docRaport ze strategii - część 1
download 
Reklamacja Transkrypt
Raport ze strategii - część 1
Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 86-050 Solec Kujawski ul. Unii Europejskiej 4 STRATEGIA ROZWOJU GMINY PŁUŻNICA 2012-2020 Sprawozdanie z warsztatów planowania strategicznego (Projekt) Płużnica, luty-marzec 2012 r. Raport z warsztatów planowania strategicznego 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O METODZIE Jedną z metod planowania strategicznego, stosowaną przez kraje Unii Europejskiej (UE) jest Metoda Aktywnego Planowania Strategii (MAPS). W języku niemieckim określana jako Ziel Orientiere Projekt – Plannung (ZOPP), natomiast w języku angielskim Goal Oriented Project Planning (GOPP). Istotą MAPS jest założenie, że informacja i wiedza potrzebna do opracowania strategii istnieje, ale poszczególne jej elementy są nieskoordynowane oraz nieuporządkowane, a ponadto rozproszone w różnych instytucjach, organizacjach i umysłach lokalnych ekspertów. We wszystkich etapach tej metody przestrzega się podstawowych jej zasad, jakimi są: sposób podejmowania decyzji i konsensus. Merytoryczną rolę w wypracowaniu strategii dla danej instytucji lub regionu odgrywają lokalni/regionalni liderzy, którzy są włączeni do zespołu planującego na podstawie ich: reprezentatywności, posiadanego doświadczenia, wiedzy. Skład osobowy zespołu ekspertów rekrutujących się spośród osób kluczowych dla obszaru, dla którego budowana jest strategia rozwoju wcale nie musi pokrywać się z podziałami formalnymi, uwzględnienie których jednak jest niezbędne. Wizualizacja działań (dyskusji, która odbywa się w formie pisemnej) nadaje całemu procesowi planowania charakter materialny i obrazujący: wkład członków grupy planującej (wyniki pracy grupy są rejestrowane na bieżąco), aktualny stan dyskusji, udokumentowanie wyników. Warsztaty odbywają się na zasadzie „burzy mózgów” w grupie od 25 do 30 osób przedstawicieli wiodących grup danego środowiska. Całością dyskusji kieruje moderator, który jest osobą z zewnątrz. Rola moderatora polega głównie na: - kierowaniu dyskusją, - porządkowaniu i strukturyzacji wypowiedzi, - utrwalaniu wyników dyskusji. Dochodzenie do wyników przez zespół planowania strategicznego odbywa się na drodze konsensusu, tj. powszechnej zgody. Stąd też w wypadku nieuniknionych rozbieżności, uwzględnienie, których stanowi silną stronę metody MAPS, musi być zawarty konsensus – na Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 2 Raport z warsztatów planowania strategicznego taki a nie inny zapis – przez wszystkich członków zespołu planującego. Oznacza to, że osiąganie porozumienia metodą głosowania jest niewłaściwe dla tej metody. Przyjęcie zasady konsensusu jest istotne z kilku powodów: - reprezentanci grup społecznych pracujący nad rozwiązaniem określonego zbioru problemów nie mają charakteru elekcyjnego ani proporcjonalnego. Są to reprezentanci, liderzy z różnych sfer życia społeczno-gospodarczego, - podejmowanie decyzji na zasadzie konsensusu nie dzieli grupy na „wygranych” i „przegranych” (jak w przypadku głosowania), tym samym zmniejsza się ryzyko zablokowania realizacji decyzji przez osoby lub grupy „przegrane”, - jawność decyzji – wszystkie prace i spotkania są jawne, grupę planowania strategicznego traktuje się jako reprezentację szerokiej społeczności. Po zakończeniu każdego etapu planowania strategicznego członkowie grupy winni skonsultować w swoim środowisku wypracowany materiał. Główne zasady MAPS: sama metoda wyznacza nie tylko sposób planowania, ale i reguluje sposób komunikacji między członkami zespołu planującego - udziela także wskazówek, co do warunków odbywania się warsztatów, a także zagospodarowania przestrzeni, w której one się odbywają, podstawową formą dyskusji jest planowanie w grupie metodą „burzy mózgów”, które pozwala na uzyskanie efektu synergii, wynikającego ze sumowania się w wartość dodatkową kompetencji poszczególnych członków grupy planującej, wizualizacja działań nadaje całemu procesowi planowania charakter materialny, podczas całego procesu planowania obowiązują reguły i zalecenia stosowane dla każdego kroku przewidzianego w harmonogramie warsztatu adresowanego dla odpowiednio zestawionej grupy planującej, kierowanej przez moderatora, wdrażanie strategii winno być wspierane o metodę MAPS, przy wykorzystaniu w najwyższym stopniu doświadczeń grupy planującej, zobrazowanych w wynikach uzyskanych podczas warsztatów planowania strategicznego. Metoda MAPS przewiduje następujące etapy planowania strategicznego: • analiza problemów, • analiza celów, Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 3 Raport z warsztatów planowania strategicznego • przegląd planowania strategii (mierniki), • harmonogram działań. Warsztaty planowania strategicznego poprzedzone są analizą SWOT, tj. oceną mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. 