Tematy do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego

Tematy do części ustnej
egzaminu maturalnego
z języka polskiego
w roku szkolnym 2012/2013
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
LITERATURA:
1. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ
ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do tekstów literackich
różnych epok.
2. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych utworów literatury wojny i okupacji.
3. Motyw tańca i jego funkcje. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie.
4. Dialog twórców literackich z filozofami. Przedstaw problem na wybranych
przykładach z różnych epok.
5. Bohaterowie w habicie. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów
literatury polskiej.
6. Motyw wędrówki w tekstach literackich. Omów wybrane przykłady i uzasadnij swój
wybór.
7. Motyw przemijania w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory.
8. Horacjański motyw „exegi monumentum” w poezji późniejszych epok. Omów jego
funkcjonowanie, odwołując się do wybranych przykładów.
9. Motyw samotności w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie w oparciu o analizę
wybranych utworów .
10. Kobieta zbuntowana. Przedstaw na wybranych przykładach jej wizerunek w
literaturze i oceń zasadność buntu.
11. Literackie kreacje ludzi szczęśliwych. Porównaj sposoby ich prezentacji, na
przykładzie wybranych utworów różnych epok literackich.
12. Różnorodne wizje końca świata w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując
wybrane przykłady.
13. Bunt jako siła kreatywna i destrukcyjna. Omów zagadnienie, charakteryzując
wybranych bohaterów literackich.
14. Anioły, zjawy, duchy w literaturze. Przedstaw ich rolę, analizując wybrane utwory.
15. Tradycja biblijna w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory
różnych epok literackich.
2
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
16. Motyw „apokalipsy spełnionej” w poezji i prozie. Przedstaw zagadnienie, analizując
wybrane przykłady literackie.
17. Pochwała codzienności w twórczości poetów XX wieku. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane utwory.
18. Motyw winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady
literatury polskiej i obcej.
19. Młodość w literaturze XIX i XX wieku. Porównaj różnorodność funkcjonowania
motywu w wybranych utworach.
20. Mity jako źródło inspiracji artystycznej. Omów funkcje motywów zaczerpniętych z
mitologii w wybranych tekstach literatury polskiej.
21. Historia jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory
XIX i XX wieku.
22. Wizerunki władców w literaturze. Porównaj sposoby prezentacji monarchów w
wybranych utworach literackich.
23. Idealiści i marzyciele w polskiej literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując
bohaterów wybranych dzieł literackich.
24. Blaski i cienie kariery. Rozważ problem, odwołując się do postaw bohaterów
wybranych utworów XIX i XX wieku.
25. Literatura fantasy i fantastyka. Porównaj sposoby kreacji świata na przykładzie
wybranych utworów
26. Ubiór jako sposób na wyrażenie siebie. Scharakteryzuj mody i stroje różnych epok,
odwołując się do literackich opisów.
27. Funkcje realizmu i fantastyki w literaturze romantycznej. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej.
28. Różnorodne postrzeganie ojca w literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując
wybranych bohaterów.
29. Rola listu w dziele literackim. Omów problem, odwołując się do wybranych
przykładów literackich.
30. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w literaturze. Przedstaw sposoby tworzenia
takiego obrazu w wybranych utworach.
31. Przy polskim stole. Scharakteryzuj polskie tradycje kulinarne, odwołując się do
wybranych dzieł literackich.
3
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
32. Rola przyrody w polskiej literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane
dzieła różnych epok.
33. Motyw miasta w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady.
34. Groteska jako kreacja wizji świata i człowieka. Zanalizuj wybrane utwory pod kątem
specyficznego spojrzenia na rzeczywistość.
35. Sylwetki wybitnych jednostek w poezji. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując
wybranych bohaterów.
36. Romantyczny model miłości oraz polemika z nim w literaturze późniejszych epok.
Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory.
37. „Niech żyje bal...”-wielkie zabawy i bale w literaturze. Omów sposoby i cele realizacji
tego motywu na przykładach literackich z różnych epok.
38. Motyw przyjaźni w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane
utwory.
39. Bohaterowie przemienieni, odkupieni, zrehabilitowani. Scharakteryzuj sposoby ich
kreowania w wybranych utworach literackich.
40. Motywu snu w literaturze. Przedstaw
utwory literackie.
jego funkcjonowanie, analizując wybrane
41. Człowiek w poszukiwaniu sensu życia. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując
wybranych bohaterów dzieł literatury polskiej i obcej.
