Niepokojące symptomy rozwoju w drugim roku życia dziecka

Niepokojące symptomy rozwoju
w drugim roku życia dziecka
Drugi rok życia to czas dużych zmian w rozwoju dziecka.
Z nieporadnego maleństwa wyłania się coraz bardziej samodzielny
człowiek. Wielu rodziców małych dzieci zastanawia się czy ich
pociechy rozwijają się prawidłowo. Często sięgają do poradników
sprawdzając, co i kiedy maluch „powinien robić”. Czasem zaniepokojeni
zwracają się do bliskich lub lekarzy i słyszą: „wyrośnie”, „jeszcze jest małe,
ma czas”. Niekiedy jest to prawda, ale w wielu przypadkach symptomy nie
zanikają (np. mowa wciąż się nie rozwija lub dziecko wciąż nie interesuje
się rówieśnikami) i może być to zapowiedzią nieharmonijności w rozwoju,
która wymaga konsultacji z psychologiem dziecięcym.
Rozwój
każdego
dziecka
przebiega
indywidualnie,
tzn.
że
występowanie danej umiejętności może występować w różnym czasie
u każdego dziecka. Np. jeden dwulatek może posługiwać się zdaniami,
mówić wyraźnie, podczas gdy inny będzie mówił pojedyncze słowa, ale
jego mowa i komunikacja idzie dynamicznie do przodu i jest w normie
rozwojowej. Czasami jednak rozwój nie przebiega prawidłowo.
Oto kilka aspektów, na które warto zwrócić szczególną uwagę, by na
wczesnym etapie wyłapać nieprawidłowości rozwojowe:
1. Kontakt.

Zachowania prawidłowe.
Będąc w towarzystwie dwulatka czujesz, że dziecko cię obserwuje.
Patrzy, kiedy się do niego zwracasz, kiedy zwraca się do ciebie lub chce
coś od ciebie uzyskać. Dziecko w sytuacji zagrożenia biegnie do
najbliższej mu osoby i szuka pocieszenia. Lubi się przytulać, samo
głaszcze, całuje rodzica. Prosi o pomoc. Gdy jest z siebie dumne szuka
uznania pokazując to, co zrobiło. Uwielbia bawić się wspólnie z osobą
dorosłą.

Zachowanie nietypowe.
Jeśli twoje dziecko nie przejawia ww. zachowań lub części z nich, warto
się temu przyjrzeć. Problemy w tym zakresie mogą wyglądać następująco:
maluch unika kontaktu wzrokowego – nie patrzy w oczy lub robi to rzadko,
nie reaguje na imię, pomimo, że słyszy. Unika kontaktu fizycznego, nie
zawsze pozwala się przytulić, pocałować. Nie odwzajemnia pieszczot.
Nie przepada chodzić prowadzone za rączkę. Woli bawić się samo
w określony przez siebie sposób. Nie pokazuje rodzicowi przedmiotu
swojego zachwytu, np. przelatującego samolotu.
2. Mowa i komunikowanie się.

Zachowania prawidłowe.
Dwuletnie
dziecko
powinno
już
posługiwać
się
nazwami
osób,
przedmiotów i czynności, znajdujących się w jego otoczeniu. W tym
wieku pojawiają się już wypowiedzi dwuwyrazowe (najczęściej
jeszcze bez odmiany). Dziecko używa zdrobnień. Rozumie proste
zdania, np. polecenia i wykonuje je. Stale następuje wzrost słów, którymi
posługuje się dwulatek. Potrafi wskazać i nazwać znane mu przedmioty,
osoby, zwierzęta na obrazkach.

