Ekotoksykologia - Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Nazwa przedmiotu1):
Numer katalogowy:
ECTS 2)
Ekotoksykologia
3)
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski :
Ecotoxicology
Kierunek studiów4):
Ochrona Środowiska
5)
6
Koordynator przedmiotu :
Dr n. wet. Magdalena Chłopecka
Prowadzący zajęcia6):
Dr n. wet. Magdalena Chłopecka; Dr n. wet. Natalia Dziekan, Dr n. wet. Marta Mendel, Dr n. wet. Piotr
Bąska
Jednostka realizująca7):
Zakład Farmakologii i Toksykologii, Katedra Nauk Przedklinicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
9)
Status przedmiotu :
a) przedmiot podstawowy
b) stopień drugi ;
Cykl dydaktyczny10):
Semestr letni
Jęz. wykładowy11):polski
c) stacjonarne / niestacjonarne
Zapoznanie studentów z problematyką dotyczącą zanieczyszczeń środowiska, ze zwróceniem szczególnej
uwagi na podstawowe źródła zanieczyszczeń, losy związków toksycznych w środowisku, działanie biologiczne
Założenia i cele przedmiotu12):
ksenobiotyków na organizmy żywe i ekosystemy oraz sposób i zakresy monitoringu obecności ksenobiotyków w
środowisku w celu wyrobienia umiejętności oceny ryzyka zagrożenia (dla pojedynczych organizmów, populacji i
całych ekosystemów) wynikającego z narażenia na związki toksyczne już obecne jak też nowo wprowadzane do
środowiska.
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
a)
wykłady; liczba godzin 18.;
b)
ćwiczenia ; liczba godzin 24;
W celu realizacji przedmiotu planowane są różne formy przekazu wiedzy jak i aktywizacji studentów. Metody te
Metody dydaktyczne14):
obejmują działania takie jak: analiza tekstów źródłowych oraz rozwiązywanie postawionych problemów poprzez
wspólną dyskusje nad przedstawionym na wykładach i ćwiczeniach materiałem, także przeprowadzenie
eksperymentów w sposób praktyczny obrazujących przekazywane zagadnienia
Ekotoksykologia jako dyscyplina naukowa i jej zakres. Podstawowe pojęcia ekotoksykologiczne. Podstawowe
zanieczyszczenia atmosfery, wód i gleby stanowiące zagrożenie zatruć u ludzi i zwierząt. Cykle obiegu
substancji stanowiących zanieczyszczenie środowiska, biokumulacja i biomagnifikacja trucizn w łańcuchach
troficznych.. Łańcuchy pokarmowe jako drogi transmisji zanieczyszczeń środowiska na organizmy zwierząt i
ludzi.. Toksykologia pestycydów (podział pestycydów, klasy toksyczności, formy i zasady użytkowania, trwałość
pestycydów w środowisku, przepisy prawne dotyczące rejestracji i dystrybucji pestycydów, mechanizm działania
toksycznego i konsekwencje dla zdrowia ludzi zwierząt i środowiska). Toksykologia halogenowych
węglowodorów (polichlorowane bi- i terfenyle, polichlorowane paradibenzodioksyny i paradibenzofurany)
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Mikotoksyny i mikotoksykozy (klasyfikacja mikotoksyn,
warunki niezbędne do ich produkcji oraz konsekwencje zatrucia). Stan zanieczyszczenia pasz i pokarmów
Pełny opis przedmiotu15):
mikotoksynami. Prawne i zdrowotne uwarunkowania systemu kontroli obecności mikotoksyn w żywności i
paszach. Szacowanie ryzyka zagrożenia na toksyczne działanie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby oraz
metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń i ich neutralizacji. "Przeazotowanie środowiska" jako aktualny
problem toksykologiczny: wykrywanie azotanów i azotynów w wodzie i materiale biologicznym, oznaczanie
powstawania methemoglobiny: w konsekwencji ekspozycji na azotyn: szacowanie ryzyka zagrożenia na
podstawie otrzymanych wyników. Toksykologia metali i metaloidów (kadm, ołów, rtęć, żelazo,). Podstawowe
źródła emisji, cykle obiegu w środowisku, persystencja w środowisku, działanie biologiczne i konsekwencje
narażenia. Oznaczanie aktywności acetylocholinesterazy jako biomarkera zanieczyszczenia środowiska
insektycydami fosforoorganicznymi i karbaminianowymi: szacowanie ryzyka zagrożenia na podstawie
otrzymanych wyników. Toksykologia "trucizn pochodzenia naturalnego". Ekotoksykologia zbiorników wodnych.
Ocena stopnia zanieczyszczenia wody na podstawie testów ekotoksyczności.
