WIESCI AKAD NR 5

AKADEMICKIE
CZASOPISMO AKADEMII ROLNICZEJ im. AUGUSTA CIESZKOWSKIEGO w POZNANIU
Nr 5 ( 116) XI
maj 2007
SZPARAGI ÂWIE˚E
SZPARAGI NIEÂWIE˚E
przetrzymywane na sucho
SZPARAGI NIEÂWIE˚E
przetrzymywane w wodzie
ISSN 1429–3064
LATO
JESIE¡
ZIMA
CZTERY PORY ROKU Z OKNA PROFESORA ANDRZEJA GURANOWSKIEGO
WIOSNA
MAJ 2007
W numerze m.in.:
Od Redakcji
W
ostatnim czasie naszà spo∏ecznoÊç
akademickà bulwersowa∏y mniej lub
bardziej (raczej mniej!) rzetelne relacje mediów na temat naszego konfliktu ze szpitalem wojewódzkim. Przejrzystà wyk∏adni´ sytuacji i proponowane rozwiàzanie przedstawione zosta∏o w jednym z punktów omawianego w tym numerze „WieÊci” XVIII posiedzenia Senatu.
Na szcz´Êcie o naszej Uczelni mo˝emy
znaleêç w mediach bardziej obiektywne materia∏y – we wszystkich rankingach prasowych szkó∏ wy˝szych jesteÊmy w krajowej
czo∏ówce, a w ocenie „Newsweeka” nawet na
miejscu 7 wÊród uczelni, których ukoƒczenie
daje najwi´ksze szanse na dobrà prac´. Równie˝ indywidualne osiàgni´cia naszych naukowców, tych którzy je majà, sà stale obecne w mediach, a tym samym w ÊwiadomoÊci
spo∏ecznej. Tak wi´c nie zgadzam si´ z opinià, ˝e przywo∏any na wst´pie konflikt mo˝e
negatywnie wp∏ynàç np. na tegorocznà
rekrutacj´. Najwi´kszy wp∏yw mo˝e mieç,
oprócz oczywiÊcie ni˝u demograficznego,
atrakcyjnoÊç lub nie naszej oferty edukacyjnej, a tak˝e opinia ju˝ tu studiujàcych o poziomie dydaktyki, warunków studiowania
itp. A na to decydujàcy wp∏yw mamy na
szcz´Êcie my sami, a nie media!
Micha∏ Sójka
redaktor naczelny
ZAK¸AD GRAFICZNY
Akademii Rolniczej
wykonuje dla jednostek organizacyjnych, dla pracowników i studentów
Uczelni, a tak˝e dla klientów z zewnàtrz ni˝ej wymienione us∏ugi:
– druki folderów, informatorów, zaproszeƒ, wizytówek, listowników
druków akcydensowych, instrukcji, regulaminów
– wydruk posterów i plakatów wielkoformatowych z plotera
– druk i opraw´ ksià˝ek, materia∏ow konferencyjnych
– opraw´ twardà prac magisterskich, doktorskich, opracowaƒ naukowych
– opraw´ czasopism, bindowanie, laminowanie
– napraw´ i opraw´ zniszczonych ksià˝ek (równie˝ w skór´)
– galanteri´ introligatorskà: etui, pud∏a, tuby, pud∏a zielnikowe, ok∏adki itp.
XVIII posiedzenie Senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
III Poznaƒskie Forum Zootechniczno-Weterynaryjne . . . . . . . .
5
Stypendystki Fundacji na rzecz Nauki Polskiej . . . . . . . . . . . . .
06
Komunikat Biura Promocji i Wspó∏pracy z Praktykà –
dotyczàcy programów MNiSzW nakierowanych
na wspieranie przedsi´biorczoÊci akademickiej . . . . . . . . . . . . .
7
˚a∏obna karta-prof. Zbigniew Morze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
08
˚a∏obna karta-prof. Marian Kubiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
Jubileusz 50-lecia ukoƒczenia studiów
na Wydziale LeÊnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Szparagi w trzech ods∏onach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
Sprawozdanie z wyjazdu studyjnego do Niemiec
poÊwi´conego problematyce bioró˝norodnoÊci
w praktyce ogrodniczej i rolniczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
Wageningen University – refleksje
polskiego studenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
Wizyta naukowców z Mand˝urii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Studenci hodowli i nasiennictwa
ogrodniczego we W∏oszech i w Chorwacji . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
åwierçwiecze Filii nr 2 Biblioteki G∏ównej . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
Majówka Ko∏a PTTK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
Przymrozki w przybrodzkim sadzie . . . . . . . . . . . . . .
IV str. ok∏adki
miesi´cznik
wydawca:
Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego
w Poznaniu.
Przewodniczàcy Rady Programowej
prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak, prorektor AR
Redaktor naczelny
Micha∏ Sójka, rzecznik prasowy AR
Adres redakcji:
60-637 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 28
(Rektorat), tel./fax 848-70-84
e-mail: [email protected]
Wersja elektroniczna:
www.au.poznan.pl
Numer zamkni´to 4 czerwca 2007
Nak∏ad 550 egz.
Ok∏adka: Szparagi prezentowane w trakcie
konferencji prasowej w Hotelu Rzymskim
fot. Anna Zaworska (str. 12)
Sk∏ad i ∏amanie: Perfekt sp. j.
Druk: Zak∏ad Graficzny AR w Poznaniu
ZAK¸AD GRAFICZNY AR
60-625 Poznaƒ, ul. Wojska Polskiego 67
tel. 848-78-82
Redakcja stara si´ zwracaç materia∏y nie zamówione
i zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania nades∏anych tekstów oraz zmiany ich tytu∏ów. Redakcja nie
odpowiada za treÊç zamieszczanych reklam i og∏oszeƒ.
1
MAJ 2007
XVIII posiedzenie Senatu
odby∏o si´ 25 kwietnia 2007 roku pod przewodnictwem Rektora prof. dr. hab. Erwina Wàsowicza.
Kadry
Rektor wr´czy∏ dr. hab. Zbigniewowi Krejpcio oraz dr hab.
Gra˝ynie Lewandowicz akty mianowania na stanowisko
profesora nadzwyczajnego AR.
Senat wyrazi∏ zgod´ na mianowanie prof. dr hab. Ma∏gorzaty Klimko na stanowisko profesora zwyczajnego.
Senat wyrazi∏ zgod´ na przed∏u˝enie mianowania dr hab.
Hanny KwaÊnej z Katedry Fitopatologii LeÊnej (WL) na stanowisku profesora nadzwyczajnego.
Doktorat honoris causa
dla prof. dr hab. Doroty Jamroz
Wniosek w sprawie uruchomienia odpowiedniej procedury
wystosowa∏ Wydzia∏ Hodowli i Biologii Zwierzàt Prof. D. Jamroz
kieruje Katedrà ˚ywienia Zwierzàt i Paszoznawstwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc∏awiu. Wyró˝ni∏a si´ olbrzymim
dorobkiem i osiàgni´ciami w swojej dzia∏alnoÊci – na szczególnà uwag´ zas∏uguje wi´ê prof. D. Jamroz z naszà Uczelnià, Wydzia∏em Hodowli i Biologii Zwierzàt oraz Katedrà ˚ywienia
Zwierzàt i Gospodarki Paszowej. Kontakty i wspó∏prac´ obu
bliêniaczych Katedr we Wroc∏awiu i w Poznaniu zapoczàtkowali ich twórcy i kierownicy – prof. K. Gaw´cki i prof. Z. Ruszczyc,
a sama kandydatka czuje si´ uczennicà tych dwóch wielkich
profesorów. Zwieƒczeniem wielu lat wspó∏pracy i kontaktów
naukowych obu Katedr i Uczelni by∏o nadanie prof. K. Gaw´ckiemu w 1989 r. godnoÊci doktora honoris causa Akademii
Rolniczej we Wroc∏awiu. Senat nada∏ prof. dr hab. Dorocie Jamroz tytu∏ doktora honoris causa Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu.
Zatwierdzenie ocen okresowych
mgr A. Hejne (SWFiS)
i mgr. A. åwirko (SJO)
zatrudnionych w ogólnouczelnianych
jednostkach dydaktycznych
Senat zatwierdzi∏ oceny okresowe wystawione przez Senackà
Komisj´ ds. Studiów.
Informacja Senackiej Komisji ds. Kadr
Naukowych w sprawie odwo∏ania
dr. hab. in˝. Grzegorza Wielocha
od wyniku oceny okresowej
Utworzenie na WMiIÂ nowego kierunku
studiów gospodarka przestrzenna
Wydzia∏ posiada doÊwiadczonà kadr´ dydaktycznà i od wielu lat
kszta∏ci studentów w dobrze wyposa˝onych pracowniach w zakresie technologii informacyjnych, grafiki in˝ynierskiej i rysunku technicznego, podstaw gospodarki przestrzennej oraz przyrodniczych i prawnych uwarunkowaƒ gospodarowania przestrzenià. Sà to przedmioty uj´te w standardach dla kierunku
gospodarka przestrzenna. Wydzia∏ dysponuje wysoko kwalifikowanà kadrà naukowà i od wielu lat prowadzi badania w zakresie przyrodniczych uwarunkowaƒ gospodarowania przestrzenià, kszta∏towania krajobrazu, planowania przestrzennego
oraz urzàdzenia obszarów wiejskich. Ponadto wielu nauczycieli akademickich WMiIÂ spe∏nia kryteria minimum kadrowego
ww. kierunku, wymienione w Rozporzàdzeniu Ministra Nauki
2
i Szkolnictwa Wy˝szego z dnia 27 lipca 2006 r., posiada bowiem
udokumentowany dorobek naukowy w zakresie gospodarowania przestrzenià, gospodarowania zasobami przyrody i Êrodowiska oraz infrastruktury technicznej. Przy realizacji tego kierunku studiów zostanie wykorzystany du˝y potencja∏ naukowo-badawczy innych jednostek organizacyjnych Uczelni,
a przede wszystkim Wydzia∏u Ekonomiczno-Spo∏ecznego.
Dodatkowym i wa˝nym argumentem jest fakt, ˝e na rynku
pracy istnieje du˝e zapotrzebowanie na specjalistów posiadajàcych interdyscyplinarnà wiedz´ z zakresu przestrzennej organizacji rozwoju spo∏eczno-gospodarczego oraz wiedz´ przyrodniczà, technicznà, ekonomicznà i spo∏ecznà. Absolwenci tego kierunku b´dà przygotowani do dzia∏aƒ na rzecz kszta∏towania Êrodowiska przestrzennego ludzi – zgodnie z ich potrzebami, wymogami cywilizacyjnymi, mo˝liwoÊciami technicznymi, a tak˝e
zasadami ∏adu przestrzennego i zrównowa˝onego rozwoju. Ponadto, absolwenci b´dà przygotowani do opracowywania analiz
przestrzennych do celów gospodarczych i spo∏ecznych, uczestnictwa w konstruowaniu lokalnych strategii rozwoju regionalnego oraz rozwoju euroregionów, planowania rozwoju infrastruktury technicznej, planowania rozwoju us∏ug, w tym us∏ug
publicznych, oraz uczestnictwa w dzia∏aniach majàcych na celu
ochron´ Êrodowiska. Organizacja kierunku gospodarka przestrzenna w AR w Poznaniu, przy w∏aÊciwym wykorzystaniu potencja∏u kadrowego naszej Uczelni, stwarza mo˝liwoÊç powstania oryginalnych i atrakcyjnych studiów, prowadzonych na wysokim poziomie i dotyczàcych interdyscyplinarnej wiedzy z zakresu przestrzennej organizacji rozwoju spo∏eczno-gospodarczego regionów (z wystàpienia prof. dr. hab. Czes∏awa Szafraƒskiego, dziekana Wydzia∏u Melioracji i In˝ynierii Ârodowiska). Senacka Komisja ds. Studiów pozytywnie oceni∏a wniosek Wydzia∏u o powo∏anie ww. kierunku. Senat jednomyÊlnie
uchwali∏ utworzenie na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych kierunku studiów pierwszego stopnia gospodarka przestrzenna.
Uchwalenie Regulaminu Studiów
Prorektor prof. dr hab. Leszek Nogowski przedstawi∏ Senatowi
projekt nowego Regulaminu studiów. Jest on jednym z wa˝niejszych dokumentów regulujàcych funkcjonowanie Uczelni
w obszarze dydaktyki, b´dàcej naszym podstawowym zadaniem. Najpierw nad tym projektem pracowa∏a Komisja, powo∏ana przez Rektora, której przewodniczy∏a dr hab. M. Szumacher-Strabel,. Sk∏ad Komisji (w przewa˝ajàcej wi´kszoÊci) stanowili
prodziekani wszystkich wydzia∏ów w∏aÊciwi do spraw dydaktycznych. Nast´pnie tekst zosta∏ skierowany do Senackiej Komisji ds. Studiów. Po uwzgl´dnieniu wniesionych tam poprawek
projekt Regulaminu studiów ponownie skierowano do Senackiej Komisji ds. Studiów, która zg∏osi∏a jeszcze kilka formalnych
uwag. Poprawiony projekt skierowano do Doraênej Senackiej
Komisji ds. Statutu, której przewodniczy prof. M. Maƒka. Komisja zaproponowa∏a poprawki, które zosta∏y uwzgl´dnione. Senat uchwali∏ Regulamin Studiów w Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, który wchodzi w ˝ycie
z dniem 1 paêdziernika 2007 r., po uzgodnieniu z uczelnianym
organem uchwa∏odawczym samorzàdu studenckiego.
Uchwalenie
Regulaminu Studiów Doktoranckich
Po przedstawieniu przez prorektora prof. dr. hab. Janusza Nowackiego drogi powstawania projektu dokumentu i zapoznaniu si´ z pozytywnà opinià Senackiej Komisji ds. Studiów oraz
MAJ 2007
pozytywnà opinià Doraênej Senackiej Komisji ds. Statutu. Senat Akademii uchwali∏ Regulamin Studiów Doktoranckich
w Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, który wchodzi w ˝ycie z dniem 1 paêdziernika 2007 r., po
uzgodnieniu z organem samorzàdu doktorantów.
Powo∏anie Doraênej Komisji
Senackiej ds. przygotowania
wewn´trznych aktów prawnych
wymaganych przepisami ustawy
Prawo o szkolnictwie wy˝szym
i Statutu AR
Z powodu nie zg∏oszenia kandydatur z grupy profesorów, Rektor zmuszony by∏ zawiesiç wykonanie uchwa∏y powo∏ujàcej t´
Komisj´, podj´tej na poprzednim posiedzeniu Senatu.
Zawarcie umowy u˝yczenia gruntu,
na którym posadowiony jest Szpital
Wojewódzki w Poznaniu
Kanclerz mgr Zbigniew Szalaty zwróci∏ si´ do Senatu z proÊbà
o podj´cie uchwa∏y dotyczàcej zgody na nieodp∏atne umowne
przekazanie do korzystania cz´Êci gruntu (ok. 10 ha) b´dàcego we w∏adaniu Uczelni, na którym zlokalizowany jest Szpital
Wojewódzki w Poznaniu.
W zwiàzku z planowanà budowà làdowiska helikopterów
medycznych oraz rozbudowà budynku szpitalnego, Wojewoda
wystàpi∏ do Akademii z proÊbà o zawarcie umowy u˝yczenia
na korzystanie z ww. gruntu. Umowa ta ma stanowiç koniecznà przes∏ank´ formalnà w celu uzyskania przez Szpital Êrodków unijnych na prowadzenie tej˝e inwestycji. Warunki umowy u˝yczenia nie b´dà umniejszaç tytu∏u prawnego Uczelni do
nieruchomoÊci, zostanie ona zawarta z terminem do czasu
rozstrzygni´cia – polubownie lub sàdownie – kwestii tytu∏u
prawnego do nieruchomoÊci. W przypadku podtrzymania aktualnego statusu, i wpisu w∏asnoÊci na rzecz Akademii, umowa
wygaÊnie i wystàpimy o wydanie nieruchomoÊci, bàdê o nieruchomoÊç zamiennà ewentualnie rozliczenie finansowe, natomiast w przypadku przyznania terenu na rzecz Szpitala równie˝ umowa u˝yczenia przestanie obowiàzywaç.
Obecnie trwa proces zmierzajàcy do jednoznacznego wyjaÊnienia stanu prawnego nieruchomoÊci zaj´tej przez Szpital.
Uczelnia jest wpisana jako u˝ytkownik wieczysty w ksi´dze
wieczystej i ju˝ w ubieg∏ym roku z∏o˝y∏a wniosek do Wojewody o stwierdzenie w∏asnoÊci na podstawie art. 256 ustawy Prawo o szkolnictwie wy˝szym. Do tej pory oczekujemy na stosownà decyzj´ administracyjnà. Wojewoda zawiesi∏ post´powanie administracyjne z uwagi na koniecznoÊç, jego zdaniem,
wyjaÊnienia wàtpliwoÊci dotyczàcych naszego tytu∏u prawnego
do nieruchomoÊci. JednoczeÊnie na piÊmie zobowiàza∏ Prezydenta Miasta do wystàpienia z wnioskiem do sàdu o uzgodnienie treÊci ksi´gi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowego
gruntu. Z informacji, które posiadamy wynika, i˝ Prezydent
Miasta Poznania, wedle kompetencji, przedstawi∏ spraw´ Prokuratorii Generalnej reprezentujàcej Skarb Paƒstwa w post´powaniach dla nieruchomoÊci o wartoÊci wy˝szej ni˝ l milion
z∏otych, aby podj´∏a stosowne kroki prawne.
Reasumujàc, Kanclerz Z. Szalaty stwierdzi∏, ˝e Wojewoda
Wielkopolski, który mo˝e przyznaç naszej Uczelni prawo w∏asnoÊci tych gruntów, ma wàtpliwoÊç, czy wpis w ksi´dze wieczystej jest poprawny, dlatego – jak dotàd – nie chce nam przyznaç tego prawa. Szpital Wojewódzki chce inwestowaç korzystajàc z okazji, ˝e w latach 2007-2013 Unia Europejska przeznacza dla Polski sporo pieni´dzy pomocowych. W ksi´dze wieczystej grunty przypisane sà Akademii Rolniczej, dlatego w takim stanie prawnym Szpital nie mo˝e skorzystaç ze Êrodków
unijnych. Stàd pojawia si´ propozycja, która bezpoÊrednio wy-
nika z proÊby Wojewody Wielkopolskiego. Bioràc powy˝sze
pod uwag´, Kanclerz Z. Szalaty ponownie poprosi∏ o podj´cie
stosownej uchwa∏y. Senacka Komisja ds. Bud˝etu i Finansów by∏a przeciwna podpisaniu umowy u˝yczenia gruntu. Jej
zdaniem Uczelnia powinna pertraktowaç umow´ dzier˝awy
gruntu. Opinia Senackiej Komisji ds. Organizacji i Rozwoju Akademii by∏a dla wniosku kanclerza pozytywna, ale na
okres u˝yczenia nie d∏u˝szy ni˝ 5 lat.
Rektor przypomnia∏, ˝e na lutowym posiedzeniu Senatu
wspomina∏, ˝e ju˝ od wielu lat, na zaproszenie Pana Marsza∏ka
i Pana Wojewody, prowadzimy rozmowy w sprawie rozwiàzania problemu tego konkretnego terenu. W tej sytuacji tylko
sàd mo˝e rozstrzygnàç t´ spraw´. Rektor podkreÊli∏, ˝e kilkakrotnie, tak˝e z udzia∏em Pana Kanclerza i Rektora Nowackiego, rozmawia∏ z obecnym oraz poprzednim Marsza∏kiem,
a tak˝e z ich prawnikami, poniewa˝ starano si´ uregulowaç t´
spraw´, która wymaga rozwiàzania. Z tym spornym gruntem
nic nie mo˝emy zrobiç, nawet jego cz´Êci nie mo˝emy sprzedaç. Z drugiej strony Szpital Wojewódzki nie mo˝e si´ rozwijaç, a na pewno jest to bardzo wa˝na sprawa spo∏eczna.
