Logika - Gandalf
Transkrypt
Logika - Gandalf
Akademia Prawa Tadeusz Widła Dorota Zienkiewicz Logika 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Akademia Prawa Logika 2. wydanie W sprzeda¿y: E. Nieznañski , wyd. 2 Podrêczniki Prawnicze T. Stawecki, P. Winczorek , wyd. 4 Skrypty Becka T. Maciejewski , wyd. 2 Studia Prawnicze T. Maciejewski , wyd. 2 Podrêczniki Prawnicze W. Wo³odkiewicz, M. Zab³ocka , wyd. 4 Podrêczniki Prawnicze A. Kacprzak, J. Krzynówek Repetytoria C.H. Becka H. Izdebski , wyd. 2 Podrêczniki Prawnicze !" #! Logika Tadeusz Wid³a Dorota Zienkiewicz Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2006 Redakcja: Aneta Flisek © Wydawnictwo C. H. Beck 2006 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01518 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Krzysztof Biesaga Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 83-7483-418-8 ISBN 978-83-7483-418-6 !)*/ 0#) s. Nb Wstêp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII +1&1)'2+34#) +5)))3 3*/6*6/' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 +1&1)'2('7'* Spis treci 5+/) %(*'*%#1( . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 8 § 1. Pojêcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Jêzyk, stopnie jêzyka, role semiotyczne wypowiedzi . . . . . I. Jêzyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Stopnie jêzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Role semiotyczne wypowiedzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Kategorie syntaktyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 9 9 11 11 13 19 21 8 10 10 14 15 19 +1&1)'2'1% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 27 § 4. Budowa nazwy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 § 5. Denotacja nazwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 28 30 V Spis treci § 6. Konotacja nazwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 33 +1&1)'28 9)()+'() . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 40 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pojêcie i budowa definicji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stylizacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rodzaje definicji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 45 45 46 48 +1&1)'28*+6():)4&1%1'/ ':)('1 . . . . . . . . . . . . . 51 51 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 +1&1)'28");/ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 § 7. Dzia³ania na zbiorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Iloczyn logiczny zbiorów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Suma logiczna zbiorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Ró¿nica logiczna zbiorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 70 63a 70 63a 71 64 72 65 73 74 76 +1&1)'28+&1)'2+5)#1(% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 66 Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 +1&1)'28<&%)1&'()' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 68 § 8. Wypowied niezupe³na . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 9. Zdanie i jego wartoæ logiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 10. Prawdziwoæ zdañ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 11. Zdania o niejednoznacznej wartoci logicznej . . . . . . . . § 12. Rodzaje zdañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 13. Zwi¹zki logiczne miêdzy zdaniami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 14. Funkcja zdaniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 70 71 74 76 81 84 VI 90 91 93 94 95 100 102 103 105 Spis treci +1&1)'2=+&'(+0>%!+) &1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 85 § 15. Zdania modalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 16. Interpretacje wypowiedzi modalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . § 17. Wieloznacznoæ wypowiedzi modalnych . . . . . . . . . . . . . . I. Interpretacja jednostronna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Interpretacja dwustronna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 109 113 114 115 116 117 85 88 95 96 97 +1&1)'2=%*'()')+&!