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Założenia wstępne17):
chemia, fizjologia zwierząt, biochemia, podstawy toksykologii lub inny przedmiot o tematyce pokrewnej
Student powinien znać podstawowe procesy fizjologiczne i biochemiczne toczące się w organizmach
zwierzęcych i roślinnych a także mieć podstawową wiedzę dotyczącą podstaw toksykologii
01-
Student
posiada
zanieczyszczeniach
wiedzę
o
środowiska,
podstawowych
ich
źródłach, 04- Student posiada umiejętność przeprowadzania
metodach ograniczenia emisji zanieczyszczeń do środowiskowego wywiadu toksykologicznego, doboru
środowiska i/lub ich neutralizacji.(K_W01, K_W05, próbek do badań oraz zna podstawowe zasady analizy
toksykologicznej i prawidłowej interpretacji jej wyników
K_W08, K_U10)
02- student wykazuje się znajomością losów związków (K_U2, K-S06, K_U04)
Efekty kształcenia18):
toksycznych w środowisku i ich działania na organizmy
05- student potrafi wykorzystać te umiejętność do
żywe (K_W04, K_W05,K_U04)
identyfikacji i oceny ryzyka zagrożenia wynikającego z
03 - student zna aktualny stan przepisów prawnych obecności
związków
toksycznych
w
środowisku
dotyczących bezpieczeństwa chemicznego środowiska i podejmowania adekwatnych do zagrożenia decyzji.(
w Polsce i na świecie(K_W04, K_W05, K_W06, K_W04, K_U3, K_U4,K_U09)
K_W07, K_U05,).
Sposób weryfikacji efektów kształcenia19):
Efekty 01, 02,03 - egzamin pisemny
Efekty 01, 02, 04 – zaliczenie ustne
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
Treść pytań egzaminacyjnych i zaliczeniowych wraz z ocenami
kształcenia 20):
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
Zaliczenie ćwiczeń: stanowi 100% wystawianej oceny, Zaliczenie wykładów stanowi 100% wystawianej oceny,
końcową21):
ocena z egzaminu pisemnego jest równoważna z oceną końcową z wykładów.
Miejsce realizacji zajęć22):
Sala wykładowa, sale seminaryjne, laboratoria
Literatura podstawowa i uzupełniająca23
1.
Seńczuk W. (red.) Toksykologia Współczesna, PZWL, Warszawa, 2005 (wybrane zagadnienia)
2.
Garwacki S., Wiechetek M.: Weterynaryjna Toksykologia Ogólna, Dział Wydawnictw SGGW, 1994 r. (wybrane zagadnienia)
3.
Zasadowski A., Garwacki S.: Weterynaryjne aspekty zatruć pestycydami, Dział Wydawnictw SGGW, 1994 r. (wybrane zagadnienia)
4.
Karaczun Z.M., Indeka L.G. Ochrona Środowiska. Wyd. ARIES, Warszawa 1996
5.
Namieśnik J., Jaśkowski J. (red.) Zarys Ekotoksykologii. EKO-Pharma, Gdańsk, 1995 r.
6.
Hoffman D.J., Rattner B.A., Burton G.A., Cairns J.: Handbook of Ecotoxicology, Lewis Publishers, 1995 r.
7.
Piotrowski J. K. (red): podstawy Toksykologii. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2006 (wybrane zagadnienia)
8
Walker C.H., Hopkin S.P., Sibly R.M., Peakall D.B. Podstawy Ekotoksykologii, PWN, 2002
9
Laskowski R., Migula P. Ekotoksykologia: od komórki do ekosystemu, PWRiL, 2004
UWAGI24
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
120 h
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
2 ECTS
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
1,5 ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia z efektami przedmiotu 26)
Nr /symbol
efektu
01
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
01- Student posiada wiedzę o podstawowych zanieczyszczeniach środowiska, ich
Odniesienie do efektów dla programu
kształcenia na kierunku
K_W01++, K_W05+++,K_W08 ++, K_U10
źródłach, metodach ograniczenia emisji zanieczyszczeń do środowiska i/lub ich
++
neutralizacji.
02
02- student wykazuje się znajomością losów związków toksycznych w środowisku i ich
K_W04++, K_W05+++,K_U04++
03
03 - student zna aktualny stan przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa
K_W04+++, K_W05+++, K_W06,++
chemicznego środowiska w Polsce i na świecie.
K_W07++,K_U05++,
04
04-
działania na organizmy żywe
Student
posiada
umiejętność
przeprowadzania
środowiskowego
wywiadu
K_U2++, K-S06+, K_U04++
toksykologicznego, doboru próbek do badań oraz zna podstawowe zasady analizy
toksykologicznej i prawidłowej interpretacji jej wyników
05
05- student potrafi wykorzystać
i przedstawić na forum publicznym zdobytą wiedzę i
umiejętności do identyfikacji i oceny ryzyka zagrożenia wynikającego z obecności związków
toksycznych w środowisku i podejmowania adekwatnych do zagrożenia decyzji
K_W04+++, K_U3+++, K_U4+++,K_U09+++