globalne obywatelstwo i uczestnictwo młodzieży

GLOBALNE OBYWATELSTWO I
UCZESTNICTWO MŁODZIEŻY
By Douglas Bourn
Director, Development Education Research Centre, UCL-IOE
This project has been funded with support from the European Commission. This publication
reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for
any use which may be made of the information contained therein.
Project Number: 2014-1-UK01-KA200-001841
GLOBALNE OBYWATELSTWO I UCZESTNICTWO MŁODZIEŻY – BRIEFING
DLA ORGANIZACJI SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO
Wprowadzenie Celów Zrównoważonego Rozwoju we wrześniu 2015 roku dało
nowy impuls działaniom na rzecz edukacji na świecie. Zadaniem tych działań jest
podkreślenie wagi edukacji młodych ludzi w zakresie zdobywania umiejętności,
wiedzy oraz propagowania wartości, dzięki którym staną się oni obywatelami
świata. Zadaniem tych Celów jest sprawienie, by przed 2030 rokiem wszyscy
uczący się zdobyli wiedzę i umiejętności potrzebne do promocji zrównoważonego
rozwoju, w tym praw człowieka, równości płci, promocji kultury pokoju i
niestosowania przemocy, globalnego obywatelstwa oraz doceniania kultury
odmienności oraz udziału kultury na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Organizacje społeczeństwa obywatelskiego z ukierunkowaniem na kwestie
rozwoju człowieka w Europie są kluczowe w realizacji tych celów. Założenia wielu
z nich opierają się na silnych przekonaniach oraz dążeniu do stworzenia bardziej
sprawiedliwego oraz egalitarnego świata. Organizacje te mają styczność z
różnymi społecznościami na całym świecie, co daje możliwość poznania różnych
poglądów oraz spojrzeń na świat, kreowanych przez decydentów lub media.
Odgrywają również kluczową rolę w mobilizowaniu młodzieży do skutecznego
rozwiązywania problemów zakładanych przez Cele Zrównoważonego Rozwoju.
Coraz częściej stosowanym pojęciem w Europie mającym na celu angażowanie
ludzi w zakresie kwestii globalnych jest globalne obywatelstwo. Terminu tego
używają organizacje społeczeństwa obywatelskiego jako jednego ze sposobów, w
jaki chcą zaangażować ludzi w realizację zmian społecznych.
Pojęcie globalne obywatelstwo w ciągu ostatniego dziesięciolecia stało się częścią
praktyki edukacyjnej w wielu europejskich krajach. W niektórych państwach stało
się globalnym filarem obywatelstwa czy edukacji obywatelskiej, natomiast w
innych jest ściśle powiązane z aktualnymi praktykami w zakresie edukacji
globalnej i rozwojowej. Mimo różnej interpretacji tych pojęć w Europie panuje
zgoda co do takich kwestii jak różnorodność, prawa człowieka, sprawiedliwość
społeczna, zrównoważony rozwój, rozwiązywanie konfliktów i pokój – wszystkie
musza być częścią edukacji młodzieży. Uznaje się również, że jeśli organizacje
społeczeństwa obywatelskiego chcą stymulować aktywność obywatelską młodych
ludzi, to muszą zrozumieć nie tylko kwestie, które ich dotyczą, ale muszą posiadać
umiejętności i podstawowe wartości, by mogli odgrywać aktywną rolę w kreowaniu
bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego świata.
Określenie globalne obywatelstwo może oznaczać również organizacje
społeczeństwa obywatelskiego, które wywierają wpływ na decydentów, którzy z
kolei pragną większego zaangażowania na rzecz społeczeństwa u młodzieży.
Wielu młodych ludzi w Europie wykazuje zainteresowanie kwestiami globalnymi.
2
Stosowanie pojęcia globalnego obywatelstwa może pomóc zachęcić decydentów
do zwrócenia uwagi na związek zainteresowań młodzieży z formami
zaangażowania społecznego i politycznego poprzez zaznaczenie kwestii, które ich
dotyczą zamiast skupiać się na instytucjach politycznych.
Wiele organizacji w Europie angażuje się w projekty mające na celu przygotowanie