Rektor E. Wàsowicz przypomnia∏, ˝e w 1997 r. Senat Akademii podjà∏ uchwa∏´ w sprawie przekazania gruntu na rzecz Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Poznaniu przy ul. Lutyckiej. [Rektor przeczyta∏ treÊç uchwa∏y nr 53/97: „Senat wyra˝a
zgod´ na zrzeczenie si´ prawa wieczystego u˝ytkowania
gruntu o powierzchni 18.3663 m2, po∏o˝onego w Poznaniu
o obr´bie ulic Lutyckiej – Strzeszyƒskiej – Dojazd, stanowiàcego cz´Êç nieruchomoÊci, dla której Sàd Rejonowy w Poznaniu prowadzi ksi´g´ wieczystà pod nr KW 21429”.] Nie doprowadzono tej sprawy do koƒca, ale ju˝ przed 10 laty Senat
o tym dyskutowa∏, uznajàc wag´ spo∏ecznà tego problemu.
Nast´pnie Rektor stwierdzi∏, ˝e dzisiaj przedstawia projekt
bardzo ogólnikowej uchwa∏y, która – oczywiÊcie jeÊli przez Senat zostanie podj´ta – upowa˝ni w∏adze Uczelni do negocjacji
i przygotowania umowy z zainteresowanymi partnerami. Musi
pojawiç si´ zobowiàzanie ze strony odpowiednich w∏adz reprezentujàcych Skarb Paƒstwa, ˝e z chwilà wygrania przez nas
procesu sàdowego o tytu∏ w∏asnoÊci nastàpi zap∏ata za sporny
grunt lub otrzymamy grunt zamienny za teren pod Szpitalem.
OczywiÊcie, dopiero po przygotowaniu tej umowy, po jej zaakceptowaniu przez Wysoki Senat, mo˝emy zwróciç si´ do Ministra Skarbu Paƒstwa o zgod´ na zawarcie tej umowy. To b´dzie
jeszcze bardzo daleka droga, ale majàc dzisiejszà uchwa∏´ mo˝emy przystàpiç do konkretnych dzia∏aƒ. JeÊli niezb´dnà umow´ podpiszemy, to wtedy Szpital Wojewódzki b´dzie móg∏ si´
rozwijaç i nie b´dzie musia∏ przez nast´pne lata powstrzymywaç si´ od jakichkolwiek dzia∏aƒ rozwojowych. OczywiÊcie,
Senat mo˝e tej uchwa∏y nie przyjàç w g∏osowaniu, ale wtedy
trzeba b´dzie czekaç na to, co sàd orzeknie w sprawie spornego terenu. To jeszcze mo˝e trwaç przez lata.
Senat w dyskusji popar∏ stanowisko Senackiej Komisji ds.
Bud˝etu i Finansów. W g∏osowaniu 1 g∏os pad∏ „ZA” przedstawionym projektem, 25 by∏o „PRZECIW”, a 8. Senatorów
wstrzyma∏o si´ od g∏osu.
Sprawy zwiàzane
z nieruchomoÊciami Uczelni (zbycie,
ustanowienie s∏u˝ebnoÊci gruntowej)
Wyra˝enie zgody na zaciàgni´cie
kredytu w Banku Ochrony Ârodowiska
na termomodernizacj´ obiektów
Akademii
Po przedstawieniu zagadnienia przez Kanclerza i wyjaÊnieniach oraz wys∏uchaniu opinii senackich komisji, Senat wyrazi∏
zgod´.
3
MAJ 2007
Przyj´cie protoko∏u XVII posiedzenia
Senatu
Protokó∏ zosta∏ przyj´ty.
Komunikaty
Dotacje
Kwestor mgr Barbara Gierszewska-Szrajber przedstawi∏a informacj´ o dotacjach na 2007r. na dzia∏alnoÊç statutowà, na badania w∏asne oraz na dzia∏alnoÊç podstawowà. W zwiàzku z docierajàcymi wieloma pytaniami dotyczàcymi podwy˝ek, waloryzacji
wynagrodzeƒ itd. Pani Kwestor przytoczy∏a fragment pisma Ministerstwa: „Wydatki bud˝etu paƒstwa planowane na finansowanie dzia∏alnoÊci uczelni publicznych w cz´Êci nie dotyczàcej wynagrodzeƒ zwaloryzowano o Êrednioroczny wskaênik
wzrostu cen towarów i us∏ug konsumpcyjnych okreÊlony
w ustawie bud˝etowej na 2007 rok na poziomie 101,9%, natomiast wydatki bud˝etu paƒstwa planowane na sfinansowanie dzia∏alnoÊci uczelni publicznych w cz´Êci dotyczàcej wynagrodzeƒ okreÊlono w wysokoÊci wynikajàcej z 2006 roku.
Oznacza to brak przes∏anek formalnych do dokonywania
przez uczelnie podwy˝ek wynagrodzeƒ w obecnym roku”.
Rektor nawiàzujàc do ww. informacji podkreÊli∏, ˝e na p∏ace
z pochodnymi wydajemy rocznie oko∏o 100 mln z∏, natomiast
ca∏a dotacja na dzia∏alnoÊç podstawowà wynosi 87,6 mln z∏.
Warto pami´taç te liczby.
Lustracja
Rektor wyda∏ zarzàdzenie w sprawie sk∏adania przez pracowników Akademii Rolniczej w Poznaniu oÊwiadczeƒ o pracy lub
s∏u˝bie w organach bezpieczeƒstwa paƒstwa lub wspó∏pracy
z nimi w okresie od dnia 22.07.1944 r. do dnia 31.07.1990 r. Rektor podkreÊli∏, ˝e obowiàzkiem z∏o˝enia oÊwiadczenia lustracyjnego zosta∏y obj´te osoby urodzone przed dniem 1.08.1972 r.
pe∏niàce funkcje publiczne [w rozumieniu ustawy]. W naszej
Uczelni ten obowiàzek obejmuje 611 osób zatrudnionych na
stanowisku profesora zwyczajnego, profesora nadzwyczajnego,
adiunkta oraz starszego wyk∏adowcy oraz osoby pe∏niàce funkcje kierownika lub zast´pcy kierownika podstawowej jednostki
organizacyjnej (dziekan, prodziekan), jak równie˝ kanclerza
i kwestora. Takie oÊwiadczenia do wype∏nienia rektor i prorektorzy otrzymali bezpoÊrednio od Ministra. Ostateczny termin
sk∏adania oÊwiadczeƒ przez pracowników Akademii mija 5 maja br. Nast´pnie Rektor przeÊle zebrane oÊwiadczenia do Biura
Lustracyjnego Instytutu Pami´ci Narodowej.
Przebudowa obiektu przy Wo∏yƒskiej 35
W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego (priorytet 1 „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury s∏u˝àcej wzmacnianiu konkurencyjnoÊci regionów”; dzia∏anie 1.3.1. „Regionalna infrastruktura edukacyjna”) otrzymamy dofinansowanie na zadanie inwestycyjne pn.
Przebudowa prawego skrzyd∏a budynku naukowo-dydaktycznego przy ul. Wo∏yƒskiej 35. Przebudowa obejmie pomieszczenia udost´pniane Katedrze Fizjologii RoÊlin oraz Katedrze Fizjologii i Biochemii Zwierzàt. Planowana jest modernizacja pracowni chemicznej, pracowni aparaturowo-pomiarowych, kamer
fitotronowych z regulacjà atmosfery, sali wyk∏adowej, sali laboratoryjnej, sali çwiczeniowej oraz sali seminaryjnej. Ponadto
przedmiotem projektu jest wyposa˝enie sali wyk∏adowej znajdujàcej si´ w tym budynku w sprz´t komputerowy, sprz´t audiowizualny oraz meble, a tak˝e wyposa˝enie laboratoriów w nowe
sto∏y laboratoryjne. Projekt uwzgl´dnia równie˝ przystosowanie
obiektu dla potrzeb studentów niepe∏nosprawnych poprzez wykonanie podjazdu przed budynkiem, instalacj´ dêwigu osobowego oraz zainstalowanie platformy schodowej wewnàtrz bu-
4
dynku. Rektor podkreÊli∏, ˝e tego zadania nie uj´to w planie rzeczowo-finansowym Uczelni na 2007 r., dlatego trzeba b´dzie
wprowadziç odpowiednià korekt´, poniewa˝ przyznana kwota,
która musi byç rozliczona najpóêniej do 30 czerwca 2008 r., mo˝e byç przeznaczona wy∏àcznie na ten projekt, który z∏o˝yliÊmy
3 lata temu. Wydaje si´, ˝e po takim remoncie ten budynek b´dzie wzorcowy nie tylko w naszej Uczelni.
Podzi´kowanie dla Senatu
Rektor poinformowa∏, ˝e otrzyma∏ od Przewodniczàcej NSZZ
„SolidarnoÊç” pismo, do którego do∏àczono uchwa∏´ Komisji
Uczelnianej NSZZ „SolidarnoÊç” z dnia 29.03.2007 r. dotyczàcà podzi´kowania Senatowi Akademii Rolniczej im. Augusta
Cieszkowskiego w Poznaniu za podj´cie uchwa∏ dotyczàcych
nowo utworzonego Wydzia∏u Ekonomiczno-Spo∏ecznego.
Rektor przeczyta∏ pe∏nà treÊç tej uchwa∏y:
„Komisja Uczelniana NSZZ „SolidarnoÊç” pragnie przekazaç Senatowi Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu wyrazy uznania i wdzi´cznoÊci za trud
i zdecydowanie w podj´ciu uchwa∏ wieƒczàcych powodzeniem proces tworzenia Wydzia∏u Ekonomiczno-Spo∏ecznego, nowego Wydzia∏u naszej Uczelni. S∏owa uznania nale˝à
si´ te˝ wszystkim Komisjom Senackim, które opowiedzia∏y
si´ zgodnie za powstaniem tego Wydzia∏u. NSZZ „SolidarnoÊç” mo˝e z satysfakcjà przypomnieç, ˝e w swoich opiniach dotyczàcych corocznych sprawozdaƒ w∏adz rektorskich z dzia∏alnoÊci Akademii od wielu lat konsekwentnie
zwraca∏a uwag´ na potrzeb´ utworzenia takiego wydzia∏u,
jako niezb´dnego sk∏adnika uczelni akademickiej aspirujàcej do miana nowoczesnego uniwersytetu. JesteÊmy g∏´boko
przekonani, ˝e powstanie i rozwój Wydzia∏u Ekonomiczno-Spo∏ecznego przyczyni si´ do wzrostu rangi naszej Uczelni,
w tym zw∏aszcza do uzyskania kolejnych uprawnieƒ w zakresie prowadzonych kierunków studiów i nadawania stopni naukowych. Sprawi to niewàtpliwie, ˝e Akademia Rolnicza b´dzie jeszcze lepiej wype∏niaç ustawowe zadanie
uczestniczenia w narodowym systemie edukacji i nauki”.
Apele w sprawie zmiany nazwy Uczelni
Od Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Paƒstwowych
w Gdaƒsku Rektor otrzyma∏ dwa pisma z poparciem i uzasadnieniem zmiany nazwy naszej Uczelni na „Uniwersytet Rolniczo-LeÊny”. Mo˝na nawet uznaç, ˝e jest to apel pracowników
Lasów Paƒstwowych skierowany do naszego Senatu, poniewa˝
jest tam ponad 90 podpisów. Kopie tych pism zosta∏y do∏àczone do protoko∏u.
Pielgrzymka na Jasnà Gór´
Rektor przypomnia∏ (zgodnie z wczeÊniejszymi informacjami),
˝e ju˝ w najbli˝szà sobot´ (28 kwietnia – przyp.red.) odb´dzie
si´ tradycyjna Pielgrzymka Akademicka do Cz´stochowy, na
którà bardzo serdecznie zaprasza∏ bp. Marek J´draszewski. Na
t´ pielgrzymk´ zg∏osi∏o si´ 3 cz∏onków Senatu. Rektor zapewni∏, ˝e dla tych osób zorganizuje wspólny transport samochodowy. Wyrazi∏ nadziej´, ˝e w tym roku nic si´ nie wydarzy
i wszyscy szcz´Êliwie wrócà do Poznania, a na Jasnej Górze b´dà modliç si´ o pomyÊlnoÊç naszej Uczelni.
Wolne g∏osy i wnioski
Prof.. dr hab. M. Koz∏owska przedstawi∏a Stanowisko Senackiej Komisji ds. Studiów w sprawie podniesienia poziomu
i usprawnienia realizacji zaj´ç dydaktycznych w Akademii.
Komisja przygotowa∏a swoje stanowisko w zwiàzku z utworzeniem w ostatnim czasie nowych kierunków studiów.
ms (wykorzystano protokó∏ sporzàdzony
przez mgr. Wojciecha Grottela).
MAJ 2007
III Poznaƒskie Forum Zootechniczno-Weterynaryjne
Schorzenia koƒczyn byd∏a i koni – profilaktyka
i wybrane aspekty hodowlane
J
u˝ po raz trzeci, w reprezentacyjnej auacj´ w zakresie wprowadzania cech koƒli Kolegium Rungego naszej Uczelni, 19
czyn do oceny wartoÊci genetycznej byd∏a
kwietnia br., odby∏o si´ spotkanie namlecznego w Polsce. Problematyka stanu
ukowców i praktyków reprezentujàcych
zdrowotnego koƒczyn krów mlecznych
Êrodowiska lekarzy weterynarii i zootechby∏a kontynuowana przez prof. dr. hab. J´ników, poÊwi´cone tym razem problemadrzeja M. JaÊkowskiego z naszej Uczelni,
tyce schorzeƒ aparatu ruchu byd∏a i koni.
który przedstawi∏ aktualne dane statyCykliczny charakter tych spotkaƒ jest wystyczne dotyczàce wyst´powania niektórazem rozwijajàcej si´, dobrej wspó∏pracy
rych schorzeƒ koƒczyn w warunkach chopomi´dzy Poznaƒskim Oddzia∏em Polwu wielkostadnego. Warto podkreÊliç, ˝e
skiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjprzedstawione dane by∏y wynikiem badaƒ
nych a dzia∏ajàcym przy naszej Uczelni,
zespo∏u Profesora prowadzonych w raPoznaƒskim Ko∏em Polskiego Towarzymach projektu mi´dzynarodowego 5. PR
stwa Zootechnicznego. Warto w tym miejUnii Europejskiej. Bardzo interesujàcy wyscu przypomnieç, ˝e g∏ównymi inicjatorak∏ad nt. niektórych problemów schorzeƒ
mi integracji obu Êrodowisk sà: prof. dr
kopyt koni wyg∏osi∏ prof. dr Christian Stahab. J´drzej M. JaÊkowski (kierownik Katedry Weterynarii Rolniczej)
oraz dr n. wet. Lech Gogolewski –
Przewodniczàcy Poznaƒskiego Oddzia∏u PTNW. Idea ta znalaz∏a ˝yczliwe wsparcie ze strony w∏adz Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt.
Patronat honorowy nad Forum objà∏ JM Rektor Akademii Rolniczej,
prof. dr hab. Erwin Wàsowicz.
Tematyka tegorocznego Forum
jest odpowiedzià na rosnàce zainDr med. wet. Hiltrud Strasser
teresowanie hodowców poprawnà
budowà i dobrym stanem zdrowia
aparatu ruchu zwierzàt. Wed∏ug licznych
nek z Wydzia∏u Medycyny Weterynaryjnej
badaƒ, choroby koƒczyn sà jednà z najUniwersytetu Wiedeƒskiego (Austria).
bardziej istotnych przyczyn eliminacji
Profesor szczegó∏owo omówi∏ post´powazwierzàt z hodowli, przynoszàc znaczàce
nie kliniczne w przypadku kilku powa˝straty ekonomiczne. Równie wa˝ny jest
nych jednostek chorobowych kopyt koni,
bezpoÊredni zwiàzek stanu koƒczyn
dzielàc si´ zarówno wynikami badaƒ naz ogólnie poj´tym dobrostanem zwierzàt,
ukowych, jak i swojà wiedzà praktycznà.
który jest coraz cz´Êciej doceniany przez
Kolejnym mówcà by∏a dr med. wet. HilÊwiadomych i nowoczesnych hodowców.
trud Strasser prowadzàca klinik´ piel´gnaPowy˝sze zagadnienia znalaz∏y rozwini´cji kopyt i koƒczyn koni w Tybindze
cie w referatach wybitnych specjalistów,
(Niemcy) – wybitna i ceniona na ca∏ym
zarówno naukowców jak i praktyków,
Êwiecie specjalistka z tego zakresu, autorktórzy przyj´li nasze zaproszenie do
ka licznych, znanych tak˝e w Polsce ksiàudzia∏u w spotkaniu.
˝ek dotyczàcych piel´gnacji koni. Doktor
Pierwszy referat, wyg∏oszony przez dr.
Strasser w swoim wyk∏adzie promowa∏a
hab. Hieronima Fràckowiaka z Katedry
kompleksowe podejÊcie do stanu zdroAnatomii Zwierzàt AR w Poznaniu, dotywotnego konia i zwróci∏a uwag´ na negaczy∏ obecnego stanu wiedzy nt. budowy
tywne skutki podkuwania koni. Tezy te,
kopyta oraz poprawnego nazewnictwa
w po∏àczeniu z kolejnym wyk∏adem, wyanatomicznego poszczególnych jego
g∏oszonym przez hrabiego Antoniego
struktur. Wyk∏ad by∏ wi´c swoistym wproCh∏apowskiego z Centrum Hippiki w Jaszwadzeniem w problematyk´ Forum, a jekowie nt. roli podkuwacza w profilaktyce
go ˝yczliwe przyj´cie przez s∏uchaczy
schorzeƒ koƒczyn, sta∏y si´ podstawà o˝yÊwiadczy∏o o potrzebie przypomnienia
wionej, specjalistycznej dyskusji, na którà
i usystematyzowania wiedzy z tego zakrejako organizatorzy Forum bardzo liczylisu. Kolejny referat przedstawi∏ prof. dr
Êmy. Interesujàce poszerzenie podj´tych
hab. Andrzej ˚arnecki z Akademii Rolnizagadnieƒ stanowi∏a sesja posterowa,
czej w Krakowie, wybitny specjalista z zaw której przedstawiono m.in. doniesienia
kresu genetyki i metod doskonalenia
dotyczàce przyrostu Êciany rogowej kopyzwierzàt. Mówca przedstawi∏ obecnà sytuta konika polskiego, wp∏ywu ˝ywienia
i przemian ˝waczowych na zdrowotnoÊç
koƒczyn byd∏a, mo˝liwoÊci doboru par do
kojarzeƒ pod kàtem doskonalenia genetycznego stanu koƒczyn, czy wyniki specjalistycznych zabiegów piel´gnacyjnych
na zdrowotnoÊç racic byd∏a.
Z satysfakcjà nale˝y podkreÊliç, ˝e zaproponowana tematyka Forum spotka∏a
si´ z zainteresowaniem ze strony Êrodowiska lekarzy weterynarii i hodowców
o czym Êwiadczy aktywny udzia∏ ponad
80 osób z ca∏ego kraju. Przebieg spotkania wskazuje te˝ na s∏usznoÊç interdyscyplinarnego podejÊcia do problemów hodowlanych. Wypada wi´c szczerze podzi´kowaç licznym organizatorom przedsi´wzi´cia: prof. dr. hab. Tomaszowi
Szwaczkowskiemu i prof. dr. hab.
Jackowi Wójtowskiemu – Przewodniczàcemu i Wiceprzewodniczàcemu Poznaƒskiego Ko∏a Polskiego
Towarzystwa Zootechnicznego, dr.
n. wet. Lechowi Gogolewskiemu –
Przewodniczàcemu Poznaƒskiego
Oddzia∏u Polskiego Towarzystwa
Nauk Weterynaryjnych oraz cz∏onkom komitetu organizacyjnego
w sk∏adzie: prof. dr hab. J´drzej
M. JaÊkowski (kierownik Katedry
Weterynarii Rolniczej), prof. dr hab.
Zbigniew Dorynek (kierownik Katedry
Hodowli Byd∏a i Produkcji Mleka), dr
Grzegorz Cholewiƒski (kierownik Zak∏adu Hodowli Koni) i mgr Andrzej Baehr
(dyrektor Wielkopolskiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierzàt w Tulcach).
Bardzo dzi´kuj´ te˝ licznym pracownikom wymienionych katedr za nieocenionà pomoc.
W imieniu organizatorów wyra˝am
wdzi´cznoÊç g∏ównemu sponsorowi Forum – firmie LNB Poland za systematyczne wspieranie materialne naszych przedsi´wzi´ç, a ponadto Polskiemu Zwiàzkowi
Hodowców Koni oraz Laboratorium Badaƒ Markerów Genetycznych u Koni AR
w Poznaniu za pomoc materialnà przy organizacji tej imprezy.
