwestycją należy bezwzględnie
stosować się do wszystkich przepisów BHP, oraz postępować zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas wykonywania robót budowlanych. (Dz.U. nr 47/2003r., poz. 401).
31

Projekt techniczny robót remontowych w zakresie usunięcia szkód

Transkrypt

Podobne dokumenty

UZASADNIENIE Przedłożone przez Dyrektora Samodzielnego

impregnat hydrofuge

Matryca dla wody pitnej i spożywczych

naprawa detali architek

PROTOKÓŁ TYPOWANIA ROBÓT REMONTOWYCH

Drukuj stronę produktu

Sto-Fassadenabbeizer

REGULAMIN KONKURENCJI DLA ABSOLWENTÓW DZIAŁ

regulamin konkurencji dla absolwentów

Wiadukt drogowy w km 0+328,54 - obiekt nr 38T