Nauka o barwie / Adam Zausznica. – wyd. 2, dodr. 1. – Warszawa

Nauka o barwie / Adam Zausznica. – wyd. 2, dodr. 1. – Warszawa, 2012
Spis treści
Część pierwsza
PROBLEMY BARWY W NAUKACH MATEMATYCZNO - FIZYCZNYCH
Rozdział I. Fizyczne pojęcie barwy
A. Światło i barwa. Właściwości
I. Krótki zarys rozwoju poglądów na naturę światła
II. Właściwości światła
1. Źródła światła
2. Rozchodzenie się światła
3. Odbicie i załamanie światła
4. Pryzmat i soczewka
5. Rozszczepienie światła
6. Pochłanianie światła
7. Rozpraszanie światła
8. Interferencja światła
9. Dyfrakcja światła
10. Polaryzacja światła
B. Promieniowanie świetlne
I. Ogólne prawa promieniowania świetlnego
II. Prawa promieniowania temperaturowego
1. Reguła Prevosta. Układy zrównowaŜone
2. Prawo Kirchhoffa
3. Prawa Stefana-Boltzmanna, Wiena, Plancka
4. Promieniowanie temperaturowe ciał nieczarnych
5. Pomiar temperatury ciała czarnego i ciał nieczarnych
III. Widma świetlne
1. Budowa materii i jej związek z widmami świetlnymi
2. Widmo absorpcyjne ciągłe
17
17
20
27
27
27
28
30
31
39
46
48
55
60
70
70
74
74
75
78
80
81
83
83
91
Rozdział II. Chemia a barwa
A. Reakcje fotochemiczne
B. Budowa chemiczna ciała a jego właściwości barwne
I. Ogólne pojęcia barwności związków chemicznych
II. Rozwój pojęć i teoryj barwności
1. Klasyczne teorie barwności
2. Późniejsze teorie barwności
3. Współczesne teorie barwności
95
95
98
98
103
104
108
114
Rozdział III. Matematyczny wyraz barwy
137
A. Jakościowe i ilościowe pojęcie barwy
I. ZaleŜność pomiędzy składem widmowym promieniowania a jego barwą
II. Prawa mieszania barw
B. Analityczny i wektorowy wyraz barwy
I. Trójkąt barw
1. Barwy ujemne
2. Dominująca długość fali
3. Nasycenie barwy
4. Barwy białe w trójkącie barw
5. Barwy dopełniające w trójkącie barw
II. Przestrzeń barw — podstawowe pojęcia i właściwości
1. Pojęcie barw podstawowych w przestrzeni barw
2. Związek pomiędzy przestrzenią barwną a trójkątem barw
3. Afiniczne właściwości przestrzeni barw
4. Zmiana barw podstawowych przestrzeni barw .
III. Przestrzeń barw w układzie X, Y, Z i R, G, B
IV. Metrologiczne zaleŜności pomiędzy róŜnymi systemami
kolorymetrycznymi
1. Przedmiot kolorymetrii
2. ZaleŜności liczbowe pomiędzy systemami klasyfikacji barw
V. Analityczne i graficzne metody rachunku barwy
1. Analityczne określenie mieszaniny n barw
2. Graficzne metody określenia mieszaniny barw
VI. Subtrakcja barwy, warunki jej realizacji i jej sens fizyczny
VII. Pojęcie „ciała barwnego"
137
139
146
148
152
154
155
156
158
159
160
160
161
163
164
167
172
172
175
182
182
185
188
193
Część druga PROBLEMY BARWY W ŚWIETLE NAUK BIOLOGICZNYCH
Rozdział IV. Oko, jego budowa anatomiczna i fizjologia
A. Budowa gałki ocznej
B. Ośrodki nerwowe wzroku
C. Wpływ fizycznych właściwości budowy oka na percepcję barwy
I. Powstawanie obrazu na siatkówce
II. Wady systemu optycznego oka i ich wpływ na widzenie barwne
III. Pochłanianie światła w układzie optycznym oka
D. Fizjologia siatkówki
I. Zjawiska motoryczne elementów siatkówki
II. Zjawiska fotochemiczne w siatkówce
1. Rozpad czerwieni wzrokowej
2. Skład chemiczny czerwieni wzrokowej
3. Regeneracja czerwieni wzrokowej
4. Pochłanianie światła przez czerwień wzrokową
5. Przemiany fotochemiczne w czopkach
6. Teoria fotochemiczna Hechta — Łazarewa
7. Inne przemiany i reakcje w narządach zmysłu wzroku
197
201
209
212
212
212
214
217
218
219
219
220
221
222
224
225
228
Rozdział V. Procesy widzenia barwnego
I. Subiektywne dane charakteryzujące barwę
II. Barwoczułość oka
III. Zjawisko Purkinjego
IV. Dwoistość aparatu wzrokowego człowieka
V. Rzeczywista percepcja barw
1. Ocena barwy na podstawie tonu i nasycenia
2. Wpływ miejsca powstawania obrazu na siatkówce na czułość oka