Raz jeszcze dzi´kuj´ JM Rektorowi Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu oraz Dziekanowi Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt za nieustajàce ˝yczliwe zainteresowanie i pomoc.
W imieniu Komitetu Organizacyjnego
dr hab. Piotr Âlósarz, prof. nadzw.
Sekretarz Komitetu Organizacyjnego
III Poznaƒskiego Forum
Zootechniczno-Weterynaryjnego
5
MAJ 2007
STYPENDYSTKI FUNDACJI
NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ
J
ak co roku, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyzna∏a stypendia w ramach programu START. Jest to program skierowany
do m∏odych naukowców, którzy stojàc
u progu swojej kariery, ju˝ mogà wykazaç
si´ znaczàcymi sukcesami. Tegoroczna 15.
edycja cieszy∏a si´ ogromnym zainteresowaniem. Wp∏yn´∏o na nià 999 wniosków,
spoÊród których pozytywnie rozpatrzono
122. Z naszej Uczelni do konkursu zg∏osi∏o
si´ 21 osób (13 pracowników oraz 8 doktorantów), z czego tylko dwa zg∏oszenia uzyska∏y pozytywnà opini´ Fundacji. Stypendia przyznano dr in˝. Annie Wolc oraz mgr
in˝. Ewelinie Warzych-Plejer z Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt. PodkreÊliç nale˝y, ˝e sà to jedyne stypendia
w programie START przyznane pracownikom lub doktorantom akademii rolniczych
w Polsce w bie˝àcym roku.
Dr in˝. Anna Wolc jest absolwentkà Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt Akademii Rolniczej w Poznaniu. W 2003 roku
ukoƒczy∏a studia na kierunku Zootechnika,
specjalnoÊç Biologia komórki zwierz´cej,
otrzymujàc „Medal za Osiàgni´cia w Studiach”. W trakcie studiów dzi´ki stypendium Fundacji Koepona przez 6 miesi´cy
kszta∏ci∏a si´ na Uniwersytecie w Wageningen (Holandia). Prac´ magisterskà pt. „Genetic variability of initial egg production
in laying hens” wykona∏a w Katedrze Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt pod
kierunkiem prof. dr. hab. Tomasza Szwaczkowskiego. Praca otrzyma∏a II nagrod´
w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez Polskie Towarzystwo Zootechniczne na najlepszà prac´ magisterskà z zakresu nauk zootechnicznych w kategorii
„Genetyka Zwierzàt”.
Badania zwiàzane z pracà doktorskà stanowi∏y kontynuacj´ pracy magisterskiej.
Rozpraw´ doktorskà pt. „Metody regresyjne w ocenie wartoÊci hodowlanej kur nieÊnych” obroni∏a z wyró˝nieniem w 2006 roku. Równolegle studiowa∏a teologi´ na
Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu uzyskujàc w 2005 roku tytu∏
magistra na podstawie pracy „ÂwiadomoÊç
ekumeniczna duchownych rzymskokatolickich miasta Poznania”. Dotychczasowe
wyniki badaƒ zosta∏y opublikowane w 14.
oryginalnych pracach twórczych, z czego 7
ukaza∏o si´ w czasopismach z listy filadelfijskiej (m. in. Journal of Animal Breeding
and Genetics, Archiv für Geflügelkunde)
oraz licznych komunikatach konferencyjnych i 6. pracach popularno-naukowych.
Dr in˝. Anna Wolc by∏a w 2004 roku kierow-
6
nikiem grantu 2P06D02027 finansowanego
przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.
W 2006 zosta∏a wyró˝niona Stypendium
dla m∏odych badaczy z poznaƒskiego Êrodowiska naukowego przyznanym przez Kapitu∏´ Nagrody Naukowej Miasta Poznania.
Dr in˝. Anna Wolc i mgr in˝. Ewelina Warzych-Plejer – stypendystki Fundacji na rzecz Nauki
Polskiej
Mgr in˝. Ewelina Warzych-Plejer jest absolwentkà kierunku Biotechnologia (2002)
przy Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. Prac´ magisterskà pt. „Analiza ekspresji genu hormonu wzrostu w zygotach bydl´cych po zap∏odnieniu in vitro” wykona∏a w Katedrze Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzàt pod kierunkiem dr hab.
Doroty CieÊlak. Po ukoƒczeniu studiów
mgr in˝. Warzych-Plejer odby∏a roczny sta˝
naukowy w Federalnym Instytucie Technologicznym (ETH) w Zurychu, gdzie zajmowa∏a si´ badaniem wp∏ywu warunków stresu Êwietlnego i wolnych rodników tlenowych na ekspresj´ genów zaanga˝owanych
w proces fotosyntezy. W tym czasie naby∏a
umiej´tnoÊci, które pozwoli∏y na dynamiczne w∏àczenie si´ do realizacji projektu
badawczego obejmujàcego Jej doktorat.
Studia doktoranckie rozpocz´∏a w 2003 roku na Wydziale Biologii i Hodowli Zwierzàt,
kontynuujàc prac´ pod opiekà dr hab. D.
CieÊlak. Rozprawa doktorska pt. „Ekspresja genów regulujàcych proces apoptozy
oraz potencja∏ rozwojowy zarodków by-
dl´cych in vitro”, zosta∏a pozytywnie oceniona przez recenzentów, a obrona pracy
na Wydziale Biologii UWM w Olsztynie planowana jest na czerwiec 2007. W trakcie 4-letniego studium doktoranckiego mgr Warzych-Plejer wykona∏a szereg interesujàcych badaƒ, które swoim zakresem obejmowa∏y szeroko poj´tà analiz´ jakoÊci
oocytów i zarodków bydl´cych pozyskiwanych technikà dojrzewania, zap∏odnienia
i hodowli in vitro. Uzyskane wyniki opublikowa∏a w liczàcych si´ na Êwiecie czasopismach naukowych z tzw. listy filadelfijskiej.
W sumie Stypendystka w swoim dorobku
naukowym posiada 4 indeksowane oryginalne prace twórcze o ∏àcznym Impact
Factor 21,625 (m. in. w Molecular Reproduction and Development, Animal
Reproduction Science oraz PNAS), a dodatkowo dwie prace w Reproductive Biology oraz jednà przeglàdowà w Biotechnologii. Ponadto na podkreÊlenie zas∏uguje du˝a aktywnoÊç w zakresie zdobywania
funduszy na wyjazdy zagraniczne, które
pozwoli∏y Jej rozwijaç zainteresowania naukowe (3-miesi´czny sta˝ w Finlandii finansowany przez CIMO, 2-tygodniowy pobyt w Niemczech finansowany przez Boehringer Ingelheim Fonds, dofinansowanie wyjazdu na konferencj´ w Szwajcarii
przez Fundacj´ Pro Scientia et Vita Cz∏onków Wydzia∏u Nauk Rolniczych, LeÊnych
i Weterynaryjnych Polskiej Akademii Nauk). W ramach dzia∏alnoÊci dydaktycznej
mgr Warzych-Plejer prowadzi çwiczenia
z przedmiotów Genetyka zwierzàt oraz In˝ynieria komórkowa u zwierzàt. Aktywnie
w∏àcza si´ równie˝ w zaj´cia ponadprogramowe, prowadzàc warsztaty adresowane
g∏ównie do uczniów szkó∏ Êrednich podczas Festiwalu Nauki i Sztuki oraz prowadzàc zaj´cia w j. angielskim w ramach programu Sokrates-Erasmus.
Podzi´kowania
Chcia∏ybyÊmy podzi´kowaç Fundacji na
rzecz Nauki Polskiej za docenienie wysi∏ku,
jaki wk∏adamy w naszà prac´. Sukces ten
nie by∏by oczywiÊcie mo˝liwy, gdyby nie
wsparcie naszych Promotorów prof. dr.
hab. Tomasza Szwaczkowskiego oraz dr
hab. Doroty CieÊlak, kierownika Katedry
prof. dr. hab. Marka Âwitoƒskiego oraz
wspó∏pracowników z Katedry Genetyki
i Podstaw Hodowli Zwierzàt. Za Ich pomoc
równie˝ serdecznie dzi´kujemy.
dr in˝. Anna Wolc
mgr in˝. Ewelina Warzych-Plejer
MAJ 2007
Komunikat Biura Promocji i Wspó∏pracy z Praktykà
Dotyczàcy programów MNiSZW
nakierowanych na wspieranie
przedsi´biorczoÊci akademickiej
Minister Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego – w oparciu o art. 14 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 8 paêdziernika 2004 r. o zasadach finansowania nauki – og∏osi∏ w dniu 27 kwietnia 2007 r. dwa Programy majàce na celu o˝ywienie przedsi´biorczoÊci akademickiej.
1/. „Kreator innowacyjnoÊci. Wsparcie innowacyjnej przedsi´biorczoÊci akademickiej”, którego realizacja
przewidziana jest na lata 2007 – 2009.
Beneficjentem programu mo˝e byç jednostka organizacyjna poÊredniczàca mi´dzy naukà a gospodarkà, zw∏aszcza na
rzecz transferu technologii z tym, ˝e dzia∏alnoÊç takiej jednostki musi byç powiàzana ze Êrodowiskiem akademickim,
a jej przedmiotem muszà byç technologie powstajàce w tym Êrodowisku.
2/. „Patent PLUS. Wsparcie patentowania wynalazków powstajàcych w jednostkach naukowych” – realizacja przewidziana jest na lata 2007 – 2013.
Celem programu jest:
2.1. w ramach Modu∏u I – wsparcie uzyskiwania ochrony patentowej wynalazków powstajàcych w jednostkach naukowych poprzez dofinansowanie badaƒ stanu techniki dla krajowych zg∏oszeƒ patentowych oraz dofinansowanie kosztów
zg∏oszeƒ w trybie PCT;
2.2. w ramach Modu∏u II – u∏atwianie pozyskiwania partnerów biznesowych do komercjalizacji wynalazków oraz dofinansowanie szkoleƒ i upowszechniania wiedzy o ochronie w∏asnoÊci przemys∏owej.
Program adresowany jest do jednostek naukowych w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki oraz do jednostek dzia∏ajàcych na rzecz wspó∏pracy mi´dzy naukà a gospodarkà w zakresie obj´tym Programem (np. do centrów
transferu technologii), a w zakresie upowszechnienia wiedzy o ochronie w∏asnoÊci przemys∏owej przede wszystkim do
uczelni w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wy˝szym.
Na rok 2007 przewidziano dla ka˝dego z Programów bud˝et w kwocie 3 000 000 z∏.
Wnioski o pozyskanie Êrodków z obydwu Programów nale˝y zg∏aszaç do 30 czerwca i 30 listopada ka˝dego roku, przy
czym muszà one byç sporzàdzone wg wzoru stanowiàcego za∏. nr 33 do rozporzàdzenia Ministra Nauki i Informatyzacji
z dnia 4 sierpnia 2005 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania Êrodków finansowych na nauk´ (Dz. U.
Nr 161 poz. 1359) z tym, ˝e termin sk∏adania ostatnich wniosków dla Programu 1/. up∏ywa 30 czerwca 2009 r.
Wnioski sk∏ada si´ w dwóch egzemplarzach w:
Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego
Departament Wdro˝eƒ i Innowacji
ul. Wspólna 1/3/
00-529 Warszawa
Tam te˝ mo˝na uzyskaç wszelkie dodatkowe informacje pod numerami telefonów:
0 22 52 92 332
0 22 50 17 102
Szczegó∏owe informacje o zadaniach, na jakie mo˝na uzyskaç wsparcie ze Êrodków Programów znajdujà si´ na stronie www.nauka.gov.pl .
mgr in˝. Alina Domaƒska-Baer
rzecznik patentowy AR
7
MAJ 2007
U
rodzi∏ si´ 20 stycznia 1928
roku na Podlasiu w miejscowoÊci Mielnik nad Bugiem,
gdzie ojciec Jego, legionista Legionów Pi∏sudskiego, osiad∏ jako funkcjonariusz policji paƒstwowej.
WczeÊnie osierocony przez ojca,
okres okupacji sp´dzi∏ we wsi Rakowiec ko∏o Siedlec.
kalicznej impregnacji zr´bków
w produkcji p∏yt w∏óknistych. Habilitowa∏ si´ w roku 1976 na wydziale
Technologii Drewna w Poznaniu na
podstawie rozprawy pt. „Lepkospr´˝ystoÊç jako kryterium oceny stopnia uplastyczniania drewna w procesie produkcji p∏yt pilÊniowych”. Ty-
We wrzeÊniu 1944 roku, a wi´c
w wieku 16 lat, wstàpi∏ ochotniczo
w szeregi Wojska Polskiego. Skierowany do Samodzielnego Batalionu
Szturmowego do zakoƒczenia wojny bra∏ czynny udzia∏ w walkach
frontowych, za udzia∏ w których odznaczony zosta∏ licznymi medalami
wojskowymi m. in. Za Odr´, Nys´
i Ba∏tyk, Zwyci´stwa i WolnoÊci, Za
Pobiedu, Odznakà Grunwaldu, Odznakà Weterana Walk o Niepodleg∏oÊç. Z otrzymanych odznaczeƒ
najwy˝ej jednak ceni∏ sobie Odznak´ Honorowà Syna Pu∏ku. Zdemobi-
˚A¸OBNA KARTA
Prof. zw. dr hab. ZBIGNIEW MORZE
K a t e d r a Tw o r z y w D r z e w n y c h
lizowany w 1947 zamieszka∏ w Âwiebodzinie, gdzie podejmuje prac´
w Technicznej Obs∏udze Rolnictwa
jako pracownik fizyczny, a nast´pnie
w Zwiàzku Samopomocy Ch∏opskiej
w charakterze inspektora.
W tym okresie korzystajàc z notatek szkolnych swego kolegi, obecnego prof. zw. dr. hab. Ryszarda Babickiego, dr. hc., samodzielnie uzupe∏nia∏ braki w wykszta∏ceniu spowodowane wojnà. Ta intensywna, samodzielna nauka umo˝liwi∏a Profesorowi zdanie w roku 1948 egzaminów eksternistycznych na Studium
Wst´pne Uniwersytetu Poznaƒskiego, po ukoƒczeniu którego rozpoczà∏ studia na Wydziale LeÊnym Uniwersytetu Poznaƒskiego, póêniej
Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Poznaniu. Studia ukoƒczy∏ w roku 1953,
specjalizujàc si´ w zakresie chemicznej technologii drewna. W latach
1958 – 1962 odby∏ studia doktoranckie w Akademii Techniczno-LeÊnej w Leningradzie uzyskujàc w roku 1962 na Wydziale Chemiczno-Technologicznym tej Uczelni stopieƒ kandydata nauk technicznych
po przed∏o˝eniu pracy na temat al-
8
tu∏ profesora nadzwyczajnego uzyska∏ w roku 1979, zaÊ profesora zwyczajnego w roku 1988.
Prac´ naukowà i dydaktycznà rozpoczà∏ prof. dr hab. Z. Morze w Katedrze Chemicznej Technologii
Drewna WSR w Poznaniu jeszcze
w okresie studiów pod kierunkiem
znanego uczonego prof. Stanis∏awa
Prosiƒskiego, poczàtkowo na stanowisku asystenta, a nast´pnie adiunkta. W roku 1969 zostaje powo∏any
na stanowisko docenta, a w roku
1970 organizuje od podstaw na Wydziale Technologii Drewna AR w Poznaniu Instytut Tworzyw Drzewnych
pe∏niàc funkcj´ jego dyrektora nieprzerwanie do 1981. Po reorganizacji Wydzia∏u w roku 1981 zostaje powo∏any na kierownika Katedry Tworzyw Drzewnych i funkcj´ t´ pe∏ni
do przejÊcia na emerytur´ w 1998
roku. Pod kierunkiem prof. dr. hab.
Z. Morze wykonano ponad 200 prac
magisterskich. Jest On równie˝ promotorem 4 zakoƒczonych przewodów doktorskich oraz recenzentem
wielu prac doktorskich, habilitacyjnych, jak równie˝ autorem wniosków o nadanie tytu∏u profesora za-
równo kandydatom krajowym, jak
i zagranicznym.
Dorobek naukowy prof. Z. Morze,
który powsta∏ podczas Jego ponad
50-letniej pracy naukowej jest pokaêny i obejmuje ponad 250 pozycji, w tym liczne publikacje zamieszczone w czasopismach naukowych
krajowych z obiegiem mi´dzynarodowym oraz czo∏owych czasopismach zagranicznych, a tak˝e w materia∏ach zagranicznych konferencji
naukowych; 20 patentów dotyczàcych istotnych aspektów praktyki
przemys∏u tworzyw drzewnych oraz
66 prac wykonanych na zlecenie
praktyki przemys∏owej i zaplecza badawczego przemys∏u drzewnego
w tym w ramach problemów rzàdowych i w´z∏owych oraz problemów
resortowych.
Dzia∏alnoÊç naukowa Profesora
obejmowa∏a zarówno prace o charakterze przede wszystkim poznawczym, jak i prace o aspekcie w pierwszym rz´dzie stosowanym, lecz nie
pozbawionych równie˝ walorów poznawczych. W badaniach podstawowych koncentrowa∏ si´ Profesor
zw∏aszcza na problematyce bli˝szego
poznania teoretycznych podstaw
procesów technologicznych wyrobu
tworzyw drzewnych. Obejmowa∏y
one w szczególnoÊci badania nad fizycznym i chemicznym uplastycznianiem drewna w dà˝eniu do u∏atwienia jego rozw∏ókniania oraz badania
nad nieniszczàcymi metodami oznaczenia lepkospr´˝ystych w∏aÊciwoÊci
drewna i tworzyw drzewnych jako
wskaênika zmian strukturalnych
w badaniach materia∏owych. Opracowana przez Niego w ramach
pierwszego kierunku badaƒ metoda
pomiaru stopnia uplastycznienia
drewna w trakcie dzia∏ania na nie
plastyfikatorów i temperatury do
240(C by∏a na owe czasy nowatorska
nie tylko w skali krajowej. Wyniki zaÊ
za jej poÊrednictwem zebrane doprowadzi∏y do istotnych uÊciÊleƒ poglàdów na mechanizmy plastyfikacji
drewna w procesie wytwarzania p∏yt
pilÊniowych. Drugi kierunek badaƒ
podstawowych realizowany przez
Profesora dotyczy∏ doskonalenia metod pomiaru dynamicznych w∏aÊciwoÊci reologicznych drewna naturalnego, ˝ywic klejowych i tworzyw
drzewnych, zw∏aszcza w niestacjonarnych warunkach otoczenia. Opracowane i szeroko do dzisiaj stosowane metody oraz urzàdzenia probiercze, powsta∏e w wyniku tych badaƒ
MAJ 2007
stanowià liczàce si´ osiàgni´cia naukowe Profesora i jego zespo∏u.
Badania stosowane inspirowane
przez Niego obejmowa∏y nast´pujàce kierunki: zwiàzki mi´dzy parametrami technologicznymi i jakoÊcià
tworzyw drzewnych, zwiàzek mi´dzy aspektami surowcowymi i jakoÊcià tworzyw drzewnych, uszlachetnianie tworzyw drzewnych, tworzywa drzewne o zmniejszonej emisji
formaldehydu. W ramach pierwszego kierunku, obejmujàcego relacje
pomi´dzy parametrami technologicznymi i jakoÊcià tworzyw drzewnych na wyeksponowanie zas∏uguje
koncepcja i urzàdzenie do pomiaru
i regulacji gruboÊci kobierca z czàstek lignocelulozowych (patent)
oraz urzàdzenie do pomiaru równomiernoÊci nasypu kobierca z czàstek
suchoformowanych (patent). W obr´bie kierunku drugiego, który dotyczy∏ zwiàzków mi´dzy aspektami
surowcowymi i jakoÊcià tworzyw
drzewnych na podkreÊlenie zas∏ugujà w szczególnoÊci badania dotyczàce poszerzenia bazy surowcowej
krajowego przemys∏u p∏ytowego
przez szersze w∏àczenie do produkcji tzw. zr´bków zielonych, drewna
posuszowego lub odpadów przemys∏u drzewnego, a tak˝e pe∏niejsze
wykorzystanie drewna jod∏y z bazy
bieszczadzkiej.
