D - Sąd Okręgowy w Poznaniu

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 września 2016 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym – Odwoławczym
w składzie:
Przewodniczący: SSO Piotr Gerke ( spr. )
Protokolant : p. o. staż . E. C.
przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Pawła Gryzieckiego
po rozpoznaniu w dniu 2 września 2016 r.
sprawy S. S.,
oskarżonego z art. 178a§1 k.k.,
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Szamotułach z dnia 5 maja 2016 r., sygn. akt II K 39/16,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Szamotułach do ponownego
rozpoznania.
SSO Piotr Gerke
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 5 maja 2016 r. , sygn. akt II K 39/16, Sąd Rejonowy w Szamotułach uwzględnił
wniosek prokuratora złożony na podstawie art. 335§1 k.p.k. i skazał oskarżonego S. S. za przestępstwo z art. 178a§1
k.k. na karę grzywny w liczbie 100 stawek dziennych po 10,- zł. Orzekł tez zakaz kierowania wszelkimi pojazdami
mechanicznymi na okres 3 lat i świadczenie pieniężne w wysokości 5.000 zł na rzecz (...) oraz obciążył oskarżonego
kosztami sądowymi (k. 4).
Apelację od tego wyroku wywiódł oskarżony, zaskarżając go w całości i zarzucając „błędy merytoryczne oraz
błędy procesowe”, a nadto „naruszenia przepisów postępowania i rażącą obrazę przepisów prawa”. Domagał się
„cofnięcia wniosku prokuratora złożonego na podstawie art. 335§1 k.p.k.”, ewentualnie uwzględnienia jego stanowiska
cofającego zgodę na wydanie wyroku skazującego, a także wniósł o warunkowe umorzenie postępowania karnego.
Jako ewentualny złożył wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do
ponownego rozpoznania (k. 33-37).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zasadny okazał się zarzut apelacji dotyczący braku warunków do wydania wyroku skazującego w trybie
konsensualnym.
Na wstępie przypomnieć trzeba, iż w razie zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 335§1 k.p.k., prokurator
zamiast aktu oskarżenia może skierować do sądu wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie
uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków.
Złożony wniosek jest wiążący dla Sądu w tym sensie, że musi go uwzględnić w całości, a jakiekolwiek zmiany wymagają
akceptacji prokuratora oraz zgody oskarżonego (art. 343§3 k.p.k.). Jeśli natomiast Sąd uzna, że nie zachodzą podstawy
do uwzględnienia wniosku, wówczas sprawa rozpoznawana jest na zasadach ogólnych (art. 343§7 k.p.k.).
Zgoda oskarżonego, będąca warunkiem skierowania i uwzględnienia wniosku o wydanie wyroku
skazującego w trybie konsensualnym, nie ma charakteru nieodwołalnego. W orzecznictwie wyraźnie
wskazano, iż oskarżony może taką zgodę cofnąć, byle by nastąpiło to przed wydaniem wyroku przez Sąd rozpoznający
taki wniosek w pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2010 r., II KK 125/10, LEX nr
590211: „Jeśli po formalnym zaakceptowaniu propozycji prokuratora oskarżony uzna, iż skazanie bez rozprawy byłoby
dla niego z - określonych przyczyn - niekorzystne, może cofnąć wyrażoną wcześniej zgodę, przy czym może to uczynić
tylko do czasu zaistnienia stanu nieodwracalnego, a więc najpóźniej do wydania przez sąd wyroku skazującego na
posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k.”. Podobnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 lutego 2013 r., III KK 252/12,
LEX nr 1277741: „Jeżeli oskarżony wyraził zgodę na wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy, ma
on prawo, aż do wydania takiego wyroku, wypowiedzieć się co do wszystkich jego elementów, a nawet, jeżeli propozycje
prokuratora uzna za niekorzystną, cofnąć wyrażoną wcześniej zgodę na rozpoznanie sprawy w zaproponowanym przez
oskarżyciela publicznego trybie”).
Podkreślić trzeba, iż nie jest wymagane umotywowanie przez oskarżonego powodów, dla których cofa on wyrażoną
wcześniej zgodę – w szczególności zaś Sąd nie jest władny oceniać, czy cofnięcie zgody przez oskarżonego jest
skuteczne w zależności od tego, czy zostało w określony sposób umotywowane. Dlatego też analiza powodów, jakie
podaje S. S. jako uzasadnienie dla cofnięcia zgody na wydanie wyroku w trybie art. 335 k.p.k., jest zupełnie zbędna.