3. Składowa jasności w ocenie barwy
VI. Niektóre zjawiska normalnego widzenia barwnego
1. Równoczesny kontrast barwny
2. Nierównoczesny kontrast barwny
3. Indukcja jednoznaczna
4. Uczulenie widzenia barwnego
5. Adaptacja barwna
6. Zjawisko powidoku
VII. ZaleŜność widzenia barwnego od bodźców niewłaściwych
1. Wpływ bodźców słuchowych na widzenie barwne
2. Wpływ bodźców węchowych
3. Wpływ bodźców smakowych i cieplnych
4. Wpływ połoŜenia głowy
5. Wpływ substancji chemicznych
6. Wpływ ogólnofizjologicznych stanów organizmu
7. Wpływ bodźców elektrotonowych i jonowych
VIII. Matematyczny wyraz reaktywności widzenia barwnego pod wpływem
bodźców niewłaściwych
231
231
233
235
238
240
240
244
245
246
246
249
251
252
252
255
258
258
260
261
261
261
262
263
Rozdział VI. Teorie percepcji barw
A. Krótki rys historyczny rozwoju badań nad zmysłem wzroku
I. Poglądy okresu staroŜytnego
II. Okres średniowiecza
III. Okres Odrodzenia i czasy nowoŜytne
B. Trójskładnikowa teoria widzenia barwnego
I. Narodziny teorii trójskładnikowej widzenia barwnego
1. Prace Łomonosowa
2. Teoria Younga — Helmholtza
3. Hipoteza Polyaka
II. Matematyczny i fizjologiczny wyraz teorii trójskładnikowej
III. Modyfikacje teorii trójskładnikowej widzenia barwnego
1. Teoria Pierona
2. Teoria Heringa
3. Teoria zon
4. Teoria Weigerta
IV. Współczesne teorie widzenia barwnego. Teoria Granita
267
267
267
269
269
272
272
272
273
274
275
277
277
277
280
280
281
265
V. Trójskładnikowa teoria a ewolucja widzenia barwnego
283
Rozdział VII. Nienormalna percepcja barw
A. Aspekty ogólne i historyczne nienormalnej percepcji barw
I. Rodzaje wad widzenia barwnego
II. Przyczyny nienormalnego widzenia barwnego
1. Monochromatyzm
2. Dichromatyzm
3. Trichromatyzm anormalny
III. Matematyczne odwzorowanie anomalii widzenia barwnego
IV. Dziedziczność wad widzenia barwnego
V. Wady nabyte percepcji barw
VI. Metody wykrywania upośledzeń percepcji barwy
1. Barwne tablice próbne
2. Barwne latarnie świetlne
3. Barwne próbki materiałowe
4. Testy instrumentalne
5. Testy specjalne
285
285
290
292
292
293
296
297
299
302
303
303
305
306
306
309
Część trzecia
SYSTEMATYKA BARW I KOLORYMETRIA
Rozdział VIII. Niektóre praktyczne pojęcia barwy
A. Zjawiska barw specjalnych
I. Barwy graniczne
II. Barwy „idealne" i barwy „optymalne"
III. Barwy charakterystyczne
315
315
315
322
326
Rozdział IX. Rozwój nauki o barwie. Systematyka barw
A. Od sztuki malowania do nauki o barwie
I. Pierwsze ślady stosowania barwy w zdobnictwie w czasach
prehistorycznych i wczesne pamiątki sztuki malarskiej
II. Stosowanie barwy w staroŜytności i średniowieczu
III. Krytyczna ocena niektórych poglądów na istotę barwności u człowieka
IV. Kształtowanie się poglądów na barwę
B. Systematyka barw
I. Systematyka Newtona
II. Systematyka Maxwella
III. Systematyka C.I.E
C. Systemy wzorców barw, atlasy, tablice
I. System Ostwalda
II. System Munsella
III. System Hickethier
D. Nomenklatura i słownictwo barw
329
329
329
330
331
332
339
339
340
341
343
344
349
356
361
Rozdział X. Kolorymetria podstawowa. Spektrofotometria
A. Kolorymetria subiektywna
I. Kolorymetry addytywne
1. Kolorymetry trój chromatyczne
2. Pomiar i specyfikacja barwy w systemie monochromatycznym
3. Kolorymetria polichromatyczna
II. Kolorymetry subtraktywne
B. Kolorymetria obiektywna
I. Ogniwo fotoelektryczne
1. Rodzaje, zasady działania i właściwości fotoogniwa
2. Zastosowanie fotoogniwa w kolorymetrii
II. Spektrofotometria
1. Monochromator z fotoogniwem
2. Wizualny spektrofotometr systemu Hilger-Nutting
3. Spektrofotometr systemu Beckmana
4. Automatyczny spektrofotometr systemu Hardy'ego
5. Spektrofoto-kolorymetr systemu SEM
6. PrzybliŜone metody spektrofotometrycznego pomiaru barwy