Za szczególnie efektywne uznaç
nale˝y jednak badania trzeciego kierunku, który dotyczy∏ uszlachetniania tworzyw drzewnych. Badania te
skupia∏y si´ wokó∏ dwóch problemów o podstawowym znaczeniu dla
przemys∏u p∏ytowego, a mianowicie
zwi´kszenie odpornoÊci tworzyw
p∏ytowych na dzia∏anie ró˝nych
czynników i uszlachetnianie powierzchni tworzyw p∏ytowych. W zakresie obu wymienionych problemów osiàgni´te zosta∏y wyniki o donios∏ym znaczeniu dla praktyki
przemys∏owej. Pod kierunkiem Profesora opracowano mianowicie
technologi´ wytwarzania p∏yt ognioodpornych (2 patenty) oraz p∏yt
o zwi´kszonej odpornoÊci na rozk∏ad biotyczny (patent), a tak˝e bioodpornych p∏yt o zmniejszonej emisji substancji toksycznych (patent).
Szczególne zaÊ osiàgni´cia w tym
obszarze dotyczà uszlachetniania
powierzchni tworzyw drzewnych
przy u˝yciu sztucznych oklein na
noÊniku papierowym. Wyniki tych
kompleksowych i interdyscyplinarnych badaƒ znalaz∏y szerokie zasto-
sowanie przemys∏owe (4 patenty).
Czwarty kierunek badaƒ stosowanych obejmowa∏ rozpocz´te w latach 70-tych XX wieku badania nad
emisjà formaldehydu z tworzyw
drzewnych i jej ograniczaniem. Badania owe w czasie podejmowania
by∏y pionierskimi w kraju i nadal
prowadzà do licznych nowatorskich
rozwiàzaƒ. Mia∏y one specjalne wa˝ne znaczenie ze wzgl´du na ochron´ Êrodowiska cz∏owieka z uwagi na
szkodliwoÊç formaldehydu dla zdrowia. Szczególnie wartoÊciowe osiàgni´cia w obr´bie tej problematyki
to opracowanie i wdro˝enie do
praktyki metod pomiaru st´˝enia
formaldehydu w powietrzu, które
zyska∏y wysokà ocen´ Paƒstwowego
Zak∏adu Higieny oraz opracowanie
technologii produkcji p∏yt wiórowych o ograniczonej emisji formaldehydu.
Znacznà cz´Êç badaƒ realizowa∏
Profesor we wspó∏pracy z zagranicznymi oÊrodkami badawczymi zw∏aszcza zaÊ z Zak∏adem Technologii
Drewna, Centrum Badaƒ Agronomicznych w Gambloux (Belgia), Uniwersytetem w Dreênie oraz Technicznym Uniwersytetem w Zwoleniu. Te
liczne i cz´ste kontakty z zagranicznymi oÊrodkami naukowymi umo˝liwi∏y Profesorowi bezpoÊrednià
wspó∏prac´ z uczonymi tej miary jak
prof. Karol Eisner (S∏owacja), prof.
N. J. Solecznik (Rosja), dr J. Carré
(Belgia).
Na podkreÊlenie zas∏uguje równie˝ dorobek Profesora w zakresie
organizacji nauki i dydaktyki w obszarze technologii tworzyw drzewnych. W efekcie wieloletniej dzia∏alnoÊci doprowadzi∏ On do skupienia
w Katedrze Tworzyw Drzewnych zespo∏u ludzi o ró˝nych lecz uzupe∏niajàcych si´ specjalnoÊciach (technologia tworzyw drzewnych, fizyka
techniczna, automatyka, elektrotechnika, chemia), który sprawi∏ i˝
mo˝liwe jest prowadzenie dzia∏alnoÊci naukowej i dydaktycznej Katedry na wysokim poziomie. O umiej´tnoÊci Profesora przewidywania
kierunków rozwoju nauki i techniki
mo˝e Êwiadczyç fakt, i˝ jako pierwszy na Uczelni zorganizowa∏ pracowni´ komputerowà dla studentów i doprowadzi∏ do wprowadzenia przedmiotu informatyka do programu studiów WTD ju˝ na poczàtku lat 80-tych ubieg∏ego wieku.
Za dzia∏alnoÊç naukowà i dydaktycznà Profesor by∏ wielokrotnie wy-
ró˝niany nagrodami Rektora AR oraz
trzema nagrodami Ministra. Ponadto
by∏ odznaczony Krzy˝em Oficerskim
Orderu Odrodzenia Polski, Krzy˝em
Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski, Z∏otà Odznakà Zwiàzku Nauczycielstwa Polskiego, Odznakà Zas∏u˝onego dla LeÊnictwa i Przemys∏u
Drzewnego, Odznakà Honorowà za
Zas∏ugi dla Rozwoju Województwa
Poznaƒskiego, Odznakà Honorowà
za Zas∏ugi dla Miasta Poznania. Prof.
Z. Morze by∏ tak˝e wieloletnim
cz∏onkiem Komitetu Technologii
Drewna PAN, Komisji LeÊnictwa
i Drzewnictwa Poznaƒskiego Oddzia∏u PAN, cz∏onkiem Rad Naukowych Instytutu Technologii Drewna,
Instytutu Krajowych W∏ókien Naturalnych oraz OÊrodka Badawczo –
Rozwojowego Przemys∏u P∏yt Drewnopochodnych w Czarnej Wodzie.
Przez 3 kadencje by∏ cz∏onkiem Zespo∏u Dydaktyczno-Naukowego LeÊnictwa i Technologii Drewna Ministra Edukacji Narodowej oraz równie˝ przez 3 kadencje cz∏onkiem
Centralnej Komisji Kwalifikacji ds.
Kadr Naukowych.
Pomimo przejÊcia w roku 1998 na
emerytur´ Profesor bra∏ nadal czynny udzia∏ w ˝yciu Katedry. Jeszcze
w latach 1999 – 2000 kierowa∏ projektem badawczym, a do ostatnich
miesi´cy uczestniczy∏ w realizacji
kolejnych. Do ubieg∏ego roku prowadzi∏ wyk∏ady i seminaria dla magistrantów, których kolejnych 22 wypromowa∏ po przejÊciu na emerytur´. By∏ z nami ka˝dego dnia, wielokrotnie powtarzajàc, i˝ praca w Katedrze stanowi sens jego ˝ycia. Zawsze ˝yczliwy i s∏u˝àcy radà zw∏aszcza m∏odym pracownikom nauki,
cieszàcy si´ z ka˝dego ich sukcesu.
Mia∏ jeszcze tyle nie zrealizowanych
koncepcji naukowych! Trudno b´dzie nam przyzwyczaiç si´ do braku
obecnoÊci Profesora w Katedrze. Pozostawi∏ po sobie trwa∏y dorobek
i pami´ç wÊród nas, którzy z Nim
pracowali.
Profesor zw. dr hab. Zbigniew Morze zmar∏ 24 kwietnia 2007 roku.
Pochowany zosta∏ na cmentarzu junikowskim w Poznaniu w grobie rodzinnym 30 kwietnia 2007 roku ˝egnany przez rodzin´, przyjació∏
i wspó∏pracowników.
CzeÊç Jego Pami´ci !
Janina ¸´cka
9
MAJ 2007
D
nia 19 lutego 2007 roku zmar∏ profesor Marian Kubiak.
Urodzi∏ si´ w 1923 r. w Poznaniu. Tu
ukoƒczy∏ szko∏´ podstawowà i dwie klasy gimnazjum. W listopadzie 1939 r. zosta∏ wysiedlony przez okupanta wraz
z rodzinà do Koniecpola pod Cz´stochow´, ale bez ojca, który zosta∏ zamordowany w obozie w Ostaszkowie
(ZSRR). W czasie okupacji ucz´szcza∏ na
tajne kursy liceum Ziem Zachodnich im.
Konarskiego i w roku 1943 zda∏ egzamin dojrza∏oÊci. W latach 1940 – 1944
pracowa∏ jako robotnik leÊny w NadleÊnictwie Chrzàstów, a nast´pnie jako
manipulant na sk∏adnicy kopalniaka
w Koniecpolu. Pracujàc na sk∏adnicy
drewna wstrzymywa∏ dostawy kopalniaka dla górnictwa w Niemczech i Austrii i,
poszukiwany przez Gestapo, zmuszony
by∏ do przejÊcia do oddzia∏u partyzanckiego. Do Poznania wróci∏ w lutym 1945
r. i podjà∏ studia na Wydziale RolniczoLeÊnym Uniwersytetu Poznaƒskiego,
które ukoƒczy∏ w czerwcu 1948 r., uzyskujàc dyplom in˝yniera leÊnictwa. We
w 1981 r. zosta∏ powo∏any na kierownika Katedry Mechanizacji Prac LeÊnych.
Dzia∏alnoÊç naukowa prof. dr. hab.
Mariana Kubiaka koncentrowa∏a si´
g∏ównie na nast´pujàcych zagadnieniach:
– wp∏yw grzybów na zmiany w∏asnoÊci
fizycznych, mechanicznych i chemicznych ró˝nych gatunków drzew,
– patologia i ochrona drewna,
– sk∏ad mykoflory zr´bków i trocin sk∏adowanych na wolnym powietrzu,
– nauka o surowcu drzewnym,
– technologie pozyskiwania drewna
w ró˝nych kategoriach ci´ç,
– technologie pozyskiwania drewna
sypkiego gatunków iglastych i liÊciastych,
˚A¸OBNA KARTA
Prof. zw. dr hab. MARIAN KUBIAK
wrzeÊniu 1948 r. podjà∏ prac´ na stanowisku asystenta, a nast´pnie starszego
asystenta w Zak∏adzie Ekonomiki LeÊnictwa Instytutu Badawczego LeÊnictwa – Oddzia∏ w Poznaniu, kierowanym
przez prof. T. Molend´. Pracowa∏ tam do
koƒca 1949 r., do chwili likwidacji Oddzia∏u. W 1950 r. przeszed∏ do pracy
w przemyÊle drzewnym, gdzie pracowa∏
na ró˝nych stanowiskach do 1957 r.
B´dàc zatrudniony w Instytucie Badawczym LeÊnictwa podjà∏ temat pracy
doktorskiej, którà sfinalizowa∏ w 1952 r.
pod kierunkiem prof. Molendy, uzyskujàc dyplom doktora nauk leÊnych. W roku 1958 zosta∏ zatrudniony w Katedrze
U˝ytkowania Lasu na stanowisku adiunkta, a w 1959 r. zosta∏ delegowany na
sta˝ naukowy do Instytutu Technologii
i Ochrony Drewna Chemicznej Technologii Drewna na Wydziale LeÊnym
w Eberswalde (NRD), gdzie przebywa∏
przez 2,5 roku. W 1967 r. zosta∏ przez
Ministerstwo powo∏any na kierownika
Katedry U˝ytkowania Lasu Akademii
Rolniczej w Poznaniu. W 1968 roku, na
podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i przed∏o˝onej rozprawy habilitacyjnej, uchwa∏à Rady Wydzia∏u LeÊnego uzyska∏ stopieƒ naukowy docenta. Po reorganizacji wydzia∏ów i katedr
10
– technika i technologia manipulacji
drewna na sk∏adnicach,
– badania ekonomiki zrywki i wywozu
drewna,
– okreÊlenie iloÊci biomasy ró˝nych gatunków drzew w ró˝nym wieku,
– charakterystyka techniczna drzew
i drzewostanów sosnowych ró˝nych
klas wieku.
Dominujàcà problematyka badawczà,
którà zaszczepi∏ swoim wychowankom
by∏y zagadnienia zwiàzane z pozyskiwaniem drewna z czyszczeƒ, trzebie˝y oraz
ci´ç r´bnych drzewostanów sosnowych,
a w szczególnoÊci z okreÊlaniem iloÊci
mo˝liwej do pozyskania biomasy.
Profesor Marian Kubiak utrzymywa∏
Êcis∏e kontakty naukowe nie tylko z krajowymi, lecz tak˝e z zagranicznymi placówkami naukowymi. Organizowa∏
i bra∏ udzia∏ w kilkudziesi´ciu sympozjach i zjazdach mi´dzynarodowych
(Niemcy, Austria, Szwajcaria, Jugos∏awia, Czechos∏owacja, Szwecja, Finlandia, Grecja, Rosja).
W minionych latach ÊciÊle wspó∏pracowa∏ z Instytutem Badawczym LeÊnictwa. By∏ cz∏onkiem Rady Naukowej IBL.
By∏ cz∏onkiem Komitetu Nauk LeÊnych
PAN, cz∏onkiem Komisji LeÊnictwa
i Drzewnictwa PAN – Oddzia∏ w Pozna-
niu, cz∏onkiem Komisji Nauk LeÊnych
Wydzia∏u Poznaƒskiego Towarzystwa
Przyjació∏ Nauk, by∏ cz∏onkiem Rady Naukowej IBL i wieloletnim przewodniczàcym Polskiego Towarzystwa LeÊnego –
Oddzia∏ w Poznaniu.
Profesor Kubiak w znaczàcy sposób
przyczyni∏ si´ do rozwoju Wydzia∏u LeÊnego i Uczelni:
– jako prodziekan Wydzia∏u LeÊnego
w latach 1969 i 1978,
– jako przewodniczàcy Komisji Rektorskiej ds. audiowizji i aparatury naukowej,
– jako cz∏onek Komisji Rektorskiej ds.
post´pu technicznego.
W przesz∏oÊci po∏o˝y∏ du˝e zas∏ugi
w tworzeniu infrastruktury LZD Siemianice.
Profesor Kubiak wyk∏ada∏ Transport
leÊny i U˝ytkowanie lasu. Doceni∏ potrzeb´ i wprowadzi∏ do dydaktyki na Wydziale LeÊnym przedmioty techniczne,
jak: Maszyny leÊne i Eksploatacja maszyn
leÊnych. By∏ prekursorem wprowadzenia do zaj´ç dydaktycznych z tych przedmiotów çwiczeƒ terenowych, uznajàc
potrzeb´ kszta∏cenia praktycznego na
konkretnych obiektach technicznych.
Dorobek naukowy profesora Mariana
Kubiaka jest znaczàcy. Sk∏ada si´ na niego 170 opublikowanych prac, w tym ponad 100 prac badawczych oraz 10 podr´czników akademickich i skryptów.
Oko∏o 30 prac zosta∏o opublikowanych
w czasopismach zagranicznych. Ponadto by∏ autorem 131 innych opracowaƒ,
w tym: 10 opinii na profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego (z tego 2 zagraniczne), 1 na doktora honoris causa, 9
recenzji prac habilitacyjnych, 23 recenzje prac doktorskich, 10 recenzji podr´czników i skryptów oraz 80 recenzji
ró˝nych prac naukowych. By∏ promotorem 10. prac doktorskich.
Za prac´ naukowà i dydaktycznà by∏
wielokrotnie wyró˝niany nagrodami Ministra, Rektora oraz nagrodà zespo∏owà
NOT. By∏ odznaczony Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, dwa
razy odznakà „Zas∏u˝ony dla LeÊnictwa
i Przemys∏u Drzewnego”, Srebrnà i Z∏otà Odznakà Polskiego Towarzystwa LeÊnego, Z∏otà i Honorowà Odznakà Ko∏a
Naukowego LeÊników, by∏ Cz∏onkiem
Honorowym PTL.
Odszed∏ od nas skromny cz∏owiek,
oddany polskiej nauce i praktyce leÊnej,
którego wiedza i doÊwiadczenie mog∏a
s∏u˝yç tym, którzy w smutku i ˝alu odprowadzali Go na miejsce wiecznego
spoczynku.
prof. dr hab. Henryk Ró˝aƒski
fot. M. Rybczyƒski
MAJ 2007
Jubileusz 50-lecia ukoƒczenia studiów
na Wydziale LeÊnym
W
dniach od 4 do 6 maja 2007 r. odby∏o si´ uroczyste
spotkanie, m.in. w LeÊnym OÊrodku Szkoleniowym
w Puszczykowie, absolwentów rocznika 1957 Wydzia∏u LeÊnego Wy˝szej Szko∏y Rolniczej w Poznaniu.
W piàtek 4 maja w godzinach popo∏udniowych przybyliÊmy
do OÊrodka w Puszczykowie, nast´pnie po kolacji mia∏y miejsce spotkania w dowolnych grupach. Sobota obfitowa∏a w wydarzenia! Po Êniadaniu otwarto cz´Êç oficjalnà z podaniem kawy. Nast´pnie ustawiliÊmy si´ do pamiàtkowego zdj´cia. Nie
by∏a to zbyt liczna grupa. Po 50-ciu latach od chwili ukoƒczenia studiów zebra∏o si´ zaledwie 26 osób. Ponad 50 osób nie
doczeka∏o tego uroczystego momentu. Ich nazwiska zosta∏y
przekazane uczestnikom Zjazdu. Póêniej wyjechaliÊmy do Poznania, do Kolegium Rungego naszej Akademii, gdzie prorektor prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak w towarzystwie prof. dr.
hab. Les∏awa ¸abudzkiego, dziekana Wydzia∏u LeÊnego uroczyÊcie wr´czy∏ nam odnowione dyplomy akademickie. Mo˝e
warto w tym miejscu przytoczyç fragment tego dyplomu:
...„Wiadomym czynimy, ˝e Pan Cezary Pacyniak zdobywszy
w Wy˝szej Szkole Rolniczej zaszczytny tytu∏ in˝yniera leÊnictwa dochowa∏ wiernoÊci zasadom etycznym przyswojonym
w czasie studiów. My, powagà naszej Akademii z wielkim
uznaniem odnawiamy temu Szlachetnemu Panu GodnoÊç
In˝yniera LeÊnictwa” ... Nast´pnie prorektor i dziekan w sposób wyczerpujàcy zapozna∏ nas zarówno ze stanem obecnym,
jak i dalszymi perspektywami rozwoju Uczelni i Wydzia∏u LeÊnego. Scharakteryzowano tak˝e dzia∏alnoÊç zak∏adów doÊwiadczalnych, a dziekan dokona∏ analogii pomi´dzy Wydzia∏ami LeÊnymi SGGW i AR w Poznaniu stwierdzajàc, ˝e AR w Poznaniu staranniej przygotowuje absolwentów do dzia∏alnoÊci
w administracji leÊnej, natomiast Wydzia∏ LeÊny w Warszawie
do dzia∏alnoÊci naukowej.
Wystàpienia te zosta∏y przyj´te przez uczestników z wielkim
uznaniem i szacunkiem, a wystàpienie prof. Les∏awa ¸abudzkiego, który m.in. powiedzia∏, ˝e leÊnicy sà „sercem lasu”, bardzo wzruszy∏o obecnych.
Po obiedzie udaliÊmy si´ na zwiedzanie Muzeum Arkadego
Fiedlera, znanego pisarza i podró˝nika, w Puszczykówku. Na
uroczystej kolacji przemawiali: organizator tego Zjazdu mgr
in˝. Juliusz Sroczyƒski i pomagajàcy mu dr Stanis∏aw Drogosz
oraz badacz i podró˝nik, autor tego sprawozdania (który przylecia∏ na t´ uroczystoÊç z Iqua_a przez S_o Paulo, Pary˝, Warszaw´. Pocz´stowa∏ on uczestników znanym napojem w Ameryce Po∏udniowej – Yerba Mate. Mo˝e zaczniemy sprowadzaç
ten cudowny napój, który likwiduje zm´czenie umys∏owe i fizyczne, a wp∏ywa korzystnie na metabolizm i niedotlenienie?).
Po wspólnym Êniadaniu w niedziel´ rozjechaliÊmy si´
w cztery strony Êwiata!
dr in˝. Cezary Pacyniak
11
MAJ 2007
S Z P A R A G I
XIV
MI¢DZYNARODOWA
KONFERENCJA SZPARAGOWA
W bardzo ciep∏y dzieƒ, 13 marca 2007
roku, Nowy TomyÊl goÊci∏ uczestników
Mi´dzynarodowej Konferencji Szparagowej. Zosta∏a ona ju˝ po raz czternasty zorganizowana przez Katedr´ Warzywnictwa
naszej Uczelni i Polski Zwiàzek Producentów Szparaga. Konferencja odby∏a si´
w odnowionej sali kinowej Miejskiego
Domu Kultury, udost´pnionej wraz z obs∏ugà przez burmistrza mgr. Henryka Helwinga, który z Prezesem Polskiego Zwiàzku Producentów Szparaga mgr. in˝. An-
drzejem Mainkà dokona∏ oficjalnego
otwarcia konferencji.
Wiodàce referaty dotyczy∏y produkcji
i rynku szparaga w Anglii, integrowanej
produkcji, fizjologicznych podstaw plonowania szparaga, nawo˝enia szparagarni
i aktualnych zagadnieƒ produkcji szparaga.
