Szkolny Program Profilaktyki - Zespół Placówek Oświatowych w
Transkrypt
Szkolny Program Profilaktyki - Zespół Placówek Oświatowych w
Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Szkolny Program Profilaktyki „MOJA SZKOŁA – BEZPIECZNA I ZDROWA” Przedszkole Szkoła Podstawowa Gimnazjum Opracowanie : Chociwel, 2010 Ewa Dadyńska Maria Pelechowicz Andżelika Olesińska Anna Kamińska Danuta Zasławska-Greśkiw 1 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ SPIS TREŚCI Rozdział I Tytuł rozdziału Podstawa prawna ................................................................. 3 Wprowadzenie …………………………………………….. 3 II Zadania szkoły w zakresie profilaktyki................................ 5 III Cel główny IV Cele szczegółowe …………………………………………. 6 V Grupa docelowa ………………………………………….. 6 VI Prognozy odbioru środowiska ………………………………7 VII Proponowane zadania szczegółowe oraz tematyka zajęć ... 8 1. Jak być bezpiecznym? ...................................................... 8 2. Jak prawidłowo komunikować się z innymi?................... 10 3. Jak żyć zdrowo? ............................................................... 12 4. Jak żyć bez nałogu? ......................................................... 14 5.Jak pomóc dziecku z trudnościami w nauce i zaburzeniami w zachowaniu?...............................................16 …………………………………………….. 6 6.Wychowujemy chroniąc dzieci ...........................................18 VIII Wykonawcy programu ...........................................................19 IX Metody i sposoby realizacji ..................................................19 X Oprzyrządowanie programu ……………………………….. 21 XI Etapy działań ………………………………………………. 21 XII Ewaluacja programu ………………………………………. 21 XIII Organizacje wspierające rodzinę ......................................... . 22 XIV Literatura …………………………………………………. 23 XV Wykaz załączników …………………………………. 24 Chociwel, 2010 2 3 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ PODSTAWA PRAWNA Program profilaktyki „Moja szkoła- bezpieczna i zdrowa” powstał w oparciu o: Ustawa o systemie oświaty z późniejszymi zmianami 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami z 21 stycznia, 18 lutego2000r. 23 sierpnia2001r. Rozporządzenie MEN z dn.31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola i publicznych szkół Rozporządzenie MEN z dn. 15 stycznia 2001r. w sprawie zasad udzielanie i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznej w publicznych przedszkolach , szkołach i placówkach( D.U. nr 13 z dn. 23 lutego2001r.,poz 10) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późniejszymi zmianami( D.U. nr 127,poz.593) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z późniejszymi zmianami (D.U. nr 111,poz.468) Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ( D.U.)z1996 r. nr 10,poz. 55 Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii ( D.U. nr 75,poz .468) Rozporządzenie MEN z dn 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży ( D.U. z dn. 14 lutego 2003 r.) Ustawa z dn. 29 lipca 2005r. o przeciw działaniu przemocy w rodzinie (D. U. z 2005 r. nr 180, poz.1493) Rządowy Program Ograniczana Przestępczości Aspołecznych Zachowań pod nazwą dn. 18 listopada 2006 r. „ Razem bezpieczniej” z podstawę programową opublikowaną w Rozporządzeniu MEN i S z 31.01.2002 r. I WPROWADZENIE Młodzi ludzie w wieku szkolnym w swoim rozwoju natrafiają na wiele problemów, które można nazwać adaptacyjnymi. Muszą pokonywać wyzwania stawiane im przez rodzinę, rówieśników, szkołę i społeczeństwo. Towarzyszy temu „kryzys oparcia” ze strony rodziców. Z różnych przyczyn wartości prezentowane przez rodziców są kwestionowane przez dzieci, które poszukują własnych, nienarzucanych im stylów życia. Życie szkolne także narzuca dzieciom zadania często trudne do spełnienia: obciążenia, rygory, napięcia, wywołując stres, apatię lub bunt. Kontakty z rówieśnikami mogą być oparciem dla osamotnionych dzieci, mogą także być źródłem problemów, tj. niepewności własnej atrakcyjności, nieumiejętności kontaktowania się, trudności określania własnej tożsamości oraz określenia się wobec różnych grup rówieśniczych. Oprócz trudności adaptacyjnych w środowisku młodzi ludzie przeżywają poczucie zagubienia w świecie, poszukują sensu życia, wartości, które mogliby uznać za swoje. Problemy adaptacyjne mają różnorakie podłoże: psychologiczne, społeczne, kulturowe i dotyczą różnych sfer życia człowieka: życia wewnętrznego, kontaktów interpersonalnych, ról społecznych i wartości kulturowych. Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki 4 Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Wyniki badań psychologów i socjologów nad uzależnieniami dowodzą, że duży wpływ na uzależnienie ma negatywny obraz siebie, niski poziom samoakceptacji, skłonność do przeżywania stanów lękowych, niska odporność na stresy, a także zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny, brak więzi z rodzicami, nie dosyć wyraziste lub nieakceptowane modele dorosłości oraz kryzys systemu. Luki te stara się wypełnić uczestnictwo w subkulturach, grupach o silnej więzi, posługujących się własnymi symbolikami i rytuałami. Alkohol, narkomania stają się ucieczką od frustracji i trudnych emocji, a osoby uzależnione cechuje tendencja do poszukiwania ciągle nowych wrażeń. Rodzi się pytanie: Czy można zapobiegać i minimalizować te negatywne sytuacje i zjawiska? Jakie są najbardziej efektywne metody profilaktyki? W ciągu ostatnich kilkunastu lat realizowano i sprawdzano wiele różnych programów profilaktycznych. Można wyróżnić w nich 4 nurty, sposoby podejścia do konstruowania programów profilaktycznych: model racjonalno-poznawczy opierający się na przekonaniu, że dostarczenie odpowiednich i rzetelnych informacji o substancjach uzależniających i szkodliwych ich skutkach spowoduje podejmowanie przez młodych ludzi właściwych decyzji. Niestety, ten model rozbudza ciekawość i wzrost sceptycyzmu wobec tych informacji i ich nadawców. model ćwiczenia umiejętności odmawiania i podejmowania samodzielnych decyzji zakłada, że młody człowiek oprócz wiedzy o szkodliwości substancji uzależniających musi posiąść umiejętność podejmowania samodzielnych decyzji i mówienia NIE w sytuacji presji i nacisku. model promocji zdrowia zwraca uwagę na to co dobre, zdrowe i przyjemne dające poczucie zadowolenia z siebie i życia. Ma w perspektywie nauczyć