369
371
372
372
383
386
388
396
396
397
398
402
403
404
405
407
410
412
Rozdział XI. Kolorymetria róŜnicowa
A. Podstawowe pojęcia kolorymetrii wyŜszej
I. Kryteria dyskryminacji barw
II. Pomiary czułości róŜnicowej wraŜeń barwy
B. Odwzorowanie róŜnic barw w jednorodnych skalach barwności
I. Przekształcenie Judda
II. Funkcje Judda i Mac Adama
III. Przekształcenie Breckenridge'a i Schauba
IV. Przekształcenie Huntera
C. Dyskryminacja barw w systematyce Munsella
D. Tolerancje róŜnicy barw
415
416
418
419
423
425
427
429
431
433
436
Część czwarta
NIEKTÓRE PROBLEMY BARWY W śYCIU PRAKTYCZNYM
A. Rozwój pojęć i słownictwa barw
I. Oznaczenia słowne barw w róŜnych językach
1. Barwy: biała i czarna
2. Barwa czerwona
3. Barwa Ŝółta
4. Barwa zielona
5. Barwa niebieska
II. Niektóre zagadnienia rozwoju słownictwa barw
441
442
442
444
445
445
446
447
Rozdział XII. Psychologiczne aspekty barwy
A. Pojęcie charakteru barwy
451
451
I. Barwy „uprzywilejowane"
II. Charakter „uczuciowy" barwy
III. Synestezja wraŜeń barwy
IV. Symbolizm wraŜeń barwy
V. Rola asocjacji jako czynnika kształtującego charakter psychologiczny
percepcji barwy
B. Dane liczbowe i doświadczalne ilustrujące charakter psychologicznych
aspektów barwy
I. Częstotliwość występowania oznaczeń słownych poszczególnych barw
w mowie potocznej
II. Doświadczenia określające charakter i stopień preferencji barw
1. Układ preferencji barw u dzieci
2. Preferencje barw u dorosłych
C. Zastosowanie psychologii barwy w Ŝyciu praktycznym
I. Problemy barwy i pracy
II. Barwa w sygnalizacji
III. Zagadnienia barwy w lecznictwie
452
453
454
457
462
463
464
465
470
471
475
477
Rozdział XIII. Barwa w technice oświetleniowej
I. Barwa a oświetlenie
II. Praktycznie o źródłach światła
1. Momenty historyczne rozwoju problemów oświetlenia i barwy
2. Klasyfikacja źródeł światła
III. Źródła światła promieniowania cieplnego
1. Problemy ciała doskonale czarnego w praktyce
2. Słońce jako źródło światła
3. Sztuczne źródła światła promieniowania cieplnego
IV. Źródła światła promieniowania atomowego (cząsteczkowego)
1. Lampy rtęciowe
2. Lampy sodowe
3. Lampy jarzeniowe gazowe
4. Lampy błyskowe i stroboskopowe
5. Specjalne spektroskopowe lampy laboratoryjne
V. Źródła światła promieniowania luminescencyjnego
1. WysokopręŜna fluoryzująca lampa rtęciowa
2. NiskopręŜne fluoryzujące lampy rtęciowe
3. „Zimnokatodowe" lampy fluoryzujące
VI. Wzorce barwy światła C.I.E
VII. Źródła sztucznego światła dziennego
VIII. Niektóre specjalne źródła światła
479
480
480
480
483
483
483
488
492
499
501
504
505
506
506
507
507
508
511
511
513
515
Rozdział XIV. Zastosowanie nauki o barwie i kolorymetrii w Ŝyciu
praktycznym
A. Barwa jako mieszanina świateł barwnych
B. Barwa jako efekt oświetlenia
519
520
522
460
462
C. Barwa jako wynik mieszaniny przezroczystych środków barwiących
1. Praktyczne zastosowanie praw Bouguera i Beera
2. Mieszaniny barwników w roztworze (kąpiel farbiarska)
D. Pigmenty i farby
1. Rola podkładu
2. Farby sporządzone na zawiesinie cząstek przeźroczystych
3. Farby o ośrodku ciekłym, barwnym
4. Efekt powierzchni zewnętrznej warstwy farby
5. Mieszanie farb i pigmentów
6. Rola struktury warstwy powierzchniowej farby
E. Inne metody mieszania barw
I. Przestrzenna metoda mieszania barw
II. Metoda mieszania barw w wyniku sumowania nierównoczesnych
bodźców
III. Metoda wytwarzania barwy na drodze wielokrotnego odbicia
selektywnego
IV. Wytwarzanie barwy przez nakładanie warstw barwnych o róŜnym
stopniu przepuszczalności względnie o róŜnej sile krycia
F. Formy percepcji barw
530
532
539
543
545
547
548
548
549
553
556
556
Załączniki
565
Literatura
589
Skorowidz nazwisk
607
Skorowidz rzeczowy
614
557
557
558
561
oprac. BPK