Przedstawili je prelegenci z Anglii, Niemiec
i Polski.
WielkoÊç produkcji szparaga w Anglii,
którà omówi∏ Jamie Petchell z firmy Hargreaves Plants Ltd., jest ma∏a w porówna-
niu z innymi krajami europejskimi. W roku
2005 wynosi∏a ona oko∏o 2300 ton, a wi´c
mniej ni˝ w Polsce. Uprawia si´ tam g∏ównie szparagi zielone. Prognozy na rok 2009
przewidujà wzrost produkcji do 4000 ton,
co jest uwarunkowane znacznym zwi´kszeniem popytu w ostatnich latach. Szparagi sà te˝ importowane przede wszystkim
z Peru, a tak˝e z Tajlandii, USA i Hiszpanii.
Niewielkie iloÊci pochodzà z Polski.
ciàg dalszy na stronach 21-22
S P O T KA N I E KO L E G I U M R E KT O R Ó W
Jeszcze nigdy w swojej historii Marcelina nie odwiedzi∏o tylu znamienitych
goÊci, jak to mia∏o miejsce 15 maja br.
Tego dnia do Marcelina przybyli rektorzy
wszystkich uczelni paƒstwowych Poznania pod przewodnictwem prof. dr. hab.
Stanis∏awa Lorenca oraz w∏adze Polskiej
Akademii Nauk Oddzia∏ w Poznaniu i Poznaƒskiej Fundacji Bibliotek Nauko-
12
wych. W spotkaniu wzi´∏o udzia∏ tak˝e
Kolegium Rektorskie naszej Uczelni. To
zacne grono przyciàgn´∏y do nas ... szparagi. Po powitaniu wszystkich przez Rektora prof. E. Wàsowicza g∏os zabra∏ dziekan prof. dr hab. Zbigniew Weber, przedstawiajàc krótko zadania stacji doÊwiadczalnej. Prof. M. Knaflewski przedstawi∏
zakres badaƒ prowadzonych w Marceli-
nie przez pracowników Katedry Warzywnictwa. Nast´pnie opowiedzia∏ o badaniach nad szparagiem i pokaza∏, jak wyglàda ca∏a roÊlina ∏àcznie z cz´Êcià podziemnà, której ogrom wzbudzi∏ szczególne zainteresowanie. Na polu doÊwiadczalnym goÊcie mogli zobaczyç bank genów szparaga, upraw´ szparaga na zagonach na zielone wypustki oraz przykryty
MAJ 2007
W TRZECH ODS¸ONACH
KO N F E R E N C JA P R AS O WA
W HOTELU RZYMSKIM W POZNANIU
Szparag jest pierwszym w sezonie warzywem zbieranym z pola, o cennych walorach smakowych i zdrowotnych. Jego spo˝ycie jest w naszym kraju jeszcze ma∏e
w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Istotnà rol´ w propagowaniu wiedzy
na temat zalet tego warzywa odgrywajà
media, poniewa˝ trafiajà do szerokiego
grona odbiorców. Majàc to na uwadze Polski Zwiàzek Producentów Szparaga, Katedra Warzywnictwa AR w Poznaniu i Hotel
Rzymski po raz siódmy zorganizowali
w dniu 8 maja br. w Hotelu Rzymskim
w Poznaniu konferencj´ prasowà, po∏àczonà z degustacjà potraw ze szparagów. Prezes Zwiàzku mgr in˝. Andrzej Mainka powita∏ przyby∏ych goÊci, a wÊród nich przedstawicieli w∏adz miasta: dyrektora Wydzia∏u Rolnictwa i Gospodarki ˚ywnoÊciowej
Urz´du Miasta Jana Marka Stachowiaka,
dyrektora Andrzeja Bobrowskiego z Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi Urz´du Marsza∏kowskiego, przedstawicieli najwy˝szych w∏adz Uczelni na czele z Rektociàg dalszy na stronach 21-22
UCZELNI MIASTA POZNANIA W MARCELINIE
czarnà folià wa∏ szparaga w uprawie na
wypustki bielone. Profesor zademonstrowa∏, jak si´ zbiera zielone i bia∏e
szparagi. (fot.)
GoÊcie zwiedzili te˝ szklarnie, gdzie
prof.. dr hab. Andrzej Komosa zademonstrowa∏ mi´dzy innymi upraw´ pomidora
na w∏óknie drzewnym, a nast´pnie wr´cz
„kosmicznà” technologi´ uprawy aeropo-
nicznej, nie tylko warzyw lecz równie˝ roÊlin ozdobnych.
W drodze do pa∏acu prof. dr hab. Piotr
Urbaƒski pokaza∏ kilka przyk∏adowych za∏o˝eƒ ogrodowych, stanowiàcych teren
zaj´ç dydaktycznych i praktyk dla studentów specjalnoÊci ‘Tereny zieleni’,
a w przysz∏oÊci kierunku „Architektura
krajobrazu”.
W sali marmurowej pa∏acu podano
obiad, sk∏adajàcy si´ z dziesi´ciu daƒ szparagowych, przygotowany przez restauracj´
Hotelu Rzymskiego. A na deser by∏y wyÊmienite lody ... szparagowe.
prof. dr hab. Miko∏aj Knaflewski
mgr Anna Zaworska
Katedra Warzywnictwa
13
MAJ 2007
Sprawozdanie z wyjazdu studyjnego do Niemiec poÊwi´conego
Uczestnicy wyjazdu,
od lewej:
E. Warych, G. i M. Probst
E. KoÊnicki,
M. Sawiƒska-Warych
Dom
Karla Foerstera
Podwórze Vorverk Podemus
14
Ogród dr. Näsera,
z lewj autor
„Ekologiczny” sklep w Podemus
MAJ 2007
problematyce bioró˝norodnoÊci w praktyce ogrodniczej i rolniczej
Uczestnicy wyjazdu:
Prof. dr hab. Eugeniusz KoÊmicki – pomys∏odawca wyjazdu, znawca problematyki
ekologicznej i spo∏ecznej rolnictwa, mi∏oÊnik bylin (AR Poznaƒ).
Mgr in˝. Edward Warych – znawca i praktyk rolnictwa (tak˝e ekologicznego), specjalista w zakresie ˝ywienia zwierzàt (hobby: ˝ywienie ludzi) (RGD Brody, AR Poznaƒ).
Mgr Magdalena Sawiƒska-Warych – fotograf i specjalistka w zakresie dekoracyjnej
aran˝acji przestrzeni oraz sztuk plastycznych i rzemios∏a artystycznego (P.S.F.D.W.
„MACADAMIA”)
Dr Piotr Warych – badacz zagadnieƒ ekofilozofii i zrównowa˝onego rozwoju (WSIP
w Bydgoszczy).
Cel pobytu
Pobyt studyjny by∏ mo˝liwy dzi´ki pomocy
i zaproszeniu nast´pujàcych instytucji
i osób:
• Foerster Stauden GmbH (dr Konrad
Näser);
• Vorwerk Podemus (dr Manfred i dr Gabriele Probst);
• Lux Staudenkulturen (Marko Thate).
Dzi´ki wymienionym instytucjom i otrzymanym od nich zaproszeniom, mogliÊmy
zrealizowaç cel wyjazdu, którym by∏o zapoznanie si´ z problematykà bioró˝norodnoÊci we wspó∏czesnym niemieckim ogrodnictwie i rolnictwie. Bioró˝norodnoÊç antropogenna jest bowiem zagadnieniem niezwykle wa˝nym z punktu widzenia koncepcji zrównowa˝onego rozwoju obszarów
wiejskich i rolnictwa.
Istotnym elementem programu by∏o poznanie dorobku Karla Foerstera. Ten wielki ogrodnik i autor fascynujàcych ksià˝ek
o ogrodnictwie nazywany jest „starym mistrzem” („Altmeister”) sztuki ogrodniczej.
OkreÊlenie takie jest w kulturze niemieckiej wyrazem wielkiego szacunku i uznania. Za swojego ˝ycia Karl Foerster utrzymywa∏ ˝ywe stosunki ze stolicà Wielkopolski, szczególnie z Ogrodem Botanicznym
w Poznaniu.
Do Poczdamu Bornim przyjechaliÊmy
pó∏ godziny przed umówionà godzinà dziewiàtà rano. By∏ s∏oneczny, ale zadziwiajàco
ch∏odny poranek 29 kwietnia 2007 roku. Po
odczekaniu stosownej chwilki, zaanonsowaliÊmy si´ u naszego gospodarza dr. Näsera. Przywita∏ nas ˝wawy i weso∏y 75-letni
m´˝czyzna, któremu – jak si´ póêniej okaza∏o – nawet m∏ody cz∏owiek nie∏atwo dotrzymuje kroku. Nasz gospodarz pokaza∏
nam swój wspania∏y ogród. UjrzeliÊmy wielkà ró˝norodnoÊç roÊlin i zachwycajàce roz-
wiàzania architektury ogrodowej: bardzo
∏adne kamienne Êcie˝ki, Êwietnie wkomponowane w otoczenie figury zwierzàt i inne
elementy ozdobne, szumiàcà w pomys∏owym poidle dla ptaszków wod´ i wiele innych uroczych drobiazgów. Od czasu do
czasu lekki wietrzyk wydobywa∏ delikatne
dêwi´ki z ma∏ych dzwoneczków pozawieszanych tu i ówdzie.
W czasie gdy my oglàdaliÊmy te wszystkie
cudownoÊci, ˝ona gospodarza przygotowa∏a znakomità kaw´ i pocz´stowa∏a nas swoimi pysznymi wypiekami. Posiliwszy si´ wyruszyliÊmy na zwiedzanie domu i ogrodu
Karla Foerstera, w którym obecnie mieÊci
si´ muzeum prowadzone przez Mariann´
Foerster – córk´ Karla. Pani Marianne pracuje tak˝e na rzecz fundacji: Deutsche Stiftung Denkmalschutz.
Kontynuacjà dzie∏a Karla Foerstera zajmuje si´ obecnie spó∏ka „Foerster Stauden”
GmbH. Przedsi´biorstwo to prowadzà dwaj
wspólnicy Gerd Bethe i Wolfgang Härtel,
których ˝ony – jak si´ okaza∏o – pochodzà
z Polski. Uprawia si´ tutaj 1800 bylin. Nadal
w uprawie i sprzeda˝y sà roÊliny wyhodowane przez samego „starego mistrza”, który wyhodowa∏ a˝ 370 odmian bylin. Szkoda,
˝e wiele z nich zagin´∏o w okresie przymusowej kolektywizacji gospodarstwa ogrodniczego. Ciàgle odszukiwane sà zaginione
odmiany. W dzisiejszej ofercie gospodarstwa znajdujà si´ m.in. s∏awne ostró˝ki
i p∏omyki (floksy), które tak˝e wysz∏y spod
r´ki Karla Foerstera.
Karl Foerster urodzi∏ si´ w Berlinie 9 marca 1874 roku. Jego ojciec Wilhelm by∏ znanym astronomem – dyrektorem królewskiego obserwatorium astronomicznego,
matka Ina – malarkà. Karl mia∏ dwóch braci
i dwie siostry. Po ukoƒczeniu szko∏y by∏ czeladnikiem w „Gaertnerlehranstalt Wildpark
bei Potsdam”. W nast´pnych latach wiele
podró˝owa∏ i kszta∏ci∏ si´ w dziedzinie
ogrodnictwa. Studiowa∏ u hodowcy roÊlin
oraz architekta krajobrazu Ludwiga Wintera
w Bordighera we W∏oszech. To tam narodzi∏a si´ jego ˝yciowa pasja i mi∏oÊç do fotografii oraz bylin.
W latach 1903-1907 Karl Foerster za∏o˝y∏
swój pierwszy ogród w Berlinie-Westend.
W latach 1910/11 przeniós∏ si´ do Poczdamu-Bornim. W Bornim nadesz∏y lata ÊwietnoÊci Karla Foerstera. Tworzy∏ i rozbudowywa∏ przepi´kne ogrody. Sta∏ si´ szeroko
znanym na ca∏ym Êwiecie autorem ksià˝ek
o ogrodnictwie, spotkaniach z ludêmi, krajobrazach, ˝yciu, màdroÊci i radoÊci, jakà
niesie ze sobà praca ogrodnika. Jego ksià˝ki przynios∏y mu s∏aw´ filozofa ogrodnictwa
z Bornim. Karl Foerster by∏ tak˝e hodowcà
roÊlin. Wyhodowa∏ wiele odmian roÊlin
ozdobnych, do dziÊ znanych i bardzo popularnych jak np. „Trzcinnik ostrokwiatowy
Karla Foerstera” (Calamagrostis acutiflora).
Wprowadzi∏ te˝ trawy do praktyki projektowania i zak∏adania ogrodów. By∏ wielkim
znawcà i autorytetem w dziedzinie oznaczania i uprawy traw.
Poczdam zawdzi´cza Foersterowi tak˝e
przekszta∏cenie mieszczàcej si´ w Êrodku
miasta wyspy w park, b´dàcy ulubionym
przez okolicznych mieszkaƒców miejscem
spotkaƒ i nawiàzywania przyjaêni – stàd nazwa – Wyspa Przyjaêni.
Za osiàgni´cia naukowe Karl Foerster
otrzyma∏ liczne nagrody i wyró˝nienia,
w 1950 doktorat honoris causa Uniwersytetu Humboldta, w 1964 roku tytu∏ profesora,
w 1967 zosta∏ honorowym cz∏onkiem zachodnioberliƒskiej Akademii Sztuk Pi´knych. Zmar∏ 27 listopada 1970 roku, w wieku 96 lat.
Ogród i dom, który zwiedzaliÊmy to miejsce t´tniàce ˝yciem, odwiedzane ch´tnie
i licznie przez mieszkaƒców Poczdamu,
Berlina i okolic, a tak˝e przyjezdnych goÊci.
W ogrodzie powita∏a nas pani Marianne Foerster, chwil´ rozmawialiÊmy i weszliÊmy
do wn´trza domu, które zachowa∏o swój
oryginalny charakter i wystrój. Ogród Karla
Foerstera obejmuje obszar 6.000 m2. Poczàwszy od 2001 roku dokonywano rekonstrukcji ogrodu, aby przywróciç jego wspania∏e pi´kno. Ogród ∏àczy si´ ÊciÊle z domem Karla Foerstera, w którym prowadzi∏
on swojà intensywnà dzia∏alnoÊç naukowà,
hodowlanà i pisarskà.
W odnowionym ogrodzie mo˝na wyró˝niç kilka cz´Êci: odgród w obni˝eniu (Senkgarten) – zosta∏ zaplanowany tak, aby rosnàce w nim roÊliny by∏y dodatkowo chronione przed ch∏odem i wiatrem. Efekt ten
osiàgni´to wydobywajàc cz´Êç ziemi ze
Êrodkowego fragmentu placu przed domem i rozsypujàc jà wokó∏ powsta∏ego zag∏´bienia. Dalsze cz´Êci ogrodu to m.in.:
„Wiosenna droga”, „Rabata jesienna”, ogród
skalny i ogród doÊwiadczalny. Na terenie ca∏ego ogrodu uprawia si´ byliny wyhodowane kiedyÊ przez Karla Foerstera. Ogród
i dom stanowià wspania∏y przyk∏ad zachowanego dziedzictwa genetycznego i kulturowego. Pomimo stosunkowo niewielkich
rozmiarów sà to obiekty o rzadko spotykanym bogactwie tradycji historycznej.
Ochrona takich miejsc jest wzorcowym
przyk∏adem dzia∏ania w duchu zrównowa˝onego rozwoju i zasady sprawiedliwoÊci
mi´dzypokoleniowej, dzia∏ania, którego celem jest zachowanie zarówno ró˝norodnoÊci biologicznej (w tym tak˝e antropogennej), jak i wartoÊci kulturowych dla przysz∏ych pokoleƒ.
15
MAJ 2007
Sprawozdanie z wyjazdu studyjnego do Niemiec poÊwi´conego
Wszystko to zrobi∏o na nas du˝e wra˝enie. Dziedzictwo Karla Foerstera to przebogata kopalnia skarbów dla wszystkich mi∏oÊników ogrodów i ogrodnictwa. To tak˝e
wa˝na cz´Êç kultury i tradycji Poczdamu.
B´dàc w Poczdamie nie sposób nie odwiedziç parku Sanssouci. To ogromny kompleks pa∏acowo-parkowy, który mieÊci wiele pi´knych budynków (np. odrestaurowanà chiƒskà herbaciarni´). W tym, wybudowanym z rozkazu króla Prus Fryderyka
Wielkiego w latach 1745-47 parku, monarcha goÊci∏ wielu wybitnych ówczesnych filozofów m.in. Woltera. Nazwa nawiàzuje do
francuskiego okreÊlenia sans souci, co
oznacza „brak trosk”.
Odbywszy ciekawy i przyjemny spacer
po˝egnaliÊmy si´ z naszymi przemi∏ymi gospodarzami i powoli szykowaliÊmy si´ do
dalszej drogi w kierunku Drezna. Przemknàwszy doskona∏ymi niemieckimi autostradami w tempie, które w wi´kszoÊci
paƒstw Êwiata kwalifikuje si´ ju˝ jako przekroczenie pr´dkoÊci, szybko i wygodnie dotarliÊmy do gospodarstwa paƒstwa Probstów w Podemus. Gospodarze przywitali
nas serdecznie. Z przyjemnoÊcià odnotowaliÊmy, ˝e dobrze pami´tajà swój pobyt
w Polsce i RGD Brody sprzed 10 lat.
Paƒstwo dr Gabriela i dr Manfred Probst
prowadzà ekologiczne gospodarstwo szkoleniowe – Vorwerk Podemus. Podemus to
niewielka, ale bardzo malownicza miejscowoÊç niedaleko Drezna. Ustalono, i˝ miejsce to by∏o u˝ytkowane rolniczo ju˝ przed
ok. tysiàcem lat. Od ponad dwustu lat farma
nale˝y do rodziny Probstów. W 1960 roku
w∏adze enerdowskie odebra∏y majàtek jego
prawowitym w∏aÊcicielom i rodzina czasowo
przenios∏a si´ do Niemiec Zachodnich.
W póêniejszych latach syn paƒstwa Probstów – Manfred poÊwi´ci∏ si´ karierze naukowej na uczelni w Stuttgarcie. Podobnà
karier´ wybra∏a ˝ona Manfreda – Gabriela.
Kiedy tylko zjednoczenie Niemiec umo˝liwi∏o powrót na ojcowizn´ paƒstwo Probstowie stali si´ – u˝ywajàc ich w∏asnego
okreÊlenia – „repatriantami-ochotnikami”
i wrócili do rodzinnej miejscowoÊci Manfreda. W Podemus za∏o˝yli ekologiczne gospodarstwo, które pe∏ni m.in. funkcj´ miejsca
praktyk dla m∏odzie˝y i studentów. Przebywali tutaj ju˝ praktykanci z Polski, a gospodarze sà otwarci na wizyty z ca∏ego Êwiata.
Jeden z czterech synów paƒstwa Probstów uruchomi∏ na terenie gospodarstwa
ekologicznà masarni´ oraz, wspólnie z ma∏˝onkà, pierwszy i najwi´kszy w Dreênie
i okolicach sklep z ekologicznymi artyku∏ami. Wszystkie towary spo˝ywcze sprzedawane w sklepie majà certyfikaty poÊwiadczajàce ich zgodnoÊç z normami rolnictwa
16
ekologicznego. Sklep cieszy si´ du˝à popularnoÊcià. Posiada sporà i ciàgle rosnàcà
grup´ sta∏ych klientów. Sprzedaje ca∏oÊç
wytwarzanych na miejscu w´dlin i jajek
oraz bardzo du˝o ziemniaków pochodzàcych z gospodarstwa. W ofercie znajduje si´
tak˝e ogromny wachlarz innych wyrobów.
Na pó∏kach mo˝na znaleêç niemal wszystko. Sà tu sery, w´dliny, pieczywo, màki, kasze, warzywa, owoce, przetwory, orzechy,
s∏odycze, kawa, herbata, soki, wina i inne alkohole, a nawet kosmetyki i artyku∏y takie
jak ekologiczne proszki czy p∏yny do mycia
naczyƒ. Uwa˝ny obserwator znajdzie tu tak˝e m.in. sok z kiszonej kapusty i prawdziwy
kwas chlebowy! Najwi´kszym powodzeniem cieszà si´ niewyszukane produkty.
