Sylwia Przytuła, Zarządzanie kadrą ekspatriantów w filiach

STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA
2014, vol. 2, no. 9 (270)
RECENZJE I REKOMENDACJE
Sylwia Przytuła, Zarządzanie kadrą
ekspatriantów w filiach przedsiębiorstw międzynarodowych w Polsce,
CeDeWu, Warszawa 2014, ss. 430,
ISBN 978-83-7556-566-9
Procesy transformacji po 1989 roku
doprowadziły do liberalizacji polskiej
gospodarki, co w praktyce skutkowało
znaczącym wzrostem obrotów handlu
zagranicznego oraz napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych, będących wyrazem postępującego otwierania się kraju. Polska stała się atrakcyjnym
miejscem dla inwestorów ze względu na
położenie geograficzne, stosunkowo
duży rynek wewnętrzny i coraz lepiej
wykształcone, relatywnie młode zasoby
pracy. Z napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski wiąże się
transfer kadry kierowniczej z zagranicy,
zwykle z kraju pochodzenia. Opisywane zjawisko powoduje, że coraz częściej
w miejscu pracy spotykają się przedstawiciele różnych kultur, co stanowi swego
rodzaju wyzwanie dla kadry kierowniczej. Stąd pełnienie funkcji kierowniczej
w obcym, często mało znanym środowisku wymaga posiadania odpowiednich
umiejętności, decydujących w dużym
stopniu o zakończonym sukcesem pobycie tej kadry na zagranicznej placówce.
Praktyka pokazuje, że osiągnięcie tego
celu nie jest zadaniem łatwym. Istotną
rolę odgrywa tu procedura zarządzania
procesami naboru, selekcji, szkolenia,
SOEP 2014-9 – 3 kor.indd 206
wynagradzania, oceny i kontroli kadry
przeznaczonej do obsady stanowisk
w oddziałach zagranicznych przedsiębiorstwa.
Recenzowana praca jest poświęcona
diagnozie rozwiązań teoretycznych i analiz empirycznych subfunkcji zarządzania
kadrą ekspatriantów i stworzeniu wzorcowego modelu realizacji procesu zarządzania tą grupą pracowników. Mając na
uwadze stosunkowo młody wiek tej dziedziny badań (szersze podjęcie tej tematyki nastąpiło dopiero z początkiem lat 80.
ubiegłego stulecia), kluczowe znaczenie
tej grupy pracowników dla rozwoju zagranicznej działalności przedsiębiorstw
oraz wciąż podejmowane przez wielu
badaczy prace służące lepszemu poznaniu skomplikowanej i trudnej praktyki
tej sfery problematyki kadrowej, należy
podkreślić trafny wybór problemu badawczego.
Przedmiot i cele badań podane zostały w sposób wyczerpujący, Także treść
opracowania odpowiada tytułowi i celom
ocenianej monografii. Układ pracy jest
dobrze przemyślany, kolejne rozdziały stopniowo wprowadzają czytelnika
w problematykę zarządzania kadrą ekspatriantów. Prowadzonym w rozdziałach
1–9 rozważaniom teoretycznym towarzyszą autorskie przemyślenia i rozwiązania koncepcyjne. Rozdział dziesiąty,
empiryczny, prezentuje efekty badań
oraz formułuje propozycje i postulaty
autorskie dotyczące zarządzania kadrą
ekspatriantów w Polsce.
2015-01-14 13:14:58
Recenzje i rekomendacje
Autorka określa dwa główne cele pracy: cel badań teoretycznych i cel badań
empirycznych. Celem badań teoretycznych jest uporządkowanie terminologii
z zakresu ekspatriacji, przedstawienie
istniejących koncepcji, podejść i modeli
w poszczególnych obszarach funkcji personalnej w odniesieniu do ekspatriantów,
określenie stanu zagranicznych i polskich
badań literaturowych i empirycznych dotyczących zarządzania kadrą ekspatriantów. Z kolei celem badań empirycznych
jest diagnoza praktyki zarządzania kadrą menedżerów-ekspatriantów w filiach
międzynarodowych korporacji w Polsce.
Na podkreślenie zasługuje przeprowadzenie tych badań z wykorzystaniem
autorskiego modelu funkcji personalnej.
Ponadto zarówno cele ogólne, jak i związane z nimi przedstawione we wstępie
cele szczegółowe zostały sformułowane
w sposób wyczerpujący i zrozumiały.
