Sygn. akt VIA Ca 1182/10 WYROK W IMIENIU

Sygn. akt VIA Ca 1182/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 listopada 2010 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący – Sędzia SA – Ewa Śniegocka (spr.)
Sędzia SA
– Jerzy Paszkowski
Sędzia SA
– Krzysztof Tucharz
Protokolant:
- sekr. sąd. Agnieszka Janik
po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2010 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy z powództwa J. K. i Z. małż. K.
przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu „[…]” w W.
o zapłatę
na skutek apelacji powodów
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 15 czerwca 2010 r. sygn. akt IVC 1304/09
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w
Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.
2
Sygn. akt VI A Ca 1182/10
Uzasadnienie
Pozwem wysłanym do Sądu w dniu 22 sierpnia 2009 roku powodowie J. i
Z. małżonkowie K. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego
Przedsiębiorstwa Państwowego „[…]" w W. kwoty 100.000 złotych wraz z
ustawowymi odsetkami od dnia 15 czerwca 2009 roku do dnia zapłaty tytułem
odszkodowania za obniżenie się wartości ich nieruchomości położonej
przy
ulicy […] w W., znajdującej się w obszarze ograniczonego użytkowania dla Portu
Lotniczego im. […] w W.
Pozwane Przedsiębiorstwo wnosiło o oddalenie powództwa i zasądzenie
na jego rzecz kosztów procesu.
Wyrokiem z dnia 15 czerwca 2010 roku Sąd Okręgowy w Warszawie
powództwo oddalił
nie obciążając powodów obowiązkiem zwrotu kosztów
procesu na rzecz pozwanego.
Sąd Okręgowy ustalił, że powodowie są właścicielami nieruchomości
położonej przy ulicy […] w W., którą nabyli w 2003r i w 2004r wybudowali na
niej dom. Dla nieruchomości jest urządzona księga wieczysta KW […]
prowadzona przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa. Nieruchomość
znalazła
się
w
obszarze
ograniczonego
użytkowania
ustanowionego
rozporządzeniem nr 50 Wojewody Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007 roku w
sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego
im. […] w W. (Dziennik Urzędowy Wojewody Mazowieckiego z 10 sierpnia 2007
roku, nr 156, poz. 4276 - dalej rozporządzenie z dnia 7 sierpnia 2007 roku), które
weszło w życie 24 sierpnia 2007 roku. Zostało ono wydane na podstawie art.135
ust.2 ustawy z 27 kwietnia 2001r - prawo ochrony środowiska. Ograniczenia
związane z wprowadzeniem strefy dotyczyły zabudowy mieszkaniowej, a ponadto
należało w istniejących i nowych budynkach zapewnić właściwy klimat
akustyczny.
Z dniem 15 listopada 2008 roku
nieaktualne.
rozporządzenie to stało się
3
Sąd oddalił wnioski dowodowe stron uznając je za zbędne wobec braku
podstawy prawnej do uwzględnienia roszczenia.
Zdaniem Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Rozporządzenie z dnia 7 sierpnia 2007 roku zostało wydane na
podstawie delegacji z art. 135 ust. 2 ustawy poś . Zgodnie z tym przepisem
organem uprawnionym do tworzenia obszarów ograniczonego użytkowania
jest wojewoda i dokonuje tego w drodze rozporządzenia. Przepis art. 135 ust. 2
poś z dniem 1 stycznia 2008 roku został zmieniony art.19 pkt 5 w zw. z art. 48
pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze
zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. z 2005
roku nr 175, poz. 1462 ze zm.), uzyskując następującą
treść: „Obszar
ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco
oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1, lub dla
zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest
kwalifikowana, jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w
drodze uchwały.” Dodatkowo art. 47 ust. 2 w/w ustawy stwierdzał, iż akty prawa
miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą
z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu niniejszą ustawą
zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez
organy przejmujące zadania i kompetencje. Tym samym przedmiotowe
rozporządzenie nr 50 zostało czasowo utrzymane w mocy. Ustawa z 29 lipca
2005 roku z dniem 30 czerwca 2008 roku utraciła jednak moc obowiązywania,
bowiem z dniem 15 listopada 2008 roku art. 135 ust. 2 poddany został kolejnej
nowelizacji dokonanej w art. 144 pkt 21 ustawy z dnia 3 październ ika 2008
roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 roku, nr 199, poz. 1227 ze zm.), jednakże w ramach
tej nowelizacji nie uległa zmianie właściwość sejmiku województwa i forma
uchwały do ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Zmiana ta
polegała na zastąpieniu odesłania do pojęcia przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływania na środowisko, jako określonych w art. 51 ust.1 pkt 1
tej ustawy, na odesłanie do pojęcia przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
4
oddziaływać na środowisko, jako określonych w ustawie z dnia 3 października
2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko.