W∏aÊciciele mówià, ˝e wiele osób raz zasmakowawszy wyÊmienitych ziemniaków (sami
jedliÊmy i potwierdzamy – sà pyszne), jajek
i w´dlin, nie tylko nie chce ju˝ kupowaç wyrobów konwencjonalnych (nie-ekologicznych), ale nawet domaga si´ produktów tylko z tego gospodarstwa.
W∏aÊciciele przywiàzujà du˝à wag´ do atmosfery i rozwiàzaƒ s∏u˝àcych otwartoÊci
gospodarstwa i jawnoÊci stosowanych
w nim metod pracy. Sklep mieÊci si´ wewnàtrz podwórza tak, ˝e przechodzàcy
klienci przemierzajà ok. 1/2 d∏ugoÊci placu
zanim dotrà do wejÊcia. Nie muszà si´ przy
tym trzymaç ustalonej Êcie˝ki, gdy˝ nie ma
tu ˝adnych ogrodzeƒ ani zakazów. Na Êrodku mieÊci si´ plac zabaw dla oczekujàcych
dzieci. O otwartoÊci wobec klientów Êwiadczy tak˝e mo˝liwoÊç obejrzenia wn´trza hali udojowej i spróbowania Êwie˝ego mleka
(prosto od krowy) ze specjalnie zainstalowanego niewielkiego kraniku.
Przez ca∏y rok byd∏o stoi w otwartej z jednej strony oborze. Budynek jest lekki
i przewiewny. Z trzech stron wznoszà si´
Êciany, na których wspiera si´ dach. Jednak
z budowy „czwartej” Êciany ca∏kiem zrezygnowano. Ma to zapewniç krowom optymalne warunki – dost´p Êwie˝ego powietrza, nie za du˝à wilgotnoÊç itp. Optymalna
dla krów temperatura jest o osiem stopni
ni˝sza ni˝ dla ludzi. Troch´ surowsze warunki korzystnie wp∏ywajà na samopoczucie i zdrowie zwierzàt. W produkcji roÊlinnej uwag´ zwraca fakt, ˝e p∏odozmian obejmuje tu a˝ 11 ró˝nych roÊlin, podczas gdy
w typowym gospodarstwie konwencjonalnym sà to najwy˝ej trzy ró˝ne gatunki. Nie
zwalcza si´ tu te˝ chwastów za wszelkà cen´ a jedynie ogranicza ich wyst´powanie.
Chwasty nazywane bywajà nawet „roÊlinami
towarzyszàcymi”.
Podemus le˝y na wzgórzach wokó∏ Drezna i widaç stàd niezwykle pi´knà panoram´ niedalekiego miasta. Szczególne wra˝e-
nie widok ten robi nocà, gdy w oddali lÊnià
Êwiat∏a ulic i wystaw sklepowych.
Rolnictwo ekologiczne to przyk∏ad dzia∏alnoÊci gospodarczej cz∏owieka, która nie
zak∏óca harmonii przyrody, a jej wp∏yw na
Êrodowisko jest wr´cz pozytywny. ObecnoÊç zwierzàt hodowlanych i zgodna z zasadami ekologicznymi uprawa ziemi wp∏ywa
korzystnie na stan gleb i niektóre gatunki
roÊlin i zwierzàt, dobrze rozwijajàcych si´
w tak ukszta∏towanym Êrodowisku. W rolnictwie podobnie jak w ogrodnictwie cz∏owiek musi stwarzaç przyrodzie optymalne
warunki rozwoju, musi si´ o nià troszczyç
i jà piel´gnowaç. Tutaj trzeba wspó∏pracowaç z przyrodà o˝ywionà. Nie mo˝na jej narzucaç swoich pomys∏ów przemocà. Nic si´
w ten sposób nie osiàgnie. Tylko szanujàc
prawa przyrody, jej z∏o˝onà i subtelnà natur´ mo˝na pomyÊlnie dzia∏aç na obu p∏aszczyznach – rolniczej (mowa tu o rolnictwie
ekologicznym) i ogrodniczej.
Symbolika ogrodu i ogrodnictwa stanowi
nies∏ychanie inspirujàce êród∏o refleksji –
od najstarszych treÊci mitycznych, po bardzo aktualne oraz wa˝ne w kontekÊcie
przysz∏oÊci, ukryte w ogrodach znaczenia
nieustannie prowokujà do przemyÊleƒ i poszukiwania interesujàcych, cz´sto bardzo
dalekosi´˝nych analogii.
Pierwszy opis ogrodu pochodzi z Chin
z III wieku p.n.e., i prezentuje ogród Cesarza Qin Shi Huangdi. Ogrody w Chinach
majà d∏ugà i po dziÊ dzieƒ zachowujàcà ciàg∏oÊç tradycj´. Ich symbolika inspirowana
by∏a zarówno filozofià taoistycznà, jak i konfucjaƒskà oraz buddyzmem. Wa˝nymi elementami, stanowiàcymi szkielet chiƒskiego
ogrodu by∏y kamienie (sp´kania skalne
uwa˝ano za symbol twórczych si∏ natury)
oraz woda (rzeki by∏y arteriami przyrody,
nie nale˝a∏o ich biegu zak∏ócaç ˝adnymi budowlami ani konstrukcjami).
W staro˝ytnej Grecji ogrody symbolizowa∏y m.in. ˝ycie wieczne i zmartwychwstanie. Nies∏ychanie bogata symbolika odnosi∏a si´ w tradycji greckiej do Êwi´tych gajów
(w gaju Akademosa za∏o˝ono platoƒskà
Akademi´, w ogrodach Lykosa – Likejon
Arystotelesa). Âwi´te gaje symbolizowa∏y
podobnie jak w Chinach si∏y przyrody. Gaj
by∏ locus amoenus – miejscem rozkosznym. By∏ miejscem mi∏osnych schadzek,
miejscem które zamieszkiwa∏y nadprzyrodzone istoty – nimfy i ró˝ne bóstwa.
WÊród inspirowanych chrzeÊcijaƒstwem
skojarzeƒ na pierwsze miejsce wysuwa si´
Eden – rajski ogród. Obok niego jest w symbolice biblijnej i chrzeÊcijaƒskiej jeszcze wiele „ogrodowych” skojarzeƒ. Przyk∏adem
niech b´dzie pomy∏ka szukajàcej cia∏a Jezusa, Marii Magdaleny. Gdy Zmartwychwsta∏y
MAJ 2007
problematyce bioró˝norodnoÊci w praktyce ogrodniczej i rolniczej
przemówi∏ do p∏aczàcej niewiasty pomyÊla∏a
ona, ˝e to ogrodnik. Nieprzypadkowa to pomy∏ka. Jezus w pewnym sensie celowo zosta∏ ukazany jako ten, który ma moc przekszta∏cenia pustyni umar∏ej duszy w kwitnàcy ogród. Ogrody mo˝na te˝ w odleglejszej
perspektywie widzieç jako symbole budowania Królestwa Bo˝ego na ziemi.
Wspó∏czesne problemy cz∏owieka i jego
Êrodowiska sprawiajà, ˝e ogromnego znaczenia nabiera okreÊlenie „ogrodnicy Êwiata”. Ogród tutaj oznacza ca∏y Êwiat, a ogrodnik to ktoÊ, kto piel´gnuje i troszczy si´.
Ogrodnik dba o to, aby wszystko istnia∏o
w dobrostanie i rozwija∏o si´ najpi´kniej,
jak to mo˝liwe. To postaç ca∏kiem odmienna od bezwzgl´dnego eksploatatora, podbijajàcego i podporzàdkowujàcego swojej
woli Êwiat, od wspó∏czesnego konkwistadora, który w imi´ maksymalizacji zysku, w∏asnej wygody, skutecznoÊci dzia∏ania i innych pseudo-wartoÊci bezmyÊlnie zu˝ywa
zasoby przyrody, truje i zanieczyszcza
wszystko wokó∏, zuba˝a i szpeci, zostawiajàc po sobie ziemi´ spalonà i martwà. KtoÊ
taki na pewno nie troszczy si´ oto, co zostawia po sobie – o dobro przysz∏ych pokoleƒ.
Nie obchodzi go to, czy ogród Êwiata b´dzie pod jego r´kà rozkwita∏ czy marnia∏.
Okazji do bardzo wielu ciekawych obserwacji i refleksji dostarczy∏ nam tak˝e pobyt
na terenie przedsi´biorstwa ogrodniczego
„Lux-Staudenkulturen”. W∏aÊcicielem tego
znanego w Saksonii ogrodnictwa jest Marko Thate, który dorasta∏ w miejscowoÊci naszych gospodarzy – w Podemus k. Drezna.
˚ona pana Thate pochodzi z Czarnkowa
i utrzymuje kontakty z rodzinnym miastem.
W przedsi´biorstwie przebywajà liczni praktykanci i pracownicy sezonowi. SpotkaliÊmy Polki, które od wielu lat przyje˝d˝ajà
tutaj do pracy kiedy tylko zaczyna si´ sezon.
Uprawia si´ tu a˝ 2300 bylin, w tym tak˝e
bardzo rzadkie odmiany. W∏aÊciciel pokaza∏
nam swoje wspania∏e uprawy, a tak˝e podarowa∏ kilka bardzo ciekawych roÊlin. Firma
specjalizuje si´ m.in. w uprawie roÊlin do
ogrodów cienistych, mo˝na tu te˝ znaleêç
zio∏a i przyprawy. Pan Thate interesuje si´
m.in. jadalnymi bylinami, które mogà jednoczeÊnie pe∏niç funkcj´ roÊlin ozdobnych.
Bardzo krótko zwiedzaliÊmy te˝ historyczne miasto Drezno zwiàzane przecie˝
blisko – poprzez dynasti´ Wettinów – z naszym krajem. Przedmiotem naszego podziwu by∏ przede wszystkim zabytkowy pa∏ac
Zwinger, zbudowany w latach 1709-1732 z
inicjatywy Augusta Mocnego. Jest on symbolem luksusu i przepychu Sasów. Pieczo∏owicie odrestaurowane pa∏acowe podwórze pe∏ne by∏o zwiedzajàcych, którzy obok
pi´knej architektury mogli podziwiaç tak˝e
kompozycje z bylin i roÊlin jednorocznych.
WracaliÊmy do kraju pe∏ni wra˝eƒ i pozytywnych inspiracji. Nie jest dla nikogo niespodziankà, ˝e nasi sàsiedzi zaszli o wiele
dalej w rozwoju rolnictwa ekologicznego
i ekologicznej uprawy bylin. Uwa˝amy jednak, i˝ nie powinniÊmy zostawaç w tyle za
Niemcami. W naszej ojczyênie równie˝ trzeba zak∏adaç cudowne ogrody oraz propagowaç rolnictwo ekologiczne. Pozwoli to na
wykorzystanie naturalnego potencja∏u polskiej przyrody i przedsi´biorczoÊci do budowania podstaw trwa∏ego i zrównowa˝onego rozwoju naszego pi´knego kraju.
Ogrody sà wspania∏ym uzupe∏nieniem
rolnictwa ekologicznego, które cz´sto idzie
w parze z agroturystykà. Ich obecnoÊç
w krajobrazie podnosi atrakcyjnoÊç turystycznà obszarów wiejskich.
Do stawiania sobie ambitnych celów i dà˝enia do ich wcielenia w ˝ycie zach´cajà
s∏owa wypisane na pomniku Karla Foerstera: „Kto chce, aby jego sny si´ ziÊci∏y musi
Êniç ˝ywiej i g∏´biej ni˝ inni”.
Cieszymy si´ bardzo, ˝e wyjazd studyjny
zakoƒczy∏ si´ du˝ym sukcesem. PoznaliÊmy
wspania∏ych ludzi, a nawiàzane kontakty na
pewno b´dà owocowaç dalszà dobrà
wspó∏pracà.
dr Piotr Warych
Wageningen University –
refleksje polskiego studenta
W
ageningen jest niewielkà miejscowoÊcià po∏o˝onà na po∏udniu Holandii.
Centralnym punktem miasta jest Uniwersytet Wageningen (WUR). Mo˝na Êmia∏o powiedzieç, i˝ ˝ycie toczy si´ tu g∏ównie wokó∏ spraw zwiàzanych z uczelnià. WUR jest
uniwersytetem o profilu rolniczo-przyrodniczym z g∏ównym naciskiem na technologi´ ˝ywnoÊci, szeroko rozumianà biologi´
oraz hodowl´ roÊlin i zwierzàt, Êrodowisko
i klimat, a tak˝e aspekty socjoekonomiczne. Uniwersytet Wageningen zatrudnia
5637 pracowników, a liczba studentów wynosi oko∏o 5700 na kierunkach magisterskich oraz 4500 na studiach licencjackich.
Warto podkreÊliç, i˝ 40% magistrantów to
studenci zagraniczni, reprezentujàcy oko∏o
100 narodowoÊci. Uczelnia oferuje bogate
spektrum kierunków. Sk∏ada si´ na to 18
kursów licencjackich oraz 30 magisterskich, z których ka˝dy ma zazwyczaj po kilka specjalizacji. Ponadto Uniwersytet przyciàga znacznà liczb´ doktorantów nawet
z najodleglejszych zakàtków Êwiata.
Ka˝dy student ma mo˝liwoÊci kreowania w∏asnego profilu studiów zarówno
w zakresie bardzo wàskiej specjalizacji
w okreÊlonej dziedzinie jak równie˝ szerokich studiów interdyscyplinarnych.
W obr´bie studiów magisterskich mo˝na
zrealizowaç tzw. ma∏à prac´ magisterskà,
niekoniecznie zwiàzanà z g∏ównym trzonem studiów. Przyk∏adowo, wiele osób ∏àczy kierunki takie jak ekonomia, zarzàdza-
nie i marketing czy nauki spo∏eczne z zootechnikà, biotechnologià lub naukami
o roÊlinach. Daje to studentom mo˝liwoÊç
kszta∏towania w∏asnej edukacji z myÊlà
o przysz∏ej karierze zawodowej. W Wageningen du˝y nacisk k∏adziony jest na przekazywanie nie tylko wiedzy typowo teoretycznej, lecz tak˝e zaj´cia praktyczne. Studenci cz´sto biorà udzia∏ w pracach grupowych i rozwiàzujà szeroko poj´te problemy zwiàzane z tematykà danego przedmiotu. Niewàtpliwym plusem takiego stylu nauczania jest konfrontowanie studentów z wieloma problemami i pytaniami,
które z pewnoÊcià rozwijajà sposób postrzegania wielu zagadnieƒ. Praca nad
projektami zmusza do stosowania wiedzy
17
MAJ 2007
Wageningen University –
refleksje polskiego studenta
przekazanej podczas zaj´ç, dzi´ki czemu
jest ona lepiej przyswajana w myÊl zasady
„przeczytasz – zapomnisz, wyt∏umaczà ci –
zrozumiesz, zastosujesz a zapami´tasz na
ca∏e ˝ycie”. Warto podkreÊliç, i˝ wiele
przedmiotów ma na celu przygotowanie
do samodzielnej pracy naukowej tak, aby
student podczas wykonywania pracy magisterskiej lub doktorskiej posiad∏ jak najszerszy wachlarz umiej´tnoÊci. Na wielu
przedmiotach mo˝na spotkaç zarówno
magistrantów jak i doktorantów, co niewàtpliwie Êwiadczy o wysokim poziomie
prowadzonych kursów.
Wszystkie przedmioty magisterskie oraz
cz´Êç kursów licencjackich,
odbywajà si´ w j´zyku angielskim. Nawet je˝eli na zaj´cia
ucz´szcza tylko garstka studentów zagranicznych, wszyscy porozumiewajà si´ po angielsku. To samo dotyczy równie˝ wszelkich materia∏ów
edukacyjnych niezb´dnych
w trakcie zaj´ç. W przypadku
problemów j´zykowych zawsze istnieje mo˝liwoÊç zapisania si´ na kursy doszkalajàce, które odbywajà si´ na kilku
poziomach zaawansowania.
Wi´kszoÊç studentów szybko
nadrabia wi´c braki i przystosowuje si´ do nowego otoczenia i stawianych wymagaƒ.
Naczelnym has∏em przyÊwiecajàcym tej
uczelni jest przyczynianie si´ do podnoszenia jakoÊci ˝ycia. Oznacza to przede
wszystkim trosk´ o jakoÊç i bezpieczeƒstwo ˝ywnoÊci, którà spo˝ywamy, jak równie˝ mo˝liwoÊç ˝ycia, pracowania i rekreacji w zrównowa˝onym ekosystemie z du˝à ró˝norodnoÊcià roÊlin i zwierzàt. Nad
realizacjà tych celów pracujà naukowcy
z 85 grup badawczych na pi´ciu wydzia∏ach w samym Wageningen. Oprócz tego
integralnà cz´Êcià uczelni jest szeÊç instytutów badawczych. Ca∏a struktura stwarza
bardzo dobre warunki do realizacji projektów badawczych. Daje to studentom
ogromne mo˝liwoÊci realizacji w∏asnych
zainteresowaƒ i zdobywania cennego doÊwiadczenia. Wiele jednostek naukowych
ch´tnie przyjmuje sta˝ystów, oferujàc im
bogate zaplecze badawcze i mo˝liwoÊç
rozwoju w przyjaznej atmosferze.
Szczególna uwag´ chcia∏bym poÊwi´ciç
Animal Breeding and Genomics Center
(ABGC), gdzie wykonuj´ mojà prac´ magi-
18
sterskà z zakresu genomiki mleka w ramach projektu Milk Genomics Initiative.
Na marginesie chcia∏em podkreÊliç, ˝e b´dàc studentem Kierunku Biologia Wydzia∏u Hodowli i Biologii Zwierzàt, przygotowuj´, pod kierunkiem prof. dr. hab. Tomasza Szwaczkowskiego, drugà prac´ magisterskà nt. genetycznych uwarunkowaƒ
cià˝ bliêniaczych koni pe∏nej krwi angielskiej.
ABGC powsta∏o z po∏àczenia grup badawczych, zwiàzanych z genetykà iloÊciowà i molekularnà oraz biologià zwierzàt,
w obr´bie Uniwersytetu Wageningen i Animal Sciences Group w Lelystad. Grupa
sk∏ada si´ z czterech profesorów, dziewi´ciu doktorów oraz 20 doktorantów.
Na czele ABGC stoi Profesor Johan van
Arendonk, który jest równie˝ Dyrektorem
Szko∏y Doktorantów Wageningen Institute
for Animal Science (WIAS). Warto wspomniec, i˝ od wielu lat wspó∏pracuje z Katedrà Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierzà
AR w Poznaniu. Kilka lat temu Profesor J.
Van Arendonk i jego wspó∏pracownicy
prowadzili wyk∏ady w naszej Uczelni. Z kolei w Wageningen doskona∏e miejsce do
pracy i studiów znajdowali pracownicy
i magistranci Katedry Genetyki i Podstaw
Hodowli Zwierzàt. Kolejnym wspólnym
przedsi´wzi´ciem jest organizowany przez
Poznaƒskie Ko∏o Polskiego Towarzystwa
Zootechnicznego International Course on
The design and optimisation of dairy cattle breeding schemes (25-28 czerwca
2007), prowadzony przez Profesora Johana Van Arendonka.
Profesor J. Van Arendonk pe∏ni funkcj´
Prezesa Fundacji Koepon, wspierajàcà stu-
dentów z Europy Wschodniej. Koepon
Holding jest mi´dzynarodowa firma zajmujàca si´ szeroko rozumiana hodowla
byd∏a. Oprócz g∏ównej siedziby znajdujàcej si´ w Holandii, posiadajà odzia∏y
w Ameryce Pó∏nocnej i Po∏udniowej. Istnieje równie˝ polski oddzia∏ firmy z siedzibà w ¸owiczu. Rocznie Fundacja Koepon
przyznaje dwa stypendia na studia magisterskie oraz osiem na tzw. krótki pobyt.
Sà one skierowane g∏ównie do studentów
zainteresowanych genetyka oraz ˝ywieniem byd∏a. Dzi´ki temu Fundacja Koepon
pragnie przyczyniç si´ do rozwoju nauki
o bydle mlecznym.