Realizacji tych celów badawczych
Sylwia Przytuła starała się podporządkować strukturę pracy, którą tworzą wstęp
i dziesięć rozdziałów. Celem rozdziału
pierwszego jest określenie roli ekspatriantów jako kadry menedżerskiej, a także
definicji menedżera międzynarodowego
wraz z próbą stworzenia własnej propozycji definicji ekspatrianta oraz budowa
autorskiego modelu funkcji personalnej
dotyczącej tej grupy pracowników. Model ten jest poddany w rozdziale dziesiątym weryfikacji w ramach realizowanego
projektu badawczego. W kontekście prowadzonych w tym rozdziale rozważań,
gdzie autorka wskazuje wpływ rozwoju
technologii na redukcję zapotrzebowania na fizyczną obecność ekspatów, warto jednak zauważyć, że zarządzanie na
odległość za pośrednictwem rozwiązań
SOEP 2014-9 – 3 kor.indd 207
207
technologicznych może stwarzać określone bariery wynikające m.in. z asynchronicznego trybu pracy (ograniczenie
natychmiastowości i skuteczności reakcji
zwrotnej), barier komunikacyjnych (np.
braku niewerbalnych wskazówek kontaktowych), mniejszej spójności wzajemnych relacji itp.
W rozdziale drugim autorka przeanalizowała rozmiary, trendy, kierunki
zjawiska ekspatriacji i jej alternatywnych
form na świecie, z uwzględnieniem polskiej kadry kierowniczej. Z kolei cele
organizacji i indywidualne przy planowaniu zagranicznych misji, wymogi
kwalifikacyjne odnośnie do menedżera
ekspatrianta i główne problemy związane
z realizacją tych działań to treść rozdziału
trzeciego.
W rozdziale czwartym rozważania
koncentrują się na zagadnieniach rekrutacji, selekcji i adaptacji ekspatriantów
wraz ze wskazaniem najbardziej, zdaniem autorki, odpowiednich technik
doboru i dylematów z tym procesem
związanych. Kolejny, piąty rozdział
został poświęcony ważnemu, z punktu
widzenia przygotowania do pracy w zagranicznym środowisku, zagadnieniu
szkoleń międzykulturowych opartych
na interesującym autorskim modelu tych szkoleń. W rozdziale szóstym
autorka omawia kwestie wynagrodzeń
ekspatriatów, zasady ich ustalania, ich
strukturę i specyfikę kulturową. Wysoki stopień złożoności ustalania tych
wynagrodzeń wynika z konieczności
uwzględniania wielu przesłanek i okoliczności.
Powroty z zagranicznych misji nie
zawsze kończą się pomyślnie dla ekspatrianta bądź firmy. Wyzwaniom
2015-01-14 13:14:58
208
Recenzje i rekomendacje
związanym z repatriacją i reintegracją
pracownika poświęcony został rozdział
siódmy. Z kolei rozważania rozdziału
ósmego skupiają się na zagadnieniach
kontroli i badaniu efektywności misji
zagranicznych. Autorka omawia możliwe
instrumenty pomiarowe i ich ewentualną
przydatność. Ze względu na nieporównywalność warunków działania jest to
problematyka – zarówno w wymiarze
teoretycznym, jak i praktycznym – niełatwa do opracowania i należy docenić
trud, jaki autorka podjęła. Bardzo interesująca jest koncepcja autorki, której
reasumpcję stanowi tabela 8.2.
Na efektywność pracy ekspatrianta
określony – mniejszy lub większy – wpływ
wywiera zagraniczne otoczenie kulturowe. Problemy z tym związane omówione
zostały w rozdziale dziewiątym.
W rozdziale dziesiątym przedstawione zostały wyniki autorskich badań nad
praktyką zarządzania kadrą ekspatriantów w filiach zagranicznych korporacji
w Polsce w przekroju analizowanych
w części teoretycznej pracy subfunkcji zarządzania kadrą. Część pracy poświęcona omówieniu wyników badań
SOEP 2014-9 – 3 kor.indd 208
empirycznych przeprowadzonych przez
autorkę jest dobrze zsynchronizowana
z sekwencją rozważań teoretycznych
i stanowi ich ilustrację. Autorka zaprezentowała wyczerpujące wnioski w odpowiedzi na sformułowane w odniesieniu do tych badań problemy badawcze.
Efektem końcowym przeprowadzonych
badań są autorskie propozycje dotyczące
realizacji funkcji kadrowej w odniesieniu
do ekspatriantów wysyłanych przez zagraniczne korporacje do Polski.
Osobno należy podkreślić doskonałe przygotowanie merytoryczne autorki, czego pośrednim dowodem, oprócz
sprawnie przeprowadzonych rozważań
i umiejętnego korzystania z instrumentów analizy ekonomicznej, jest bogata
bibliografia, obejmująca 556 pozycji zagranicznych i krajowych, a także liczne
strony internetowe. Świadczy to o dużej
dociekliwości autorki i chęci przedstawienia jak najbardziej obiektywnego
obrazu rzeczywistości.
Jerzy Schroeder
Uniwersytet Ekonomiczny
w Poznaniu
2015-01-14 13:14:58