2. ANALIZA SWOT Zbiorcza analiza SWOT MOCNE STRONY SŁABE STRONY - dobre położenie geograficzne gminy: autostrada A1, bliskość miast - mocno rozwinięty III sektor - wysokiej jakości surowce rolne - powszechny dostęp do Internetu - pozytywne postrzeganie gminy na zewnątrz - atrakcyjne tereny pod inwestycje wiatrowe - niski poziom zadłużenia samorządu gminy - rolnictwo na wysokim poziomie technologicznym - odnawialne źródła energii: wiatraki, biogazownie - współpraca międzynarodowa - utworzenie Młodzieżowej Rady Gminy - atrakcyjne tereny pod budownictwo mieszkaniowe - rozbudowana infrastruktura techniczna - 4 jeziora - uchwalone miejscowe plany terenów nad jeziorami - opracowywanie 5 planów zagospodarowania przestrzennego - funkcjonujące instytucje wspierające przedsiębiorczość - wysoki poziom bezpieczeństwa - dobra sieć dróg - dobre rolniczo gleby - rosnący poziom wykształcenia wśród młodych mieszkańców gminy - silne, duże indywidualne gospodarstwa rolnicze - funkcjonowanie kilku średniej wielkości przedsiębiorstw - skoncentrowana sieć szkół - niska podaż miejsc pracy - brak specjalistów i inżynierów produkcji - słabo rozwinięta infrastruktura sportoworekreacyjna - słabe wykorzystanie potencjału przetwórstwo produktów rolnych, niewykorzystany potencjał ludzki) - wysoki udział wydatków socjalnych w budżecie gminy - duża liczba bezrobotnych o niskich kwalifikacjach - słaba jakość dróg - rozproszona zabudowa - niski poziom dochodów własnych gminy - spuścizna po państwowych gospodarstwach rolnych - brak uzbrojonych terenów inwestycyjnych - wysokie bezrobocie wśród młodych ludzi - mała przepustowość łączy internetowych - zły stan sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i dróg - słabe wykorzystanie zasobów kultury materialnej - słabe zaangażowanie ludzi w życie społeczności lokalnej - słaba oferta zagospodarowania czasu wolnego dla młodzieży - odpływ młodych ludzi z gmin Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 4 Raport z warsztatów planowania strategicznego - aktywna społeczność lokalna-organizacje pozarządowe SZANSE - rozwój infrastruktury turystycznej dostępność funduszy zewnętrznych bliskość węzła autostradowego A1 moda na osiedlanie się na wsi moda na ekologię możliwości inwestycyjne firm istniejące wsparcie małej przedsiębiorczości, w tym w gospodarstwach rolnych - moda na odnawialne źródła energii ZAGROŻENIA - emigracja młodych wykształconych - malejąca liczba osób w wieku przed produkcyjnym - wysokie koszty przekwalifikowania gruntów - spadek aktywności osób długotrwale bezrobotnych - emigracja zarobkowa - słabe dostosowanie edukacji do oczekiwań rynku pracy - mała różnica między najniższym wynagrodzeniem, a wysokością świadczeń socjalnych - rosnąca biurokracja - rosnące koszty pracy - wiatraki generują hałas i infradźwięki - system pomocy społecznej utrwalający bezrobocie - starzenie się społeczeństwa - częste zmiany przepisów prawa 4. ANALIZA PROBLEMÓW Analiza problemów polega na: • określeniu problemów występujących na danym terenie, istniejących „tu i teraz”, spełniających następujące kryteria: negatywności, istotności i prawdziwości - zapis nie może dotyczyć problemów przyszłych, • ustaleniu problemu kluczowego, • uporządkowaniu zapisanych problemów, ustalając strukturę powiązań przyczynowo -skutkowych w postaci tzw. „drzewa problemów”. Problem kluczowy nie musi stać się później, automatycznie celem strategii oraz nie może zawierać w sobie sposobu rozwiązania. „Drzewo problemów” nie stanowi hierarchii problemów, co oznacza, że problemy znajdujące na niższych poziomach nie są mniej ważne. Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 5 Raport z warsztatów planowania strategicznego Struktura „drzewa problemów” SKUTEK „B” SKUTEK „A” PROBLEM KUCZOWY PRZYCZYNA „X” PRZYCZYNA „Y” PRZYCZYNA „Z” Grupa ekspertów lokalnych przyjęła, że problemem kluczowym jest: SŁABE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW GMINY Grupa ekspertów lokalnych określiła następujące problemy występujące na obszarze gminy Płużnica: • duża liczba osób wymagających wsparcia, • słabo rozwinięty rynek pracy, • odpływ młodych ludzi z gminy, • niski poziom dochodów własnych gminy, • słabo rozwinięta gospodarka lokalna, • rozproszona zabudowa gminy, • znaczna część mieszkańców gminy nieaktywna społecznie i gospodarczo, • zły stan infrastruktury technicznej, • niski poziom inwestycji, • deficyt samodzielnych mieszkań, • słabo rozwinięta infrastruktura rekreacyjna, • niedostosowanie wykształcenia mieszkańców do potrzeb rynku pracy, • brak przygotowanych terenów inwestycyjnych. Strukturę „drzewa problemów” wraz z powiązaniami przyczynowo – skutkowymi przedstawia tablica 1. Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 6 Raport z warsztatów planowania strategicznego Tablica 1. Analiza problemów: struktura powiązań przyczynowo-skutkowych Duża liczba osób wymagających wsparcia Słabo rozwinięty rynek pracy Odpływ młodych ludzi z gminy Niski poziom dochodów własnych gminy Problem kluczowy: SŁABE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW GMINY Słabo rozwinięta gospodarka lokalna Zły stan infrastruktury technicznej Niski poziom inwestycji Rozproszona zabudowa gminy Deficyt samodzielnych mieszkań Słabo rozwinięta infrastruktura rekreacyjna Znaczna część mieszkańców gminy nieaktywna społecznie i gospodarczo Niedostosowanie wykształcenia mieszkańców do potrzeb rynku pracy Brak przygotowanych terenów inwestycyjnych Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 7 Raport z warsztatów planowania strategicznego 5. ANALIZA CELÓW Składa się z przeformułowania problemów na cele, łączenia ich w związek celów i środków do ich realizacji, a następnie wyboru celu strategicznego. Porządkowanie to służy do zobrazowania interakcji pomiędzy poszczególnymi celami, nadając im strukturę w postaci „drzewa celów”. Na tym etapie następuje również uzupełnienie o inne cele. Przy określaniu celów należy kierować się tym, aby były one mierzalne i realnie osiągalne. „Drzewo celów” nie stanowi hierarchii celów, kolejność ich realizacji jest określona przez grupę planowania strategicznego w harmonogramie działań jako, tzw. „ścieżka dojścia realizacji celu”. Struktura „drzewa celów” EFEKT EFEKT CEL STRATEGICZNY CEL CZĄSTKOWY / OPERACYJNY CEL CZĄSTKOWY / OPERACYJNY CEL CZĄSTKOWY / OPERACYJNY Grupa planowania strategicznego jako cel strategiczny określiła: DOBRZE ROZWINIĘTA I KONKURENCYJNA GOSPODARKA LOKALNA Grupa ekspertów lokalnych określiła do realizacji następujące cele cząstkowe: • wysoki poziom inwestycji w gminie, • innowacyjne i racjonalne wykorzystanie zasobów gminy, • duża ilość mieszkańców uczestnicząca w życiu społecznym i gospodarczym gminy. Strukturę „drzewa celów” przedstawiają tablice 2÷2a. Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. 8 Raport z warsztatów planowania strategicznego Tablica 2. Analiza celów: struktura powiązań - cel i środek do jego realizacji. Okres realizacji strategii 2012-2020 Wysoki poziom inwestycji w gminie Wysoka atrakcyjność inwestycyjna gminy Rozbudowa infrastruktury technicznej Modernizacja infrastruktury technicznej Oferta promocyjna Zachęty dla inwestorów Uzbrojone tereny inwestycyjne Uporządkowana i efektywna gospodarka przestrzenna gminy Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. Efektywna infrastruktura techniczna 9 Raport z warsztatów planowania strategicznego Tablica 2a. Analiza celów: struktura powiązań - cel i środek do jego realizacji. Okres realizacji strategii 2012-2020 Bogata oferta atrakcyjnych miejsc pracy Wysoki poziom środków na inwestycje własne gminy Wysoka jakość życia mieszkańców Cel strategiczny: DOBRZE ROZWINIĘTA I KONKURENCYJNA GOSPODARKA LOKALNA Duża ilość mieszkańców uczestnicząca w życiu społecznym i gospodarczym gminy Innowacyjne i racjonalne wykorzystanie zasobów gminy Rozwój turystyki i agroturystyki Rozwój przedsiębiorczości Regionalne Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o. Rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego Wzrost kwalifikacji i umiejętności mieszkańców Wzrost motywacji i świadomości społecznej mieszkańców Rozwój organizacji społecznych 10