Oprócz bogatej bazy edukacyjnej, Wageningen posiada
równie˝ doskona∏e zaplecze
sportowe. Istnieje tu kilka du˝ych kompleksów, gdzie mo˝na uprawiaç ponad trzydzieÊci
dyscyplin. W mieÊcie rozgrywanych jest równie˝ wiele zawodów pomi´dzy akademickimi klubami. Ponadto, wolny
czas mo˝na sp´dziç w teatrze,
kinie lub w licznych pubach
i klubach studenckich. SpoÊród rozmaitych kó∏ zainteresowaƒ i organizacji, ka˝dy mo˝e wybraç coÊ dla siebie. Wageningen posiada równie˝ korzystne po∏o˝enie, które
sprzyja wyprawom zarówno
w obr´bie Holandii jak i do sàsiedniej Belgii czy Niemiec.
Wsparcie ze strony Fundacji Koepon
umo˝liwi∏o mi´dzy innymi równie˝ mi
podj´cie studiów na Uniwersytecie Wageningen, za co pragn´ wyraziç swojà
wdzi´cznoÊç. Dzi´kuj´ tak˝e W∏adzom
Dziekaƒskim Wydzia∏u Hodowli i Biologii
Zwierzàt, a w szczególnoÊci Pani Dziekan
dr hab. Ma∏gorzacie Szumacher-Strabel, za
umo˝liwienie mi równoczesnej realizacji
studiów w dwóch uczelniach. Pragn´ tak˝e serdecznie podzi´kowaç, za wsparcie
i pozytywnà motywacj´, mojemu promotorowi prof. dr. hab. Tomaszowi Szwaczkowskiemu.
Sebastian Mucha*
* Autor jest studentem IV roku kierunku
Biologia i stypendystà Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wy˝szego w roku akademickim 2006/2007
MAJ 2007
W
marcu br. naszà Uczelni´ odwiedzi∏a delegacja naukow- równie˝ osobiÊcie pokaza∏ pi´kny barokowy pa∏ac Rodziny
ców z Instytutu Ekonomicznych Podstaw LeÊnictwa Czartoryskich oraz przyleg∏y park z XVIII wieku.
Nast´pnie nasi GoÊcie przyjechali do Poznania. Delegacj´
z miejscowoÊci Dalian w prowincji Liaoning w Mand˝urii.
W sk∏ad delegacji wchodzili: Prof. Hu Chongfu – dyrektor In- z Chin przyjà∏ Rektor naszej Uczelni – prof. dr hab. Erwin Wàstytutu, Prof. Zhao Baojun – kierownik grupy hodowców orze- sowicz. Rozmowy dotyczy∏y mo˝liwoÊci wspólnych badaƒ nacha w∏oskiego i leszczyny (absolwent AR w Poznaniu) oraz in˝. ukowych oraz odbywania sta˝y naukowych przez pracowniLi Renhao – szef grupy ds. zalesiania i produkcji szkó∏karskiej. ków Instytutu w Polsce. Podpisano porozumienie wst´pne,
Wizyta by∏a cz´Êcià zadaƒ realizowanych w ramach wspólnego które w przysz∏oÊci stworzy mo˝liwoÊci rozszerzenia takiej
polsko-chiƒskiego projektu badawczego dotyczàcego oceny wspó∏pracy na inne wydzia∏y. Nast´pnie GoÊcie zwiedzili RZD
Brody, gdzie administrator
wybranych odmian orzeobiektu – mgr in˝. Edward
cha w∏oskiego w Polsce
Warych zapozna∏ naukowi w Chinach. Temat ten
ców z zakresem prac baby∏ jednym z 3 zatwierdawczo-wdro˝eniowych
dzonych do realizacji
prowadzonych w Zak∏aw naszej Uczelni przez
dzie. Chiƒczycy obejrzeli
Polsko-Chiƒskà Komisj´
tak˝e plantacj´ rzepaku oziRzàdowà ds. Wspó∏pracy
mego i wys∏uchali komenNaukowo-Technicznej,
tarzy praktyka (p. E. Waktóra spotka∏a si´ w roku
rych jest jednoczeÊnie wi2006. Warto przypoceprezesem Zwiàzku Krajomnieç, ˝e Chiny sà obecwego Zrzeszenia Producennie najwi´kszym produtów Rzepaku). Zwiedzili
centem orzechów na
Strzy˝enie owiec w RZD Brody
tak˝e Katedr´ Hodowli
Êwiecie. Wi´kszoÊç z nich
Owiec, Kóz i Zwierzàt Fupochodzi z trzech proterkowych z Z∏otnikach,
wincji: Shaanxi, Shangdzie kierownik Katedry –
dong, (Chiny Ârodkowoprof. dr hab. Jacek Wójtow-wschodnie) oraz Liaski zapozna∏ naszych GoÊci
oning (Mand˝uria) i w staz problematykà badaƒ
nie Êwie˝ym jest wykorzyi op∏acalnoÊcià produkcji
stywana g∏ównie na potowarowej. W RZD Przybrotrzeby krajowe. Obok
da Chiƒczycy zwiedzili goorzecha w∏oskiego upraspodarstwo, sad i przechowia si´ i hoduje tak˝e
walni´ owoców, a w szczemniej znany w Polsce
gólnoÊci zainteresowali si´
orzech mand˝urski (Juuprawà borówki. Adminiglans mandhurica) oraz
strator – dr in˝. Jerzy Mazur
leszczyn´. Chiny sà tak˝e
odpowiada∏ na liczne pywa˝nym
eksporterem
tania. Z kolei wizyta w goorzecha dla przemys∏u
spodarstwie szkó∏karskim
spo˝ywczego. Konkurujà
„Wieczorek” w Puszczykotutaj z USA, Turcjà i W∏owie-Zaborze k. Kostrzyna
chami. Wi´kszoÊç drzew
Wielkopolskiego uÊwiadotych gatunków rozmna˝a
mi∏a naszym GoÊciom silnà
si´ przez szczepienie,
Zwiedzanie pól rzepakowych w RZD Brody
pozycj´ Polski na unijnym
a w samych Chinach istniejà szkó∏ki wyspecjalizowane w produkcji materia∏ów do na- rynku drzewek owocowych i ró˝. Wi´kszoÊç produkowanego
sadzeƒ dla sadów towarowych. Z kolei w Polsce zainteresowa- materia∏u (w tym blisko 2 mln krzewów ró˝) firma eksportuje
nie orzechem w ostatnim okresie wzros∏o, gdy˝ Unia Europej- do Niemiec i Szwecji.
Wa˝nym elementem wizyty by∏ otwarty wyk∏ad dla studenska obj´∏a ten gatunek systemem dotacji.
Delegacja z Chin zwiedzi∏a Lubelski OÊrodek Doradztwa tów mi´dzywydzia∏owego ko∏a naukowego genetyki i hoRolniczego w Koƒskowoli k. Pu∏aw, gdzie zobaczy∏a najwi´kszà dowli roÊlin nt. hodowli i produkcji orzecha w Chinach.
w Polsce kolekcj´ odmian orzecha w∏oskiego i leszczyny oraz W dyskusji po wyk∏adzie wzi´li udzia∏ tak˝e zaproszeni goÊcie
spotka∏a si´ z dyrektorem mgr. Arturem Banachem oraz ho- i szkó∏karze.
Nast´pnie chiƒscy GoÊcie zwiedzili stadnin´ koni w Kobylnidowcami tych gatunków. GoÊcie zwiedzili tak˝e znanà i jednà
z wi´kszych (ponad 150 ha) w Europie szkó∏ek roÊlin ozdob- kach nale˝àcà do Poznaƒskiej Hodowli RoÊlin, Sp. z o.o., gdzie
nych Braci D´bskich (jest ich pi´ciu) w M∏ynkach k. Pu∏aw obejrzeli lokalnà ras´ wielkopolskà konika polskiego. Chiƒczyoraz gospodarstwo szkó∏karskie Braci Joƒczyków w Nowym cy ˝ywo interesowali si´ produkcjà roÊlinnà (na 1800 ha) oraz
Po˝ogu, specjalizujàcych si´ w produkcji drzewek owocowych systemami dotacji unijnych. Zwiedzili tak˝e gospodarstwo prydla sadowników polskich. Zwiedzili tak˝e Instytut Uprawy, Na- watne producenta Êwiƒ (ponad 400), gdzie rozmawiali o op∏awo˝enia i Gleboznawstwa w Pu∏awach. Dyrektor Instytutu – calnoÊci produkcji trzody chlewnej w Polsce.
prof.. dr hab. Seweryn Kuku∏a – nie tylko znalaz∏ czas dla nadr hab. Roman Ho∏ubowicz, prof.nadzw.
szych GoÊci z Chin (Instytut mia∏ ju˝ kontakty z Chinami), ale
WIZYTA NAUKOWCÓW
fot. Piotr Warych
Z MAND˚URII
19
MAJ 2007
Prof. M. Knaflewski prowadzi∏ konferencj´ prasowà w Hotelu Rzymskim
XIV
MI¢DZYNARODOWA
KONFERENCJA SZPARAGOWA
O bardzo wa˝nym zagadnieniu, jakim
jest integrowana produkcja szparaga, mówi∏ Jırgen Schulze, doradca firmy UBIGA
GmbH w Niemczech. Przedstawi∏ on
wspó∏zale˝noÊci, jakie istniejà w tej metodzie produkcji, mi´dzy ochronà roÊlin, nawo˝eniem i nawadnianiem. Zwróci∏ uwag´
na koniecznoÊç systematycznej, co najmniej raz w tygodniu, lustracji szparagarni
pod kàtem wyst´powania chorób i szkodników. Du˝e zainteresowanie s∏uchaczy
wzbudzi∏y informacje o mo˝liwoÊciach sygnalizacji wyst´powania poszczególnych
szkodników przy pomocy pu∏apek w postaci na przyk∏ad zielonych, przylepnych
pr´tów, czy te˝ pu∏apek feromonowych.
Profesor Miko∏aj Knaflewski objaÊni∏
w swoim referacie procesy fizjologiczne,
jakie majà miejsce zarówno w rocznym,
jak i w wieloletnim cyklu rozwoju roÊlin
szparaga. Umo˝liwi∏o to s∏uchaczom lepsze zrozumienie powiàzaƒ mi´dzy fizjologià roÊliny i warunkami Êrodowiska oraz
zabiegami agrotechnicznymi a wielkoÊcià
i jakoÊcià plonu. Zale˝y on w najwi´kszym stopniu od tego, jakie warunki fotosyntezy, zawiàzywania pàków i gromadzenia sk∏adników zapasowych w karpie majà roÊliny po zakoƒczeniu zbiorów w roku
poprzedzajàcym zbiory.
Doktor W∏odzimierz Krzesiƒski przedstawi∏ zalecenia dotyczàce nawo˝enia.
Szczególnà uwag´ zwróci∏ na koniecznoÊç dostarczenia sk∏adników mineralnych, zw∏aszcza fosforu, do g∏´bszych
20
warstw gleby, w których znajduje si´ system korzeniowy szparaga. Cennym uzupe∏nieniem wyk∏adu by∏o pokazanie objawów niedoboru poszczególnych sk∏adników mineralnych.
Koƒczàcy konferencj´ wyk∏ad o aktualnych zagadnieniach produkcji szparaga,
przedstawiony przez profesora Miko∏aja
Knaflewskiego, dotyczy∏ w pierwszej kolejnoÊci informacji o wielkoÊci produkcji,
eksportu i importu. Nast´pnie omówione
zosta∏y zmiany zachodzàce w produkcji
szparaga w niektórych krajach europejskich. Zwraca tutaj uwag´ szczególnie dynamiczny wzrost produkcji w Niemczech
oraz jej spadek w Hiszpanii, Francji i Grecji. Z kolei omówiony zosta∏ dobór odmian na podstawie najnowszych wyników
doÊwiadczeƒ odmianowych prowadzonych w Polsce w Katedrze Warzywnictwa
AR w Poznaniu i w Niemczech. Bardzo
powa˝nym problemem, który poruszono
w referacie, jest w naszym kraju ochrona
roÊlin ze wzgl´du na ca∏kowity brak w oficjalnych zaleceniach preparatów dopuszczonych do zwalczania chorób szparaga
oraz znaczne ograniczenie preparatów do
zwalczania szkodników.
W tegorocznej konferencji oprócz wiodàcych referatów zaprezentowano tak˝e
informacje o badaniach nad szparagiem
prowadzone przez placówki naukowe
w ca∏ej Polsce.
Doktor Teresa Rodkiewicz z Akademii
Rolniczej w Lublinie przedstawi∏a wyniki
doÊwiadczenia nad plonowaniem kilku
holenderskich odmian szparaga w uprawie na zielone wypustki. Mo˝liwoÊci
zwi´kszenia plonu upatruje ona w stosowaniu nawadniania i/lub wzbogacaniu
gleby w materi´ organicznà.
W Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy szeroko zakrojone sà badania nad mikrozraszaniem
i nawadnianiem kroplowym prowadzone
przez doktora Romana Rolbieckiego. Dotychczasowe wyniki pokazujà, ˝e nawadnianie kroplowe albo mikrozraszanie
zwi´ksza plony szparaga na bardzo lekkiej glebie i mo˝e byç op∏acalne.
Doktor Micha∏ Trz´sowski z Katedry
Ekonomii AR w Poznaniu przedstawi∏ wyniki badaƒ nad sytuacjà cenowà w Polsce.
Wynika z nich, ˝e ceny na rynku wewn´trznym relatywnie spadajà.
Doktor hab. Maria Werner i mgr in˝.
Roman Andrzejak z Katedry Fitopatologii
przygotowali referat na temat wyst´powania grzybów z rodzaju Fusarium.
Omówili w nim tak˝e szkodliwoÊç tych
grzybów oraz zwiàzek pora˝enia przez
nie z ordzawieniami wypustek.
Doktor Adam ˚urawicz z Katedry Warzywnictwa omówi∏ wyniki wieloletnich
badaƒ nad optymalnym terminem koƒczenia zbiorów. Wykazano w nich, ˝e dobrym kryterium wyznaczania tego terminu jest suma temperatur w okresie zbiorów wynoszàca 750 stopniodni. Przyspieszenie koƒczenia terminu zbioru zwi´k-
MAJ 2007
sza∏o Êrednià mas´ wypustek, a nadmierne wyd∏u˝enie zbiorów jà zmniejsza∏o.
Magister Marek Niezbora∏a wspólnie
z profesorem Miko∏ajem Knaflewskim
przedstawili stan zaawansowania prac
nad otrzymywaniem superm´skich roÊlin
szparaga. Stanowià one materia∏ wyjÊciowy do hodowli ca∏kowicie m´skich odmian. W prowadzonych od 2001 roku
pracach uzyskano metodà kultur pylnikowych 11 linii genetycznych. Obecnie prowadzone sà prace nad identyfikacjà tych
roÊlin poprzez krzy˝owanie oraz przy pomocy markerów molekularnych.
Konferencji towarzyszy∏y stoiska firm
oferujàcych sprz´t do zbioru szparaga,
materia∏ nasadzeniowy, folie oraz prowadzàcych szkolenia i doradztwo w zakresie
uzyskania certyfikatu EUREPGAP i programu rozwoju obszarów wiejskich.
Wszystkie referaty wyg∏oszone podczas konferencji zosta∏y opublikowane
w formie broszury dost´pnej w Katedrze
Warzywnictwa AR w Poznaniu.
Red. Jolanta Or∏owska
i red. ¸ukasz Klesyk – miesi´cznik „Kuchnia”
KONFERENCJA PRASOWA
W HOTELU RZYMSKIM W POZNANIU
rem prof. dr. hab. Erwinem Wàsowiczem.
Serdecznie powita∏ równie˝ Joachima
Thannhäusera, sekretarza Ambasady Polskiej w Berlinie, mgr. Henryka Helwinga,
burmistrza Nowego TomyÊla, którego
uprzejmoÊç pozwoli∏a zorganizowaç
w Nowym TomyÊlu ju˝ czternaÊcie Mi´dzynarodowych Konferencji Szparagowych oraz licznych przedstawicieli prasy,
radia i telewizji.
Jednym z g∏ównych punktów programu tegorocznej konferencji by∏o wr´czenie statuetki „Srebrnych szparagów”. Zosta∏a ona wykonana przez ukraiƒskiego
rzeêbiarza z Akademii Sztuk Pi´knych
w Poznaniu Wjaczes∏awa Boreckiego i zaprezentowana na ubieg∏orocznej konferencji prasowej jako wyró˝nienie, które
zostanie przyznane mediom, za szczególne zas∏ugi w promowaniu szparaga
i jego spo˝ycia. Kapitu∏a postanowi∏a
uhonorowaç tym wyró˝nieniem miesi´cznik „Kuchnia”. Statuetk´ z ràk mgr.
in˝. Andrzeja Mainki odebra∏a Redaktor
naczelna Jolanta Or∏owska w towarzystwie swojego zast´pcy ¸ukasza Klesyka.
Nagrodzeni dziennikarze dzi´kujàc za
wyró˝nienie opowiedzieli, jak redaguje
si´ „Kuchni´” od kuchni.
Z kolei g∏os zabra∏ prof. dr hab. Miko∏aj Knaflewski, kierownik Katedry Warzywnictwa i Honorowy cz∏onek Polskiego Zwiàzku Producentów Szparaga
przedstawiajàc aktualnà sytuacj´ w produkcji szparaga w naszym kraju i krótko
histori´ jego uprawy, która si´ga staro˝ytnoÊci. W naszym kraju jednak szparagi goÊci∏y na sto∏ach w pa∏acach
i zamkach od XVI wieku. Bardziej popularna sta∏a si´ uprawa szparaga dopiero w XVIII wieku. Profesor wyjaÊni∏,
˝e szparagi warto promowaç, poniewa˝
uchodzà one za najbardziej wykwintne
warzywo i majà du˝e walory zdrowotne. Zawarte w nich sk∏adniki (witaminy
– g∏ównie B, sole mineralne, flawonoidy, saponiny, kwasy organiczne i zwiàzki aromatyczne) majà dzia∏anie odm∏adzajàce, witalizujàce, antyrakowe
i przeciwsklerotyczne. Dla dobrej jakoÊci i zachowania walorów smakowych
olbrzymie znaczenie ma Êwie˝oÊç (która utrzymuje si´ bardzo krótko), a nie
barwa, czy gruboÊç wypustek. Wypustki
o zaschni´tych i pomarszczonych koƒcach, o zszarza∏ym odcieniu czy nieprzyjemnym zapachu sà niesmaczne
i w∏ókniste. Dla zachowania Êwie˝oÊci
muszà byç przechowywane w niskiej
temperaturze i w wysokiej wilgotnoÊci
powietrza. Nie mo˝na ich przechowywaç zbyt d∏ugo. Przed spo˝yciem wypustki nale˝y obraç. Konsumenci nie
zawsze wiedzà, jak oceniç Êwie˝oÊç
i w∏aÊciwie przygotowaç szparagi do
spo˝ycia. Zatem du˝a jest rola mediów
w przekazywaniu takiej wiedzy. Podczas
spotkania mo˝na by∏o naocznie przekonaç si´, jak wyglàdajà szparagi Êwie˝e,
a jak szparagi przetrzymywane przez
kilka dni zarówno w wodzie jak i na sucho. Szczególne jednak zainteresowanie wzbudzi∏a olbrzymia karpa 10-letniej roÊliny szparaga, sk∏adajàca si´
z oko∏o 1000 korzeni spichrzowych. By∏a to wyjàtkowa okazja, by zobaczyç jak
wyglàda cz´Êç podziemna roÊliny szparaga.
Jak zwykle po cz´Êci informacyjnej,
∏àcznie z odpowiedziami na pytania
przedstawicieli mediów, kuchnia Hotelu
Rzymskiego zaserwowa∏a 23 smaczne
i elegancko podane dania ze szparagami,
które wszyscy z apetytem degustowali.
Na uwag´ zas∏ugiwa∏o mi´dzy innymi
carpaccio na marynowanych szparagach
oraz szparagowa sakiewka z kurkami.
W trakcie konferencji cz∏onkowie Zarzàdu Zwiàzku i profesor Knaflewski prowadzili tak˝e rozmowy z przedstawicielami Ambasady Polski w Niemczech na temat prezentacji polskich szparagów na
promocyjnej czerwcowej imprezie
w Berlinie. Spotkali si´ tak˝e z organizatorami „Âwi´ta Szparaga 2007”, które
w niedziel´ 10 czerwca br. ma odbyç si´
na Rynku G∏ównym w Lesznie pod honorowym patronatem Rektora naszej
Uczelni i prezydenta miasta.
