h ttp ://w w w .ep p

W Y D AW C A :
ADRES:
I N T E R N E T:
P R O J E K T:
POLIT YK A KO N K U R E N C J I
http://www.epp-ed.org
7
B I U R O P R A S O W E F R A K C J I E P L - E D W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
PA R L A M E N T E U R O P E J S K I
60, RUE WIERTZ
B-1047 BRUSSELS
H Y P E R L I N K « H T T P: / / W W W. E P P - E D. O R G »
FINLANDE GRAPHIC DESIGN
F R A K C J A E U R O P E J S K I E J PA R T I I LU D O W E J
( C H R Z E Ś C I J A Ń S C Y D E M O K R A C I ) I E U R O P E J S K I C H D E M O K R ATÓ W
W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
F R A K C J A E U R O P E J S K I E J PA R T I I LU D O W E J
( C H R Z E Ś C I J A Ń S C Y D E M O K R A C I ) I E U R O P E J S K I C H D E M O K R ATÓ W
W PA R L A M E N C I E E U R O P E J S K I M
7
7
P O L I T YK A KONKURENC JI
Uzasadnienie ekonomiczne
Każdy obszar gospodarczy musi opierać się na ustalonych regułach
ekonomicznych. Podstawowym zagadnieniem jest odpowiednia dystrybucja
rzadkich zasobów. Klasyczny konflikt rozgrywający się pomiędzy gospodarką
centralnie sterowaną a gospodarką rynkową został ostatecznie rozwiązany
po klęsce systemu komunistycznego, którego symbolem był upadek muru
berlińskiego. Jedną z przyczyn rozpadu reżimów totalitarnych było stosowanie
nieskutecznego odgórnego planowania w całej gospodarce, której wszystkie
sektory były uzależnione od poleceń wydawanych przez partyjną centralę.
Gospodarka wolnorynkowa okazała się być bardziej wydajna.
System ekonomiczny Unii Europejskiej opiera się na społecznej gospodarce
rynkowej. Optymalna dystrybucja rzadkich zasobów osiągana jest dzięki
mechanizmowi cenowemu. W krótkim okresie czasu, popyt i podaż
równoważą się poprzez zmienność cen, natomiast długofalowo poprzez
dostosowywanie poziomu produkcji do popytu. Głównym elementem
gospodarki rynkowej jest konkurencja, która gwarantuje najniższe możliwe
ceny, zmniejsza zużycie energii i surowców, przyspiesza postęp techniczny
oraz przyczynia się do wzrostu dochodu narodowego.
Doświadczenie uczy nas, że niezakłócone funkcjonowanie konkurencji
wymaga ochrony prawnej. Bez właściwych ram prawnych, firmy dążą do
monopolizacji rynku, towary i usługi stają się coraz trudniej dostępne, ich
jakość spada, a w rezultacie stają się coraz droższe. Dlatego też Państwa
Członkowskie Unii Europejskiej przyjęły, na poziomie krajowym, rygorystyczne
przepisy dotyczące konkurencji. Jeśli chodzi o kraje kandydujące, to również
dla nich, pierwszym wstępnym warunkiem przystąpienia do UE jest stworzenie
właściwych warunków ramowych dla konkurencji.
Kompetencje UE w dziedzinie konkurencji
Europejskie ustawodawstwo obejmuje cztery obszary: kartele, kontrola fuzji,
liberalizacja i pomoc publiczna.
Tworzenie karteli jest zabronione. Przedsiębiorstwa nie mogą dzielić między
sobą rynków, ani stosować zmowy cenowej. Dużym firmom zakazano
narzucania nieuczciwych warunków drobnym dostawcom i klientom.
Komisja Europejska może karać łamiących wyżej wymienione przepisy
grzywnami , ale też w pewnych okolicznościach może dopuścić wyjątki
od reguły, w przypadkach indywidualnych lub też w formie zbiorowego
odstępstwa. Najważniejszą rzeczą braną wtedy pod uwagę, jest sprawdzenie
czy porozumienie, które zostanie zawarte, będzie korzystne dla konsumenta.
Fuzje i przejęcia są dozwolone pod warunkiem, że nie zapewniają
przedsiębiorstwom dominującej pozycji na rynku. Komisja jest upoważniona
do kontrolowania i, jeśli zachodzi taka potrzeba, zabronienia dokonania
ponadgranicznej fuzji spółek. Oprócz tego, przedsiębiorstwa posiadające
siedziby poza UE i osiągające obroty w wysokości co najmniej 250 mln euro
na terenie UE lub ponad 5 miliardów euro na świecie, muszą informować
Komisję Europejską o zamierzonych fuzjach i przejęciach oraz liczyć się z tym,
że Komisja odmówi wyrażenia zgody.
Liberalizacja rynków w Europie postępuje wielkimi krokami. W kilku
obszarach, w których nadal istnieją tzw. monopole naturalne, konsumenci
i konkurenci chronieni są przez zasady konkurencji. Zabrania się w
szczególności wzajemnego subsydiowania, w celu uniknięcia sytuacji,
w której monopoliści mogliby zakłócać wolną konkurencję poprzez
dofinansowywanie przynoszących straty obszarów, gdzie zmuszeni
są konkurować z innymi przedsiębiorstwami. Firmy, którym przyznaje
się wyłączność na świadczenie usług w interesie publicznym, powinny
być wybierane zgodnie z przejrzystymi i uczciwymi procedurami oraz,
w przypadku dużych kontraktów, powinna być stosowana europejska
procedura przetargowa.
