Od pośrednictwa kredytowego do doradztwa finansowego
Transkrypt
Od pośrednictwa kredytowego do doradztwa finansowego
Adam Barembruch Od pośrednictwa kredytowego do doradztwa finansowego – tendencje na rynku usług finansowych w Niemczech i w Polsce 1. Wprowadzenie W ostatnich kilku latach na rynku usług finansowych można zaobserwować wzrost roli pośredników finansowych. Według szacunków Europejskiej Federacji Konsultantów i Pośredników Finansowych (BIPAR) w Europie działa około 250.000 pośredników finansowych, z czego największa część przypada na rynek niemiecki (ok. 100.000). Spośród krajów unijnych drugie miejsce zajmuje Wielka Brytania (40.000), kolejne zaś Włochy (35.000) oraz Hiszpania (20.000).1 Pośrednicy finansowi, mogą być z jednej strony postrzegani jako jeden z kanałów dystrybucji usług finansowych, z drugiej zaś - często stają się oni, obok instytucji poza- i parabankowych, coraz bardziej znaczącą konkurencją dla banków. Ich rola może sprowadzać się wyłącznie do pośredniczenia w zawieraniu transakcji między producentem usługi finansowej a klientem, np. pośrednictwo w zakresie sprzedaży kredytów(pośrednik kredytowy) lub pośrednictwo w sprzedaży ubezpieczeń(pośrednik ubezpieczeniowy); może ona jednak polegać również na doradztwie finansowym. Pod pojęciem pośrednika finansowego w znaczeniu klasycznym rozumie się bank, firmę ubezpieczeniową lub inną instytucję finansową. W leksykonie bankowo– giełdowym wskazuje się, że: „pośrednikiem finansowym jest podmiot, którego działalność polega na przyjmowaniu środków pieniężnych od ich posiadaczy w celu udostępnienia ich osobom prawnym i fizycznym, zgłaszającym popyt na pieniądz. Zaliczamy do nich banki i inne instytucje finansowe2”. Według Z. Bodie i R.C. Mertona pośrednicy finansowi to „firmy, których podstawowym przedmiotem działalności jest zapewnienie klientom produktów i usług finansowych, których nie będą oni mogli otrzymać w sposób bardziej 1 V.J. Derudder, Sekretarz Generalny Europejskiej Federacji Konsultantów i Pośredników Finansowych, Konferencja: Usługi finansowe w Europie, Warszawa 23-24 marca 2004, materiały powielone. 2 Leksykon bankowo giełdowy, (red.) Z. Krzyżkiewicz, W.L. Jaworski, M. Puławski, Poltext, Warszawa 1998, s. 436. zawierają transakcji, a tylko kontaktują potencjalnego nabywcę usługi ze sprzedawcą lub typowym pośrednikiem. 4. Podsumowanie Według DVAG – Deutsche Vermögensberatung Aktiengesellschaft, w najbliższych latach, mimo iż rynek niemiecki jest już obecnie bardzo rozwinięty, popyt na usługi pośrednictwa finansowego będzie rósł, a liczbę niezbędnych dodatkowych doradców szacuje się na 90 000. Z uwagi na rodzaj i liczbę występujących na rynku pośredników kredytowych oraz analogię do rynku niemieckiego przykład naszego zachodniego sąsiada każe nam oczekiwać wzrostu znaczenia pośredników i doradców finansowych również w Polsce. Należy przypuszczać, że krajowy rynek tych usług będzie nadal ulegał konsolidacji, a przy korzystnych zmianach prawnych dotychczasowi pośrednicy będą rozszerzać swój asortyment o kolejne usługi nie tylko kredytowe, ale także oszczędnościowe i ubezpieczeniowe. Prawdopodobnie schemat rozwoju pośredników przybierze podobny kształt jak w Niemczech – od pośrednictwa kredytowego, przez pośrednictwo finansowe, do doradztwa finansowego. Należy przypuszczać, iż proces zwiększania roli firm doradztwa finansowego w Polsce będzie postępował równolegle do zwiększania się liczby osób należących do tzw. klasy średniej. Przyszłość rynku usług pośrednictwa finansowego zależeć też będzie od skuteczności, z jaką przedstawiciele tej branży poradzą sobie z negatywnymi zjawiskami, które obniżają jej reputację oraz zaufanie klientów. Należałoby zapewne skorzystać z doświadczeń rynku niemieckiego, gdzie wymierne korzyści przynoszą izby gospodarcze lub inne instytucje zrzeszające pośredników na szczeblu lokalnym, które w pewnej mierze eliminują z rynku nierzetelnych pośredników. Istotnym problemem jest również ustalenie sposobu wynagradzania pośrednika finansowego oraz relacja między stałą a zmienną częścią wynagrodzenia. Coraz bardziej powszechna w krajach niemieckojęzycznych jest opinia, iż najbardziej właściwym sposobem wynagradzania pośredników finansowych jest honorarium płacone bezpośrednio przez klienta (a nie prowizja banku czy firmy ubezpieczeniowej), co miałoby zapewnić niezależne i obiektywne doradztwo. Wysokość tego wynagrodzenia można by uzależnić od zysku, jaki wypracowuje doradca dla klienta. Duże znaczenie dla konsumenta ma cena usług oferowanych przez pośredników finansowych. Dlatego też, z punktu widzenia klienta korzystne jest utrzymanie realnej konkurencji i niezależności firm doradztwa finansowego. Istnieje wyraźna i nieco niebezpieczna tendencja do tworzenia własnych bądź przejmowania przez banki i inne instytucje finansowe najbardziej prężnych firm doradztwa finansowego. Takie działanie z jednej strony może wzmocnić nadzór 9