21
MAJ 2007
Uczestnicy wyjazdu przed firmà CAC
Studenci hodowli
i nasiennictwa ogrodniczego
we W∏oszech i Chorwacji
Zwiedzanie
poletek hodowlanych
w firmie Sativa
W
dniach 25.04 – 6.05 br. studenci Wydzia∏u Ogrodniczego specjalnoÊci Hodowla RoÊlin i Nasiennictwo odbyli
çwiczenia terenowe we W∏oszech i Chorwacji. W poprzednich
latach podobne zaj´cia odby∏y si´ ju˝ we Francji (2000, 2005),
W∏oszech (2001), Hiszpanii (2002), Wielkiej Brytanii (2003),
Danii (2004 – wspólnie ze szkó∏karzami) oraz Rumunii (2006).
Celem çwiczeƒ by∏o przybli˝enie s∏uchaczom naszej Uczelni
problemów produkcji nasion warzyw i niektórych gatunków
rolniczych we W∏oszech oraz zapoznanie ich z szeroko poj´tym tamtejszym ogrodnictwem.
22
fot. Agnieszka Rosiƒska, Mateusz Jankowski
Uczestnicy çwiczeƒ
wraz z dr. Gregorio Padulà z CAC
w magazynie nasiennym
W∏ochy sà trzecim w Unii Europejskiej (po Francji i Niemczech) producentem nasion rolniczych i ogrodniczych. Sà
te˝ wa˝nym krajem rolniczym o znaczàcej produkcji pszenic
(durum) makaronowych, ry˝u, pomidorów, winogron i jab∏ek. W produkcji nasiennej wielkà zaletà W∏och jest korzystny klimat: d∏ugi okres wegetacji, s∏oneczna pogoda latem,
brak opadów w okresie dojrzewania nasion. Wi´kszoÊç
upraw rolniczych i ogrodniczych jest nawadniana. W∏osi, jako pierwsi w UE, powa˝nie zaj´li si´ produkcjà nasion ekologicznych, tj. produkowanych bez u˝ycia nawozów sztucznych i pestycydów (z wyjàtkiem siarkowych i miedziowych).
Sà one niezb´dne przy produkcji zdrowej ˝ywnoÊci, której
spo˝ycie w krajach UE stale roÊnie. Firmy w∏oskie znane sà
te˝ z wprowadzania nowych maszyn do przerobu i torebkowania nasion.
Uczestnicy çwiczeƒ odwiedzili 3 firmy nasienne w rejonie
Ceseny (Emilia Romania): Cooperativa Agricola Cesenata, Sativa oraz Anseme. Pierwsza jest spó∏dzielnià zrzeszajàcà ponad
1800 plantatorów i specjalizuje si´ w rozmna˝aniu powierzonych przez klientów nasion warzyw i buraków cukrowych.
WÊród klientów firmy CAC sà najlepsze w Êwiecie firmy holenderskie, niemieckie, duƒskie, koreaƒskie i japoƒskie. Z firmà
wspó∏pracujà tak˝e wszystkie liczàce si´ w bran˝y firmy polskie. Ze studentami spotka∏ si´ prezes firmy (jest nim zawsze
plantator) oraz jego zast´pcy: ds. marketingu dr Gregorio Padula i produkcji p. Edmo Tersi. Firma posiada 9 kompletnych
linii, w tym 3 do przerobu nasion ekologicznych. Opracowa∏a
tak˝e w∏asne maszyny do drà˝enia owoców dyniowatych i pozyskiwania z nich pulpy z nasionami, a tak˝e specjalne wanny
do p∏ukania nasion (nasiona puste unoszà si´ na wodzie i sà
oddzielane od pe∏nych, które osiadajà na dnie). Szczególne zainteresowanie uczestników çwiczeƒ wzbudzi∏y nowoczesne
maszyny o 160 kana∏ach wykorzystujàce fotokomórki do rozdzia∏u nasion na kolory (w Polsce sà jedynie stare wersje tej
maszyny o 2 kana∏ach).
Druga z firm – Sativa – specjalizuje si´ hodowli odmianowej warzyw. Obecnie próbuje si´ tam uzyskaç linie hodowlane ober˝yny i papryki s∏odkiej z tolerancjà na wi´dni´cie fuzaryjne powodowane m.in. przez grzyby rodzaju Fusarium.
W firmie tej przebywa na sta˝u zawodowym magistrantka
z naszej Katedry. Drugim kierunkiem jest hodowla jakoÊciowa grochu ogrodowego na wczesnoÊç (dla przetwórstwa)
oraz plon.
Z kolei firma Anseme specjalizuje si´ w produkcji nasion gatunków typowych dla rejonu Morza Âródziemnego: kopru
w∏oskiego, endywii, sa∏aty rzymskiej i bazylii. Wyszuka∏a ona
tak˝e 90 odmian warzyw z tolerancjà na choroby i szkodniki
przydatnych do produkcji nasion ekologicznych. Prawdziwym
atutem firmy jest jednak posiadanie p∏ótniarki z poprzecznym
ruchem p∏ótna, zespo∏ów obracajàcych si´ ˝mijek oraz bukowników.
Pobyt w Chorwacji pozwoli∏ z kolei troch´ odpoczàç, poznaç
pi´knà przyrod´ i zwiedziç pi´kny pa∏ac cesarza rzymskiego
Dioklecjana z prze∏omu IV i V wieku w Splicie.
åwiczenia odby∏y si´ dzi´ki finansowemu wsparciu polskich
firm nasiennych: Wielkopolskiej Hodowli Buraka Cukrowego,
Kutnowskiej Hodowli Buraka Cukrowego, Poznaƒskiej Hodowli RoÊlin oraz W. Legutko. W çwiczeniach wzi´li udzia∏ ich
przedstawiciele, a tak˝e przedstawiciele firmy nasiennej „Torseed” oraz Inspekcji Nasiennej. Studenci z Ko∏a Naukowego
Hodowli RoÊlin i Nasiennictwa uzyskali tak˝e dofinansowanie
od prof. Leszka Nogowskiego, prorektora ds. studiów.
Organizatorzy çwiczeƒ:
Roman Ho∏ubowicz, Tomasz W. Bralewski,
Magdalena Fràckowiak
MAJ 2007
F
ilia nr 2 Biblioteki G∏ównej przy Wydziale Ogrodniczym
Akademii Rolniczej w Poznaniu zosta∏a utworzona 25 lat
temu, tj. 1 kwietnia 1982 roku na zasadzie Oddzia∏u Biblioteki
G∏ównej. Pierwsze próby powo∏ania Biblioteki przy Wydziale
datujà si´ na rok 1976. Inicjatorem jej powstania by∏ prof. dr
hab. Tadeusz Ho∏ubowicz, ówczesny dyrektor Instytutu Produkcji Ogrodniczej na Wydziale Ogrodniczym.
Organizacj´ i kierownictwo Filii powierzono, dziÊ ju˝ nie˝yjàcej, kustosz mgr in˝. Liliannie Lasik, która obowiàzki kierownika pe∏ni∏a przez prawie 20 lat. Od 1985 do 2005 roku w filii
pracowa∏a równie˝ pani Gra˝yna Pospieska (obecnie przebywa
na emeryturze). W maju 2001 roku kierownictwo Filii powierzono kustosz mgr Halinie Wagner, ponadto pracuje tu jeszcze
mgr in˝. Ma∏gorzata Pospieska.
Ksi´gozbiór Filii powsta∏ na podstawie ksi´gozbiorów ze
scalonych bibliotek katedralnych i od tego momentu Filia pe∏ni rol´ specjalistycznej biblioteki wydzia∏owej. Katedra Sadownictwa i Katedra RoÊlin Ozdobnych jako pierwsze przekaza∏y
swoje ksi´gozbiory, liczàce ok. 5500 woluminów.
Zakup wydawnictw zwartych, jak i ciàg∏ych dla Filii odbywa
si´ przez Oddzia∏ Gromadzenia Biblioteki G∏ównej, aczkolwiek przy du˝ym udziale Filii. Natomiast w∏adze Wydzia∏u
Ogrodniczego majà du˝y wp∏yw na rozwój i dzia∏alnoÊç biblioteki, poprzez wspieranie finansowe i naukowe.
Opracowywanie wydawnictw zwartych odbywa∏o si´ w Filii do roku 1987, kiedy to wprowadzono w Bibliotece G∏ównej komputerowe opracowywanie zbiorów i stworzono katalogi elektroniczne, natomiast wydawnictwa ciàg∏e opracowywane sà na bie˝àco i znajdujà si´ zarówno w katalogu tradycyjnym, jak i elektronicznym. W chwili obecnej, wyszukanie okreÊlonej pozycji z ksi´gozbioru u∏atwia katalog tradycyjny, alfabetyczny (kartkowy) i katalog rzeczowy oparty na
Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesi´tnej (UKD) oraz katalog
elektroniczny.
Filia nr 2 Biblioteki G∏ównej gromadzi zbiory z takich dziedzin jak: architektura krajobrazu, architektura wsi, botanika,
dendrologia, ekologia, ekonomika ogrodnictwa, entomologia, fitopatologia, historia ogrodów, kszta∏towanie terenów
zieleni, nawo˝enie roÊlin ogrodniczych, roÊliny ozdobne, sadownictwo, szkó∏karstwo, sztuka ogrodowa, warzywnictwo,
zio∏olecznictwo, i innych dziedzin pokrewnych. Zbiory biblioteki liczà ok. 27 000 wol. wydawnictw zwartych oraz 870 tytu∏ów czasopism, w tym 410 czasopism zagranicznych. Prenumerata wydawnictw ciàg∏ych polskich i zagranicznych obejmuje 102 tytu∏y.
åWIERåWIECZE FILII NR 2
BIBLIOTEKI G¸ÓWNEJ
Filia nr 2 wchodzi w sk∏ad jednolitego systemu bibliograficzno-informacyjnego Akademii Rolniczej, jest skomputeryzowana i wyposa˝ona we wszystkie êród∏a informacji naukowej,
które sà udost´pnianie w sieci uczelnianej przez Bibliotek´
G∏ównà. Istnieje mo˝liwoÊç korzystania z bibliograficzno –
abstraktowych baz CAB Abstracts i FSTA oraz Bibliograficznej
Bazy Danych AGRO, tworzona przez pracowników Biblioteki
G∏ównej. Baza AGRO sk∏ada si´ z trzech cz´Êci:
1. AGRO – LIBREX – publikacje w j´zyku polskim
2. AGRO – AGENT – publikacje w j´zyku angielskim
3. AGRO – KONF – referaty z konferencji
Oferowany jest równie˝ dost´p do zagranicznych
• pe∏notekstowych baz danych: EBSCO i ELSEVIER
• bibliograficznych baz danych: AGRICOLA, MADLINE
• indeksów cytowaƒ: Science Citation, Index with Abstracts
Filia mieÊci si´ w Poznaniu, przy ul. Botanicznej 1, jest czynna od poniedzia∏ku do piàtku od 8.00 – 14.30. Od paêdziernika 2007 roku Filia wyd∏u˝y godziny otwarcia Biblioteki.
Zapraszamy pracowników i studentów Akademii do korzystania z naszych us∏ug biblioteczno – informacyjnych.
mgr in˝. Ma∏gorzata Pospieska
Filia udost´pnia zbiory wszystkim zainteresowanym na miejscu w czytelni, a zamówienia zarówno z magazynu, jak i z ksi´gozbioru podr´cznego realizowane sà „od r´ki.” Biblioteka nie
prowadzi wypo˝yczeƒ dla studentów i innych osób, wypo˝yczaç ksià˝ki mogà tylko pracownicy naukowi z Akademii Rolniczej w Poznaniu (czytelnia wyposa˝ona jest w kserokopiark´). Ponadto Filia uczestniczy w wypo˝yczeniach mi´dzybibliotecznych.
O tym, ˝e Biblioteka jest ceniona i ch´tnie odwiedzana,
Êwiadczy fakt, i˝ w 2006 roku z Filii skorzysta∏o 4760 osób.
W tym samym roku, na miejscu udost´pniono 12 210 wol. wydawnictw zwartych i 14 530 wol. wydawnictw ciàg∏ych oraz
udzielono ok. 5000 informacji dziedzinowych, bibliotecznych
i bibliograficznych.
23
MAJ 2007
MAJÓWKA KO¸A PTTK
S
a nawet wy˝ej, bo na liczàcà 40 m wysokoÊci wie˝´ widokowà. Jej budowa w tym
miejscu do dziÊ budzi liczne kontrowersje, a jej architektura te˝ do pi´knych nie
nale˝y. Cz´Êciowo rekompensuje to
wszystko panorama, jakà z wie˝y mo˝na
zobaczyç. Szkoda tylko, ˝e podczas naszej
w´drówki sporo problemów i zamieszania stwarza∏y rozgrywane w tym dniu na
leÊnych Êcie˝kach ca∏ego masywu zorganizowane z wielkim rozmachem zawody
rowerowe.
Nieco zm´czeni d∏ugim spacerem pojechaliÊmy do Uzarzewa, by zwiedziç
Muzeum Ârodowiska Przyrodniczego i ¸owiectwa. W∏aÊnie mija 30 lat od
utworzenia tej interesujàcej placówki
(pierwotnie dzia∏ajàcej jako Wielkopolskie Muzeum ¸owiectwa). ZapoznaliÊmy
si´ z historià ∏owiectwa od czasów bardzo odleg∏ych (eksponaty pochodzàce
z wykopalisk) a˝ do wspó∏czesnoÊci. PodziwialiÊmy bogaty zbiór trofeów ∏owieckich oraz broni i akcesoriów myÊliwskich, a tak˝e liczne dzie∏a sztuki inspirowane ∏owiectwem. Du˝e zainteresowanie wzbudzi∏a wystawa czasowa
gromadzàca oryginalne rzeêby w drewnie, ale najwi´ksze emocje towarzyszy∏y
zwiedzaniu wystawy prezentujàcej egzotyczne trofea z kolekcji Adama Smorawiƒskiego (w tym jest „wielka piàtka
afrykaƒska”, czyli s∏oƒ, bawó∏, nosoro˝ec, lew i lampart). Muzeum mieÊci si´
w pa∏acu i dawnej stajni, a ca∏oÊç znajduje si´ w parku, w którym roÊnie oko∏o
1000 drzew. PrzyjemnoÊç spaceru po
parku nieco zak∏óci∏y ró˝ne „˝yjàtka”,
dla których to my staliÊmy si´ obiektami
∏owieckimi.
Trzeci d∏u˝szy postój zaplanowaliÊmy
w Imio∏kach nad jeziorem Lednica.
Jeszcze nie tak dawno by∏a tu tylko pusta
przestrzeƒ, na której z inicjatywy poznaƒskich dominikanów pojawi∏a si´ najpierw
oryginalna metalowa konstrukcja znana
ju˝ nie tylko w kraju jako Brama Trzeciego Tysiàclecia. W miejscu, gdzie spotykajà si´ na specjalnych nabo˝eƒstwach
m∏odzi ludzie (i nie tylko m∏odzi) z ca∏ej
Polski, pojawiajà si´ szybko nowe obiekty.
My przyjechaliÊmy, aby zwiedziç najnowszy – otwarty w tym roku Dom Jana
Paw∏a II. Zebrano tu szereg pamiàtek
zwiàzanych z osobà Papie˝a – Polaka, cz´sto bardzo oryginalnych (na przyk∏ad spi˝owy odlew r´ki, buty, laska, wios∏o, fotel
na którym siedzia∏, parkiet po którym
chodzi∏, okno przez które spoglàda∏, ...).
OczywiÊcie poszliÊmy te˝ na brzeg jeziora, a najodwa˝niejszy (po uprzednim pomiarze temperatury wody) poszed∏ jeszcze dalej!
Czas up∏ywa∏ nam bardzo szybko, dlatego w drodze powrotnej zatrzymaliÊmy si´
tylko na krótko w miejscowoÊci Latalice,
aby zobaczyç stary i w znacznym stopniu
ju˝ zniszczony wiatrak typu paltrak. Wiatraki tego typu znane sà w Polsce dopiero
od XIX wieku i zachowa∏o si´ ich du˝o
mniej, ni˝ najpopularniejszych koêlaków.
Nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e zas∏u˝yliÊmy
sobie na ten wyjazd, bowiem by∏ to jedyny dzieƒ w tej cz´Êci maja s∏oneczny i bez
deszczu. Wycieczk´ przygotowali i prowadzili autorzy tej informacji, którzy przy
okazji dzi´kujà kol. prof. Jerzemu Szukale za fachowy komentarz myÊliwego
w uzarzewskim muzeum.
Jerzy Âwigoƒ i Piotr Kiciƒski
fot. Maria Ciemniewska
iedem tygodni po wycieczce inauguracyjnej zorganizowaliÊmy wyjazd nastawiony przede wszystkim na wiosennà
rekreacj´. Wycieczka (13.05.) rozpocz´∏a
si´ od zwiedzenia okolic Dziewiczej
Góry. To w∏aÊnie tu, tu˝ przy pó∏nocnej
granicy Poznania zachowa∏ si´ wi´kszy
kompleks leÊny. Przemys∏aw I fundujàc
klasztor cysterek w Owiƒskach w 1250 roku odda∏ go wraz z licznymi w∏oÊciami we
w∏adanie mniszkom. G∏ówne wzniesienie
w tym kompleksie nosi∏o nazw´ Dziewcza Góra. Z biegiem lat nazwa przekszta∏ci∏a si´ do obecnej postaci.
Dziewicza Góra to najwy˝sze wzniesienie na terenie Parku Krajobrazowego
Puszcza Zielonka, a drugie co do wysokoÊci w paÊmie wzgórz moreny czo∏owej
stadia∏u poznaƒskiego. Wznosi si´ na 143
m n.p.m., a oko∏o 90 m nad poziom p∏ynàcej w pobli˝u Warty. W drzewostanach,
przez które w´drowaliÊmy, spotykaliÊmy
prawie wszystkie gatunki drzew liÊciastych wyst´pujàcych w kraju. Szczególnà
naszà uwag´ zwróci∏y dorodne i okaza∏e
d´by, oraz stare, niestety w wi´kszoÊci
martwe ju˝, dziwacznie wykszta∏cone sosny pospolite. Jak zwykle w tym okresie,
podczas w´drówki towarzyszy∏y nam wiosenne ptasie trele. Szczególnie aktywne
by∏y zi´by, pierwiosnki, piecuszki i drozdy. Cz´stymi zwierzakami (u niektórych
paƒ wzbudzajàcymi dziwny niepokój)
spotykanymi na leÊnych Êcie˝kach by∏y
wygrzewajàce si´ na s∏oƒcu padalce. OdwiedziliÊmy równie˝ miejsce, w którym
stoi g∏az upami´tniajàcy po˝ar w 1992 r.
Sp∏on´∏o wówczas oko∏o 250 ha puszczy.
Na zakoƒczenie naszego spaceru weszliÊmy na wierzcho∏ek Dziewiczej Góry,
24
MAJ 2007
W Puszczy Zielonce
Nad Jeziorem Lednickim
Na Dziewiczej Górze
PRZYMROZKI W PRZYBRODZKIM SADZIE
Przymrozki, jakich nie by∏o od wielu lat, trzykrotnie zniszczy∏y kwiaty drzew owocowych w sadzie. W nocy z 21 na 22 kwietnia temperatura na wysokoÊci 2 metrów spad∏a do – 5,9 oC,
z 30 kwietnia na 1 maja mróz si´ga∏ – 4,5 oC, a z 1 na 2 maja dochodzi∏ do – 3,6 oC, stopniowo uszkadzajàc kwitnàce drzewa.
Odymianie drzew nie uchroni∏o przed wystàpieniem uszkodzeƒ kwiatów i zawiàzków poszczególnych gatunków: nektaryny 100%, brzoskwinie 99%, czereÊnie 98%,
morele 98%, grusze 95%, wiÊnie 70%, Êliwki 30-50%, natomiast jab∏onie
od 70% do 95% w zale˝noÊci od odmiany.
Ostateczny poziom strat b´dzie mo˝na dok∏adnie okreÊliç pod koniec maja.
Tegoroczne zbiory b´dà zdecydowanie ni˝sze. Natomiast niezb´dne wydatki na ochron´
i piel´gnacj´ drzew nie spadnà. W zwiàzku z powy˝szym szacunkowy przychód Gospodarstwa
w Przybrodzie mo˝e byç o 1/5 ni˝szy ni˝ w roku ubieg∏ym.
mgr in˝. Filip Mazur (R-ZD Przybroda)
fot. Robert Kurkus (Katedra Sadownictwa AR Poznaƒ)