wytyczne do pisania prac inżynierskich na kierunku ogrodnictwo

WYTYCZNE DO PISANIA PRAC INŻYNIERSKICH
NA KIERUNKU OGRODNICTWO PWSZ W SULECHOWIE
Wprowadzenie
Praca inżynierska, pisana przez studenta kierunku Ogrodnictwo ze specjalnością Kształtowanie Terenów Zieleni jest wynikiem jego zainteresowań i możliwości prowadzenia prac przez
pracowników Zakładu Kształtowania Terenów Zieleni IZiIR PWSZ w Sulechowie. Student
samodzielnie decyduje się na zajęcie się jednym z zagadnień, proponowanych przez profesorów prowadzących prace na mocy bieżącej decyzji Dyrektora Instytutu. Stąd też szczególnie
ważne jest świadome podjęcie decyzji o wyborze tematu. Pomocą studentowi służy karta
pracy inżynierskiej, zawierająca główne tezy do rozwiązania w trakcie opracowywania pracy
(załącznik nr 1 do pracy dyplomowej), wykonana przez promotora. Karta pracy zawiera podstawowe dane dotyczące zakresu merytorycznego pracy oraz szczegółowy opis zagadnień
przewidzianych do rozwiązania w pracy. W razie niejasności student jest zobligowany do
poszukiwania wyjaśnień u promotora (prowadzącego), sygnującego kartę. Podpisanie przez
studenta przyjęcia tematu jest traktowane jako wybór świadomy, a więc możliwy (w rozumieniu studenta) do właściwego dla inżyniera ogrodnictwa opracowania.
Rys. 1. Formularz karty pracy inżynierskiej
Praca inżynierska musi być napisana samodzielnie przez studenta! Podpisując Oświadczenie o autorstwie pracy, student bierze na siebie odpowiedzialność za zamieszczone w
niej informacje!
Język pracy musi odzwierciedlać poziom wykształcenia, jaki z założenia ma reprezentować
inżynier ogrodnictwa. Praca ma być wykonana schludnie, przejrzyście, stanowiąc jasny dowód osiągnięcia etapu dającego studentowi przepustkę do ukończenia szkoły wyższej
i otrzymania stopnia zawodowego inżyniera.
Dane ogólne
Objętość pracy w dużej mierze zależy od jej tematu i metodyki rozwiązania postawionych w
pracy problemów. Tym niemniej, nie powinna ona być istotnie mniejsza niż 30 stron formatu
A4; nie wskazane jest również, żeby była istotnie obszerniejsza niż 50-60 stron. O ile pierwszy wymóg określa minimum informacji zawartej w pracy, o tyle określenie maksimum ukazuje wagę umiejętności dokonania przez studenta syntezy wiedzy dostępnej na dany temat.
Student, po zaakceptowaniu treści pracy przez promotora, zdaje ją w sekretariacie Instytutu
Zarządzania i Inżynierii Rolnej w Kalsku, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem na
liście. Każdy student zobligowany jest złożyć jeden egzemplarz pracy – w oprawie miękkiej,
wydrukowany dwustronnie, dołączając do niego płytę z kopią pracy, wklejoną na wewnętrznej stronie tylnej okładki (format .pdf lub .doc).
Układ pracy
ZAŁĄCZNIKI
SPIS LITERATURY, TABEL, RYSUNKÓW
TREŚĆ PRACY
SPIS TREŚCI
KARTA PRACY
OŚWIADCZENIE
STRONA TYTUŁOWA
Praca, bez względu na temat i metodykę, zawiera pewne elementy stałe.
Rys. 2. Kolejność stron pracy w miękkiej oprawie
Jeśli student chce w pracy zamieścić stronę z osobistym adresem skierowanym do osób pomocnych w realizacji pracy, do bliskich itp., może to uczynić wstawiając taką stronę bezpośrednio przed spisem treści.
Na kierunku Ogrodnictwo możliwe są do realizowania zarówno prace badawcze (oparte
o badania laboratoryjne i obserwacje własne), jak też projektowe. Wyklucza się realizację
inżynierskich prac studialnych – czysto literaturowych!
Każdy z przypadków związany jest z odmiennym podejściem do problematyki, wskazanej
przez temat pracy, jak też z nieco odmiennym układem pracy.