+) &1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 98 § 18. Odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podzia³ pytañ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podzia³ odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B³êdy w s³ownym przekazywaniu myli . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 105 133 133 133 135 135 110 137 138 +1&1)'2= '#3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 115 § 19. Pojêcie relacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 20. Konwers (odwrotnoæ) relacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 21. Rodzaje relacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 22. Mno¿enie relacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 142 143 149 150 152 115 116 117 129 +1&1)'2=?6(*+/%!/'&1)+0#)+ . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 131 § 23. Pojêcie funktora prawdziwociowego . . . . . . . . . . . . . . . . . § 24. Koniunkcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 25. Alternatywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 26. Implikacja zwyk³a (ekstensywna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 27. Implikacja odwrotna (intensywna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 28. Implikacja wzajemna (równowa¿noæ) . . . . . . . . . . . . . . . . § 29. Dysjunkcja (negacja koniunkcji) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 30. Binegacja (negacja alternatywy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 31. Inne funktory prawdziwociowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 32. Funktory trójargumentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 33. Funktory nieprawdziwociowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Wynikanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII 153 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 169 131 133 134 136 137 138 139 140 141 142 143 144 Spis treci ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 +1&1)'2=/''/'#@6(61&'A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 148 § 34. Metody badania funkcji logicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 166 OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 +1&1)'2=8+16:+'()'('1&'()'#@'* 5+/%#1(%#@ . . 197 170 § 35. Zdania kategoryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 36. Rozumowania bezporednie przez dodanie funktorów . . § 37. Rozumowania z opozycji (kwadrat logiczny) . . . . . . . . . . . § 38. Tylko w zdaniach kategorycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 39. Przekszta³cenia zdañ kategorycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zdania kategoryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stosunki miêdzy zakresami nazw w zdaniach kategorycznych Zdanie ogólnotwierdz¹ce (SaP) . . . . . . . . . . . . . . . . . Zdanie szczegó³owotwierdz¹ce (SiP) . . . . . . . . . . . . Zdanie ogólnoprzecz¹ce (SeP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zdanie szczegó³owoprzecz¹ce (SoP) . . . . . . . . . . . . . Roz³o¿enie terminów w zdaniach kategorycznych. Tylko w zdaniach kategorycznych. . . . . . . . . . . . . OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 201 202 205 210 215 215 216 216 216 218 218 220 221 226 231 170 178 179 183 184 +1&1)'2=8+16:+'()'!+0/ &() %+5)1: '* 5+/%#1(%. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 191 § 40. Sprawdzanie poprawnoci trybów sylogistycznych za pomoc¹ diagramów Venna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 41. B³êdy we wnioskowaniach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OBJANIENIA DO ZADAÑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 199 248 200 251 253 259 +1&1)'2=8+16:+'()' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 203 § 42. Rozumowania zawodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 43. Wyjanianie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Indukcja zupe³na. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Indukcja niezupe³na . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Indukcja eliminacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Kanon jedynej zgodnoci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kanon jedynej ró¿nicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII 263 265 266 267 268 269 270 203 204 205 206 207 208 209 Spis treci 3. Kanon zgodnoci i ró¿nicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Kanon zmian towarzysz¹cych . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Kanon reszt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Indukcja statystyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 44. Rozumowania redukcyjne a rozumowania dedukcyjne . . § 45. Sprawdzanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 46. Sprawdzanie ze skutkiem pozytywnym . . . . . . . . . . . . . . . § 47. Sprawdzanie ze skutkiem negatywnym . . . . . . . . . . . . . . . § 48. Eksperyment. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271 272 273 274 275 277 278 279 280 286 288 210 211 212 213 214 215 216 218 219 +1&1)'2=8+5)''%2'&()'!/''. . . . . . . . . . . . . . . . . 289 223 § 49. Wype³nianie luk prawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Wnioskowanie per analogiam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Wnioskowanie a contrario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Wnioskowanie a fortiori . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 292 296 298 299 300 224 225 226 227 +1&1)'2=81''&() () %/+6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 228 § 50. Struktura uzasadnienia orzeczenia s¹dowego . . . . . . . . . . 303 228 § 51. Jêzyk orzeczeñ s¹dowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 229 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 +1&1)'2==+9)1:'*%' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 230 § 52. Transdukcje i nadinterpretacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 231 § 53. Inne b³êdy lub chwyty retoryczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 232 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 +1&1)'2==+:() :'()' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 233 +1&1)'2==/'&+!+&+") A*+. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 239 ZADANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 (& /1 #1+% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337 IX *4! Podrêcznik niniejszy przeznaczony jest g³ównie dla studentów prawa. Obejmuje on elementarne zagadnienia z zakresu semiotyki, logiki formalnej i ogólnej metodologii nauk. W podrêczniku umieszczono zestaw regu³ poprawnego mylenia niezbêdnych w pracy przysz³ego prawnika. W celu u³atwienia nauki, niektóre kwestie wyjaniane s¹ przyk³adami. Po niektórych rozdzia³ach autorzy wskazuj¹ objanienia do zadañ. Zadania umieszczone pod tymi rozdzia³ami maj¹ s³u¿yæ jako probierz sprawdzalnoci wiedzy studenta. Przed wiêkszoci¹ rozdzia³ów umieszczono wykaz literatury, który jest przeznaczony dla studentów zainteresowanych poszerzeniem swych wiadomoci. Podrêcznik mo¿e byæ u¿yteczny tak¿e dla innych osób pragn¹cych poszerzyæ swoje wiadomoci z logiki. Celem niniejszego podrêcznika jest przedstawienie studentom niezbêdnych zasad prawid³owego mylenia. Czytelnikom wdziêczni bêdziemy za wszelkie uwagi krytyczne, które wykorzystamy w nastêpnych wydaniach. Katowice, wrzesieñ 2006 Tadeusz Wid³a Dorota Zienkiewicz XI %'1/;*; BC/;&2'!/'' Wykaz skrótów KC ........................... KK ........................... KPA ........................ KPC......................... KPK......................... KRO ........................ KSH......................... KWU....................... PrUSP ..................... Kodeks cywilny z 23.4.1964 r. Kodeks karny z 6.6.1997 r. Kodeks postêpowania administracyjnego z 14.6.1960 r. Kodeks postêpowania cywilnego z 17.11.1964 r. Kodeks postêpowania karnego z 6.6.1997 r. Kodeks rodzinny i opiekuñczy z 25.2.1964 r. Kodeks spó³ek handlowych z 15.9.2000 r. ustawa z 6.7.1982 r. o ksiêgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r., Nr 124, poz. 136 ze zm.) ustawa z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju s¹dów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) ,/5'(%+/1 '3<# NSA ........................ SA............................ SN ........................... Naczelny S¹d Administracyjny S¹d Apelacyjny S¹d Najwy¿szy XIII Wykaz skrótów SN(7)....................... S¹d Najwy¿szy w sk³adzie siedmiu sêdziów D1'+!):' Dor. Podat. ............ GdSP ...................... KPP ......................... MoP ........................ NP ........................... ONSA ..................... OSNP...................... Pal. ......................... PiM ......................... PiP........................... PP ............................ PPH......................... Pr.Pracy.................. Prok. i Pr. .............. Prz. Podat. ............. Prz. Sejm. .............. PS ............................ Rej. ......................... RPEiS ...................... Sam.Teryt. ............. SP-E ........................ SP ............................ WPP ........................ Doradztwo Podatkowe Gdañskie Studia Prawnicze Kwartalnik Prawa Prywatnego Monitor Prawniczy Nowe Prawo Orzecznictwo Naczelnego S¹du Administracyjnego Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Izba Pracy Palestra Prawo i Medycyna Pañstwo i Prawo Problemy Praworz¹dnoci Przegl¹d Prawa Handlowego Prawo Pracy Prokuratura i Prawo Przegl¹d Podatkowy Przegl¹d Sejmowy Przegl¹d S¹dowy Rejent Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny Samorz¹d Terytorialny Studia Prawno-Ekonomiczne Studia Prawnicze Wojskowy Przegl¹d Prawniczy E(( /;*% art. .......................... IF ............................. IFiS .......................... ISNS UW................ itd. .......................... KUL ........................ lit. ........................... Nb .......................... niepubl. ................. artyku³ Instytut Filozofii Instytut Filozofii i Socjologii Instytut Stosowanych Nauk Spo³ecznych Uniwersytetu Warszawskiego i tak dalej Katolicki Uniwersytet Lubelski litera numer brzegowy niepublikowana (y, e) XIV Wykaz skrótów np. .......................... Nr ............................ PAN ........................ PAT......................... post. ....................... poz. ........................ r. ............................. SGGW..................... red. ......................... RM .......................... rozp. ....................... s. ............................. tekst jedn. .............. tzn. ......................... UAM....................... uchw. ..................... WSEH ..................... WSP ........................ ww. ........................ wyr. ........................ na przyk³ad numer Polska Akademia Nauk Papieska Akademia Teologiczna postanowienie pozycja rok Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego redakcja Rada Ministrów rozporz¹dzenie strona tekst jednolity to znaczy Uniwersytet Adama Mickiewicza uchwa³a (y) Wy¿sza Szko³a Ekonomiczno-Humanistyczna Wy¿sza Szko³a Pedagogiczna wy¿ej wymieniony (a, e) wyrok XV )* /'*6/' A.Literatura Achmanow, (prze³. A. Zab³udowski, B. Stanosz), Logika Arystotelesa, Warszawa 1965; K. Ajdukiewicz, Zarys logiki, Warszawa 1960; K. Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, Warszawa 1975; K. Ajdukiewicz, Jêzyk i poznanie, Warszawa 1985; J. Bartmiñski, R. Tokarski, O definicjach i definiowaniu, Lublin 1993; T. Batóg, Podstawy logiki, Poznañ 2003; I. M. Bocheñski, Z historii logiki zdañ modalnych, Lwów 1938; J. Bocheñski, Wspó³czesne metody mylenia, Poznañ 1992; J. Bocheñski, Logika i filozofia, Warszawa 1993; O. Bogucki, Domniemania prawne w wietle pojêcia czynnoci konwencjonalnej, RPEiS 2000, Nr 2, s. 55; L. Bolc, Wnioskowanie w logikach nieklasycznych. Podstawy teoretyczne, Lublin 1995; L. Borkowski, Logika formalna, Warszawa 1970; L. Borkowski, Elementy logiki formalnej, Warszawa 1980; L. Borkowski, Wprowadzenie do logiki i teorii mnogoci, Lublin 1991; P. Borowik, Sekwencyjna postaæ logik skoñczenie wielowartociowych. Automatyzacja dowodzenia twierdzeñ, Czêstochowa 2001; A. Boruta, Logiczne i semiotyczne spojrzenie na jêzyk, Zielona Góra 1993; XVII Literatura J. W. Brehmer, Elementy logiki, Kraków 2002; G. Bryll, Z. Kostrzyca, Badania formalne