Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii

Załącznik do Uchwały Nr IV/20/V/2007
Rady Miasta Trzebini
z dnia 26 stycznia 2007r.
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii
Wprowadzenie
Podstawą prawną działań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii jest ustawa „O
przeciwdziałaniu narkomanii” z 29 lipca 2005 r.(Dz.U.Nr 179 poz.1485 z późn.zm.), której
przepisy obowiązują od 4 października 2005 r. Ustawa określa m.in. zasady i tryb
postępowania w zakresie przeciwdziałania narkomanii oraz zadania i uprawnienia organów
administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, a takŜe innych podmiotów w
zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa dotyczącego obrotu, wytwarzania,
przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których uŜywanie moŜe prowadzić do
narkomanii. Zgodnie z przepisami ustawy, przeciwdziałanie narkomanii realizowane jest
przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowowychowawczej i zdrowotnej. Osoby uzaleŜnione od narkotyków poddawane są leczeniu,
rehabilitacji i reintegracji. Działalność w zakresie przeciwdziałania narkomanii realizują
organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, a takŜe m.in. zakłady
opieki zdrowotnej i inne podmioty działające w ochronie zdrowia.
W ostatnich latach daje się zauwaŜyć wzrost skali problemów wynikających
z zaŜywania narkotyków. Pojawiły się nowe substancje odurzające, a takŜe nowe sposoby
ich zaŜywania. Od 1997 roku zmniejsza się liczba osób uŜywających narkotyki doŜylnie
(np.”polska heroina”), pojawiły się natomiast coraz popularniejsze kombinacje takich środków
psychoaktywnych jak amfetamina, halucynogeny, haszysz, kokaina, marihuana.
Zadania zawarte w Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii są
komplementarne z zadaniami Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych.
Diagnoza sytuacji w Gminie Trzebinia w zakresie problemów narkomanii.
Obszar Gminy Trzebinia jest połoŜony na WyŜynie Śląsko-Krakowskiej w połowie
drogi między Krakowem a Katowicami. W jego skład wchodzi miasto Trzebinia i dziesięć
sołectw: Bolęcin, CzyŜówka, Dulowa, Karniowice, Lgota, Młoszowa, Myślachowice, Piła
Kościelecka, Płoki, Psary. Powierzchnia wynosi 105 km2. Gmina Trzebinia liczy ogółem 34,4
tys. mieszkańców
Na terenie gminy Trzebinia funkcjonuje dwanaście szkół podstawowych, trzy
gimnazja, jedno liceum ogólnokształcące i dwa zespoły szkół zawodowych, w których uczy
się łącznie około 6000 uczniów. Funkcjonuje równieŜ Ośrodek Szkolenia i Wychowania
Ochotniczych Hufców Pracy ze 169 uczestnikami, spośród których 89 mieszka na miejscu w
internacie.
W maju 2005r zostały przeprowadzone badania ankietowe skali problemów
alkoholowych i innych zagroŜeń społecznych dla Gminy Trzebinia. Badania ankietowe
obejmowały dorosłych mieszkańców Trzebini oraz uczniów klas VI szkół podstawowych, klas
III gimnazjalnych i klas II szkół pogimnazjalnych.
W przeprowadzonej wśród uczniów trzebińskich szkół ankiecie zapytano młodzieŜ jak
spostrzega problem zaŜywania narkotyków przez swoich rówieśników. Większość
odpowiedziała, Ŝe widzi ten problem głównie jako pojedyncze przypadki.
Kolejnym badanym obszarem był osobisty stosunek uczniów do narkotyków. Oto odpowiedzi
na pytanie: „Czy kiedykolwiek miałeś kontakt z jakimiś środkami odurzającymi”.
100%
80%
60%
nie
91%
77%
nie
60%
40%
20%
0%
9%
kl.VI
tak
23% tak
kl.III gimn.
40%
kl.II szk. pogimn.
Mimo iŜ narkotyzowanie się nie jest przez uczniów szkół Trzebini spostrzegane jako
powszechne zjawisko, to jednak prawie co czwarty uczeń III klasy gimnazjum i prawie
co drugi uczeń II klasy szkoły pogimnazjalnej przyznaje się do kontaktów ze środkami
odurzającymi.