Wszystkie jednak konstrukcje oparte są o ogólny schemat:
Strona tytułowa
Spis treści
Wstęp
1. Przegląd literatury
2. Opracowanie autorskie
3. Dyskusja wyników (obserwacji)
4. Wnioski (Podsumowanie)
5. Spis literatury
6. Spis tabel, rysunków, fotografii, map itd.
7. Załączniki
Nazewnictwo poszczególnych rozdziałów oraz proporcje między ich objętością wyznacza
temat pracy i metodyka badań. Tym niemniej nie może być uznana za prawidłową praca, nie nawiązująca do ogólnego układu przedstawionego powyżej (np. nie zawierająca
części literaturowej).
„Opracowanie autorskie” w pracach badawczych i projektowych zajmuje większość objętości
pracy. Składa się ono z przedstawienia metod badawczych i uzyskanych wyników (prace badawcze) lub opisu zagadnień projektowych zwieńczonych własną koncepcją projektową, bądź
projektem technicznym i kosztorysem.
W ramach opisu zagadnień projektowych muszą wystąpić:
Lokalizacja
Zalecenia inwestora
Program funkcjonalno-przestrzenny
Uzasadnienie koncepcji
Układ przestrzenny
Opis czynników siedliskowych
Prace ziemne
Dobór roślin
Infrastruktura
Wyposażenie
Trudności w realizacji założenia
Kosztorys założenia
W pracach badawczych należy wystrzegać się umieszczania w części „Opracowanie własne”
komentarzy wyników swoich badań oraz przytaczania danych literaturowych. Cześć ta to
własny wkład w rozwiązanie zagadnień objętych tematem. Obce dane, zamieszczone w tym
miejscu, obniżają rangę pracy własnej, natomiast na ocenę swoich danych jest za wcześnie
przed skończeniem ich przedstawiania (będzie na to czas w dyskusji wyników badań).
Technika pisania
Praca musi być napisana czytelnym pismem, najlepiej z użyciem jednej ze standardowych
czcionek: Times New Roman, Arial, Verdana, Tahoma itp., o rozmiarze 12-13, z zachowaniem odstępu 1,5 między linijkami pisma. Odmienne ustalenia należy przyjąć dla tytułów
rozdziałów i podrozdziałów, podpisów rysunków i nagłówków tabel oraz wyjaśnień, umieszczonych wewnątrz tabel i rysunków.
1. Przegląd literatury
1.1. Ogólna charakterystyka terenów zieleni w miastach
Powstawanie i rozbudowa miast wiąże się z ingerencją w środowisko
naturalne, a przemiany antropogeniczne w tej dziedzinie mają prawie zawsze
nieodwracalne skutki.
Występujące w miastach biocenozy rzadko są pozostałością naturalnych
układów ekologicznych sprzed założenia miasta. Najczęściej są to biocenozy
parków,
skwerów lub
zieleni osiedlowej,
tworzonych
i
kształtowanych
świadomie dla pełnienia określonych funkcji w mieście. Po wkroczeniu
zabudowy, struktury przyrodnicze są całkowicie lub częściowo przekształcane,
zmianie ulegają warunki siedliskowe, a powstanie budynków i innych urządzeń
dodatkowo zmienia i różnicuje warunki fizyczne. Prowadzone zabiegi
Rys. 3. Przykład fragmentu pracy z wyróżnionymi nagłówkami rozdziałów
Z uwagi na konieczność oprawy pracy, należy właściwie ustawić marginesy strony. Uniwersalnym schematem jest pozostawienie 3,5 cm ze strony lewej (margines wewnętrzny), 1,5-2,0
cm ze strony prawej (margines zewnętrzny) i 2,5 cm od góry i dołu strony.
Poszczególne strony pracy muszą być ponumerowane, z pominięciem numeru na: stronie tytułowej, karcie pracy, stronie z adresem i stronach ze spisem treści. Numer obecny na pierwszej z numerowanych stron nie jest jednak jedynką (-1-), a kolejną cyfrą, uwzględniającą
strony znajdujące się przed nią.
Nagłówki rozdziałów
Formatowanie nagłówków rozdziałów musi odzwierciedlać ich rangę. Nagłówki wyższego
rzędu muszą być wykonane z użyciem większej czcionki, pogrubienia, natomiast niższego
rzędu odpowiednio mniejszej czcionki. W każdym jednak przypadku nagłówek musi się
odróżniać od tekstu podstawowego.
Dla uzyskania przejrzystości pracy nie wskazane jest nadmierne mnożenie poziomów podrozdziałów, a tym samym zróżnicowania nagłówków. W większości przypadków wystarcza
w zupełności zorganizowanie pracy w trzech poziomach.