Zachowanie nietypowe.
Czujność rodzica powinno wzbudzić brak mowy i porozumiewania
się dziecka bez rekompensowania sobie braku mowy, cho ćby za
pomocą gestów (dla przykładu, nie robi „pa pa” na pożegnanie lub np.
nie próbuje na „migi” wskazać rzeczy, którą widzi i chce by mu dać, ale nie
umie jej nazwać). Brak wskazywania palcem przedmiotu, który chce
dostać, nie pokazywanie zabawki na naszą prośbę. Brak uwspólniania
uwagi, czyli dziecko nie patrzy wraz z nami na przedmiot (np. zabawkę,
kota), który mu pokazujemy. Nie uśmiecha się, nie cieszy, gdy to robimy
(choć czasami trudno jest rozpoznać emocję na twarzy dziecka). Nie dąży
też do pokazania nam czegoś, przyniesienia jakiejś rzeczy, dzielenia się
nią z nami. Czasami wręcz złości się, gdy chcemy pobawić się wraz z nim,
preferuje samotne zabawy.
3. Zabawa.

Zachowania prawidłowe.
Sposób, w jaki dziecko się bawi, dostarcza nam wielu informacji na temat
jego rozwoju. Dwulatek będąc w otoczeniu innych dzieci powinien
zwracać na nie uwagę, interesować się nimi, bacznie je obserwowa ć,
czasami nawet próbować do nich dołączać (lecz najczęściej jest to
jeszcze zabawa równoległa – obok innych dzieci). Z pewnością naśladuje
nas, czynności wykonywane przez dorosłych, na przykład gotowanie,
prasowanie, majsterkowanie, rozmowa przez telefon. Tych samych
przedmiotów używa wobec różnych działań, np. pudełko po butach raz
jest garażem, innym razem łóżeczkiem dla lali. Chętnie bawi się z nami
(na przykład, gdy popchniemy do niego autko, chętnie odepchnie je
z powrotem do nas), a gdy ulepimy z nim jakieś kształty z ciastoliny,
najczęściej będą to ciasteczka lub bułeczki. Nasza pociecha zna już takie
zabawy grupowe, jak „Kółko graniaste”, „Baloniku nasz malutki…”, czy
„Stary niedźwiedź mocno śpi” i cieszy się, gdy na koniec zabawy wszyscy
upadają lub trzeba uciekać. Bawi się konstrukcyjnie, czyli buduje most,
wieżę lub tunel z kilku klocków. Dobiera identyczne obrazki, dopasowuje
klocki do otworów, pokazuje na prośbę podstawowe części ciała,
naśladuje sposoby użycia przedmiotów, kopie i rzuca piłkę. Jest na tyle
sprawne ruchowo, że podejmuje pierwsze próby jazdy na rowerku.

Zachowanie nietypowe.
Jeśli twoje dziecko nie bawi się jak opisano wyżej, przyjrzyj się temu.
Może twój maluch bawi się, ale ilość zabaw jest ograniczona np. chce
bawić się tylko autkami. Może bawi się, ale w inny sposób, np. ustawia
różne przedmioty w szeregach, manipuluje nimi przed oczyma, preferuje
zabawki wydające dźwięki lub obracające się, albo w ogóle nie interesują
go zabawki, tylko przedmioty codziennego użytku. Często podejmowane
zabawy
trwają
bardzo
krótko.
Dziecko
szybko
traci
nimi
zainteresowanie. Chce bawić się samo, nie podejmuje propozycji
rodzica. Nie naśladuje w zabawie.
Opisane nietypowe zachowania na pewno powinny wzbudzi ć nasz
niepokój. Jeżeli jakieś zachowania dziecka nas zastanawiają, nie warto
czekać, aż same znikną, aż dziecko „wyrośnie z tego”. Problem może
się pogłębiać i nawarstwiać, bo opisane wyżej nietypowe objawy mogą
świadczyć o początku zaburzeń rozwoju, których liczba z roku na rok
wzrasta. Wczesne wykrycie ich i podjęcie działań terapeutycznych
zwiększa szanse na wyrównanie deficytów rozwojowych, szanse na
prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie – nie obok innych ludzi, lecz
wśród nich.
Jeśli zatem widzisz, że Twoje dziecko różni się od rówieśników,
podejrzewasz, że jego rozwój nie przebiega naturalnie, skonsultuj się
w psychologiem dziecięcym, specjalistą, który określi jak Twoje dziecko
rozwija
się
względem
rówieśników.
Wczesne
rozpoznanie
nieprawidłowości w rozwoju Twojego dziecka zwiększa jego szanse
na prawidłowe funkcjonowanie.