Nowelizacja
nie
zawiera
przepisów
przejściowych,
które
odnosiłyby się do istniejących uchwał ustanawiających obszary ograniczonego
użytkowania.
Skoro zatem zmieniła się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu
wykonawczego w ten sposób, że zmienił się w szczególności rodzaj aktu
wykonawczego i organ upoważniony do jego wydania, ale również zakres spraw
przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące
treści tego aktu, i jednocześnie w wyniku tej zmiany dotychczasowy akt
wykonawczy
staje
się
niezgodny
ze
znowelizowanym
przepisem
upoważniającym, wówczas przyjąć należy, że taki akt wykonawczy traci moc
obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu
upoważniającego.
Sąd
Okręgowy
przyjął
podobnie
jak
Naczelny
Sąd
Administracyjny, że rozporządzenie z 7 sierpnia 2007 roku utraciło moc
obowiązującą z dniem 15 listopada 2008 roku. Wobec powyższego brak było
podstawy
prawnej
do
uwzględnienia
roszczenia,
bowiem
wraz
z
nieobowiązującym już rozporządzeniem przestały obowiązywać wszelkie
ograniczenia w nim ustanowione, a tym samym odpadła podstawa roszczenia z
art.129 ust.2 ustawy poś o zasądzenie odszkodowania z tytułu utraty wartości
nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania.
Oparcie tego roszczenia
powodów na
art.435
kc jest również
niezasadne. Prowadzenie legalnej działalności portu lotniczego nie stanowi
deliktu cywilnego, mimo że hipotetycznie oddziałuje negatywnie na położone w
pobliżu nieruchomości, ze względu na hałas. Powodowie nie wykazali, że wbrew
twierdzeniom pozwanego, ruch lotniczy w ostatnim okresie zwiększył się i że
przekroczone zostały w rejonie położenia ich nieruchomości dopuszczalne normy
hałasu. Port lotniczy nie może być uznany za zakład wprawiany w ruch za
pomocą sił przyrody, nawet, jeżeli poszczególne elementy organizacji takiego
przedsiębiorstwa korzystają z sił przyrody. Samoloty startujące i lądujące na
5
lotnisku pozwanego nie są jego własnością, lecz należą do przewoźników. Do
odpowiedzialności prowadzącego takie przedsiębiorstwo lub zakład nie ma
zastosowania art. 435 kc. Dopiero w sytuacji, gdy działalność prowadzącego
port lotniczy wykraczałaby poza granice legalności, a nadto byłaby zawiniona szkody z tego tytułu wynikłe, mieszczące się w zakresie strat rzeczywistych lub
utraconych korzyści, mogłyby stanowić przesłanki dochodzenia roszczeń
odszkodowawczych na podstawie art. 415 kc. Ponadto powodowie, którzy nabyli
nieruchomość w 2003r, a zabudowali ją rok później, powinni sobie zdawać
sprawę z konsekwencji, jakie powoduje bliskie położenie ich nieruchomości
wobec lotniska, które powstało w 1934r i od tego czasu rozszerzało swoją
działalność.
Apelację od tego wyroku złożyli powodowie zaskarżając jego punkt 1.
