Pobierz PDF

2015-04-24 02:32:04
Doktorat honoris causa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
dla prof. Ady Yonath
Rektor i Senat Uniwersytetu Medycznego w Łodzi mają zaszczyt zaprosić na uroczyste
posiedzenie Senatu w ramach obchodów 70 – lecia Wyższego Szkolnictwa Medycznego w
Łodzi. Podczas uroczystości będzie miało miejsce najważniejsze wydarzenie wspomnianego
jubileuszu – światowej sławy noblistce, prof. Adzie Yonath zostanie nadana godność
Doktora Honoris Causa Uczelni.
Ceremonia odbędzie się 27 kwietnia 2015 roku (poniedziałek) o godz. 11.00 w Auli „1000”
Centrum Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi przy ul. Pomorskiej
251.27.04.2015 r. godz. 11.00.
Ada Yonath - życiorys naukowy
Ada Yonath urodziła się 22 czerwca 1939 roku w Jerozolimie. W 1962 roku uzyskała licencjat
z chemii, a dwa lata później stopień magistra z biochemii na Uniwersytecie Hebrajskim
w Jerozolimie. Doktorat z krystalografii rentgenowskiej uzyskała w Instytucie Weizmana w Rehovot
w 1968 roku, za opracowanie wysokorozdzielczej struktury kolagenu. W roku 1969 rozpoczęła staż
podoktorski na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu, a w 1970 w Instytucie
Technologicznym w Massachusetts w Bostonie (MIT). W czasie pobytu w MIT pracowała w
laboratorium Williama Lipscomba (późniejszego laureata Nagrody Nobla z chemii w 1976 r.), gdzie
zapoznała się z badaniami strukturalnymi makromolekuł". Po powrocie do Izraela w 1970 roku Ada
Yonath stworzyła pierwsze w Izraelu laboratorium krystalograficzne, prowadząc pionierskie badania
mechanizmu biosyntezy białek z wykorzystaniem technik krystalograficznych. Jej odkrycia dały
początek kriobiokrystalografii i dziś wciąż przyczyniają się do opracowywania przez naukowców
nowych antybiotyków.
Jeden z recenzentów Prof. Mariusz Jaskólski pisze cyt.: „W roku 1971 znano strukturę zaledwie 7
białek oraz model podwójnej helisy DNA, ustalony również przy wsparciu dyfrakcji rentgenowskiej.
Terra incognita rysującej się krystalografii makromolekuł stawiała ówczesnym śmiałkom kolosalne
trudności. Jednak mimo to, a może właśnie dlatego, kolejni wizjonerzy, podejmujący niewykonalne
zdawałoby się wyzwania, np. określenia struktury atomowej wirusów. Bez wątpienia największą
wizjonerką tamtego okresu była młoda badaczka izraelska, dr Ada Yonath, która postawiła sobie za
cel ustalenie struktury atomowej kompletnej organelli komórkowej, rybosomu. Rybosom to maszyna
molekularna odpowiedzialna za biosyntezę wszystkich białek na naszej planecie, w okresie miliardów
lat istnienia życia na Ziemi. Nawet najprostszy rybosom bakteryjny składa się z wielu tysięcy
nukleotydów rybosomalnego RNA oraz dziesiątków różnych białek. Ma on łączną masę przeszło 3
milionów Daltonów i zbudowany jest z niemal 200 tysięcy atomów, nie wliczając atomów wodoru.
Strukturę takiego właśnie skomplikowanego obiektu molekularnego postanowiła ustalić metodą
krystalograficzną Ada Yonath".
Ostatecznie w 2000 roku, dwa zespoły kierowane przez prof. Yonath: w Instytucie Weizmanna
i Instytucie Maxa Plancka w Hamburgu, rozwiązały po raz pierwszy w historii kompletną strukturę
przestrzenną obydwóch podjednostek rybosomu bakteryjnego. "Okazało się, że rybosom to enzym
działający w oparciu o RNA, a więc rybozym, podczas gdy białka rybosomalne, którym tradycyjnie
przypisywano funkcje katalityczną, są tylko rodzajem dekoracji strukturalnej na peryferiach cząstki
rybosomalnej", pisze prof. Jaskólski.
Magazyn "Science" uznał to osiągnięcie za jedno z dziesięciu najważniejszych osiągnięć naukowych
roku 2000. W kolejnym roku badaczom udało się zbadać dokładnie, jak niektóre antybiotyki są w
stanie wyeliminować bakterie chorobotwórcze poprzez wiązanie się do ich rybosomów bakteryjnych,
zapobiegając w ten sposób wytwarzaniu kluczowych białek. Osiągnięcia te umożliwiły m.in. bardziej
szczegółowe poznanie mechanizmu dekodowania informacji genetycznej, wpływu elastyczności
rybosomu na selektywność antybiotykową; zgłębienie tajników oporności krzyżowej na różne rodziny
antybiotyków, a w konsekwencji na rozwój zaawansowanych antybiotyków nowej generacji.
Ada Yonath jest członkiem wielu prestiżowych Towarzystw Naukowych, w tym: amerykańskich
National Academy of Sciences, i Art and Sciences, brytyjskiej Royal Chemical Society, niemieckiej
Academia Leopoldina, Papieskiej Akademii Nauk w Watykanie czy Izraelskiej Akademii Nauk
Ścisłych i Humanistycznych, Europejskiej Akademii Nauk, Europejskiej Organizacji Biologii
Molekularnej (EMBO) oraz Międzynarodowej Akademii Astronautycznej. Wiele czołowych
organizacji i instytucji naukowych a także politycznych powołało Ją w poczet swoich naukowych
komitetów doradczych. "Można tu wymienić Radę Naukową Sekretarza Generalnego ONZ, Komitet
Doradczy Przewodniczącego Komisji Europejskiej, Najwyższą Radę Naukową ds. Szkolnictwa
Wyższego i Rozwoju Nauki Izraela oraz najwyższe komitety naukowe innych krajów świata".
Dorobek naukowy Profesor Ady Yonath jest imponujący. Opublikowała 162 prace, które były
cytowane 7479 razy /6239 bez autocytowań/, a Jej indeks Hirsh’a wynosi 40.
Za swoją działalność została wyróżniona wieloma nagrodami i medalami w tym: Nagrodą
Europejskiego Stowarzyszenia Krystalograficznego (2000), Dyplomem NIH w USA, Nagrodą
Harvey’a i Wolfa oraz Izraelską Nagrodą za Badania Chemiczne, Nagrodą Rothschilda, Nagrodą im.
Alberta Einsteina oraz Nagrodą UNESCO, a także Watykańską Nagrodą Pokojową (2009). Wśród
medali otrzymała Medal Cottona (Towarzystwo Chemiczne USA), Złoty Medal Paula Karrera
(Szwajcaria), Medal Izraelskiego Towarzystwa Chemicznego, Medal Linusa Paulnga (USA) oraz
Medal Marii Skłodowskiej-Curie od Polskiego Towarzystwa Chemicznego.
W 2009 roku Pani Profesor Ada Yonath wraz z Tomem Steitzem i Venki Ramakrishnanem
otrzymała najwyższe wyróżnienie naukowe, Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za badania
nad strukturą i funkcją rybosomów.
Partnerem przedsięwzięcia jest Miasto Łódź.
Źródło: materiały Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
poprzednia następna