DZIECKO AGRESYWNE W PRZEDSZKOLU

DZIECKO AGRESYWNE W PRZEDSZKOLU
Za podstawową definicję agresji przyjmuje się taką, która mówi że: ”to każde zamierzone działanie w
formie otwartej lub symbolicznej – mające na celu wyrządzenie szkody , straty lub bólu”
(J.Ranschburg).
Agresja w przedszkolu ma różne oblicza.
G. Haug-Schnabel podzieliła ją na : agresje fizyczną , agresje werbalną, agresje cichą, agresje relacji.
Agresja fizyczna to bezpośrednie zadawanie bólu. W momencie wybuchu złości dziecko rzuca się z
pięściami , bije inne dzieci, gryzie, drapie, szczypie… Atak bywa czasem skierowany na osobę zupełnie
przypadkową lub kopie zabawki, drze kartki itp.
Agresja werbalna to taka gdzie dziecko skarży , przezywa, arogancko się odzywa, swoimi
złośliwościami chce zrobić przykrości komuś innemu. Ta agresja jest nieco mniej widoczna niż
poprzednia ale rani tak samo.
Agresja cicha, dyskretna, ma taki tez przebieg. Robienie głupich kawałów, miny np. pokazanie języka,
w celu zrobienia przykrości innemu koledze jest dla niegodnie mniej bolesne niż atak fizyczny.
Dlatego za nim ukarzemy to wyjaśnijmy i sprawdźmy czy czyn agresywny nie był spowodowany takim
zachowaniem.
Agresja relacji dotyczy wykluczania pewnych osób z grupy po to by siebie przedstawić lepszym
świetle oraz w celu narzucania swojej woli. Zabranianie włączania się do zabawy jest bardziej
dyskretne niż bójka często słychać „ty nie potrafisz, odejdź bo jesteś mała.. Agresja relacji dotyczy tez
takich zachowań : domaganie się od innych by nie bawiły się z określoną osoba, rozpowszechnianie
plotek na kolegę, posyłanie pogardliwych gestów, spojrzeń, krytykowanie. Ta forma jest najbardziej
bolesna i bardzo przeżywana .Wszak okres ten jest ważny dla nawiązywania przyjaźni i ważny dla
wyrażania akceptacji ze strony kolegów.
Za zachowania agresywne uznano :
bicie ręka innego dziecka ,
poszturchiwanie, szarpanie , popychanie ,
podstawianie nogi ,
zabieranie, wyrywanie siłą ,
kopanie ,
bicie zabawką , przyborem , przedmiotem ,
szczypanie ,
gryzienie ,
drapanie,
kłucie ,
wykręcanie rąk innemu dziecku ,
opluwanie innego dziecka
niszczenie zabawek należących do innych ,
kopanie przedmiotów należących do innych dzieci ,
darcie rysunków , zeszytów , książek należących do innych ,
bazgranie rysunków , zeszytów , książek należących do innego dziecka
inne pośrednie formy wyrządzania krzywdy czynnością fizyczną drugiemu dziecku z ekspresją
doznanej satysfakcji ,
przezywanie , wyzywanie, obrażanie ,
przedrzeźnianie innego dziecka ,
grożenie innemu ,
wykłócanie się z innym dz.
krytykowanie innego dziecka ,
złośliwa skarga do nauczycielki , z intencją wyrządzenia szkody.
A oto dwie koncepcje pochodzenia agresji: -„koncepcja agresji jako tendencji wrodzonej
(patologicznej ) opierającej się na teorii instynktu agresji wg Mc. Dongalla , popędach i destrukcyjnej
energii Z. Freuda oraz gotowości do walki umożliwiającej przetrwanie gatunku K. Lorenza (J.
Ranschburg , 1980 , s. 82 ),
-koncepcja biologicznych zachowań agresywnych , przypisująca decydujące znaczenie organicznemu
podłożu agresji i wpływom gruczołów wydzielania wewnętrznego , podwzgórza i ciała
migdałowatego, anomaliom chromosomalnym.
Druga kategoria przyjmuje, że zachowania agresywne uwarunkowane są głównie przez czynniki
psychospołeczne . Do popularnych należą tu :
*agresja jako wyuczona forma zachowania nabywana drogą uczenia się pod wpływem przebytych
doświadczeń i ćwiczeń oraz *hipoteza „frustracja –agresja” –zaistnienie sytuacji frustracyjnej czyli
stanu będącego następstwem udaremnienia osiągnięcia celu np. zaspokojenia potrzeby lub realizacji
zadań zmusza jednostkę do podjęcia działań , które mogą mieć charakter agresywny i * ujęcie
przystosowanej konstruktywnej roli agresji umożliwiającej człowiekowi satysfakcjonujące istnienie
bez szkody dla otoczenia..Zachowania agresywne mogą występować z zaburzeniami psychicznymi .
Agresja może być spowodowana np. trudnym dzieciństwem , przebytymi chorobami , urazami ,
uzależnieniami itp.
J.Ranschburg rozróżnia następujące uwarunkowania egzogenne będące przyczyną agresji w wieku
dziecięcym:
-. deprywacja różnorodnych potrzeb dziecka, zwłaszcza potrzeby rozwoju prestiżu, uznania i sukcesu,
-. kryzys wartości i autorytetów,
- niepowodzenie szkolne, powodujące frustracje a często złe funkcjonowanie w grupie rówieśniczej,
- niezaspokajanie aspiracji stosunkowo licznej grupy młodzieży w trudnym dla niej okresie rozwoju,
-. materializm pragmatyczny,
-. zaniedbanie ze strony rodziców,
-. środki masowego przekazu , które stanowią współczesny zakamuflowany rodzaj przemocy
psychicznej ( J.Ranschburg, 1980 , s. 105 ).
Wg badań z 1998 roku znaczną rolę w powstawaniu zachowań agresywnych mają następujące
czynniki : telewizja, filmy, video, prasa młodzieżowa ,szkoła , dom rodzinny).
JAK POMÓC?
Zadaniem rodziców, wychowawców jest nie tylko hamowanie takich zachowań ale wykształcenie u
nich umiejętności poszanowania innych i respektowania interesu ogółu . Dziecko powinno
podporządkować się normom społecznym .
Ważnym aspektem jest zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, miłości i akceptacji ,
zapewnienie możliwości wyładowania nadmiaru energii np. poprzez uprawianie sportu. Gdy czuje się
samotne należy zapewnić mu zainteresowanie i naszą uwagę . Tłumienie złości należy uznać za
niecelowe . Również zachowanie dorosłych , nauczyciela , wychowawcy powinna cechować
równowaga emocjonalna.. Miłość i cierpliwość to najlepsze lekarstwo na agresję , to gwarancja
sukcesu .
Opracowała: Kamila Dampc