Zarzucili naruszenie prawa materialnego, to jest:
-art. 435 kc poprzez uznanie, że roszczenia odszkodowawczego z tytułu
obniżenia wartości nieruchomości nie można oprzeć na art. 435 kc, jeżeli
roszczenie to mieściło się w granicach realizacji aktu prawa miejscowego o
ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania, który to akt prawa
miejscowego stał się nieaktualny, w sytuacji, gdy dochodzona szkoda wywołana
była okolicznościami wykraczającymi poza ograniczenia wynikające z tego aktu;
art. 435 § 1 kc poprzez uznanie, że port lotniczy nie jest przedsiębiorstwem
wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody, w sytuacji, gdy istotą
funkcjonowania lotniska jest koncesjonowane przyjmowanie i odprawianie
lądujących i startujących samolotów; art. 322 ustawy Prawo ochrony środowiska
przez przyjęcie, że przepis ten nie daje możliwości rozstrzygania sprawy w
oparciu o przepisy kc; art. 6
kc poprzez uniemożliwienie powodom
udowodnienia faktu zaistnienia szkody wskutek oddalenia ich wniosku
dowodowego o powołanie biegłego sądowego oraz naruszenie prawa
procesowego, to jest
-art. 224 § 1 kpc i art. 217 kpc, art. 217 kpc, art. 322 kpc, art. 321 kpc.
W konkluzji wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w części oddalającej
powództwo i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu bądź o uchylenie
6
zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja powodów zasługuje na uwzględnienie, o ile prowadzi do
uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
Uzasadnione
są
zarzuty dotyczące
naruszenia
prawa
materialnego,
jakkolwiek powodowie zarzucają w swej apelacji przede wszystkim naruszenie
przepisu art. 435 kc, jednak podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego było
przekonanie o braku podstawy materialno-prawnej dochodzonych przez powódkę
roszczeń,
a
mianowicie
nieobowiązywania
rozporządzenia
Wojewody
Mazowieckiego z dnia 7 sierpnia 2007 roku. Kwestia obowiązywania tego
rozporządzenia miała zasadnicze znaczenie dla ustalenia odpowiedzialności
pozwanego przedsiębiorstwa.
Sąd nie jest związany podaną w pozwie kwalifikacją prawną dochodzonego
roszczenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 27 marca 2007 roku, II CSK 524/07,
LEX nr 465998). Powodowie, jako podstawę swoich żądań wskazywała zarówno
przepisy ustawy prawo o ochrony środowiska, jak też przepisy kodeksu
cywilnego. Należy przy tym zaznaczyć, że do roszczeń zgłoszonych przez
powódkę opartych na wskazanej przez nią podstawie faktycznej będą miały
zastosowanie w pierwszej kolejności przepisy powołanej ustawy poś, jako lex
specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego, a w szczególności
stanowiący materialno - prawną podstawę roszczenia art.129 i 136 poś. Sąd I
instancji w pierwszej kolejności powinien był zbadać, czy na podstawie tych
przepisów roszczenia powódki mogą zostać uwzględnione.
Zgodnie z treścią art.129 ustawy poś, jeżeli w związku z ograniczeniem
sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w
dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się
niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości, użytkownik
wieczysty może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. W związku z
7
ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel, użytkownik
wieczysty oraz osoba, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości
może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, szkoda obejmuje również
zmniejszenie wartości nieruchomości. Z powyższymi roszczeniami można
wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa
miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.
W tym miejscu trzeba podkreślić, że pozew w niniejszej sprawie, aczkolwiek nosi
datę sporządzenia 24 sierpnia 2009r i opatrzony został prezentatą Biura
Podawczego 26 sierpnia 2009r, to wysłany został 22 sierpnia 2009r (k-29), a więc
roszczenia powodów zostały zgłoszone przed upływem 2 lat od wejścia w życie
Rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego nr 50.
Podstawą domagania się roszczeń odszkodowawczych jest ograniczenie
sposobu
korzystania
z
nieruchomości
poprzez
stworzenie
obszaru
ograniczonego użytkowania. Zgodnie z postanowieniami art.135 ust.1 poś może
to mieć miejsce, jeżeli z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko, z analizy porealizacyjnej, albo z przeglądu ekologicznego wynika, że
mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i
organizacyjnych, nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza
terenem zakładu. Obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia
mogącego zawsze znacząco (przed 15 listopada 2008 roku znacząco)
oddziaływać na środowisko, lub dla zakładów lub innych obiektów, gdzie jest
eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie,
określa się na zasadach wskazanych a art.135 ust.2 ustawy poś.