Jakie środki są najczęściej zaŜywane przez uczniów? Dla porównania wyniki badań
ogólnopolskich ESPAD (J.Sierosławski, A. Zieliński) w grupie wiekowej 15-16-latków i
młodzieŜy starszej.
Gimnazjum Kl. III
Klasa
Szkoły pogimnazjalne Kl. II
Szkoły
podstawowe
kl. VI
TRZEBINIA
ESPAD
(ogólnopols
kie)
TRZEBINIA
ESPAD
(ogólnopols
kie)
1 %
3 %
17 %
6 %
20 %
Rodzaj środka
środki nasenne
klej, rozpuszczalnik
marihuana
amfetamina
heroina
kokaina,
ekstazy
LSD
grzybki halucynogenne
sterydy anaboliczne
6
0
0
0
0
0
0
1
1
%
%
%
%
%
%
%
%
%
4
15
4
0
1
3
0
0
3
%
%
%
%
%
%
%
%
%
9 %
19 %
6 %
2 %
2 %
3 %
3 %
brak danych
3 %
0
25
7
0
0
1
0
0
1
%
%
%
%
%
%
%
%
%
6 %
37 %
15 %
2 %
2 %
6 %
4 %
brak danych
4 %
Najczęściej uŜywanym środkiem odurzającym jest marihuana. Towarzyszy często temu
powszechne przekonanie młodych ludzi o małej szkodliwości tej substancji. Nie jest to
prawdą, a większość osób biorących groźniejsze środki odurzające zaczynała właśnie od
tzw. „miękkich narkotyków” (haszyszu i marihuany).Warto zwrócić uwagę takŜe na
zaŜywanie środków wziewnych (kleje, rozpuszczalniki). One takŜe często mają opinię
środków bezpiecznych, co jest bardzo duŜym nieporozumieniem. Wdychane opary działają
bezpośrednio na tkankę mózgową doprowadzając do zniszczenia kilkuset tysięcy komórek
nerwowych. Wdychanie tych środków moŜe skończyć się śmiercią na skutek uduszenia lub
niewydolności serca.
MłodzieŜ została zapytana o dostępność do narkotyków, poniewaŜ ma ona bardzo istotny
wpływ na sięganie po te substancje. Na pytanie: „Gdzie według ciebie najłatwiej moŜna
kupić narkotyki?” młodzi ludzie podają, Ŝe:
Kl. VI
szkoły
podstawow
e
KL. III
gimnazjum
Kl. II
szkoły
pogimnazjalne
52 %
21 %
19 %
Nie znam takich miejsc
Ulica, park
3 %
15 %
15 %
Szkoła
8 %
4 %
22 %
Dyskoteka, pub
24 %
44 %
51 %
Mieszkanie dealera
13 %
19 %
25 %
4 %
0 %
17 %
Inne miejsce
Jak widać z powyŜszego zestawienia, młodzi ludzie mają przekonanie, Ŝe w narkotyki moŜna
najprędzej zaopatrzyć się na dyskotece czy w pubie, ale kupno środka odurzającego
w innych miejscach teŜ nie nastręcza trudności.
Ponad połowa szóstoklasistów, 21% gimnazjalistów i 19% uczniów szkół pogimnazjalnych
nie zna takich miejsc. Są to odpowiedzi pozytywnie diagnostyczne – świadczą o tym, Ŝe ta
część uczniów nie jest prawdopodobnie zainteresowana dostępem do substancji
psychoaktywnych.
W badaniach sprawdzono teŜ, jak wygląda dostępność do środków odurzających w szkołach
Trzebini. Zapytano, czy uczniowie spotkali osobę, która rozprowadza narkotyki:
a/ w szkole:
Szk.
podst.
VI kl.
Gimnazjum
III kl.
Szk.
pogimn.
II kl.
6 %
34 %
25 %
Szk.
podst.
VI kl.
Gimnazjum
III kl.
Szk.
pogimn.
II kl.
20 %
60 %
64 %
TAK
b/ poza szkołą:
TAK
Z ankiety wynika, Ŝe w szkołach narkotyki są dostępne, przede wszystkim
w gimnazjach i szkołach pogimnazjalnych, lecz zdecydowanie bardziej poza szkołą.