42. Różnorodność kreacji postaci kobiecych w literaturze. Omów zagadnienie,
charakteryzując bohaterki wybranych utworów literackich .
43. Funkcje obrzędów i obyczajów ludowych w literaturze. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane przykłady.
44. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Omów zagadnienie,
analizując wybrane utwory.
45. Odwołując się do wybranych utworów i wypowiedzi programowych, przedstaw rolę
sztuki i artysty w okresie romantyzmu oraz Młodej Polski.
46. Realizm i awangarda w literaturze. Porównaj sposoby kreacji świata na przykładzie
wybranych utworów.
47. Trudny humanizm w czasach wojny. Zaprezentuj postawy bohaterów, analizując
utwory literackie, z których pochodzą.
4
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
48. Kraków młodopolski. Na podstawie wybranych dzieł z literatury i sztuki
scharakteryzuj jego życie artystyczne, najważniejsze instytucje kulturalne oraz
niepowtarzalną atmosferę.
49. Przedstaw funkcjonowanie motywu labiryntu w literaturze, analizując wybrane
utwory.
50. Maska, gest, poza, czyli ukrywanie osobowości przez bohaterów. Przedstaw
przyczyny, działania i skutki postępowania wybranych postaci literackich.
51. Postacie historyczne jako bohaterowie literatury. Przedstaw różne kreacje i sposoby
ich funkcjonowania w wybranych utworach.
52. Przedstaw różne kreacje i sposoby funkcjonowania bohaterów komicznych na
wybranych przykładach literatury XIX i XX wieku.
53. Motyw Arkadii w literaturze. Na podstawie wybranych utworów omów sposób
ukazania krain szczęścia w utworach literackich rożnych epok.
54. Przedstaw losy młodego pokolenia w czasie II wojny światowej, analizując wybrane
dzieła poetyckie i prozatorskie .
55. Inteligent jako bohater literacki. Porównaj sposób przedstawienia tego typu bohatera
na podstawie wybranych przykładów.
56. Obraz Warszawy w literaturze. Porównaj różne realizacje tego motywu w wybranych
utworach.
57. Literatura drugiej połowy XX wieku jako wyraz egzystencjalnych lęków i niepokojów
człowieka współczesnego. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady
utworów różnych autorów.
58. Poezja współczesna jako moralny i psychologiczny traktat o człowieku. Omów
zagadnienie, analizując wybrane wiersze poetów drugiej połowy XX i początku XXI
wieku.
59. Od Juliusza Verne'a do Stanisława Lema - ewolucja powieści science-fiction.
Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory.
60. Dramat awangardowy XX wieku. Scharakteryzuj różne jego odmiany na wybranych
przykładach dzieł literatury polskiej i obcej.
61. Rola poezji kobiecej w różnych epokach literackich. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane przykłady z literatury polskiej.
62. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia w literaturze. Przedstaw
zagadnienie, analizując wybrane dzieła.
5
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
63. Literackie wizerunki rycerzy i bohaterów heroicznych. Porównaj sposoby prezentacji
postaci na wybranych przykładach pod kątem sposobów podejmowania walki.
64. Motyw dziecka w literaturze. Przedstaw zagadnienie, charakteryzując wybranych
bohaterów utworów literackich.
65. Matka jako motyw literacki. Porównaj sposoby prezentacji bohaterek w wybranych
dziełach .
66. Zaprezentuj funkcjonowanie motywu cierpienia w wybranych utworach literackich
różnych epok.
67. Fascynacje światem Orientu. Omów temat, analizując wybrane utwory z literatury.
68. Wiosna jako motyw literacki. Porównaj spojrzenie na tę porę roku w
wybranych epok literackich.
utworach
69. Fascynacja ludowością w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory
różnych epok.
70. Funkcje humoru w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła
literackie.
71. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów problem na dowolnie wybranych
przykładach literackich z różnych epok.
72. Rosja w oczach swoich pisarzy. Porównaj sposoby mówienia o państwie i
społeczeństwie na wybranych przykładach z literatury.
73. Człowiek wobec Boga.
przykładach.
Zanalizuj postawy bohaterów literackich na wybranych
74. Motyw małżeństwa w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory
literackie.
75. Trudne spotkania wrogów. Na podstawie przykładów z literatury różnych epok
porównaj emocje towarzyszące bohaterom wrogo do siebie nastawionym.
76. Literackie wzorce osobowe. Przedstaw zagadnienie, analizując postawy wybranych
bohaterów różnych epok literackich.