zdrowego stylu życia. model psychologiczny ma rozwijać umiejętności psychologiczne pomocne w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, stresem, zmniejszając potrzebę sięgania po substancje uzależniające w chwilach trudnych. Celem zajęć profilaktycznych jest dostarczenie prawdziwych informacji o działaniu środków psychoaktywnych, danie dzieciom możliwości świadomego wyboru opartego na wiedzy, a w końcowym efekcie opóźnienie wieku inicjacji środków psychoaktywnych oraz wylansowanie zdrowego stylu życia i zachowań prozdrowotnych. Celem zreformowanej szkoły jest wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia, integracja wychowania z kształceniem, podmiotowość ucznia i nauczyciela jako wzorca osoby dla niego. Działalność edukacyjna szkoły określana jest przez: Szkolny Program Nauczania, który z punktu widzenia dydaktycznego obejmuje całą działalność szkoły oraz uwzględnia wymiar wychowawcy. Program Wychowawczy Szkoły realizowany przez wszystkich nauczycieli ujmujący i opisujący globalnie wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym. Szkolny System Oceniania. Wszystkie wyżej wymienione systemy warunkują formalnie konstruowanie szkolnego programu profilaktyki. W celu zapewnienia uczniom bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki na terenie placówki zainstalowany jest monitoring wizyjny. Sama świadomość bycia obserwowanym wymusza bardziej kulturalne i przemyślane zachowania. Rejestrowane sytuacje mogą być często jedynym dowodem przestępstwa, ale także np. kontrolą osób wchodzących na teren szkoły. Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki 5 Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Prawidłowo prowadzony monitoring nie ogranicza „prawa do prywatności” osoby monitorowanej, lecz zapewnia bezpieczeństwo wszystkim uczniom, a także pracownikom i pozostałym osobom przebywającym na terenie placówki. Monitoring może być wykorzystywany jedynie do: 1. Kontroli osób wchodzących do placówki. 2. Jako dowód przestępstwa, gdy świadkowie dewastacji, pobić, kradzieży itp. nie chcą „zeznawać” w obawie o odrzucenie ich ze strony swoich kolegów lub w obawie o własne bezpieczeństwo. 3. Jako ochrona przed dewastacją obiektu i urządzeń będących własnością szkoły. 4. Identyfikacji osób podejrzanych o dokonywanie w/w szkód i niewłaściwych zachowań. Program „Moja szkoła – bezpieczna i zdrowa” składa się z 6 modułów dotyczących bezpieczeństwa, prawidłowej komunikacji między ludźmi, zdrowego trybu życia, życia bez nałogów, pomocy dzieciom z trudnościami w nauce i zaburzeniami w zachowaniu oraz pedagogizacji rodziców. Każdy moduł obejmuje cele, zadania szczegółowe do realizacji, określa formy, sposoby, pomoce realizacji oraz osoby realizujące i współodpowiedzialne za program. Program powstał dla potrzeb szkoły i jej środowiska. Wynika z potrzeby zminimalizowania i zapobiegania negatywnym zjawiskom oraz niepożądanym formom zachowań uczniów. Program zawiera propozycje tematów zajęć, do których scenariusze i konspekty stanowią odrębną część programu dostępną w bibliotece szkolnej. Z programu mogą korzystać nauczyciele dowolnie wybierając zawarte w nim treści. W programie zostały uwzględnione spotkania z osobami, które są specjalistami w omawianych dziedzinach: higienistką, psychologiem, pedagogiem, policjantem, kuratorem sądowym, pracownikami Poradni P-P. II ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI 1. Doskonalenie kompetencji w zakresie realizacji szkolnego programu profilaktyki uwzględniającego profesjonalne działania profilaktyczne. 2. Pogłębianie refleksji nad zadaniami nauczyciela – wychowawcy w zakresie wychowania w oparciu o podstawę programową. 3. Przekazanie uczniom perspektywy zdrowego trybu życia. 4. Kształtowanie prawidłowych życiowych norm społecznych dotyczących środków psychoaktywnych, pomoc w budowaniu poczucia własnej wartości. 5. Uczenie rozpoznawania zagrożeń, radzenia sobie w sytuacjach trudnych i kryzysowych, kształcenie umiejętności odmawiania. 6. Dostarczanie wiedzy i umiejętności w budowaniu pożądanych postaw społecznych. 7. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów uczniów w sposób twórczy wspólnie z ich wychowawcami i rodzicami. 8. Współpraca ze środowiskiem rodzinnym i rówieśniczym jako niezbędny element sprzyjającej efektywnej profilaktyce. Ogólnie program ma służyć temu, aby dorośli – wychowawcy i rodzice umieli zdiagnozować sytuacje i potrzeby rozwojowe uczniów, aby dzieci umiały rozmawiać z nimi o sprawach trudnych, aby dorośli umieli również doradzić w sposób odpowiedzialny i kompetentny. Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki 6 Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ III CEL GŁÓWNY 1.Nadrzędnym celem jest „wszechstronny rozwój osobowy ucznia”, dbanie o to, aby uczniowie: a) znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym, b) poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, c) przygotowali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się. 2. W wyniku realizacji programu uczeń ma posiąść zdolność samodzielnego dokonywania wyboru zachowań właściwych dla zdrowia i bezpieczeństwa własnego i innych ludzi. IV CELE SZCZEGÓŁOWE Zapoznanie uczniów z problematyką nałogów i uzależnień. Kształtowanie umiejętności oparcia się presji innych osób. Pogłębianie i uaktualnienie wiedzy dotyczącej substancji psychoaktywnych. Zapoznanie uczniów ze skutkami psychicznymi i zdrowotnymi długotrwałego zażywania substancji psychoaktywnych (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze i inne). Umożliwienie uczniom dokonywania świadomych wyborów, nie uleganie złym wpływom. Promowanie życia bez nikotyny, alkoholu, narkotyków, dopalaczy i innych środków psychoaktywnych. Stworzenie możliwości walki z nałogiem. Nauczanie podejmowania decyzji związanych z uzależnieniami. Zapoznanie uczniów z prawami człowieka, dziecka, ucznia oraz procedurami w wypadku łamania zasad. Zapoznanie z właściwym radzeniem sobie z przemocą i rozwiązywaniem konfliktów. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów międzyludzkich. Minimalizowanie przejawów agresji słownej i fizycznej wśród uczniów. Nabywanie umiejętności nazywania i realizowania swoich własnych potrzeb w sposób społecznie akceptowany. V GRUPA DOCELOWA Dzieci uczęszczające do Zespołu Placówek Oświatowych w Chociwlu: dzieci uczęszczające do Przedszkola, uczniowie klas I – VI Szkoły Podstawowej oraz uczniowie klas I – III Gimnazjum. VI PROGNOZY ODBIORU ŚRODOWISKA W celu wzmocnienia działań w szczególności nakierowanych na przeciwdziałanie najgroźniejszym występującym w szkole zjawiskom zakłada się: współdziałanie wszystkich nauczycieli, motywowanie uczniów do podejmowania działań mających na celu poprawę ich bezpieczeństwa w szkole, motywowanie rodziców i innych osób do wspólnych działań mogących wesprzeć realizację programu, Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ systematyczne śledzenie i analizowanie skuteczności podjętych działań oraz wyciąganie wniosków i na ich podstawie wprowadzanie zmian w pracy profilaktycznej. Działania nauczycieli : a) w stosunku do samych siebie: przygotowanie cyklu zajęć przeciwdziałających agresji, kontrola miejsc, w których uczniowie palą papierosy(poza terenem szkoły) przygotowanie przez nauczycieli scenariusza lekcji wychowawczej na temat dopalaczy. b) w stosunku do uczniów: ankieta o agresji, przeprowadzenie zajęć dotyczących praw człowieka, dziecka, ucznia, analiza statutu szkoły(części zajmującej się prawami i procedurami postępowania w przypadku ich łamania), pilnowanie szatni – dyżury całodzienne akcje profilaktyczne w szkole przeciwdziałające uzależnieniom od środków psychoaktywnych tj. nikotyna, alkohol, narkotyki, dopalacze oraz innych uzależnień (np. komputera, hazardu) prace społeczne uczniów na rzecz szkoły, przygotowanie deklaracji dla uczniów, c) w stosunku do rodziców: ankieta dla rodziców o agresji + referat, prezentacja prac plastycznych i literackich, prace społeczne na rzecz szkoły, przygotowanie deklaracji dla rodziców. Chociwel, 2010 7 8 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ VII PROPONOWANE ZADANIA SZCZEGÓŁOWE ORAZ TEMATYKA ZAJĘĆ MODUŁ 1 „Jak być bezpiecznym ?” cele rozpoznawanie przez dzieci różnych form i sytuacji niebezpiecznych. zapoznanie z zasadami bezpiecznego zachowania w szkole i środowisku szukanie i wskazywanie wzorców i autorytetów godnych naśladowania zapoznanie uczniów z dokumentami o prawach dziecka: Konwencja Praw Dziecka, Statut Szkoły, Program Wychowawczy, WSO zapoznawanie uczniów z elementami odpowiedzialności karnej nieletnich zaznajomienie z zasadami udzielania pierwszej pomocy i korzystania z pogotowia ratunkowego, policji i straży pożarnej formy i sposoby realizacji miniwykład, pogadanki, scenki dramowe, zestaw filmów edukacyjnych „Alfred radzi” odpowiedzialny wychowawcy, nauczyciele świetlicy policjant z wydziału ds. nieletnich prelekcja dla dzieci dotycząca Konwencji Praw Dziecka, quiz, pedagog, wychowawcy. wychowawcy, spotkania z pedagogiem przedstawicielami policji rozmowy i dyskusje, gry i zabawy, konkursy plastyczne, konkursy literackie, ulotki informacyjne dla rodziców, gazetki i ulotki dla uczniów, pedagogizacja rodziców, prelekcje Chociwel, 2010 pedagog policjant z wydziału ds. nieletnich higienistka szkolna przedstawiciel osp lub policjant. Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Proponowana tematyka zajęć do modułu 1 „ Jak być bezpiecznym?” Przedszkole 1. Jak bezpiecznie bawić się domu, szkole, na podwórku? 2. Jak działają urządzenia techniczne? 3. Jak bezpiecznie obsługiwać urządzenia elektryczne? 4. Bądź grzeczny będziesz bezpieczny. 5. Jestem uczniem! Jak jest w szkole? klasa I 1. Czy moja szkoła jest bezpieczna? 2. Bądź zawsze ostrożny na drodze. 3. Nie wolno kraść. klasa II 1. 2. 3. Bezpieczna zabawa. Bezpieczna droga do szkoły. Jak bezpiecznie posługiwać się różnymi urządzeniami? klasa III 1. Jak uniknąć niebezpieczeństw związanych z kontaktowaniem się z nieznajomymi? 2. Kto może mi pomóc, gdy czuję się źle w szkole? 3. Powiedz NIE -nigdzie nie idź. klasa IV 1. Dobry i zły dotyk. 2. Bądź odważny – broń słabszych. 3. Jedziemy na rajd rowerowy! Czy znamy zasady ruchu drogowego? klasa V 1. Bezpieczne cele –jak je wyznaczać i jak je osiągać? 2. Zasady korzystania z telefonu do pogotowia ratunkowego, policji i straży pożarnej. 3. Jak zorganizować bezpieczną naukę? klasa VI 1. Jak udzielić pomocy w nagłych wypadkach? 2. Czy moje zachowanie stwarza zagrożenie dla innych? 3. Jakie prawa mają dzieci? klasa I-III gimnazjum 1 .Moja odpowiedzialność za bezpieczeństwo moje i innych. 2. Udzielając pierwszej pomocy poszkodowanemu w wypadku zwiększam szanse jego przeżycia. 3. Jakie warunki stanowią o bezpieczeństwie człowieka w życiu codziennym. 4. Bezpieczny dom. Chociwel, 2010 9 10 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ MODUŁ 2 „Jak prawidłowo komunikować się z innymi?” cele formy i sposoby realizacji przekazanie informacji o cechach prawidłowego komunikowania się między ludźmi, mini-wykład, film edukacyjny: „Asertywność sztuka bycia sobą”, doskonalenie umiejętności komunikowania się, gry sytuacyjne, scenki dramowe, ćwiczenia w nadawaniu i odczytywaniu komunikatów niewerbalnych, przekazanie podstawowych informacji na temat zachowań asertywnych, plansze, ulotki gazetki informacyjne dla uczniów, konkurs plastyczny na hasło p- agresji, historyjki obrazkowe, reklamy z czasopism, testy, kształtowanie umiejętności postawy asertywnej, pedagogizacja rodziców, prelekcje, rozwijanie poczucia własnej wartości i wiary w siebie, gry sytuacyjne, scenki dramowe, ćwiczenia rozpoznawanie i nazywanie własnych uczuć i przeżyć. warsztaty umiejętności dla nauczycieli, uczniów i rodziców Radzenie sobie z własną agresją i agresją innych Chociwel, 2010 odpowiedzialny wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Proponowana tematyka zajęć do modułu 2 „Jak prawidłowo komunikować się z innymi?” Przedszkole 1. Poznajemy swoich kolegów. 2 Wiem, jak się nazywam i gdzie mieszkam. 3. Jesteśmy wrażliwi na uczucia innych. 4 . Moja rodzina i mój dom. Szkoła Podstawowa klasa I-III 1. Czy jestem dobrym kolegą? 2. Czy umiem nawiązywać kontakty? 3. Jak prawidłowo komunikować się z innymi? 4. Co to znaczy być kulturalnym w kontaktach z innymi osobami? klasa IV-VI 1. Czy jestem asertywny? Czy potrafię odmówić? Sposoby skutecznego odmawiania. Umiem mówić NIE. 2. Jak być dobrym kolegą? Jak pomóc osobom nieśmiałym i z kompleksami ? Co sprzyja dobrym kontaktom? 3. Akceptacja siebie. Rozpoznaję i nazywam swoje uczucia Jak poradzić sobie ze złością ? Czy umiem zapanować nad swoją złością? 4. Czym są konflikty? Potrafię rozwiązywać konflikty. Jak rozwiązywać konflikty- kompromis. Gimnazjum klasa I-III 1. 2. 