Przepis
ten
zawiera
delegację
do
określenia
obszaru
ograniczonego
użytkowania, jak również oznaczenia, jakie przedsięwzięcia mogą znacząco
oddziaływać na środowisko.
W dacie uchwalenia obszaru ograniczonego użytkowania, to jest 24 sierpnia
2007 roku (data wejścia w życie rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego z 7
sierpnia 2007 roku) art.135 ust. 2 ustawy poś wskazywał, że obszar
ograniczonego
użytkowania
dla
przedsięwzięcia
mogącego
znacząco
oddziaływać na środowisko, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 lub dla
zakładów lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest
8
kwalifikowana
jako
takie
przedsięwzięcie,
tworzy
wojewoda,
w
drodze
rozporządzenia.
Przepis ten uległ zmianie na podstawie art.19 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 2005
roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i
kompetencji administracji terenowej, która to zmiana obowiązywała od dnia 1
stycznia 2008 roku i według tej nowelizacji obszar ograniczonego użytkowania
dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym
mowa w art. 51 ust., 1 pkt 1, lub dla zakładów lub innych obiektów, gdzie jest
eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie,
tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały. Zmieniono zatem jedynie organ
uprawniony do utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania – w miejsce
wojewody – sejmik województwa oraz wskazano, że następuje to w formie
uchwały, a nie jak dotychczas w formie rozporządzenia.
Zgodnie z treścią § 32 ust 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca
2002 roku w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. nr 100, poz. 908),
jeżeli
zmienia
się
treść
przepisu
upoważniającego
do
wydania
aktu
wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo
zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne
dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc
obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu
upoważniającego. Zgodnie zaś z ust.3 § 32 rozporządzenia Rady Ministrów z 20
czerwca 2002 roku, jeżeli zmiana treści przepisu upoważniającego polega na
tym, że zmienia się organ upoważniony do wydania aktu wykonawczego,
przyjmuje się, że taki akt zachowuje moc obowiązującą, w takim przypadku
organem upoważnionym do zmiany lub uchylenia aktu wykonawczego wydanego
na podstawie zmienionego przepisu upoważniającego jest organ wskazany w
zmienionym upoważnieniu. Przepis ten stosuje się przy tym odpowiednio na
podstawie § 143 wspomnianego Rozporządzenia Rady Ministrów do aktów
prawa miejscowego.
Z powyższego wynika, że zmiana z dniem 1 stycznia 2008 roku organu
upoważnionego do wydania aktu wykonawczego z wojewody na sejmik
województwa w myśl § 32 ust 3 rozporządzenia nie wpłynęła na moc
9
obowiązującą rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007 roku,
albowiem w przypadku zmiany treści przepisu upoważniającego polegającej na
zmianie organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego, przyjmuje się,
że taki akt zachowuje moc obowiązującą.
W zakresie zaś uregulowanym w § 32 ust 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 20
czerwca 2002 roku, gdzie zmieniona została forma aktu, którym tworzy się
obszar ograniczonego użytkowania z rozporządzenia na uchwałę, wspomniane
rozporządzenie Wojewody Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007 roku nie utraciło
mocy obowiązującej na podstawie tej reguły walidacyjnej, albowiem ustawa z
dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w
podziale zadań i kompetencji administracji terenowej, która z dniem 1 stycznia
2008 roku zmieniała organ tworzący obszar ograniczonego użytkowania i formę
aktu równocześnie w art. 47 ust 2 wskazała, że akty prawa miejscowego wydane
na podstawie przepisów zmienianych niniejszą ustawą z zakresu zadań i
kompetencji podlegających przekazaniu niniejszą ustawą zachowują moc do
czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące
zadania i kompetencje.
Przepis ten wbrew stanowisku Sądu Okręgowego nadal obowiązuje, nie
został derogowany, brak bowiem aktu prawnego, który by go uchylił lub zmienił.