2.
Przegląd literatury
2.1. Ogólna charakterystyka terenów zieleni w miastach
2.1.1. Znaczenie klimatyczne
2.1.2. Znaczenie estetyczne
2.1.3. Znaczenie rekreacyjne
Rys. 4. Układ części pracy ilustrujący podział na trzy poziomy podrozdziałów
UWAGA! Przy formatowaniu tekstu nagłówków można wykorzystać style edytora tekstu
(gotowe lub zmodyfikowane przez autora). Dzięki temu można będzie potem wygenerować
automatyczny spis treści, z przypisanymi przez edytor numerami stron.
Cytowanie literatury
Każda myśl zaczerpnięta ze źródła literaturowego musi być odznaczona odnośnikiem
literaturowym, wskazującym jednoznacznie źródło tej myśli. W przeciwnym razie cytat
taki jest plagiatem, co w myśl prawa polskiego jest przestępstwem (Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
Praca inżynierska ma swoje prawidła odnośnie używania danych literaturowych. Zasadniczą
kwestią jest w tym miejscu analiza wiarygodności źródła. O ile w praktyce dnia codziennego wolno nam posługiwać się literaturą popularną i danymi zawartymi w prasie niefachowej,
to nie jest to dobrze widziane w pracach dyplomowych. Nieco mniej ryzykownym jest posługiwanie się rysunkami i zdjęciami z takich źródeł, ponieważ do nas należy skomentowanie
ich treści.
W treści pracy posługujemy się odnośnikami literaturowymi w jeden z wymienionych sposobów:
Według Greinerta [2000], gleby miejskie wykazują dużą złożoność, wywołaną licznymi
czynnikami antropogenicznymi.
Gleby miejskie wykazują dużą złożoność, wywołaną licznymi czynnikami antropogenicznymi [Greinert 2000].
Gleby miejskie wykazują dużą złożoność, wywołaną licznymi czynnikami antropogenicznymi, z których za wiodący uznawana jest działalność budowlana [Greinert 2000 za Burghardtem 1998].
O ile dwa pierwsze przykłady ilustrują powołanie się na myśl jednego autora, o tyle trzeci
odnosi się do sytuacji, w której myśl odnaleziona w opracowaniu jednego autora (w tym
przypadku Greinerta [2000]) ma swoje wcześniejsze źródło – Burghardt [1998], a pierwszy
z wymienionych autorów zacytował ją w swoim opracowaniu. Oczywiście bardziej wskazane
w pracach dyplomowych jest, gdy student posiłkując się takim wskazaniem, sam dotrze do
materiału źródłowego. Eliminuje to problem ewentualnego powielania błędu wynikającego
z niedokładności cytowania.
W sytuacji, gdy praca źródłowa sygnowana jest przez większą liczbę autorów stosujemy regułę wskazującą konieczność podania:
 obu nazwisk w pełnym brzmieniu przy dwóch autorach;
 jednego nazwiska ze wskazaniem „i in.”, „i wsp.” przy większej liczbie autorów;
np.:
Według Greinerta i Draba [2000], gleby obszarów zrekultywowanych odznaczają się niestabilnością właściwości fizycznych, chemicznych i aktywności biologicznej.
Koncepcja ładu przestrzennego jest wyrazem dążenia człowieka współczesnego do zapewnienia godziwych warunków życia zarówno sobie, jak i przyszłym pokoleniom [Greinert i in.
2005].
Stosując się do wyżej zamieszczonych uwag, można pozwolić sobie na jedną modyfikację,
zgodnie z wolą autora pracy dyplomowej – dotyczy ona przecinka po nazwisku autora w nawiasach kwadratowych: [Greinert 2000] lub [Greinert, 2000]. Obie formy są poprawne, z założeniem, że w pracy stosowana jest ciągle tylko jedna z nich.
W odniesieniu do źródeł internetowych, weryfikacja wiarygodności stron jest jeszcze
większym problemem. Praca dyplomowa nie może powoływać się na strony niepewne,
konstruowane przez amatorów! Doprowadzić to może do uwiarygodnienia przez autora
pracy dyplomowej tezy błędnej.
Jeśli źródło jest godne zaufania (strony urzędów, uznanych organizacji ogrodniczych, biur
projektowych itp.), cytujemy je podając w odnośniku nazwisko autora materiału zamieszczonego na stronie i rok (analogicznie do innych pozycji literaturowych), ewentualnie nazwę
organizacji i rok (gdy brak autora materiału) lub nazwę serwisu internetowego i rok (np.