3. Reklama jako skuteczny sposób porozumiewania. Rozwiązywanie konfliktów to wielka sztuka. Jak się porozumiewać? Porozumiewam się z ludźmi ,ale jak? Czy jestem tolerancyjny? Czy szanuję i akceptuję prawa innych? Jak można przezwyciężyć nieśmiałość? Bank zalet. Przemoc we współczesnym świecie. Jak się przed nią bronić? Subkultury młodzieżowe i zagrożenia z ich strony. Słowne reakcje na nieprzyjemne zachowania Chociwel, 2010 11 12 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ MODUŁ 3 „Jak żyć zdrowo?” cele formy i sposoby realizacji uzupełnianie wiedzy na temat higieny osobistej, list do rodziców, program profilaktyczny „Uśmiech na 7” pokazy prawidłowego mycia zębów, ulotki dla dzieci, gazetki informacyjne wyrabianie nawyków dbania o sprawność fizyczną, zdrowe odżywianie, miniwykład, gry i zabawy, ulotki dla dzieci, gazetki informacyjne, konkurs na hasło, konkurs na plakat, burza mózgów, kształtowanie nawyków dbania o środowisko, dyskusje panelowe, scenki dramowe, Odpowiedzialny higienistka szkolna nauczyciele wychowania fizycznego, opiekunowie PCK, wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy. higienistka szkolna nauczyciele wychowania fizycznego, opiekunowie PCK, wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy wychowawcy, pedagog dostarczanie informacji o różnych czynnikach decydujących o rozkładzie zajęć w ciągu dnia, ulotki dla dzieci, gazetki informacyjne, przekazywanie informacji na temat rozróżniania różnych poziomów stresu wyrabianie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych, ćwiczenia relaksacyjne, uświadamianie i modyfikowanie w kierunku zdrowego stylu życia, zagrażających postaw dotyczących korzystania z telewizji, komputera, internetu, gier hazardowych. historyjki obrazkowe miniwykład, gry i zabawy, ulotki dla dzieci, gazetki informacyjne, konkurs na hasło, konkurs na plakat higienistka szkolna wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy higienistka szkolna wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy Chociwel, 2010 higienistka szkolna wychowawcy, pedagog nauczyciele świetlicy Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Proponowana tematyka zajęć do modułu 3 „Jak żyć zdrowo?” Przedszkole 1. Dlaczego ludzie muszą się myć? Jak dobrze być zdrowym? Skąd wiadomo, że człowiek jest chory albo, że jest zdrowy? Szkoła Podstawowa klasa I-III 1. Mój wygląd świadczy o mnie. Jak dbać o czystość otoczenia? Kiedy ludzie nie chorują?! klasa IV-VI 1. Co to jest higiena? Co to jest stres? Czy znam sposoby zwalczania stresu. Umiem pokonać stres. Gimnazjum klasa I-III 1. Komputer i Internet. Zdrowe i dobre życie. Skuteczne i nieskuteczne techniki stresowe. Potrafię dbać o siebie. Organizacja czasu wolnego. zdrowy styl odżywiania Szkoła Podstawowa klasa I Czy to ,co mi najbardziej mi smakuje jest zawsze dobre dla mojego organizmu? klasa II Idę z mamą na zakupy! klasa III Co powinienem zjadać i wypijając będąc uczniem III klasy? klasa IV Niedobór i nadmiar pokarmu-ich konsekwencje. klasa V Czy wiem co jest dla mnie zdrowe, a co szkodliwe. Żywność i używki. klasa VI Jak odżywiają się inne narody. Gimnazjum klasa I Dolegliwości, zaburzenia ,choroby spowodowane złym odżywianiem się. Błędy popełniane podczas przygotowywania posiłków. Stare nawyki i nowe trendy w żywieniu. Czy zdrowa żywność jest zgodna ze zdrowym stylem odżywiania? Skąd się wziął styl żywienia mojej rodziny? klasa III Czy nadwaga to stan ,którego czasami trzeba się wstydzić ? Anoreksja, bulimia, otyłość –prawdy i mity. klasa II Chociwel, 2010 13 14 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ MODUŁ 4 „Jak żyć bez nałogu?” cele uświadomienie uczniom zagrożeń zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu i palenia tytoniu, formy i sposoby realizacji miniwykłady, scenki dramowe, plakaty ulotki dla uczniów, rodziców gazetki informujące, odpowiedzialny wychowawcy pedagog nauczyciele świetlicy, uświadomienie uczniom objecie uczniów konsekwencji zachowań pod profilaktycznym wpływem alkoholu, „Tak czy NIE” lub wytwarzanie skojarzenia papierosów i zorganizowanie alkoholu z czymś szkodliwym i antyalkoholowego nieprzyjemnym antynikotynowego, programem opiekunowie PCK, higienistka szkolna tygodnia i kurator sądowy prawnik kształtowanie u dzieci umiejętności konkurs plastyczny, chronienia się przed namawianiem do picia alkoholu i palenia papierosów ulotki informacyjne, oraz wdychania dymu tytoniowego, prelekcje, rozpowszechnianie informacji o instytucjach i poradniach porady indywidualne dla rodziców specjalistycznych zajmujących się problematyką uzależnień, kształtowanie postaw rodziców – świadomych i odpowiedzialnych za swe dzieci, ukierunkowanie rodziców na problemy: nie częstuję piwem, alkoholem, w żadnych okolicznościach, rozmawiam z dziećmi o zagrożeniach wynikających z używania alkoholu, zwracam uwagę na przestrzeganie zakazu sprzedaży alkoholu i papierosów nieletnim, rodzinne konsekwencje nadużywania alkoholu (przemoc w rodzinie) Chociwel, 2010 15 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Uświadomienie dzieciom i młodzieży zagrożeń związanych z uzależnieniami środkami odurzającymi typu narkotyki, dopalacze itp. oraz innymi Zagrożeniami uzależnień typu komputer , hazard itp. pogadanki w każdej klasie na godzinach wychowawczych dotyczących symptomów i skutków psychicznych i fizycznych zażywania środków odurzających projekcje filmów o tematyce profilaktycznej organizacja i udział uczniów w konkursach dotyczących zagrożeń środkami psychoaktywnymi i innymi rodzajami uzależnień psychicznych przygotowywanie gazetki tematycznej omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i przedmiotach Wychowawcy klas IV-VI SP i I-III Gm, pedagodzy, wychowawcy, Zespół WychowawczoOpiekuńczy ZPO Proponowana tematyka zajęć do modułu 4 „Jak żyć bez nałogu?” Przedszkole 1.. Dymki dobre i złe. Szkoła Podstawowa klasa I Poznajemy małe straszydła .papierosiaki. Jak przed nimi uciec? klasa II Czy dymek papierosowy to dymek dobry czy zły? klasa III Co można stracić jak będzie się paliło papierosy? klasa IV Jak możesz odmówić wypalenia papierosa , wypicia alkoholu, wzięcia nieznanej ci substancji? klasa V Co to jest nałóg? klasa VI Jak może odbywać się wkraczanie w nałóg? Kto może pomóc mi powiedzieć NIE ? Alternatywa dla środków uzależniających. Gimnazjum klasa I Narkotyki i ich kategorie . Jak można zetknąć się z nimi? Substancje uzależniające: alkohol, papierosy, narkotyki, dopalacze. Alternatywa dla środków uzależniających. klasa II klasa III Jak wejść w nową grupę koleżeńską , aby czuć się w niej dobrze i jednocześnie być nie zależnym? Uzależnienia czy mnie to dotyczy? Rodzaje typowych i nietypowych uzależnień. Palić czy nie palić –zdecyduj sam. Czym jest alkohol, nikotyna, narkotyki, dopalacze? Czy warto pić alkohol? Chociwel, 2010 16 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Moduł 5 „Jak pomóc dziecku z trudnościami w nauce i zaburzeniami w zachowaniu” cele formy i sposoby realizacji odpowiedzialny pedagog 1. Pomoc uczniom ze wywiad z rodzicami specyficznymi trudnościami w wywiad z wychowawcą lub wychowawca nauczycielami przedmiotu nauce. diagnozowanie występowania specyficznych trudności w nauce skierowanie ucznia do poradni w celu specjalistycznego formularz zdiagnozowania rodzaju poradni trudności oraz wskazania zaleceń do dalszej pracy z dzieckiem w celu zminimalizowania trudności w nauce praca korekcyjnokompensacyjna (terapia) dostarczenie uczniom i ich rodzicom informacji o sposobach pracy i niwelowania trudności skierowania do wychowawca, pedagog udział w zajęciach nauczyciel, kompensacyjno-korekcyjnych terapeuta-reedukator udział w zajęciach logopeda logopedycznych udzielanie pomocy dzieciom w różnych formach (w miarę możliwości) pomoc materialna (podręczniki, pedagog stała współpraca z rodzicami pomoce) sprzęt rehabilitacyjny wychowawca uczniów pracownik socjalny 2. Pomoc uczniom z trudnościami w nauce zdiagnozowanie rodzaju i przyczyny trudności w nauce, udzielenie uczniowi różnorodnej pomocy, dostarczenie uczniom, i ich rodzicom informacji o sposobach pracy oraz likwidacji braków programowych, likwidowanie przyczyn trudności, stała współpraca z ich rodzicami rozmowa wywiad z nauczycielami, wychowawcami pomoc koleżeńska kółka wyrównawcze pomoc materialna (podręczniki) rozmowy wywiad ankieta, wywiad rozmowy obserwacje Chociwel, 2010 nauczyciel, terapeuta-reedukator logopeda pedagog wychowawca Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ 3. Pomoc uczniom z zaburzeniami zachowania. diagnozowanie występowania wśród uczniów agresji i niedostosowania społecznego dostarczanie informacji wychowawcom i pedagogowi szkolnemu o zauważonych przejawach agresji słownej, fizycznej wśród uczniów i konsekwentne reagowanie na w/w zjawiska i sytuacje wychowawcze rozmowa, wywiad wychowawcy obserwacje pedagog czynne pełnienie dyżurów w nauczyciele świetlicy miejscach największego zagrożenia wychowawcy pedagogizacje nauczyciele dyżurni rozmowa z rodzicami nauczyciele świetlicy udział w zajęciach policja terapeutycznych na terenie personel szkoły poradni uczniowie udział w różnego rodzaju kołach rodzice zainteresowań nauczyciele dyżurni wychowawca, pedagog współpraca z rodzicami uczniów zagrożonych niedostosowaniem, kierowanie uczniów z zaburzeniami w zachowaniu do poradni na specjalistyczne badania w celu zdiagnozowania i określania terapii współpraca sądowym z rozmowy, wywiady warsztaty umiejętności rady szkoleniowe prelekcje kuratorem wychowawca, pedagog kurator sądowy udział nauczycieli w spotkaniach szkoleniowych, kursach na temat przeciwdziałania agresji, rozwiązywania konfliktów wychowawca pedagog psycholog kurator sądowy pogłębianie wiedzy rodziców na temat niedostosowania społecznego uzależnień oraz warsztaty konsekwencji prawnych wychowawca, pedagog kurator sądowy stworzenie regulaminu klasowego zawierającego normy regulamin klasowy postępowania i konsekwencje jego nie przestrzegania pedagog, wychowawcy wszyscy nauczyciele uczniowie stworzenie regulaminu postępowania w przypadkach regulamin postępowania szczególnych niewłaściwego zachowania ucznia. Chociwel, 2010 pedagog zespół wychowawczy 17 18 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Moduł 6 Pedagogizacja rodziców: „Wychowujemy, chroniąc dzieci”. formy i sposoby realizacji cele odpowiedzialny zaznajomienie rodziców z konwencją praw dziecka. przedstawienie praw i obowiązków dziecka oraz praw i obowiązków rodziców oraz odpowiedzialności prawnej za dzieci. prelekcja ulotki i materiały informacyjne dla rodziców pedagog kurator sadowy rozwój psychospołeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym i pokwitania prelekcja materiały informacyjne ulotki pedagog agresja u dzieci-przyczyny sposoby jej minimalizowania warsztaty umiejętności pedagog prelekcja materiały informacyjne rodziców pedagog z poradni pedagog szkolny prawnik i rozwiązywanie konfliktów sztuka porozumiewania rodziców i dzieci się dla ulotki porady indywidualne pedagog z poradni pedagog szkolny ukształtowanie postaw rodziców świadomych i odpowiedzialnych za swe dzieci jak pomóc współuzależnionym. porady indywidualne materiały informacyjn dla rodziców prawnik pedagog z poradni pedagog szkolny pomóc dziecku ze specyficznymi trudnościami w nauce. ulotki adresy instytucji i poradni porady indywidualne pedagog z poradni pedagog szkolny stosowanie kar i nagród procesie wychowawczym. porady indywidualne pedagog z poradni pedagog szkolny w Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki 19 Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ VIII WYKONAWCY PROGRAMU Wykonawcy bezpośredni: Bezpośrednimi wykonawcami programu będzie Rada Pedagogiczna Zespołu Placówek Oświatowych w Chociwlu. Wykonawcy pośredni: Pośrednimi wykonawcami programu będą osoby współpracujące ze Szkołą Podstawową w Chociwlu, a więc: Psycholog z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Pedagog Lekarz pierwszego kontaktu Pracownicy z Poradni Antyalkoholowej Pracownicy z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Policjant dzielnicowy Pielęgniarka IX METODY I SPOSOBY REALIZACJI Program profilaktyczny stanowi integralną całość z programem wychowawczym szkoły. Będzie realizowany systematycznie , na wszystkich etapach edukacji szkolnej. Przeznaczony jest do realizacji na lekcjach do dyspozycji wychowawcy , w ramach ścieżek edukacyjnych , w czasie zajęć profilaktyczno-terapeutycznych i podczas spotkań z rodzicami. 1. METODY 1.Słowne pogadanka, rozmowa kierowana, opowiadanie nauczyciela, dyskusja. 2.Eksponujące odgrywanie ról i scenek , inscenizacja, psychodrama. 3. Aktywne krąg uczestników, pokaz, gry, zabawy, muzyka i piosenki, rysunki, burza mózgów, rundki, uzupełnianie zdań Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ 2. SPOSOBY REALIZACJI Praca z uczniami: 1. Rozmowy indywidualne. 