nad logik¹ stoick¹, Warszawa 1998; H. Cabak, Wybrane elementy logiki, Warszawa 1993; O. Cetwiñski, Teoria narracji politologicznej, Warszawa 2002; R. Chmielewski, Æwiczenia z logiki, Szczytno 1993; T. Chodkowski, E. Nieznañski, K. wiêtorzecka, A. Wojtowicz, Elementy logiki prawniczej. Definicje, podzia³y i typy argumentacji, WarszawaPoznañ 2000; P. Czerski, A. Hanusz, Zasada prawdy materialnej w postêpowaniu podatkowym a domniemania i fikcje prawne, PS 2002, Nr 1, s. 90; T. Cze¿owski, Logika, Warszawa 1949; T. Czy¿owski, Arystotelesa teoria zdañ modalnych, Przegl¹d Filozoficzny 1936, s. 232241; J. D¹browa, Znaczenie domniemañ prawnych w procesie cywilnym, WarszawaWroc³aw 1962; M. Dobrosielski, Logika a retoryka, Warszawa 1957; K. Dyrda, Logika ogólna, wybrane zagadnienia, Kielce 2001; P. Garbacz, Logika zdañ: jedna czy wiele, Lublin 2000; T. Gizbert-Studnicki, Znaczenie prawne terminu domniemanie prawne w jêzyku prawnym i prawniczym, RPEiS 1974, Nr 36, s. 112; A. Grabowski, Przewodnik do æwiczeñ z logiki dla studentów prawa, Kraków 2000; P. Graff, O procesie wartociowania i wartociach estetycznych, Warszawa 1970; J. Gregorowicz, Zarys logiki dla prawników, £ód 1995; J. Gregorowicz, Definicje w prawie i nauce prawa, £ód 1962; H. Greniewski, Próba odm³odzenia kwadratu logicznego, Studia logica 1953; H. Greniewski, Elementy logiki formalnej, Warszawa 1955; E. Grodziñski, Paradoksy semantyczne, Wroc³aw 1983; B. Gronowska, Wyrok Europejskiego Trybuna³u Praw Cz³owieka w Strasburgu z 10.10.2000 r., 42095/98 w sprawie Daktaras przeciwko Litwie (dot. problemu obiektywizmu i bezstronnoci sêdziów oraz zasady domniemania niewinnoci), Prok. i Pr. 2001, Nr 3, poz. 163; A. Grzegorczyk, Logika popularna. Przystêpny zarys logiki zdañ, Warszawa 1961; A. Grzegorczyk, Zarys logiki matematycznej, Warszawa 1975; P. Guiraud, Semantyka, Warszawa 1975; L. Gumañski, Wprowadzenie w logikê wspó³czesn¹, Warszawa 1990; XVIII Literatura M. Hempoliñski (red.), Polska filozofia analityczna. Analiza logiczna i semiotyczna w szkole lwowsko warszawskiej, Wroc³aw 1987; T. Ho³ówka, Kultura logiczna w æwiczeniach, Warszawa 2003; Z. Huzar, Elementy logiki dla informatyków, Wroc³aw 2002; A. Indrzejczak, Elementy logiki, Kraków 2004; J. Jab³oñska-Bonca, O prawie, prawdzie i przekonywaniu, Koszalin 1999; J. J. Jadacki, Spór o granice istnienia, Warszawa 1998; J. J. Jadacki, Spór o granice jêzyka. Elementy semiotyki logicznej i metodologii, Warszawa 2001; S. Janeczek, Logika czy epistemologia? Historycznofilozoficzne uwarunkowania nowo¿ytnej koncepcji logiki, Lublin 2003; J. Jarco, Wybrane problemy filozofii i logiki, Wroc³aw 1994; W. S. Jevons, Logika, Warszawa 1922; A. Jonkisz, Logika ogólna, Bielsko Bia³a 2003; S. Kiczuk, Zwi¹zek przyczynowy a logika przyczynowoci, Lublin 1995; K. Kijania-Placek, Prawda i konsensus. Logiczne podstawy konsensualnego kryterium prawdy, Kraków 2000; J. Kmita, Wyk³ady z logiki i metodologii nauki, Warszawa 1977; A. Korcik, Teoria konwersji zdañ asertorycznych u Arystotelesa, Wilno 1937; A. Korcik, Teoria sylogizmu zdañ asertorycznych u Arystotelesa na tle logiki tradycyjnej, Lublin 1948; M. Kordela, Zarys typologii uzasadnieñ aksjologicznych w orzecznictwie Trybuna³u Konstytucyjnego, BydgoszczKraków 2001; M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990; M. Korolko, Retoryka i erystyka dla prawników, Warszawa 2001; T. Kotarbiñski, Kurs logiki, Warszawa 1951; T. Kotarbiñski, Logika dla prawników, Warszawa 1953; T. Kotarbiñski, Szkice z historii filozofii i logiki, Warszawa 1979; T. Kotarbiñski, Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa 1986; T. Kotarbiñski, Wyk³ady z dziejów logiki, Warszawa 1985; T. Kotarbiñski, Dzie³a wszystkie. Ontologia, teoria poznania i metodologia nauk, Wroc³aw 1993; P. Koziñski, B³êdy logiczne w wypowiedziach, Warszawa 1983; Z. Kraszewski, Logika nauk¹ rozumowania, Warszawa 1984; Z. Kraszewski, G³ówne zagadnienia logiki, Warszawa 1970; P. Kruszyñski, Zasada domniemania niewinnoci w wietle najnowszego orzecznictwa Europejskiego Trybuna³u Praw Cz³owieka w Strasburgu, GdSP 2003, Nr 11, s. 119; XIX