[ZSzP 2005], [Hasło Ogrodnicze Online 2005]).
Każdy z odnośników w tekście musi mieć swoje odzwierciedlenie w spisie literatury. Spis
literatury z kolei ma zawierać tylko pozycje użyte w pracy! Odnośniki muszą jednoznacznie prowadzić do pozycji spisu – pozycja w spisie musi zaczynać się od nazwiska
(nazwy) podanej w odnośniku!
Spis literatury musi być uszeregowany według kolejności alfabetycznej nazwisk autorów
opracowań. Nazwy urządów, organizacji itd. także wchodzą w odpowiednie miejsca, zgodnie
z alfabetem.
Spis literatury konstruujemy według schematów:
Drab M., Greinert A., Greinert H.: Rekultywacja leśna zwałowisk piasków mioceńskich - cz. I.
wpływ nawożenia mineralnego na wzrost sosny zwyczajnej (Pinus silvestris L.). [W:] II Kongres Inżynierii Środowiska (red. L. Pawłowski, M. Dudzińska, A. Pawłowski). T. 2. Lublin.
Wydaw. Drukarnia LIBERO DUO s.c., 2005 (Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska
PAN; nr 33) – s. 203-210
Dzieżyc J., Dzieżyc D.: Podstawy rolnictwa. PWRiL. Warszawa 1983
Fudali E.: Projektowane użytki ekologiczne w krajobrazie rolniczym okolic Kołbaskowa k.
Szczecina. Przegląd Przyrodniczy. t. VI, z.1, 1995
Górny M.: Znaczenie rolnictwa ekologicznego dla ochrony przyrody. [W:] pr. zb. pod red.
Drewniaka S. i Wolskiej K.: Ochrona przyrody i środowiska w Polsce. Liga Ochrony Przyrody. Warszawa 2000
Górski R.: Aparatura do ochrony roślin uprawianych pod osłonami (cz. V). Urządzenia do
termicznej
dezynfekcji
gleby
lub
podłoża.
Hasło
Ogrodnicze
Online.
http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=2585. październik 2006
RDLP w Zielonej Górze: Mapa glebowo-siedliskowa w skali 1:10 000. Leśnictwo Buków,
Nadleśnictwo Babimost, stan na 1.01.1998
Sołtysiak U.: Ustawa o rolnictwie ekologicznym w świetle wymogów obowiązujących w Unii
Europejskiej. Mat. Konf. „Rolnictwo Ekologiczne szansą rozwoju wsi Lubuskiej”. Zielona
Góra 11. września 2001. Polski Klub Ekologiczny. Gliwice 2001
Tabele i rysunki
Elementy graficzne umieszczane w pracy muszą być powiązane merytorycznie z opisywanym zagadnieniem (nie mogą być li tylko ozdobnikiem!) oraz muszą być czytelne
(dobra rozdzielczość – conajmniej 300dpi i wielkość – gwarantująca łatwe uchwycenie
opisanego rysunkiem zjawiska, problemu). Do elementów graficznych zastosowanie mają te same prawidła cytowania, które podane zostały dla tekstu – zdjęcia, rysunki, tabele
też mają swojego autora!
Jeśli dany element jest wykonany przez studenta, w odnośniku wpisujemy „aut.” i rok opracowania, np. [aut. 2006].
Opis tabeli, rysunku i innych elementów graficznych rozpoczynamy od skrótu: Rys., Tab.,
Fot. (wyjątkiem jest tutaj mapa, którą opisujemy całym wyrazem – Mapa), po czym następuje
kolejny numer danego elementu graficznego w opracowaniu (Rys. 1., Rys. 2. itd.). Między
skrótem (z kropką!) a numerem musi być wstawiona pauza. Po numerze stawiamy również
kropkę, pauzę, po czym następuje brzmienie opisu. Na końcu zamieszczamy odnośnik literaturowy (przykłady poniżej):
Zarówno rysunki, jak tabele, mapy i projekty mogą znaleźć się wewnątrz pracy jeśli ich wielkość nie przekracza rozmiarów strony A4. W innych przypadkach powinny one zostać przeniesione do załączników z adnotacją o fakcie ich tam obecności w tekście odnoszącym się do
danego przedstawienia, np.: Oszacowane przez Greinerta [2003] ryzyko pobrania metali ciężkich przez organizmy żywe z gleb obszaru Osiedla Piastowskiego w Zielonej Górze zostało
przedstawione na mapie 1 (w załączeniu). Często też tego typu odwołanie pisane jest w formie skróconej: (w zał.).