2. Zajęcia w wybranej grupie uczestników w grupie klasowej. Współpraca z rodziną : 1. Prowadzenie szkoleń i warsztatów dla rodziców uczniów w poszczególnych klasach. 2. Spotkania dla wybranych grup rodziców. 3. Zajęcia otwarte z udziałem rodziców w ramach zajęć profilaktycznych w klasach. 4. Spotkania indywidualne rodziców z psychologiem, pedagogiem, wychowawcą. 5. Spotkania rodziców, dzieci - agresorów lub ofiar przemocy organizowane w celu wypracowania metod postępowania. 6. Spotkania z zaproszonymi prelegentami - specjalistami w zakresie uzależnień, przeciwdziałania agresji, przemocy. Współpraca z instytucjami: 1. Organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji wspomagającymi rolę wychowawczą rodziny. 2. Zapoznanie się z działaniem instytucji poprzez udział uczniów w zorganizowanych wycieczkach tematycznych. 3. Organizowanie spotkań, referatów, warsztatów dla osób zainteresowanych przeciwdziałaniem patologii, Działalność profilaktyczno – informacyjna Przygotowanie gazetek informacyjnych , Filmy edukacyjne dla uczniów, rodziców, nauczycieli, Opracowanie materiału dla uczniów, rodziców, nauczycieli dotyczących rozpoznawania agresorów oraz ofiar przemocy , Informacje w lokalnej prasie, telewizji, radiu o stosowanych formach i metodach zapobiegania patologii, Sporządzenie zestawienia lektur obejmujących wydawnictwa dotyczące uzależnień, zachowań agresywnych, przemocy i profilaktyki dla uczniów, nauczycieli oraz sposób zainteresowanych tematyką, Przygotowanie konkursu wśród uczniów na temat alternatywnych form spędzania wolnego czasu, realizacji zainteresowań, sposobów zapobiegania patologii itp. Chociwel, 2010 20 Szkolny Program Profilaktyki 21 Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ X OPRZYRZĄDOWANIE DZIAŁAŃ Do realizacji programu będą potrzebne: ulotki, broszury, czasopisma medyczne i popularne o paleniu papierosów, narkotykach, piciu alkoholu, dane statystyczne o przestępstwach popełnianych przez młodzież pod wpływem alkoholu i narkotyków, kasety wideo o asertywności, kasety wideo o narkotykach,, kasety wideo o alkoholu i paleniu tytoniu, plakaty wykonane przez uczniów, teksty do inscenizacji, arkusze papieru, mazaki, taśma klejąca, materiały biurowe, kartki z opisami przypadków potrzebne do metody przypadków, konspekty zajęć. XI ETAPY DZIAŁAŃ Autorki programu zalecają wyżej przedstawioną kolejność działań, ale nauczyciele korzystający z programu mogą wprowadzać zmiany zgodnie z potrzebami uczniów oraz wymogami sytuacji w klasie i w szkole. XII EWALUACJA PROGRAMU .Ewaluację proponujemy w formie ankiet. Ankiety skierowane są do uczniów oraz do ich rodziców. Uzyskane i opracowane wyniki zostaną przedstawione na radzie pedagogicznej. Inną formą ewaluacji jest Quiz. Można go wykorzystać jako formę rywalizacji między klasami lub uczniami jednej klasy. CELE 1.Ewaluacja kształcąca : uzyskanie informacji o przebiegu realizacji program profilaktycznego poznanie ewentualnych trudności i braków , które występują w trakcie realizacji , określenie nastawienia uczestników ( uczniów , nauczycieli , rodziców) do realizacji programu 2. Ewaluacja końcowa : dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu profilaktycznego, uzyskanie opinii( od uczestników ,od przedstawicieli środowiska lokalnego )o wartości zrealizowanego programu profilaktycznego. KRYTERIA 1. Kryterium zgodności ; zgodność efektów programu z założonymi celami, zgodność celów programu z potrzebami ( adresatów programu , środowiska lokalnego ), zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi w programach 2. Kryterium efektywności: zmniejszenie liczby zachowań patologicznych , ryzykownych u uczniów , poprawa atmosfery w szkole ( w zakresie przewidzianym w programie ), wzrost kompetencji wychowawczych u nauczycieli, rodziców . Chociwel, 2010 22 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ XIII ORGANIZACJE I INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE RODZINĘ Miejsko-Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Chociwel ul. A. Krajowej 52 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Stargard Szczeciński ul. Skarbowa 1 Punkt informacyjno- konsultacyjny dla ofiar przemocy w rodzinie przy Ośrodku Interwencji Kryzysowej Stargard Szcz. ul. Dworcowa 10 tel . 578-52-52 Stowarzyszenie ”Serce Dzieciom” Stargard ul. Dworcowa 10a tel. 578-52-52 Sąd Rodzinny i Nieletnich Stargard ul. Ks. Bogusława XIV 35 tel. 834-60-32 Kurator zawodowy Sądu Rodzinnego i Nieletnich Stargard ul. W. Polskiego 19 tel. 578-74-45 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Starard ul. Pierwszej Brygady 35c Stargardzkie Stowarzyszenie Klub Abstynenta „Ala” ul. Warszawska 16 tel. 834-60-60 Ogólnopolski telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia „ – bezpłatny tel. 0-800-120-002 Ogólnopolski telefon dla rodziców dzieci, które piją „Pomarańczowa Linia” 0-800-140-068 Policyjny Telefon Zaufania Komendy Wojewódzki w Szczecinie 0-800-156-032 Komitet Ochrony Praw Dziecka w Szczecinie ul . Pocztowa 12 tel. 578-46-93 tel . 484-73-42 Rzecznik Ochrony Praw Dziecka przy ZW TPD W Szczecinie ul. Jarowita 2 tel. 433-42-94 Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ XIV BIBLIOGRAFIA 1.Literatura podstawowa: M. Braun-Gałkowska: „W tę samą stronę”, U. Ciawłowska : „Żyj zdrowo” (program autorski), M. Charzynska-Gula : „Środowiskowy program wychowania zdrowotnego w szkole”, H. Hamer: „Klucz do efektywności nauczania”, M. Kwiek, I. Nowak : „Dorastanie do miłości”, W. Skrzypczuk: „Tak czy nie”, „Zanim spróbujesz” - program profilaktyki uzależnień dla uczniów. 2. Literatura pomocnicza: B. Habrat: „Organizm w niebezpieczeństwie”, A. Pacewicz: „Jak pomóc dziecku nie pić”, M. Pasek: „Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko”, B. Woronowicz: „Alkoholizm jako choroba”. 3. Literatura uzupełniająca 1. Arendalska A. Wojcieszek K. : Przygotowanie do profilaktyki domowej, Warszawa1999 2. Bryan E. Robinson: Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików, Warszawa 1998 3. Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D. : Polubić szkołę, Warszawa 1995 4. Gałczyńska E. Szczepańska E.: Konspekty godzin wychowawczych, Płock 1999 5. Grochulska J.: Agresja u dzieci, Warszawa 1993 6. Herman J.: Uraz psychiczny i powrót do równowagi, Gdańsk 1998 7. Janowska J.: Błąd wychowawczy nauczyciela a agresja uczniów (w):Nowa Szkoła 2000 8. Jachimska M.: Scenariusze lekcji wychowawczych, Wrocław 1997 9. Karkowska M.: Czarnecka W.: Przemoc w szkole, Kraków 2000 lO.Kmiecik-Baran K.