Ankieterzy zapytali, czy uczniowie rozmawiają o narkotykach z rodzicami. Otrzymali
następujące odpowiedzi:
Szk.
podst
kl. VI
37 %
Gimnazjum
Szk.
kl. III
pogimnazj.
Kl. II
42 %
42 %
TAK
63 %
58 %
58 %
NIE
Z ankiety wynika, Ŝe większość rodziców (ok.60%) nie rozmawia ze swoimi dziećmi
o narkotykach. Jednym z podstawowych sposobów radzenia sobie z problemem narkomanii
powinny być oddziaływania profilaktyczne, gdyŜ wiedza na ten temat nie powinna być
tematem tabu. NaleŜy z młodymi ludźmi rozmawiać o ich problemach, powinno się mówić
o sposobach, jakimi mogą być nakłaniane do wzięcia narkotyku i jak sobie w takich
sytuacjach radzić. Wiek dorastania jest trudnym okresem zarówno dla nastolatka, jego
rodziców i szkoły, jednakŜe jest on naturalnym elementem rozwoju kaŜdego człowieka.
Dlatego im lepszy zostanie nawiązany kontakt dorosłego otoczenia z nastolatkiem, tym
samym większą będzie moŜna mieć nadzieję, Ŝe zostanie on ustrzeŜony przed czyhającymi
zagroŜeniami.
Zasoby umoŜliwiające prowadzenie działalności profilaktycznej i terapeutycznej:
a/ Punkt Profilaktyki i Pomocy w Zakresie Przeciwdziałania Narkomanii – Trzebinia
ul. Grunwaldzka (budynek Przychodni Rejonowej nr 3) tel. 711-57-49
poniedziałki w godz. 930– 1430.
środy w godz. 1030 – 18 00.
czwartki w godz. 1300- 1800.
b/ Punkt Konsultacyjny w Trzebini ul. Narutowicza 10/6
dyŜury w kaŜdą środę i piątek w godz. 1600 – 1800.
c/
Punkt
Konsultacyjny
dla
dzieci
i
młodzieŜy
ul. Narutowicza 10/6,dyŜury w kaŜdy poniedziałek w godz. 1600 – 18.00.
w
Trzebini
d/ Poradnia Leczenia UzaleŜnień – Trzebinia ul. Grunwaldzka (Przychodnia)
poniedziałki – psycholog kliniczny w godz.1530 2030
czwartki – specjalista psychoterapii uzaleŜnień w godz.1500– 2000.
e/ Telefon zaufania czynny poniedziałek – piątek w godz.730-1900.
f/ Przeszkoleni nauczyciele-realizatorzy młodzieŜowych programów profilaktycznych:
- programu profilaktycznego „Elementarz”
- programu psychoedukacyjnego „Nasze Spotkania”
- treningu zastępowania agresji (TZA).
g/ Zespół Profilaktyki i Terapii Rodzin Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzebini, w którym są
zatrudnieni:
- Psycholog,
- instruktor terapii uzaleŜnień,
- konsultant do spraw przeciwdziałania przemocy domowej – praca ze sprawcą przemocy
domowej,
- specjalista pracy socjalnej do spraw przeciwdziałania przemocy domowej i
wpółuzaleŜnienia.
h/ Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, która zatrudnia:
- 3 psychologów
- 2 pedagogów,
w tym 2 osoby posiadają przygotowanie w zakresie terapii psychopedagogicznej.
Podstawą prawną działań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii jest ustawa o
przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r.
Podstawowe strategie programu.
1.Zapewnienie większej świadomości, edukacji i poparcia dla działań podejmowanych z
zakresu zapobiegania narkomanii.
2.Zwiększenie ilości profesjonalnie przygotowanych osób realizujących profilaktykę
narkomanii w Gminie.
3.Współpraca z instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się zapobieganiem
narkomanii.
4.Zapewnienie dostępu i efektywnego leczenia dla osób uzaleŜnionych od narkotyków.
Zadania szczegółowe.
I Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzaleŜnionych i osób zagroŜonych uzaleŜnieniem.
1/ Finansowanie działalności Punktu Profilaktyki i Pomocy w Zakresie Przeciwdziałania
Narkomanii oraz zakup materiałów informacyjno edukacyjnych na potrzeby placówki.
2/ Kierowanie osób realizujących zadania z zakresu profilaktyki narkotykowej na szkolenia
oraz finansowanie i dofinansowywanie szkoleń z zakresu przeciwdziałania narkomanii.
3/
Organizowanie
spotkań,
konferencji,
seminariów,
prelekcji
w
zakresie
problematyki
uzaleŜnień
dla
róŜnych
grup
społecznych
i zawodowych.
4/ Współpraca z Krajowym Biurem Przeciwdziałania Narkomanii.
5/ Utworzenie „banku informacji” na temat placówek, instytucji, organizacji, które mogą
pomóc w rozwiązywaniu problemów dotyczących uzaleŜnienia od narkotyków.
II Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy
psychospołecznej i prawnej.
1/ Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego w zakresie udzielania porad prawnych i wsparcia
psychologicznego.
2/
Współpraca
z
podmiotami
tworzącymi
system
pomocy
osobom
z problemem narkotykowym i ich rodzinom tj. szkołami, Ośrodkiem Pomocy Społecznej,
policją, sadem, kuratorami sadowymi.
3/ Współpraca z NZOZ „Trzebinia” w zakresie edukacji zdrowotnej.
4/ Edukacja społeczna poprzez upowszechnianie materiałów informacyjnych o problemie
narkomanii.
III Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz
szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla
dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a
takŜe działań na rzecz doŜywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych
programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.
1/ Wspieranie szkół w rozwijaniu działań profilaktycznych.
2/ Współpraca z placówkami oświatowymi w zakresie realizacji profesjonalnych programów
profilaktycznych i edukacyjnych nastawionych na przekazywanie informacji o zagroŜeniach
związanych
z uŜywaniem substancji psychoaktywnych i mechanizmach powstawania uzaleŜnień, a takŜe
na ćwiczenie waŜnych umiejętności Ŝyciowych, np. uczenie skutecznego odmawiania,
uczenie asertywności.
3/ Wspieranie programów profilaktycznych w zakresie organizacji czasu wolnego dzieci i
młodzieŜy, programów stanowiących alternatywę wobec uŜywania narkotyków.
4/ Wspieranie pozaszkolnych programów profilaktycznych adresowanych do dzieci i
młodzieŜy zagroŜonych uzaleŜnieniem oraz ich rodziców.
5/ Przygotowanie nauczycieli do prowadzenia działań profilaktycznych
szkolenia
w
zakresie
umiejętności
rozpoznawania
problemu
i udzielania pomocy
6/ Pomoc w doposaŜeniu bibliotek szkolnych w stosowną literaturę fachową.
7/ Pomoc szkołom w organizacji spotkań z rodzicami na temat zagroŜeń związanych z
narkomanią.
8/ Prezentacja spektakli teatralnych o tematyce poruszającej problemy narkomanii,
połączonych z programem profilaktycznym.
IV Wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób
fizycznych, słuŜących rozwiązywaniu problemów narkomanii.
1/ Organizacja spotkań z przedstawicielami podmiotów zaangaŜowanych w przeciwdziałanie
narkomanii.
2/ Współpraca z Powiatem Chrzanowskim i gminami wchodzącymi w skład Powiatu w
realizacji zadań związanych z rozwiązywaniem problemów narkomanii.
3/ Współpraca z innymi organizacjami i jednostkami działającymi w dziedzinie
przeciwdziałania narkomanii.
V Pomoc społeczna osobom uzaleŜnionym i rodzinom osób uzaleŜnionych dotkniętym
ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych
osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego.
1/ Udzielanie świadczeń z pomocy społecznej w oparciu o zawarty kontrakt socjalny.
2/ Prowadzenie pracy socjalnej z osobą uzaleŜnioną i jej rodziną.
3/ Udzielanie pomocy
psychologicznego.
w
ramach
poradnictwa
specjalistycznego:
prawnego
i
4/ Podejmowanie interwencji kryzysowych w rodzinach, gdzie występuje problem osób
uzaleŜnionych.
Realizacją
Gminnego
Programu
Przeciwdziałania
Narkomanii
w pkt. I – IV zajmuje się Pełnomocnik Burmistrza ds. UzaleŜnień, Referat Spraw
Społecznych w Wydziale Spraw Obywatelskich i Administracyjnych Urzędu Miasta Trzebini,
pkt.V Ośrodek Pomocy Społecznej w Trzebini.