77. „Wędrówką jest życie człowieka” Omów realizację motywu homo viator w dziełach
literackich z różnych epok.
78. Źródła i przejawy radości życia w utworach literackich. Przedstaw temat, analizując
wybrane przykłady.
6
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
79. Motyw biesiady w literaturze. Porównaj sposoby prezentowania tego motywu w
wybranych dziełach literackich różnych epok.
80. Bohaterowie literatury fantastycznej. Przedstaw sposoby kreowania postaci, analizując
wybrane utwory.
81. „Pod niebem rodzinnym”. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w twórczości
wybranych pisarzy różnych epok.
82. Literackie pary kochanków. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory różnych
epok.
83. Motyw miłości w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane
utwory różnych epok.
84. Motyw rodziny w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane
utwory.
85. „Cały świat to teatr”(W. Szekspir „Jak wam się podoba”)-zaprezentuj koncepcję
świata jako teatru w wybranych utworach różnych epok.
86. Mroczna strona natury ludzkiej. Zanalizuj postawy psychologiczne wybranych
bohaterów i sposoby ich kreacji.
87. Dwory szlacheckie. Na wybranych przykładach literackich przedstaw życie
mieszkańców i omów kulturotwórcze znaczenie tych szlacheckich siedlisk.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI:
1. Topos Edenu. Analizując wybrane przykłady, przedstaw jego funkcjonowanie w
dziełach literackich i malarskich.
2. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie motywu czterech pór roku w
dziełach literackich, malarstwie i muzyce.
3. Czym jest praca dla bohaterów różnych epok? Jak ją ukazywały literatura, sztuka,
film?.
4. Salon i kawiarnia. Zaprezentuj jak pokazuje salon i kawiarnię literatura, film i sztuka?
5. Legendarna przeszłość narodu polskiego w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku.
Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady.
6. Różne ujęcia Kresów w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Porównaj sposób
prezentacji na wybranych przykładach.
7
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
7. Człowiek w sytuacjach ekstremalnych. Zanalizuj zachowanie bohaterów na
przykładzie wybranych utworów literackich i filmowych.
8. Ikonograficzne i literackie wyobrażenie śmierci. Omów zagadnienie, analizując
wybrane przykłady z różnych dziedzin sztuki.
9. Na wybranych przykładach zaprezentuj zmianę ideału kobiecego piękna na przestrzeni
wieków w literaturze i malarstwie.
10. Portret Sarmaty w literaturze XVII wieku i jego przekształcania w epokach
późniejszych. Scharakteryzuj bohaterów w oparciu o wybrane teksty literackie, dzieła
malarskie lub filmowe.
11. Kwiaty w literaturze i malarstwie. Na wybranych przykładach przedstaw i omów
funkcję tego motywu.
12. Motyw snu. Na wybranych przykładach zanalizuj jego różnorodne ujęcia w literaturze
oraz innych dziedzinach sztuki.
13. Obraz dziecka w literaturze i malarstwie. Na wybranych przykładach przedstaw
różnorodność ujęcia tematu.
14. Różne funkcje motywu ogrodu w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj zagadnienie,
odwołując się do wybranych tekstów kultury.
15. Artystyczne realizacje motywów mitologicznych w literaturze, malarstwie i rzeźbie.
Przedstaw analizę porównawczą wybranych dzieł.
16. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Na wybranych przykładach porównaj sposób
prezentacji motywu.
17. Reminiscencje Męki Pańskiej w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw motyw i
oceń jego popularność na przestrzeni czasu.
18. Satyryczne ujęcie rzeczywistości PRL-u. Przedstaw temat, analizując wybrane
przykłady z literatury i filmu.
19. Królestwo piekieł i jego przedstawiciele w literaturze i sztuce. Zaprezentuj
funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach.
20. Motyw wsi w literaturze i sztuce polskiej. Przedstaw różne ujęcie tematu, analizując
wybrane dzieła.
21. Inspiracje biblijne we współczesnej literaturze i filmie. Omów zagadnienie, analizując
wybrane przykłady.
22. Motyw burzy w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów problem na wybranych
przykładach.
8
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
23. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Dokonaj porównania i oceny wybranych
przykładów.
24. Motyw Madonny w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane
przykłady.
25. Wizje życia monastycznego w literaturze i filmie. Przedstaw zagadnienie, analizując
wybrane dzieła.
26. Tatry i Zakopane w artystycznych doznaniach i przetworzeniach. Przedstaw
funkcjonowanie motywu w literaturze oraz innych dziedzinach sztuki.
