D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

Sygn. akt III AUa 963/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski
Sędziowie: SSA Iwona Szybka
SSA Beata Michalska (spr.)
Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Tomasik
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 r. w Ł.
sprawy S. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.
o prawo do emerytury
na skutek apelacji S. S.
od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu
z dnia 8 kwietnia 2015 r. sygn. akt IV U 117/15,
1. zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzj ę organu rentowego i przyznaje S. S.
prawo do emerytury od 23 grudnia 2014 roku;
2. ustala , że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji.
Sygn. akt: III AUa 963/15
UZASADNIENIE
Decyzją z 21 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z dnia 18
grudnia 2014r., odmówił S. S. prawa do emerytury w niższym wieku na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t.: Dz.U. z 2015r., poz.748), ponieważ na wymagane
15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych wnioskodawca udowodnił 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni.
Wnioskodawca S. S. odwołał się od tej decyzji w dniu 4 lutego 2015r. i wniósł o jej zmianę oraz przyznanie prawa do
emerytury z uwzględnieniem dodatkowo , jako okresu pracy w szczególnych warunkach, zatrudnienia od 16 marca
1973r. do 3 czerwca 1987r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. na stanowisku kierowcy ciągnika. Praca ta była
wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy zaznaczył, iż brak jest
przesłanek, aby uznać okres zatrudnienia w (...) w S. jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, ponieważ
wnioskodawca nie legitymuje się świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez
pracodawcę.
Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z 8 kwietnia 2015r., w sprawie o sygn. akt IV U117/15, oddalił odwołanie.
Rozstrzygnięcie zapadło po następujących ustaleniach faktycznych i prawnych:
S. S., ur. (...), w dniu 18 grudnia 2014r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Nie jest
członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca legitymował się okresem
składkowym i nieskładkowym wynoszącym 25 lat, 9 miesięcy i 17 dni. Ubezpieczony udokumentował również okres 11
lat, 5 miesięcy i 5 dni pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia od 4 czerwca 1987r. do 31 grudnia 1998r.
w Urzędzie Gminy w S. na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie. Jak ustalił Sąd Okręgowy, w okresie od 16
marca 1973r. do 9 czerwca 1987r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni Kółek
Rolniczych w S. na stanowisku traktorzysty. Wnioskodawca, jako kierowca ciągnika, wykonywał prace związane z orką,
siewem, kultywacją, bronowaniem gleby, prace związane z wykonywaniem oprysków roślin, z rozsiewaniem nawozu,
z koszeniem traw. W okresie prac polowych wnioskodawca głównie wykonywał prace związane z wykonywaniem
usług rolniczych, a w razie potrzeby wykonywał również prace transportowe polegające na przewożeniu towarów
na zlecenie innych podmiotów, zarówno osób fizycznych, jak i zakładów pracy. Prace transportowe obejmowały
przewozy materiałów budowlanych, nawozów, węgla na zlecenie gminnych spółdzielni, osób prywatnych, jak też
innych podmiotów. Prace transportowe dominowały w pracach wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie między
październikiem a marcem danego roku. W pozostałym okresie roku dominowały prace polowe. W okresie zimowym
wnioskodawca wykonywał także prace polegające na odśnieżaniu i utrzymaniu należytej nawierzchni dróg. Powyższy
stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego, jak również na podstawie
zeznań świadków S. D., M. H. oraz samego wnioskodawcy. Zeznania te w sposób spójny oddawały charakter pracy
wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie jego zatrudnienia w (...) w S..
W uzasadnieniu stanu prawnego przywołano art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 4 ust.
1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zgodnie z
którymi pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia,
nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat
dla mężczyzn oraz ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej
15 lat pracy w warunkach szczególnych.
Wymagany co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy nie był kwestionowany przez organ rentowy.
Skarżący ukończył też 60 lat. Spór został ograniczony do tego, czy wnioskodawca posiada co najmniej 15-letni
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. W myśl §2 ust.1 cyt. rozporządzenia z 7 lutego 1983r., okresami
pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest
wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Nie korzysta z
uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał prace
w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące
znaczenie dla oceny charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość
zakwalifikowania jej, jako jednej z prac wskazanych w odpowiedniej pozycji załącznika do rozporządzenia Rady
Ministrów. W rozumieniu artykułu 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pracami w szczególnych warunkach
nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika
czynnikami, lecz jedynie te z nich, które zostały rodzajowo wymienione w tym rozporządzeniu. Nawet wykonywanie
pewnych czynności w trudnych dla organizmu warunkach, jeżeli nie można ich zakwalifikować pod jedną z pozycji
wykazu, uniemożliwia traktowanie takiego zatrudnienia, jako mającego znaczenie z punktu widzenia prawa do
emerytury, o którym mowa w artykule 32 ustawy emerytalnej. Sąd Okręgowy zaznaczył, że przyporządkowanie danego
rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji, jako pracy w szczególnych warunkach.
Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk
w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na
ekspozycję, na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu
jest umiejscowiony. Konieczny jest zatem bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym,
właściwym dla danego działu gospodarki. Przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie
istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowienia rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy
z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Wnioskodawca w spornym okresie był
pracownikiem przedsiębiorstwa funkcjonującego w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Zatem, aby jego praca
mogła być uznana za pracę w warunkach szczególnych, winna być zakwalifikowana do jednego z rodzajów pracy
wymienionych w dziale X, wykazu A .Wykonywanych w owym czasie przez wnioskodawcę czynności nie można
zatem ocenić, jako prac polegających na kierowaniu ciągnikiem w rozumieniu działu VIII, pozycja 3. Nadto prawo
do emerytury w wieku obniżonym jest wyjątkiem od reguły nabywania prawa do emerytury w wieku powszechnym.
Skoro przepisy określające prawo do emerytury w wieku obniżonym mają charakter odstępstwa od reguły, a więc
mają charakter szczególny, to oznacza, że przepisy te muszą być wykładane w sposób ścisły i niedopuszczalne jest ich
interpretowanie w sposób rozszerzający. Z tych też względów Sąd Okręgowy uznając, że wnioskodawca nie udowodnił
wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, na podstawie artykułu 477 14§ 1 k.p.c. odwołanie oddalił.
Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu błędne ustalenia faktyczne,
które miały wpływ na treść wyroku, polegające na stwierdzeniu, że praca w charakterze traktorzysty w (...) nie jest
pracą w szczególnych warunkach.
W uzasadnieniu apelacji podkreślono, że wobec braku świadectwa pracy w szczególnych warunkach charakter
pracy potwierdzili świadkowie , a (...), w którym pracował ubezpieczony, został zlikwidowany. Praca kierowcy
ciągnika (traktorzysty) jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, stanowiącym załącznik do
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, dział VIII, poz. 3. W konkluzji swojego stanowiska apelujący
wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.
Sąd Apelacyjny zważył:
Apelacja odwołującego się jest uzasadniona i w rezultacie skutkowała koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku i
orzeczeniem co do istoty sporu. W pierwszej kolejności trzeba zauważyć , że postępowanie apelacyjne ma charakter
merytoryczny, w związku z czym sąd drugiej instancji nie może ograniczać się do oceny zarzutów apelacyjnych, lecz
musi - niezależnie od ich treści - dokonać ponownych własnych ustaleń, a następnie poddać je ocenie pod kątem
prawa materialnego (zob. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP
49/07, OSNC 2008, Nr 6, poz. 55). Na etapie postępowania apelacyjnego spór w sprawie został sprowadzony do
zbadania, czy wnioskodawca legitymuje się 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, liczonym na 1
stycznia 1999r., ponieważ wszystkie pozostałe przesłanki do nabycia emerytury w niższym wieku po ukończeniu 60
lat zostały spełnione. Organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. łączny okres 25 lat, 9 miesięcy i
17 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni okresów pracy w szczególnych warunkach
- od 4 czerwca 1987r. do 31 grudnia 1998r. w Urzędzie Gminy w S. na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie.
Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zm.), ubezpieczeni urodzeni, jak wnioskodawca, po dniu 31
grudnia 1948 r., uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w
dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny
okres składkowy i nieskładkowy, o którym stanowi art. 27 ustawy, tj. 25 lat dla mężczyzn. Niezbędnym warunkiem
jest również nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków
zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu
państwa . Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.)
ubezpieczony winien wykazać co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach
wymienionych w załączniku do przedmiotowego rozporządzenia. Jak wynika z cytowanych przepisów rozporządzenia
i ukształtowanego na ich tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana
stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki
wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z
dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP
2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 281).
Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia nabycia uprawnień emerytalnych
ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do ww.