przyszłych pokoleń do aktywnego uczestnictwa w budowaniu bardziej
sprawiedliwego i zrównoważonego świata. Często jednak w tych projektach
pomija się znaczenie wyrazistego głosu młodzieży, gdzie nie są oni jedynie
pasywnymi odbiorcami informacji, lecz aktywnie angażują się w działania
społeczne oparte o zdobytą wiedzę, rozwój odpowiednich umiejętności i
posiadania podstawowych wartości zakorzenionych w sprawiedliwości społecznej.
Kwestie uchodźców, osób poszukujących azylu, zmiany klimatu czy światowego
terroryzmu są stale obecne w życiu europejczyków. Młodzież często angażuje się
w te sprawy. Poprzez media społecznościowe używają różnych form komunikacji,
sieci i kampanii, które dotyczą ich życia codziennego. Chcą działać, ale na swoich
warunkach.
W ciągu ostatniego dziesięciolecia w Europie nastąpił wysyp inicjatyw
zachęcających młodzież do uczestnictwa w społeczeństwie, jednak wiele z tych
programów przykłada małą uwagę do sposobów, w jaki młodzież może
zaangażować się w życie społeczne. Dla wielu młodych ludzi działania społeczne
i polityczne wiążą się ze stylem życia, kulturą konsumpcyjną i formami
zaangażowania, które wykraczają poza tradycyjne struktury polityczne.
Organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą odgrywać kluczową rolę we
wspieraniu i pomaganiu aktywności młodzieży poprzez zapewnienie odpowiedniej
wiedzy i umiejętności, dzięki którym młodzi ludzie zrozumieją, że ich
zaangażowanie leży w zrozumieniu kluczowych kwestii globalnych, które ich
dotyczą.
Kluczem do zapewnienia skutecznego udziału młodzieży jest zaangażowanie
instytucji edukacyjnych, szczególnie szkół. Wiele organizacji społeczeństwa
obywatelskiego współpracuje ze szkołami i nauczycielami poprzez prowadzenie
programów rozwoju zawodowego i generowaniu wysokojakościowych zasobów.
Organizacje te mogłyby odgrywać istotną rolę, jaką jest skuteczne angażowanie
młodzieży do uczestnictwa w kwestiach globalnych poprzez podnoszenie
kwalifikacji nauczycieli mających na celu wspieranie rozwoju umiejętności
uczestnictwa na rzecz młodych ludzi.
Organizacje społeczeństwa obywatelskiego muszą zachęcać i wspierać odmienne
pomysły i formy aktywności młodzieży. Może to być trudne do wykonania na
3
lekcjach w szkole, ale zajęcia pozalekcyjne, takie jak szkolne kluby mogą okazać
się do tego idealnym miejscem.
Aby można było realizować czynną postawę obywatelską sugerowaną przez Cele
zrównoważonego rozwoju, organizacje społeczeństwa obywatelskiego muszą
wspierać i doceniać działania młodych ludzi.
Niniejsze opracowanie jest częścią finansowanego przez program Komisji
Europejskiej projektu Szkoły dla Przyszłych Pokoleń angażującego organizacje na
Cyprze, we Włoszech, w Polsce i Wielkiej Brytanii
Celem Projektu jest zwiększenie uczestnictwa i aktywnego udziału obywatelskiego
poprzez stosowanie uczestnictwa młodzieży na rzecz globalnego obywatelstwa
(YPGC) w kształceniu formalnym i nieformalnym. Zostanie to osiągnięte poprzez
realizację trzech poniższych celów:

Stworzenie innowacyjnego wsparcia dla europejskich nauczycieli, aby
efektywnie wykorzystywali YPGC w swoich programach nauczania;

Stworzenie innowacyjnego wsparcia dla europejskiej młodzieży, aby
efektywnie wykorzystywali YPGC w podejmowaniu działań na rzecz
kwestii globalnych poprzez edukację formalną i pozaformalną;

Wywieranie wpływu na systemy szkolne w całej Europie, aby
zwielokrotnić możliwość wprowadzenia YPGC przez nauczycieli i
uczniów.
Więcej informacji o Projekcie można znaleźć na stronie internetowej:
http://www.sfyouth.eu/index.php/en/
Wymienione punkty oparto o dłuższy raport na temat globalnego obywatelstwa i
uczestnictwa młodzieży, który jest dostępny na stronie internetowej
http://www.sfyouth.eu/index.php/en/mm-about-en/reports/needanalysis
4