Pomoc publiczna może prowadzić do zniekształcenia rynku pomiędzy
przedsiębiorcami mającymi siedziby w różnych Państwach Członkowskich.
Dlatego Komisja kontroluje przyznawanie subwencji, zwolnień podatkowych,
dostarczanie towarów i usług na preferencyjnych warunkach oraz gwarancje
kredytowe we wszystkich Państwach Członkowskich. Pomoc publiczna dla
przedsiębiorstw, które bez niej nie mogłyby prawidłowo funkcjonować,
jest zabroniona. Pomoc ograniczona w czasie i mająca na celu zwiększenie
konkurencyjności firmy, a także będąca w interesie Unii Europejskiej jako
całości, jest dozwolona.
Oprócz zakazów, nakładania kar i grzywien, Komisja chce osiągnąć
wyznaczone sobie cele poprzez wprowadzenie systemu oceniania procedur
przez niezależnych ekspertów pod kątem przejrzystości, na przykład tworząc
w tym celu indeks pomocy publicznej dostępny w internecie.
Modernizacja zasad konkurencji
Liczba spraw dotyczących tworzenia karteli, które Komisja musiała zbadać,
wzrosła na tyle, że doprowadziło to do przeciążenia odpowiedzialnych za
kartele departamentów. System raportowania i wydawania pozytywnych
opinii przekształca się stopniowo w system uprawomocniania decyzji.
W związku z tym, ciężar ten zostanie przerzucony na władze krajowe i
sądy, które zaczną stosować europejskie zasady konkurencji, podczas gdy
Komisja skoncentruje się na późniejszej weryfikacji najbardziej podejrzanych
przypadków.
Rola Parlamentu w polityce konkurencji
Główną rolą Parlamentu jest kontrola pracy członków Komisji. W przypadku
budzących kontrowersje decyzji, Komisarze wzywani są do złożenia
odpowiednich wyjaśnień podczas sesji plenarnej. Natomiast Komisarz
odpowiedzialny za konkurencję, kilka razy w roku stawia się przed Komisją
do sp. Ekonomicznych i Monetarnych aby wyjaśnić swą politykę oraz
przedyskutować konkretne przypadki.
Parlament zaangażowany jest w tworzenie prawa wtórnego dotyczącego
konkurencji, jednak tylko poprzez procedurę zasięgania opinii. Zatem jego
wpływ jest ograniczony na rzecz Komisji i Rady. Dlatego też Parlament
domaga się modyfikacji Traktatu na konferencji międzyrządowej i włączenia
tego obszaru w zakres procedury współdecydowania.
Polityka konkurencji z punktu widzenia EPL-ED
Frakcja EPL-ED popiera zarówno zapisy Traktatów UE sprzyjające gospodarce
rynkowej jak i stosowanie przez Komisję w praktyce polityki konkurencji. Już
w Traktatach Rzymskich gospodarka wolnorynkowa była przedstawiona jako
główny filar Unii; wtedy również rozpoczął się proces deregulacji i liberalizacji
rynku w Państwach Członkowskich, przede wszystkim podczas tworzenia
rynku wewnętrznego. Wyzwoliło to kreatywność i przedsiębiorczość oraz
spowodowało znaczny wzrost dochodu narodowego. Jednym z pozytywnych
przykładów może być likwidacja monopoli w sektorze telekomunikacji.
Mało wydajne i kosztowne sieci telefonii stacjonarnej, z długimi listami
oczekujących na instalację i drogie połączenia, szczególnie w przypadku
rozmów międzymiastowych, dzięki wprowadzeniu rynku wewnętrznego i
zasad konkurencji zostały zastąpione przez mniejszych, bardziej wydajnych
i tańszych operatorów. Następnym krokiem było pojawienie się dynamicznie
rozwijającej się sieci telefonii komórkowej, opartej na europejskiej technologii
GSM.
Debata polityczna na temat reguł konkurencji koncentruje się na tym, które
obszary powinny być wyłączone z ich stosowania. Odnosi się to do przypadków,
w których powinna zostać znaleziona równowaga pomiędzy kilkoma różnymi
gałęziami gospodarki oraz do takich, w których motywy i konsekwencje zmian
legislacyjnych będą głównie polityczne lub ideologiczne. W pierwszej kategorii
spraw plasuje się zniesienie rozporządzenia, z którego korzystał do tej pory
sektor motoryzacyjny, gwarantującego odstępstwo od reguł konkurencji.
Jest to kolejny krok w kierunku liberalizacji gospodarki poprzez zniesienie
ciążącego na agentach handlowych obowiązku oferowania samochodów
tylko jednego producenta. W przeciwnym kierunku idzie odbywająca się
aktualnie ideologiczna debata na temat funkcji administracji publicznej.
Głównym poruszanym w niej zagadnieniem jest rola państwa. Zagadnienie
to poruszyli deputowani znajdujący się po lewej stronie sceny politycznej,
w nadziei zneutralizowania w ten sposób niektórych efektów liberalizacji i
deregulacji rynku, które miały miejsce w ostatnich dziesięcioleciach. Frakcja
EPL-ED jest zdania, że te obszary aktywności gospodarczej, które nie podlegają
bezpośrednio władzom państwowym, a zlecane są firmom zewnętrznym,
muszą podlegać otwartej i uczciwej procedurze przetargowej, tak aby ułatwić
dostęp do rynku prywatnym przedsiębiorstwom. We wszystkich pozostałych
przypadkach państwo powinno wystrzegać się wszelkiej interwencji na
rynku.
Christian Scheinert
7