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Sąd Okręgowy niewadliwie ustalił rodzaj wykonywanych
czynności i charakter pracy wnioskodawcy w spornym okresie zatrudnienia od 16 marca 1973r. do 9 czerwca 1987r.
w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. – pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w na stanowisku kierowcy
ciągnika. W oparciu o zeznania dwóch obcych świadków i przesłuchanie strony, które to dowody zasadnie oceniono
jako wiarygodne i wzajemnie spójne, Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca w spornym okresie , będąc
kierowcą ciągnika, wykonywał dwojakiego rodzaju prace. W okresie prac polowych były to głównie prace związane z
orką, siewem, kultywacją, bronowaniem, z wykonywaniem oprysków , nawożeniem , koszeniem traw. W tym czasie
też w razie takiej potrzeby, wykonywał dodatkowo prace transportowe. Natomiast w okresie między październikiem
a marcem każdego roku dominowały prace transportowe, które obejmowały przewozy materiałów budowlanych,
nawozów, węgla na zlecenie gminnych spółdzielni, osób prywatnych, jak też innych podmiotów. Dodatkowo obok
usług transportowych w okresie zimowym wnioskodawca wykonywał prace polegające na odśnieżaniu i utrzymaniu
należytej nawierzchni dróg. Jak wynika przy tym z zeznań świadka S. D., który pracował w (...) w S. jako traktorzysta
w latach 1973-1980, w okresie od października do marca dla kierowców ciągników nie było prac polowych, tylko prace
w transporcie i przy odśnieżaniu dróg. Innych prac traktorzyści nie wykonywali. Te zeznania w całości potwierdził
drugi świadek M. H., który był traktorzystą w tym samym zakładzie w latach 1972-1990. Jak zeznał, w okresie
zimowym kierowcy ciągników rozwozili towary dostarczane wagonami kolejowymi. Zgodne zeznania dwóch świadków
korespondują przy tym z wersją wnioskodawcy, że poza sezonem prac polowych jego praca polegała na kierowaniu
ciągnikiem z przyczepą w transporcie. Jeździł m.in. po wapno na (...) , ze stacji kolejowych woził węgiel i materiały
budowalne , nawozy ( zeznania świadka S. D.).
Należy zatem podzielić stanowisko apelującego , że przy tak ustalonym niespornie stanie faktycznym Sąd Okręgowy
błędnie uznał, że praca w charakterze kierowcy ciągnika w (...) w żadnym okresie, również zimą, kiedy wnioskodawca
nie wykonywał prac polowych tylko prace transportowe i dodatkowo prace przy odśnieżaniu dróg,nie była pracą
wykonywaną w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia.
W rezultacie doszło do naruszenia prawa materialnego art. 184 ust. 1 i 2 w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4 u.e.r.f.u.s.,
jak też § 2 ust.1 i § 4 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz wykazu A, dział VIII, poz. 3
stanowiącego załącznik do rozporządzenia. W tym miejscu należy przypomnieć, że Sąd Apelacyjny jest związany
zarzutami naruszenia prawa procesowego, natomiast naruszenie przepisów prawa materialnego bierze pod uwagę
z urzędu (por. uchwałę Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r. , III CZP 49/07 OSNC
2008/6/55).
W ocenie Sądu Okręgowego, konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym
właściwym dla danego działu gospodarki. Stąd przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma
znaczenie istotne i nie można dowolnie z naruszeniem postanowień rozporządzenia wiązać konkretnych stanowisk
pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Wnioskodawca w spornym okresie
był pracownikiem przedsiębiorstwa funkcjonującego w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Zatem, aby jego
praca mogła być uznana za pracę w warunkach szczególnych, winna być zakwalifikowana do jednego z rodzajów
pracy wymienionych w dziale X, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7
lutego 1983r. Wykonywanych prac polegających na kierowaniu ciągnikiem w branży rolniczej nie można zatem
przyporządkować do działu VIII, pozycja 3, wykazu A. Sąd Okręgowy uzasadniając swoje stanowisko, argumentował ,
że „usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych
stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone
jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym i większym w zależności od tego, w którym dziale
przemysłu jest umiejscowione.” Ta argumentacja jest prawidłowa , ale nie odnosi się do ustalonego w sprawie
stanu faktycznego. Dział VIII odnoszący się do prac wykonywanych w transporcie (i łączności) z powodu swojej
specyfiki nie może być interpretowany zbyt wąsko, jak to proponuje Sąd Okręgowy, tj. że odnosi się do prac
wykonywanych zasadniczo tylko na rzecz przedsiębiorstw transportowych. Dział gospodarki, jakim jest transport,
nie odnosi się do poszczególnej , wyróżniającej się określoną specyfiką ( zwłaszcza chodzi tu o narażenie na
czynniki szkodliwe) gałęzi przemysłu ( jak np. hutnictwo, górnictwo, energetyka , chemia itd.) , tylko do całej
sfery działalności gospodarczej występującej w ramach zasadniczo wszystkich gałęzi gospodarki – przemysłu ,
rolnictwa, budownictwa, usług itd. Z definicji transport to przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu)
w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu) – za W. , pl.wikipedia.org/wiki/
transport. Przy uwzględnieniu argumentacji Sądu Okręgowego ( tj. koniecznej przynależności pracodawcy do branży
transportowej ) należałoby uznać , że kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony,
pracujący w firmach budowlanych, spożywczych , rolniczych itp. , nie będą objęci wykazem prac w szczególnych
warunkach, a jest to stanowisko w orzecznictwie odosobnione. W przypadku kierowców ciągników spór sprowadza
się zasadniczo do rozstrzygnięcia innej kwestii, którą Sąd Okręgowy pominął, czy ustawodawca uwzględnił w
wykazie A, dziale VIII, pod poz.3 prace polowe kierowców ciągników. W tym miejscu Sąd Apelacyjny podziela
stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2013r., I UK 172/13, nr LEX 1467147,
że wymienienie w wykazie A, dziale VIII, pod pozycją 3 prace kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że
należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie
tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj
zostały bowiem wymienione w dziale XIV wykazu A zatytułowanym "prace różne". Tak zostały ujęte np. prace przy
spawaniu czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu
z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą
"w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika typowe prace
polowe. Zdaniem Sądu Najwyższego, umieszczenie wskazanych stanowisk w dziale VIII w transporcie i łączności,
mimo ujęcia pracy traktorzysty, kombajnisty lub pojazdu gąsiennicowego odrębnie od pracy kierowcy samochodów
ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tych
pojazdów, lecz z faktem ich prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i obciążeń
psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak
uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe.