Jak wyżej wskazano, jedynym wymogiem formalnym przy cofnięciu zgody na wydanie wyroku skazującego przez
oskarżonego jest to, by zostało to uczynione do chwili wydania tego wyroku – a więc w praktyce ostatnim momentem
dla oskarżonego jest chwila wywołania posiedzenia w przedmiocie rozpoznania wniosku i moment, w którym sędzia
sprawozdawca udzieli mu głosu w kwestii złożonego przez prokuratora wniosku, choć oczywiście oskarżony może
zgodę cofnąć wcześniej, także w formie pisemnej. W niniejszej sprawie warunek ten został bez wątpienia spełniony –
wprawdzie w aktach znajdują się jedynie kopie dwóch pism oskarżonego z dnia 30 kwietnia 2014 r., które opatrzone
są prezentatą Sądu Rejonowego w Szamotułach z datą 4 maja 2016 r., godz. 14.15 (k. 18-22), jednak nie ma podstaw
do kwestionowania, iż oskarżony faktycznie pisma te złożył w takiej dacie – w szczególności nie daje ich lektura
odpowiedzi pracownika biura podawczego SR w Szamotułach (k. 27) na zapytanie z wydziału karnego tego sądu co
do przyczyn nieprzekazania wniosku do tego wydziału (k. 25).
Lektura powyższych pism nie może pozostawiać żadnych wątpliwości, iż oskarżony na dzień przed posiedzeniem
wyznaczonym na 5 maja 2016 r. skutecznie cofnął zgodę na wydanie wyroku skazującego w trybie
art. 335§1 k.p.k. i w żaden sposób nie mogą go obciążać perturbacje organizacyjne w pracy Sądu Rejonowego w
Szamotułach, na skutek których cofnięcie to nie wpłynęło do właściwego wydziału tego sądu i nie zostało przedłożone
sędziemu sprawozdawcy przed rozpoczęciem posiedzenia.
Cofnięcie zgody przez oskarżonego przed wydaniem wyroku skazującego w trybie konsensualnym oznacza, iż wyrok
taki nie może zapaść w tym trybie, lecz sprawa musi być rozpoznawana na zasadach ogólnych. Wyrok, który zapadł
w niniejszej sprawie, został więc wydany z rażącym naruszeniem prawa procesowego – art. 335§1 k.p.k. i art. 343§1
k.p.k. – które wymagają, by wniosek prokuratora był uzgodniony z oskarżonym. Naruszenie to ma przy tym oczywisty
wpływ na treść rozstrzygnięcia w tym sensie, iż bez tego naruszenia wyrok w ogóle by nie zapadł.
Stwierdzenie powyższego uchybienia oznacza, iż wydany wyrok należy uchylić i sprawę przekazać do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Szamotułach.
Podkreślić trzeba, iż wyłączną przyczyną uchylenia orzeczenia jest stwierdzenie uchybienia polegającego na wydaniu
wyroku mimo uprzedniego skutecznego cofnięcia zgody przez oskarżonego. Cofnięcie zgody przez oskarżonego na
wydanie wyroku w trybie konsensualnym oznacza, iż sprawa będzie rozpoznana na zasadach ogólnych (po dopełnieniu
wymogów wskazanych w art. 343§7 k.p.k.) i dopiero wtedy Sąd Rejonowy rozważy, w jaki sposób należy ukształtować
odpowiedzialność karną oskarżonego – a w szczególności: czy możliwe jest zastosowanie wobec niego dobrodziejstwa
warunkowego umorzenia postępowania, o które wnosi oskarżony w swoich pismach. Sąd Okręgowy w ramach
niniejszej kontroli apelacyjnej nie może tego uczynić z uwagi na ograniczony zakres kontroli odwoławczej w przypadku
wyroków w trybie konsensualnym (art. 447§5 k.p.k. nie pozwala na badanie w niniejszym postępowaniu kwestii
współmierności reakcji karnej na popełnione przez oskarżonego przestępstwo).
SSO Piotr Gerke