(red.): agresja i przemoc w realiach współczesnej szkoły, Gdańsk 2000 11. Kołodziejczyk A., Czemierowska E.: Spójrz inaczej, Kraków 1993 12.Kopeczek J.: Praca metodami psychoaktywnymi, Tarnobrzeg 1994 13.Kozdrowicz E. (red) : Poradnia w szkole, Warszawa 1992 14.Lindenfield G.: Okiełznać gniew , Łodź1995 15.Mieszalski St, Morawski J.,Sobczyk E., Szymański M., : Dziękuję, nie.,Warszawa1998 16. Morawski J. (red.): Trening zastępowania agresji (ART.) Materiały szkoleniowe., Szczecin 2000 17.Pasek M.: Narkotyki przy tablicy, Warszawa 2000 I8.Pospiszyl I. : Przemoc w rodzinie, Warszawa 1994 19.Program profilaktyczny dla młodzieży „Jak żyć z ludźmi - umiejętności interpersonalne”, Warszawa 1997 20. Skrzypczyk W.: Tak czy nie - program profilaktyki uzależnień dla młodzieży, Łódź1997 21. Strzemieczny J.: Program zajęć socjoterapeutycznych dla szkół podstawowych, Warszawa 1998 22. Tatarowicz J.: Przemoc w szkole, (w): Nowa Szkoła 1995, Nr 2 23. Tokarczuk O.(red.) : Grupa bawi się i pracuje , Wałbrzych 1994 24. Tylewska E.: Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży - program profilaktyki dla młodzieży, Szczecin 1996 4. Zestaw kaset „Alfred radzi”. Chociwel, 2010 23 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ XV WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr l - Ankieta diagnostyczna dla rodziców, Załącznik nr 2 - Ankieta diagnostyczna dla nauczycieli. Załącznik nr 3 - Ankiety diagnostyczne dla uczniów. Załącznik nr 4 - Ankieta diagnostyczna dla uczniów. Załącznik nr 5 - Ankieta ewaluacyjna dla rodziców Załącznik nr 6 - Ankieta ewaluacyjna dla uczniów .Quiz dla uczniów. Załącznik nr 7 - Ewaluacja programu „ Moja szkoła bezpieczna i zdrowa”. Quiz dla uczniów. Chociwel, 2010 24 25 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr1 ANKIETA DIAGNOSTYCZNA DLA RODZICÓW Szanowni Państwo, chcielibyśmy poznać Wasze zdanie na temat stanu bezpieczeństwa dzieci w naszej szkole, ewentualnego zagrożenia uzależnień. Ankieta jest anonimowa Pozwoli nam na zdiagnozowanie tych zjawisk oraz znalezienie środków zaradczych w postaci skonstruowania i realizowania Szkolnego Programu Profilaktyki. Przy każdym pytaniu prosimy o podkreślenie właściwej odpowiedzi. Z góry dziękujemy za pomoc. 1. Czy jesteście Państwo zadowoleni ze szkoły, do której uczęszcza Wasze dziecko? a) tak b) nie c) nie mam zdania 2. Czy według Pani/a nasza szkoła zapewnia bezpieczeństwo Waszemu Dziecku? a) tak b) nie c) nie mam zdania 3. Czy Pani/a dziecko sięgało po używki na terenie szkoły? papierosy alkohol a) tak a) tak a) tak b) nie b) nie b) nie c) nie wiem c) nie mam zdania c) nie mam zdania narkotyki a) tak b) nie c)nie mam zdania 4. Czy w trudnej sytuacji, dotyczącej Waszego dziecka, jest w szkole osoba, do której moglibyście się Państwo zwrócić o pomoc? a) tak b) nie c) nie wiem 5. Czy dziecko chętnie rozmawia z wami o tym, co dzieje się w klasie, szkole? a) tak b) nie c) nie mam zdania 6. Czy zauważyliście Państwo jakieś niepokojące was sytuacje wychowawcze w naszej szkole? a) tak b) nie c) nie mam zdania 7. Czy bylibyście gotowi do współpracy z nami w celu eliminowania ich? a) tak b) nie c) nie mam zdania 8. Czy wyraża Pan/i zainteresowanie pogłębieniem swojej wiedzy niektórymi tematami: a) prawa i obowiązki dzieci oraz rodziców w świetle prawa, b) agresja - przyczyny i sposoby jej zapobiegania c) stosowanie kar i nagród w procesie wychowania d) inne (proszę podać własne propozycje) Chociwel, 2010 26 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 2 ANKIETA DIAGNOSTYCZNA DLA NAUCZYCIELI Prosimy o udzielenie odpowiedzi na pytania, które pomogą w przygotowaniu programu profilaktyki w naszej szkole. Dziękujemy za udzieloną pomoc. 1. Które z zachowań naszych uczniów uważa Pan/i za negatywne i utrudniające pracę. a)agresja, b)poniżanie, ośmieszanie, c)przezywanie, d)niszczenie mienia szkoły i innych (wandalizm), e)hałas, krzykliwość, f)bójki, g)przepychanie, h)brak dyscypliny, i)wulgarność, chamstwo, j)gadulstwo na lekcjach. Które z w/w zachowań negatywnych najczęściej występują (proszę wymienić od najczęstszych do sporadycznych.) a) na lekcji... b) na przerwie... c) w autobusie... d) świetlicy ... e) na stołówce ... f) inne ... 3. W jakiej części te zachowania dotyczą dzieci dojeżdżających 2. 4.Czy ma Pan/i propozycje rozwiązań konkretnych sytuacji wychowawczych lub negatywnych zachowań uczniów (gradacja kar, konsekwencje wobec uczniów) a) palenie papierosów b) skarżenie c) poniżanie d) przeszkadzanie w spożywaniu posiłków e) dokuczanie f) bójki g) złośliwe popychanie h) wymuszenia i) zastraszanie ośmieszanie j) niszczenie mienia szkoły i kolegów. 5. Proszę podać własne propozycje tematów rad szkoleniowych, którymi byłby Pan/i zainteresowany/a? a) ........................................................................ b)......................................................................... c) ........................................................................ 6. Jeśli ma Pan/i uwagi lub własne propozycje na ten temat - proszę napisać. Chociwel, 2010 27 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 3 ANKIETA DIAGNOSTYCZNA DLA UCZNIÓW Ankieta jest anonimowa. Potrzebujemy twoich szczerych i prawdziwych odpowiedzi, które będą mogły pomóc Ci w rozwiązywaniu i unikaniu problemów. 1. Dzieci w naszej szkole najczęściej: dokuczają innym przezywają innych biją 2.Dzieci w naszej szkole jeśli się biją, to: dlatego, że ktoś je silnie zdenerwuje bronią kolegów chcą zaimponować kolegom odpowiadają na zaczepki 3.Gdzie najczęściej zdarzają się pobicia, bójki, zaczepki w toalecie na korytarzu podczas lekcji w klasie na w-fiz w szatni na świetlicy w autobusie poza szkołą 4.Czy zdarzyło się, że zostałeś pobity w szkole? nie tak - tak wielokrotnie 5.Powiedziałeś o pobiciu wychowawcy rodzicom pedagogowi nikomu 6.Jeśli nie rozmawiałeś z nikim dorosłym, to dlatego, że bałeś się zemsty nie chciałeś być „donosicielem” nikt by nie uwierzył Tobie nic by to nie zmieniło 7.Czy uderzyłeś kogoś bez powodu a) tak b) nie 8.Jeśli TAK, to jak często: raz kilka razy często 9.Czy uderzyłeś kogoś, kto skrzywdził Ciebie? a) tak b) nie 10. Jeśli bijesz innych to dlatego, że: a) lubisz się bić b) denerwują mnie chcesz się popisać c) musisz „wyrównać krzywdy” Chociwel, 2010 28 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ 11. Czy próbowałeś inaczej rozwiązać konflikt (powiadomienie dorosłych, rozmowa) a) tak b) nie 12. Czy umiesz rozwiązywać konflikty inaczej niż bójką, przezwiskiem. a) tak b) nie 13. Jeśli się zdenerwujesz, to najczęściej: a) zamkniesz się i płaczesz b) psujesz jakiś przedmiot c) bijesz młodsze rodzeństwo b) d)słuchasz głośnej muzyki e) bijesz innych 14. Czy w naszej szkole zdarzają się kradzieże? a) nie b) tak, rzadko, często 15. Czy ukradłeś kiedyś jakikolwiek przedmiot? a) tak b) nie 16. Czy zgłaszasz dorosłym zaginięcie przedmiotu? a) tak b) nie 17. Czy uciekłeś kiedyś z lekcji? a) tak b) nie 18. Jeśli uciekłeś, to dlatego, że: bałeś się (odpytywania, klasówki) nudziłeś się koledzy mnie namówili chciałeś być wcześniej w domu 19. Jeśli dokuczasz, przezywasz kolegę to dlatego, że: a) jej/jego nie lubisz b) bo inni jej nie lubią d) myślisz, że jesteś lepszy od innych e) zdenerwował cię c) chcesz popisać się przed kolegami 20. Słyszałeś o wymuszeniach w naszej szkole? a) tak b) nie 21. Czy ktoś od Ciebie wymuszał a) pieniądze TAK NIE b) inne rzeczy TAK NIE c) odrabianie lekcji TAK NIE d) inne 22. Czy powiedziałeś komuś o tym? a) tak b) nie 23. W swoim domu czujesz się spokojny i bezpieczny? a) tak b) nie 24.Jeśli nie to dlaczego? 25.Gdybyś był czarodziejem, co zmieniłbyś w szkole w domu 26. Do kogo zwrócisz się o pomoc w trudnych sprawach szkolnych a) kolegów, koleżanek c) pedagoga b) rodziców d) dyrektora Chociwel, 2010 e) nikogo 29 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 4 ANKIETA DIAGNOSTYCZNA DLA UCZNIÓW Drodzy Uczniowie, niniejsza ankieta dotyczy nałogów, którym ulega młodzież. Uzyskane wyniki posłużą do opracowania programu profilaktyki. Prosimy o szczerość w zakreślaniu odpowiedzi. Ankieta jest anonimowa. I ALKOHOL 1. Ile miałeś lat, gdy pierwszy raz piłeś alkohol? mniej niż 10 lat 10-12 lat 12-13 lat 2. Jak często pijesz alkohol? w ogóle raz w tygodniu codziennie okazjonalnie (Sylwester, urodziny) 3. Czy w ostatnim czasie zdarzyło Ci się upić? tak nie 4. Sięgasz po alkohol, bo mam problem namawiają mnie koledzy dodaję sobie odwagi nie piję alkoholu w ogóle inne 5. Czy potrafisz odmówić, gdy ktoś proponuje Ci alkohol? tak nie 6. Czy rodzice reagują na Twój nietrzeźwy stan? tak nie 7. Czy wiesz, gdzie możesz szukać pomocy jeśli stwierdzisz, że Ty lub ktoś bliski ma problemy z alkoholem? tak nie 8. czy wiesz, że picie alkoholu jest szkodliwe? tak nie nie zastanawiałem się Chociwel, 2010 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ II PAPIEROSY 1. Kiedy zapaliłeś pierwszego papierosa? 2. 3. 4. 5. m przed 10 rokiem życia 10-12 lat 12-13 lat nie palę Ile papierosów palisz? 1-10 dziennie 10-20 dziennie od czasu do czasu, jak mnie poczęstują nie palę Czy potrafisz odmówić, gdy ktoś częstuje Cię papierosem? tak nie czasem Dlaczego palisz? bo lubię bo inni też palą nie zastanawiałem się nad tym Jak Twoi rodzice reagują na fakt, że palisz? prawią „kazania” zabierają papierosy nic nie robią nie wiedzą, że palę inne NARKOTYKI/DOPALACZE 1. Czy kiedykolwiek zażywałeś narkotyki/dopalacze? tak nie 2. Czy potrafiłbyś odmówić wzięcia narkotyków/dopalaczy? tak nie nie wiem 3. Czy spotkałeś się w szkole z propozycją sprzedaży narkotyków/dopalaczy? tak nie 4. Jak sądzisz, czy Twoi rodzice zauważyliby, gdybyś był pod wpływem narkotyków/dopalaczy? tak nie nie wiem 5. Czy wiesz, gdzie szukać pomocy, gdy ktoś jest uzależniony? tak nie Chociwel, 2010 30 31 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 5 ANKIETA EWALUACYJNA DLA RODZICÓW Szanowni Państwo, chcielibyśmy poznać Państwa zdanie na temat szkolnego programu profilaktyki. Ankieta jest anonimowa, dlatego prosimy o szczere odpowiedzi. Jesteśmy przekonane, że opinia Państwa przyczyni się do doskonalenia naszej pracy pod kątem zgłaszanych przez Państwa uwag i spostrzeżeń. 1 Czy poruszane przez nas problemy dotyczą Pana/i rodziny? tak nie nie wiem 2. Jeżeli nie, czy jest Pan/i zainteresowany tą problematyką? tak nie 3. Czy uważa Pan/i omawiane problemy za ważne? tak nie nie mam zdania 4. Czy Pana/i oczekiwania dotyczące programu profilaktyki spełniły się? 5. Jakie zagadnienia poruszane podczas prelekcji wydają się Pani(u ) szczególnie ważne? 6. Czy Pana/i oczekiwania dotyczące programu spełniły się? 7. Inne uwagi Chociwel, 2010 32 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 6 ANKIETA EWALUACYJNA DLA UCZNIÓW Drodzy Uczniowie, pragniemy sprawdzić w jakim stopniu przyswoiliście sobie zawarte w programie profilaktyki wiadomości i informacje. Ankieta jest anonimowa. Dziękujemy za szczere odpowiedzi. 1. Wyjaśnij termin asertywność. Podaj przykłady asertywności. 2. Na czy polega profilaktyka antynikotynowa? 3. Wymień kilka przykładów chorób spowodowanych paleniem papierosów. 4. Wymień kilka przykładów negatywnego wpływu picia alkoholu na zdrowie człowieka. 5. Jakie spustoszenia w organizmie człowieka powoduje zażywanie narkotyków? 6. Wymień typowe zachowania agresywne. 7. Gdzie powinieneś szukać pomocy, jeśli Ty lub ktoś znajomy jest źle traktowany? 8. Jakie problemy, Twoim zdaniem, powinny być poruszane w szkolnym programie profilaktyki? Chociwel, 2010 33 Szkolny Program Profilaktyki Zespół Placówek Oświatowych w Chociwlu ___________________________________________________________________________ Załącznik nr 7 EWALUACJA PROGRAMU „MOJA SZKOŁA - BEZPIECZNA I ZDROWA” QUIZ DLA UCZNIÓW 1. Zachowanie asertywne to: a) umiejętność zdecydowanego odmawiania wykonania czegoś, na co nie masz ochoty, b) umiejętność odmawiania, bo nie lubisz osoby, która prosi Cię o wykonanie czegoś, c) umiejętność odmawiania, bo nie masz z wykonanej czynności żadnych korzyści. 2. Palenie papierosów powoduje; a) raka płuc b) raka j elita grubego c) raka wątroby 3. Bierny palacz to osoba, która: a) paliła kiedyś i przestała palić b) przebywa w obecności osób, które palą c) pali papierosy bez „zaciągania się” 4. Picie alkoholu powoduje: a) słabe wyniki w nauce b) wypadanie włosów c) nieprawidłowy rozwój 5. W Chociwlu znajduje się Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych a) tak b) nie c) nie wiem 6.Czy można uzależnić się pijąc piwo? a) tak b) nie c) nie wiem 7. Czy picie alkoholu w obecności dorosłych (Sylwester, wesele, święta) jest złem? a) tak b) nie c) nie wiem Chociwel, 2010