Brak podstaw do uznania, że wspomniana
ustawa z 29 lipca 2005 roku o
zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji
administracji terenowej wprowadzająca zmiany do niektórych ustaw, została
uchylona lub też w inny sposób utraciła moc w całości. W związku z tym, że
ustawa ta wprowadza zmiany w różnych aktach prawnych, co do każdej z tych
zmian
osobno
należało
rozpatrywać
zakres
regulacji
oraz
przepisy
wprowadzające i przejściowe. Najpóźniejsza terminowa regulacja w tej ustawie
została zawarta w art. 34 ust 3, gdzie określono, że stosunek pracy z określonymi
w ust. 1 pracownikami, wygasa z dniem 30 czerwca 2008 roku, jeżeli przed
upływem tego terminu nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub
płacy na dalszy okres albo w razie nieprzyjęcia do dnia 15 czerwca 2008 roku
nowych warunków pracy lub płacy. Data ta reguluje jedynie zagadnienia
określone w tym przepisie, nie odnosi się natomiast do innych unormowań i nie
10
powoduje utraty mocy z dniem 30 czerwca 2008 roku całego aktu prawnego, w
tym wspomnianego art. 47 ust 2, który samodzielnie określa ramy czasowe
obowiązywania aktów prawa miejscowego wydanych na podstawie przepisów
zmienianych tą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu
tą ustawą.
Rozporządzenie Wojewody Mazowieckiego zachowuje
moc obowiązującą do
czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące
zadania i kompetencje, czyli w niniejszej sprawie do uchwalenia przez Sejmik
Województwa Mazowieckiego w formie uchwały nowego obszaru ograniczonego
użytkowania. Z akt sprawy niniejszej wynika, iż organ ten nie uchwalił nowego
obszaru ograniczonego użytkowania, co powoduje, iż w zakresie kompetencji
określonych art.135 ust. 2 obowiązuje wciąż rozporządzenie Wojewody
Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007 roku.
W zakresie zaś określenia przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko, lub dla zakładów lub innych obiektów, gdzie jest
eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, w
dacie wydania rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007 roku
według art.135 ust.2 poś było to przedsięwzięcie określone w art. 51 ust. 1 pkt 1,
zakres ten nie został zmieniony też ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie
niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji
administracji terenowej, którą dokonano zmiany organu upoważnionego do
określenia obszaru ograniczonego użytkowania i formy aktu ustanawiającego ten
obszar.
Zgodnie z treścią art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy poś obowiązującego do dnia 15
listopada 2008 roku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na
środowisko wymagają między innymi planowane przedsięwzięcia mogące
znacząco oddziaływać na środowisko.
Zgodnie zaś z treścią ust. 8 art. 51 ustawy poś również obowiązującego do 15
listopada 2008 roku Rada Ministrów, uwzględniając możliwe oddziaływanie na
środowisko przedsięwzięć, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy poś, określi,
w drodze rozporządzenia:
11
1)rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, oraz
rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu może być
wymagany, w tym przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są
kwalifikowane, jako takie przedsięwzięcia, biorąc pod uwagę rodzaj działalności,
wielkość produkcji i inne parametry techniczne, a także charakterystykę
przedsięwzięcia, wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego
oddziaływania na środowisko;
2)szczegółowe uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do
sporządzenia raportu, biorąc pod uwagę charakterystykę przedsięwzięcia,
wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego oddziaływania na
środowisko.
Aktem wykonawczym wydanym na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy poś było
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie
określenia rodzajów przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na
środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem
przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U.
z 2004 roku nr 257, poz. 2573 z późń. zm.).
Zgodnie z § 1 rozporządzenia określało ono:
1)rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko;
2)rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu o
oddziaływaniu na środowisko może być wymagany;
3)przypadki, w jakich zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane, jako
przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko;
4) szczegółowe uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.
Zgodnie zaś z § 2 ust. 1 pkt 28 sporządzenia raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko wymagają lotniska o podstawowej długości pasa
startowego nie mniejszej niż 2.000 m.