27. Tematyka Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Zaprezentuj funkcjonowanie tego
motywu w wybranych dziełach.
28. Saga rodzinna w literaturze i filmie. Omów sposoby i cele zastosowania motywu,
analizując wybrane dzieła.
29. Motyw powstań narodowych w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane przykłady.
30. Motyw Erosa i Tanatosa. Na przykładzie wybranych różnych tekstów kultury wykaż
współistnienie miłości i śmierci.
31. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja artystyczna. Przedstaw sposób prezentacji,
analizując wybrane dzieła literackie, malarskie lub filmowe.
32. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj wybrane dzieła.
33. Surrealizm w literaturze i sztuce. Omów problem i porównaj dzieła różnych twórców.
34. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów problem, odwołując
się do wybranych tekstów kultury.
35. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych dzieł.
36. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Dokonaj
analizy wybranych dzieł.
37. Przedstaw i porównaj sposób przedstawiania tragedii narodu żydowskiego w
literaturze i filmie.
38. Różne ujęcia motywu tańca w literaturze, malarstwie lub filmie. Omów odwołując się
do wybranych przykładów.
9
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
39. Literackie i malarskie portrety władców. Omów zagadnienie, analizując teksty kultury
różnych epok.
40. Retrospekcja i przemijanie w ujęciu literackim i filmowym. Omów różne techniki
prezentowania czasu, analizując odpowiednie fragmenty dzieł literackich i filmowych.
JĘZYK:
1. Analizując wybrane utwory współczesnej liryki polskiej, omów frazeologizmy jako
tworzywo poetyckie.
2. Język prasy. Opierając się na wybranych przykładach, zanalizuj różne odmiany stylu
publicystycznego.
3. Przysłowia mądrością narodów. Omów ich funkcje językowe, odwołując się do
wybranych przykładów.
4. Omów funkcje stylizacji modlitewnych, analizując wybrane przykłady literackie
różnych epok.
5. Język piosenek polskich zespołów muzycznych. Na wybranym przykładzie zanalizuj i
wyjaśnij zasadność doboru środków językowych.
6. Funkcje stylizacji gwarowej. Omów temat, analizując zgromadzony materiał
językowy.
7. Indywidualizacja języka bohaterów literackich. Omów celowość zabiegu, analizując
wybrane utwory.
8. Stylizacja biblijna w literaturze. Omów jej funkcję, analizując wybrane teksty
poetyckie i prozatorskie różnych epok.
9. Neologizmy w języku artystycznym. Omów ich funkcję, analizując wybrane teksty
literatury współczesnej.
10. Język bloga. Posługując się wybranymi przykładami omów charakterystyczne cechy
dzienników internetowych.
11. Archaizacja i jej funkcje w dziełach literackich. Omów na wybranych przykładach.
.
12. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach różnych epok. Omów,
analizując wybrane przykłady.
10
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych i Gospodarki Wodnej
13. Język opisów przyrody w wybranych utworach literackich. Scharakteryzuj na
podstawie zgromadzonego materiału językowego.
14. Środki językowe wykorzystywane w reklamie. Na wybranych przykładach
scharakteryzuj i określ ich funkcje.
15. Specyfika języka sprawozdań sportowych. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrany
materiał.
16. Język potoczny w tekstach literackich XX wieku. Wyjaśnij przyczyny i funkcje jego
wykorzystania, odwołując się do wybranych przykładów.
17. Zanalizuj język wybranych postaci literackich ze szczególnym uwzględnieniem cech
ujawniających ich charakter i przynależność środowiskową.
18. Najciekawsze nazwy sklepów, kawiarni i restauracji w Twojej miejscowości.
Zanalizuj wybrane nazwy oraz wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej
polszczyzny znalazły w nich odbicie.
19. Sztuka przekonywania a etyka wypowiedzi. Omów na wybranych przykładach
różnych tekstów językowych podstawowe mechanizmy manipulacji językowej.
20. Wyrazy zapożyczone z języków obcych we współczesnej prasie. Zanalizuj konkretne
przykłady, oceniając zasadność ich używania.
21. Słownictwo ekspresywno-emocjonalne we współczesnej poezji kobiecej. Zanalizuj na
wybranych przykładach.
22. Zapożyczenia z języka angielskiego we współczesnej polszczyźnie. Na podstawie
analizy zgromadzonego materiału językowego omów przyczyny zjawiska, oceń
zasadność najnowszych zapożyczeń.
11