Rys. 5. Zadrzewienia śródpolne jako bariery biogeochemiczne [Karg, Karlik 1993]
Tab. 1. Zawartość metali ciężkich w powierzchniowych warstwach gleb wybranych punktów
miasta Gorzowa Wlkp. w latach 1999-2000 jako odzwierciedlenie antropopresji [OSChR w
Gorzowie 2000]
Lokalizacja
Chrom (Cr)
ul. Sikorskiego
22,60
ul. Jagiełły
(17,50)
Plac Wolności
15,60
xx,xx – rok 1999; (xx,xx) – rok 2000
Cynk (Zn)
79,70
(48,60)
64,90
Kadm (Cd)
Nikiel (Ni)
formy ogólne [mg∙kg-1 s.m.]
0,166
6,87
(0,283)
(5,85)
0,382
6,25
Miedź (Cu)
Ołów (Pb)
10,9
(9,4)
11,3
182,3
(332,4)
137,6
Przytaczając w pracy rysunek, fotografię, wykres, tabelę, czy mapę uznajemy, że są one ważnym elementem opisywanego problemu. Nie można więc pozostawić tych elementów bez
komentarza. Na ogół opisując jakiś problem odnosimy czytelnika, aby zwrócił uwagę na element graficzny uzupełniający tekst, np.: Zadrzewienia śródpolne mogą stanowić istotny element wpływający na kierunki migracji składników w glebie i jej intensywność (rys. 5). Proszę zauważyć, że podpis rysunku, fotografii, wykresu, mapy i nagłówek tabeli rozpoczyna się skrótem z dużej litery, a odwołanie w nawiasie z małej litery – zgodnie z zasadami
pisowni zdania.
UWAGA! Przy formatowaniu nagłówków tabel i podpisów rysunków można wykorzystać
style edytora tekstu (gotowe lub zmodyfikowane przez autora). Dzięki temu można będzie
potem wygenerować automatyczny spis tabel i rysunków, z przypisanymi przez edytor numerami stron.
Rysunek projektowy
Rysunek projektowy jest formą przedstawiania rozwiązania zagospodarowania terenu
na płaszczyźnie, ściśle określoną przez normy polskie. Całość musi być przejrzysta;
w opisach stosowane jest tylko pismo techniczne; obiekt przedstawiany i jego elementy
muszą być wymiarowane. Normy narzucają też wygląd tabelki, przedstawiającej podstawowe dane rysunku projektowego, symbolikę rysunku i inne elementy.
W niektórych przypadkach natłok informacji na rysunku projektowym może utrudnić percepcję odbiorcy. Należy wówczas zastanowić się nad podziałem treści rysunku na warstwy merytoryczne, ukazane na osobnych planszach. Najlepiej uzgodnić taki podział z promotorem pracy – ważne jest, aby nie utracić więzi między podawanymi informacjami.
Praca dyplomowa stanowi własność autora opracowania. Z uwagi jednak na sygnaturę
na pracy osoby prowadzącej, nie może być ona dowolnie wykorzystywana przez studenta. Nazwisko profesora może być na zewnątrz postrzegane jako konsultanta, biorącego
współodpowiedzialność za pracę, co nie jest prawdą w przypadku prac dyplomowych.
Praca dyplomowa jako taka nie jest parafowana z podaniem oceny, wystawionej za nią
przez promotora i recenzenta!
Praca może być przedmiotem działań komercyjnych autora tylko za zgodą Uczelni, której władze przed podjęciem decyzji zwracają się o odnośną, pisemną opinię profesora
sygnującego pracę jako promotor.
ZASADY PODANE W WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄ Z DATĄ PODANIA
DO WIADOMOŚCI WSZYSTKICH STUDENTÓW I PROWADZĄCYCH PRACE
DYPLOMOWE NA KIERUNKU OGRODNICTWO W PWSZ W SULECHOWIE.
Kalsk; 06.10.2012 r.
…………..………………………………………….
dr hab. inż., prof. nadzw. Andrzej GREINERT
Kierownik Zakładu Kształtowania Terenów Zieleni
IZiIR w Kalsku PWSZ w Sulechowie