12
Według zaś § 3 ust.1 pkt 55 sporządzenia raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko mogą wymagać lotniska, niewymienione w § 2
ust. 1 pkt 28 lub lądowiska helikopterów.
Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko art.144 ust.9 uchyliła w tytule I ustawy poś cały
dział V i VI, a więc też art. 51, ale równocześnie w art. 173 ust. 1 uznała, że
dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane między innymi na podstawie art.51
ust.8 ustawy poś zachowują moc do czasu wejścia w życie przepisów
wykonawczych wydanych na podstawie art. 60 ustawy z 3 października 2008
roku, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie tej ustawy,
to jest do 15 listopada 2010 roku.
Zgodnie zaś z treścią art. 173 ust 2 ustawy z 3 października 2008 roku do czasu
wydania przepisów, o których mowa w art. 60 tej ustawy:
1) za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
określone w art. 59 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, uważa się określone w
dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na
środowisko, wymagające sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko;
2) za
przedsięwzięcia
mogące
potencjalnie
znacząco
oddziaływać
na
środowisko, określone w art.59 ust.1 pkt 2 niniejszej ustawy, uważa się określone
w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać
na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko może być stwierdzony.
Powyższe oznaczało, że uchylając art.51 ust. pkt 1 i art. 51 ust. 8 ustawy poś
uznano,
że
przepisy
wykonawcze
wydane
na
podstawie
tej
ustawy
(rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie
określenia rodzajów przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na
środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem
przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko)
zachowują moc przez 24 miesiące, to jest do 15 listopada 2010 roku, a w ust.2
art. 173 doprecyzowano, że do czasu wydania przepisów wykonawczych
określonych w art.60 ustawy z 3 października 2008 roku za przedsięwzięcia
13
mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. 1
pkt 1 tej ustawy, uważa się określone w dotychczasowych przepisach
(rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2004 roku) przedsięwzięcia
mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia
raportu o oddziaływaniu na środowisko.
Ostatecznie więc zmiana z 3 października 2008 roku miała jedynie charakter
redakcyjny i określała, kiedy przepisy wykonawcze mówiące o tym, jakie
przedsięwzięcia mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, tracą moc.
Przepisem wykonawczym wydanym na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3
października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko jest nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010
roku w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
(Dz. U. z 12 listopada 2010 roku nr 213, poz.1397), które weszło w życie z dniem
15 listopada 2010 roku.
Rozporządzenie to określa:
1) rodzaje
przedsięwzięć
mogących
zawsze
znacząco
oddziaływać na
środowisko;
2) rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko;
3) przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane, jako
przedsięwzięcia, o których mowa w pkt 1 i 2.
Zgodnie § 2 ust.1 pkt 30 do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko zalicza się lotniska o podstawowej długości drogi
startowej nie mniejszej niż 2.100 m, a zgodnie z § 3 ust.1 pkt 59 do
przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko
zalicza się lotniska inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 30 lub lądowiska, z
wyłączeniem lądowisk centrów urazowych, o których mowa w ustawie z dnia 8
września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym przeznaczonych
wyłącznie dla śmigłowców ratunkowych.
Reasumując: zmiany art.135 ust.2 ustawy poś w zakresie organu, rodzaju aktu
prawnego oraz określenia rodzaju przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco
14
oddziaływać na środowisko w żaden sposób nie wpłynęły na skuteczność
obowiązywania rozporządzenia Wojewody Mazowieckiego z 7 sierpnia 2007
roku, albowiem zmiana organu upoważnionego do wydania aktu wykonawczego
nie wpłynęła na moc jego obowiązywania, kwestia formy aktu została
rozstrzygnięta w przepisach przejściowych, to jest art.47 ust. 2 ustawy z 29 lipca
2005 roku, zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym
przedmiotowo pozostał ten sam, albowiem nie zmieniła go ani nowelizacja
dokonana ustawą z 3 października 2008 roku, ani też nowe rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko.