A zatem w ocenie ustawodawcy, uciążliwość pracy traktorzysty nie wynika z samej specyfiki pracy kierowcy ciągnika
niezależnie od tego , na czym ta praca polega, tylko z zagrożeń związanych z pracą na tym stanowisku w transporcie
i ruchu drogowym . Niewątpliwe zaś prace polowe należą do typowych prac rolniczych i nie mają żadnego związku
z ruchem drogowym i transportem. W stanie faktycznym, na gruncie którego zapadł cyt. wyrok Sądu Najwyższego
z 3 grudnia 2013r., nie uwzględniono do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia ubezpieczonego na
stanowisku traktorzysty w Spółdzielni Kółek Rolniczych , ale tylko w ograniczonym zakresie wykonywania przez niego
prac polowych. Nie kwestionowano natomiast prawa do uwzględnienia do stażu pracy wymienionej w wykazie A,
dziale VIII, pod poz.3 zatrudnienia w (...) na stanowisku traktorzysty wykonującego prace transportowe. Jednocześnie
w niniejszej sprawie z niespornie ustalonego przez Sąd pierwszej instancji stanu faktycznego wynika , że w okresie
od października do marca kierowcy ciągników, w tym wnioskodawca, nie wykonywali żadnych prac polowych ( bo
takich nie było) , tylko prace w transporcie oraz przy odśnieżaniu dróg , która również wiązała się bezpośrednio z
uczestnictwem w ruchu drogowym. Stąd niesporne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego prowadzą do uzasadnionego
wniosku , że corocznie w okresie spornego zatrudnienia od 16 marca 1973r. do 9 czerwca 1987r. w (...) w S. przez
minimum 4 miesiące ( listopad, grudzień, styczeń i luty) wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu
pracę na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie, tj. pracę wymienioną w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3,
stanowiącym załącznik do cyt . rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Tym samym w całym spornym
okresie przez co najmniej 56 miesięcy ( 14 lat po 4 miesiące) pracował w szczególnych warunkach w rozumieniu §
2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., co daje 4 lata i 8 miesięcy i łącznie z okresem uwzględnionym
przez ZUS ( 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni) oznacza spełnienie przez wnioskodawcę wymaganego ustawą stażu co najmniej
15 lat pracy w warunkach szczególnych.
W konkluzji należy stwierdzić, że apelujący zrealizował wszelkie warunki do nabycia prawa do żądanego świadczenia
i nastąpiło to z dniem 23 grudnia 2014 r. (ukończenia 60 lat). Od tej daty też emerytura mu przysługuje, zgodnie z
treścią art. 100 ust.1 i art.129 ust.1 ustawy emerytalnej.
Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok Sądu
Okręgowego i orzekł, jak w pkt 1 sentencji. W myśl art.118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w razie
ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu
odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej
do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Na
etapie postępowania przed organem rentowym wnioskodawca nie dysponował świadectwem wykonywania prac w
szczególnych warunkach potwierdzającym sporny okres. Natomiast zeznania świadków, w oparciu o które poczyniono
ustalenia faktyczne dotyczące ww. okresu, zgodnie z § 2 ust.2 cyt. rozporządzenia z 7 lutego 1983r., nie mogą być
przed organem rentowym środkiem dowodowym na okoliczność okresów pracy w szczególnych warunkach. Dlatego
na podstawie art.118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS należało stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi
odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji ( pkt 2 wyroku).
Przewodniczący: Sędziowie: