jego opóźnienie

Sygn. akt XXV C 1306/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 01 lutego 2013 roku Przedsiębiorstwo (...)-1” sp. z o. o. z siedzibą w K. wniosła o zasadzenie
od pozwanego Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwoty 81.896,87 zł wraz z
odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz zobowiązanie pozwanego do zwrotu na
rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych w kwocie 3.600 zł.
Podniesiono, iż powódka jako podwykonawca robót budowlanych w ramach realizacji kontraktu „Budowa Autostrady
(...), odcinek węzeł R. (...) oraz drogi ekspresowej (...), odcinek węzeł R.(...) Ś.” łączących pozwanego jako inwestora
i Konsorcjum Firm, którego liderem jest (...) sp. z o. o. w upadłości układowej z/s w P. jako wykonawca, wykonała
powierzony jej zakres pras w sposób kompletny z dochowaniem należytej staranności, za co wystawiła faktury.
Jednakże zapłata za nie następowała zawsze po terminie ich płatności i w związku z tym powódka naliczyła odsetki
ustawowe za zwłokę w płatnościach faktur na łączną kwotę 213.283,27 zł. i wezwała wykonawcę do jej zapłaty.
Podniesiono, iż wykonawca dokonał potrącenia swoich należności w wysokości 131.386,39 zł. W konsekwencji
powyższego wierzytelności powódki wobec wykonawcy oraz pozwanego jako inwestora opiewają na kwotę 81.896,87
zł.
Nakazem zapłaty wydanym w postepowaniu upominawczym w dniu 04 marca 2014 roku, sygn. akt I Nc 73/13 Sąd
Okręgowy w K. (1)zasądził zgodnie z pozwem (nakaz k. 146).
W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana podniosła zarzut niewłaściwości SO w K. oraz wniesiono o oddalenie
powództwa w całości oraz zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postepowania w tym na rzecz
Prokuratorii Generalnej SP kosztów zastępstwa procesowego. Wskazano, iż pozwany jako inwestor ponosi solidarną
odpowiedzialność z wykonawcą ale za zapłatę wyłącznie wynagrodzenia za wykonane przez powoda roboty budowlane,
bez odsetek za opóźnienie wykonawcy z zapłatą należności głównej. Zdaniem pozwanego nie jest on związany
terminem płatności faktur ustalonych przez wykonawcę i powoda w umowie podwykonawczej, bowiem pozwany
strona tej umowy nie był (sprzeciw k. 516-528).
Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2013 roku Sąd Okręgowy w K. uznał się niewłaściwym i sprawę niniejszą przekazał
do tutejszego Sadu (postanowienie k. 870-872).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 22 kwietnia 2010 roku pomiędzy (...) jako inwestorem a Konsorcjum firm, którego liderem jest (...) sp. z o. o. z
siedzibą w P. jako wykonawcą zawarta została umowa na wykonanie robót polegających na budowie „ Autostrady (...),
odcinek węzeł (...) (...) oraz drogi ekspresowej (...), odcinek węzeł (...). Kontrakt zawarty w wyniku podpisania ww.
umowy obejmuje oprócz umowy również Szczególne Warunki Kontraktu, Warunki kontraktu na budowę dla robót
budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego – tłumaczenie wydania (...), ogólne warunki
kontraktu k. 532-542, warunku kontraktu na budowę (...)
W dniu 29 lipca 2010 roku powódka zawarła z wykonawcą umowę na podstawie zobowiązała się wykonać roboty
budowlane na przedmiotowej inwestycji jako podwykonawca (umowa k. 8-9). W dniu 11.10.2011r. pomiędzy powódką
a wykonawcą został zawarty aneks zmieniający datę ukończenia powierzonych powódce robót na 31.05.2012r. z
przyczyn niezależnych od podwykonawcy (aneks k. 47-48)..
Powodowa spółka jako podwykonawca wykonała powierzony jej zakres prac w sposób kompletny, za co wystawiła
faktury. Wykonawca nie kwestionował poprawności, wysokości czy też zakresu wykonanych przez powódkę robót, a
należności przysługujące powódce z tytułu wystawionych faktur zostały w całości uiszczone.
Rozliczenia sześciu faktur z poz. 1-6 zestawienia faktur k. 3) w całości dokonał sam wykonawca w drodze kompensat
wierzytelności wzajemnych przysługujących wykonawcy bądź przelewów. Większość faktur rozliczona została łącznie
przez wykonawcę (w formie kompensat lub przelewów) ora (...) (w formie przelewów(poz. (...) zestawienia faktur w
pozwie k. 3, faktury - załączniki do pozwu k. 69, 72, 80, 85-98, 103-110, 115). Jedynie pięć faktur zostało w całości
zapłacone przelewami przez (...) (poz. 9, 10, 12, 18 i 22 zestawienia faktur w pozwie k. 3, faktury k. 113, 101, 83, 78, 76).
Powódka informowała pozwanego o nieregulowaniu przez wykonawcę płatności wynikających z faktur po upływie
terminu do ich zapłaty. PRInż-1 w oparciu o art. 6471 § 5 kc wzywał (...) do zapłaty należności głównej nieuiszczonego
przez wykonawcę wynagrodzenia (pismo z dnia 22.07.2011 k. 580, pismo z 25.10.2011r. k. 710, pismo z 22.10.2011r.
k. 732, z dnia 19.12.2011r. k. 754, z dnia 23.01.2012r. k. 767, z dnia 19.04.2012r. k. 783, z 01.06.2012r. k. 805, z
26.06.2012r. k. 818
Powódka naliczyła odsetki ustawowe za zwłokę w płatnościach przedmiotowych faktur na kwotę 213.283,27 zł
(wyliczenie odsetek k. 118).
W dniu 20 sierpnia 2012 roku powódka wezwała wykonawcę do zapłaty ww. kwoty załączając notę obciążeniową nr (...)
z dnia 09.08.2012r na kwotę 213.283,26 zł (k. 121-125). Wykonawca nie zapłacił ww. kwoty podwykonawcy, a pismem
z dnia 19 listopada 2012 roku dokonał potrącenia swoich należności w wysokości 131.386,39 zł wynikających z tytułu
faktury VAT nr (...) z dnia 30.04.2012r. z wierzytelnością powoda jako podwykonawcy (oświadczenie o potrąceniu
k. 137-138).
Na skutek dokonanego potracenia wierzytelność powódki wobec wykonawcy uległa częściowemu umorzeniu do kwoty
81.896,87 zł.
Powyższe Sąd ustalił w oparciu o przedłożone do akt i przywołane powyżej dokumenty, których wiarygodność nie
była przez strony kwestionowana, a i Sąd nie miał powodu by odmówić im waloru pełnowartościowego materiału
dowodowego. Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka K. R. i dowodu z przesłuchania stron
albowiem w ocenie Sądu nie miałyby one żądnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, której spór w
zasadzie dotyczył nie stanu faktycznego niniejszej sprawy ale oceny prawnej umowy łączącej powoda z wykonawcą i
wykonawcy z pozwanym oraz ich wzajemnych relacji.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo jest niezasadne i jako takie podlegało oddaleniu w całości.
W niniejszej sprawie powód dochodził od Skarbu Państwa (...) odsetek za zapłatę należnego powodowi od wykonawcy
wynagrodzenia po terminach płatności określonych na fakturach stosownie do postanowień umowy podwykonawczej
łączącej powoda i wykonawcę. W ocenie powoda podstawą prawną jego roszczenia stanowi w szczególności art. 6471§5
kc przewidujący odpowiedzialność solidarną inwestora z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane
wykonane przez podwykonawcę.
Zgodnie z art. 6471 § 5 kc - zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną
odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.
Powyższa solidarna odpowiedzialność inwestora z wykonawcą dotyczy tylko i wyłącznie wynagrodzenia za wykonane
przez podwykonawcę roboty budowlane, bez odsetek za późnienie wykonawcy z zaplata należności głównej. Stosownie
do normy z art. 371 kc opóźnienie lub zwłoka jednego z dłużników solidarnych ze spełnieniem świadczenia nie może
szkodzić współdłużnikowi.
Należy również zgodzić się z twierdzeniem pozwanego wskazującym, iż inwestor nie jest związany terminem płatności
faktur ustalonym przez wykonawcę i podwykonawcę.
W subklauzuli 4.4 pkt e Warunków Kontraktu określono zasady rozliczania wynagrodzenia zatwierdzonego przez
(...) podwykonawcy w razie braku jego zapłaty przez wykonawcę. Przewidziano, iż w przypadku powierzenia przez
wykonawcę realizacji robót podwykonawcy, wykonawca jest zobowiązany do dokonania we własnym zakresie
zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy z zachowaniem terminów płatności określonych w umowie z
podwykonawcą. Jeżeli zaś wykonawca nie dokona zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy, a podwykonawca zwróci
się z żądaniem zapłaty tego wynagrodzenia bezpośrednio do (...) na podstawie art. 6471§5 kc – to (...) zapłaci na rzecz
podwykonawcy kwotę nieuiszczonego przez wykonawcę wynagrodzenia (k. 535v).
Z kolei w klauzuli 9 ogólnych warunków umowy podwykonawczej strony tej umowy określiły zasady dokonywania
zapłaty wynagrodzenia przez wykonawcę na rzecz powoda wskazując podstawy do wystawienia przez PRInż-1 faktury
dla wykonawcy. Zgodnie zaś z subklauzulą 9.4 warunków szczególnych umowy podwykonawczej wykonawca oraz
powód ustalili, że termin płatności wynosi 55 dni.
Sąd uznał, iż powództwo niniejsze jest bezzasadne. Pozwany bowiem w świetle art. 6471§5 kc w zw. art. 371 kc nie
ponosi solidarnej odpowiedzialności z wykonawcą za odsetki za opóźnienie wykonawcy z zapłatą wynagrodzenia
należnego powodowi. Solidarna odpowiedzialność inwestora dotyczy wynagrodzenia za roboty budowlane, nie
obejmuje ona wszystkich innych należności podwykonawcy od wykonawcy, w tym odsetek za jego opóźnienie z zapłatą
samego wynagrodzenia. Odpowiedzialność wykonawcy oraz inwestora jest solidarna, oparta jednak na dwóch różnych
podstawach prawnych. Odpowiedzialność wykonawcy ma swoje źródło w umowie łączącej go z podwykonawcą,
natomiast odpowiedzialność inwestora wynika z ustawy jako odpowiedzialność gwarancyjna za cudzy dług i ma
charakter wyjątkowy o dużej dolegliwości. Nie można automatycznie przyjmować, że zgadzając się na zawarcie umowy
przez wykonawcę z podwykonawcą, inwestor przejmuje na siebie zobowiązanie do zapłaty ewentualnych odsetek
za opóźnienie się wykonawcy z płatnością oraz że w stosunku do niego obowiązują terminy płatności wynikające
z umowy. „wykładnia gramatyczna art. 647 (1) § 5 kc przemawia za ograniczeniem odpowiedzialności inwestora
wyłącznie do wynagrodzenia (należności głównej). Znajduje ona wsparcie w innych przepisach ustawowych. W myśl
art. 371 działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych, polegające zarówno na czynnościach prawnych jak
i działaniach faktycznych, nie mogą szkodzić współdłużnikom, zetem być źródłem szerszej ich odpowiedzialności.
Powyższe unormowanie oraz wyjątkowy, gwarancyjny charakter obowiązku ciążącego na inwestorze i brak jego
wpływu na spełnienie świadczenia w terminie przez wykonawcę przemawia przeciwko takiemu rozszerzeniu
odpowiedzialności ex lege, oraz przeciwko uznaniu, że termin spełnienia świadczenia przez wykonawcę wynika z
właściwości zobowiązania w rozumieniu art. 455 kc, zatem za przyjęciem, że – co do zasady-zobowiązanie inwestora
wobec podwykonawcy do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę ma charakter
bezterminowy” (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 05.09.2012r. sygn.. akt IV CSK 91/12, LEX nr 1275009).
Pozwany nie będąc stroną umowy podwykonawczej nie był związany terminem płatności faktur w niej ustalonym przez
wykonawcę i powoda, lecz był zobowiązany zgodnie z art. 455 kc zapłacić powodowi wynagrodzenie bezzwłocznie po
otrzymaniu od niego wezwania do takiej zapłaty. Przepis powyższy rozróżnia zobowiązania terminowe i bezterminowe.
W zobowiązaniach terminowych termin spełnienia świadczenia oznacza treść zobowiązania określona czynnością
prawną lub ustawą lub wynikać z właściwości zobowiązania. Jeżeli jednak brak jest oznaczenia terminu spełnienia
świadczenia, wówczas zobowiązanie jest zobowiązaniem bezterminowym, a o jego przekształceniu w zobowiązanie
terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia. Prowadzi to zatem do wniosku, że
termin zapłaty przez (...) wynagrodzenia należnego powodowi nie wynika z ustawy, ani z czynności prawnej(pozwany
nie był strona umowy podwykonawczej), nie wynika również z właściwości zobowiązania, to zobowiązanie pozwanego
z art. 6471§ 5 kc ma charakter bezterminowy i przekształca się w terminowe po wezwaniu go przez (...)do zapłaty.
Inwestora nie można traktować jako spóźniającego się z zapłatą wynagrodzenia podwykonawcy już w chwili upływu
terminu płatności określonego w fakturze. Zgodnie z art. 455 kc dłużnik ma spełnić świadczenie niezwłocznie po
wezwaniu go do wykonania. „Termin niezwłocznie nie jest równoznaczny z terminem natychmiast. Winien być to
termin możliwy do zachowania przy uwzględnieniu danego przypadku, celu społeczno-gospodarczego zobowiązania,
dobrej wiary, zwyczaju uczciwego obrotu i należytej staranności” Zgromadzone dokumentacja w aktach sprawy
pozwala na stwierdzenie, iż pozwany nie zwlekał po otrzymaniu wezwań do zapłaty, ale dokonywał stosownych
czynności sprawdzających mających na celu ustalenie podstaw jego odpowiedzialności solidarnej i zakresu należnego
powodowi wynagrodzenia. Konieczność szczegółowej weryfikacji zgłoszeń wynika nie tylko z rodzaju roszczeń i
natury zobowiązania ale również przedmiotu kontraktu łączącego pozwanego z wykonawcą oraz tego, ze pozwany jest
jednostką organizacyjną Skarbu Państwa i obowiązany jest działać w granicach ustawy o finansach publicznych oraz
ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych i tym samym uznać należy, że pozwany
nie dopuścił się opóźnienia, zwłoki ze spełnieniem świadczenia należnego powodowi.
Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo w całości.
Oddalenie powództwa skutkowało obciążeniem strony powodowej, jako strony przegrywającej, kosztami procesu na
podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c.
Na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 08 lipca 2005 roku o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Sąd zasądził
na rzecz wykonującej zastępstwo procesowe pozwanego Skarbu Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i
Autostrad, Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3.600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Kwota ta została wyliczona zgodnie z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002
roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.