Zatem
wbrew
poglądowi
Sądu
Okręgowego
rozporządzenie
Wojewody
Mazowieckiego z dnia 7 sierpnia 2007 roku wciąż obowiązuje, co obligowało Sąd
pierwszej
instancji
do
rozpoznania
żądań
powodów
związanych
z
wprowadzeniem na terenie, na którym znajduje się ich nieruchomość obszaru
ograniczonego użytkowania. Sąd Okręgowy uznając, iż brak jest materialno prawnych podstaw z poś nie badał już merytorycznie zasadności żądań powodów
i oddalił w całości zgłoszone przez nich wnioski dowodowe, co należy
zakwalifikować jako nierozpoznanie istoty sprawy i konieczność uchylenia sprawy
do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Warszawie celem
rozstrzygnięcia roszczeń powodów wynikających zarówno z ustawy poś, jak i z
art. 435 kc. Z treści pozwu wynika bowiem, że główną podstawą roszczeń
powodów były przepisy Rozporządzenia nr 50 Wojewody Mazowieckiego, zaś
podstawa prawna w postaci art. 435 kc została zgłoszona wobec zaistnienia
wątpliwości co do obowiązywania rozporządzenia Wojewody. Nawiasem mówiąc,
fragment uzasadnienia wyroku w sprawie IV A Ca 79/06 w ogóle nie wyjaśnia
stanowiska Sądu Apelacyjnego co do braku zastosowania art. 435 kc wobec
lotniska na Okęciu.
Niesłuszny jest zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 322 poś, gdyż Sąd
Okręgowy rozważył także – tyle, że jego wnioski były nie po myśli powodów –
mogące mieć zastosowanie przepisy
powodów art. 435 kc.
kc, w szczególności powoływany przez
15
Podkreślić należy, iż powodowie nie uprawdopodobnili swego roszczenia, z całą
pewnością dowodem na poparcie ich twierdzeń nie może być opracowanie
(czysto teoretyczne) sporządzone przez Kancelarię Prawną z P. w zupełnie
innych okolicznościach (dotyczy szkód wywołanych istnieniem lotniska pod P., i
to wojskowego, a nie cywilnego); zgłoszony przez nich wniosek o dopuszczenie
dowodu z opinii biegłego miał służyć wykazaniu wysokości szkody, a nie samego
jej zaistnienia. Sąd rozpoznający sprawę ponownie winien wziąć pod uwagę, iż
opinia biegłego nie może tworzyć materiału dowodowego przez stronę, która
wcześniej nie uprawdopodobniła swego roszczenia. Jak jednak wynika z
uzasadnienia zaskarżonego wyroku wnioski dowodowe stron nie zostały
uwzględnione przez Sąd I instancji z powodu stwierdzenia braku podstawy
prawnej do dochodzenia zgłoszonego żądania. Skoro zatem, zdaniem Sądu
Apelacyjnego, podstawa taka istnieje, to doszło do nierozpoznania istoty sprawy
przez Sąd Okręgowy.
Należy też ustalić, czy nieruchomość należąca do powodów jest rzeczywiście
położona w strefie „M”, czy też nie, fakt ten mógł bowiem powodować dodatkowe
ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości.
Warto też pamiętać, że powodowie nabyli działkę w 2003r, w tym okresie lotnisko
już dawno działało, zapewne więc cena ich działki już wtedy była niższa, niż w
innych rejonach miasta, powodowie winni zatem wykazać, że wartość ich
nieruchomości uległa obniżeniu w stosunku do 3.11.2003r i to wskutek
ograniczenia sposobu korzystania z niej – zgodnie z art. 129 ust 2 poś.
Tymczasem z aktu notarialnego (k-25) wynika, że powodowie kupili swą
nieruchomość za 168.875 zł, a w pozwie twierdzą, że wartość ich działki po
zabudowaniu wynosi obecnie 390.000 zł.
Uchylenie części wyroku orzekającej o żądaniu powodów powoduje konieczność
uchylenia także tej części wyroku, w której Sąd I instancji wypowiedział się na
temat kosztów procesu, jest to bowiem część wyroku nieodłącznie związana z
rozstrzygnięciem merytorycznym, dlatego też Sąd Apelacyjny mając na
względzie wszystkie powyżej opisane okoliczności na podstawie art. 386 § 4 kpc
orzekł, jak w sentencji wyroku.