nasza gmina - Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie

nasza gmina - Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie

NASZA
GMINA
GMINA WYZNANIOWA ŻYDOWSKA W KRAKOWIE
•
5776/9 (2015)
Nr 109
Koncert
Reverence of Life
Chanuka 5776/2015
Święto światła, święto życia
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
Otrzymała tytuł „Młody Artysta Roku” przyznawany przez Musical America, najstarszy amerykański
magazyn o muzyce klasycznej. Simonetta Tancredi
– pianistka, klawesynistka, jest laureatką wielu konkursów pianistycznych, w tym międzynarodowego
konkursu „A. Cortot”. Była zatrudniona w Teatro
alla Scala w Mediolanie a obecnie jest profesorem
muzyki kameralnej w Konserwatorium Muzycznym „D. Cimarosa” w Avellino.
Gościem uroczystości była również Carmela
Altamura – sopran, występowała w najważniejszych
salach koncertowych Europy, Bliskiego Wschodu
i USA. Założyła amerykańską non-profit organizację Inter-Cities Performing Arts, Inc. Stworzyła konkurs Altamura/Caruso International Voice Comptetition, którego laureatami byli występujący śpiewacy.
Mistrzowska interpretacja utworów instrumentalnych i wokalnych wykonanych przez znakomitych
artystów zdobyła wielkie uznanie publiczności.
Pamięci ofiar, ku czci życia
N
iemiecki nazistowski obóz koncentracyjny
i zagłady Auschwitz-Birkenau stał
się symbolem tragedii Szoa. W roku 2015
minęło 70 lat od jego wyzwolenia. Społeczność
żydowska Krakowa uczciła tę rocznicę w
sposób szczególny, dzięki koncertowi z udziałem
artystów światowej sławy.
W gminnej synagodze Tempel, 8 listopada 2015 odbył się niezwykły koncert Reverence of Life, poświęcony pamięci ofiar obozu Auschwitz - Birkenau.
W tym obozie zginęły miliony ludzi różnej narodowości i wyznania, podkreślił to dobór repertuaru
koncertu; wykonano m.in: Liber scriptus i Ingemisco - Requiem G.Verdiego, Et incarnates est Msza c-moll W.A. Mozarta, Ave Maria kompozycji
F. Schuberta i C. Gounoda, Amazing Grace J. Newtona, Kol Nidre M. Brucha, Jerusalem of Gold
N. Shemer.
Koncert prowadził Aleksander Fiszer – Prezes Klubu Niezależnych Stowarzyszeń Twórczych „Marchołt” a wykonawcami byli znakomici artyści scen
muzycznych na całym świecie: Eleni Matos – mezzosopran, zwyciężczyni wielu prestiżowych konkursów wokalnych, m. in. Maria Callas w Grecji
i Luciano Pavarotti we Włoszech. Śpiewała na całym świecie pod batutą wybitnych dyrygentów.
Anne Tormela – sopran, specjalizuje się w belcanto,
jest laureatką wielu prestiżowych nagród, m.in. nagrody publiczności na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym Altamura / Caruso. Robert Gardner –
baryton, występował na scenach operowych i salach
koncertowych w Stanach Zjednoczonych, Europie
i Azji. Otrzymał liczne nagrody m.in Pro Musicis
International Award Winner i Nagrodę Pamięci Lili
Boulanger.
Galeano Salas – tenor,
występował w wielu rolach operowych. W tym
roku zdobył pierwsze
miejsce w Altamura/
Caruso
International
Voice Competition i the
Young Texas Artists
Music
Competition.
Francisca Mendoza –
skrzypaczka, koncertowała na całym świecie
jako solistka z orkieAleksander Fiszer, Carmela Altamura
strą oraz w recitalach.
fot: Marcin Sztejn
2
Simonetta Tancredi, AnneTormela, Robert Gardner, Galeano Salas
Koncert zorganizowali: Klub Niezależnych Stowarzyszeń Twórczych „Marchołt” Katowice oraz Inter-Cities Performing Arts, Inc., New Jersey/New
York, USA, przy partnerskim udziale Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach oraz Żydowskiego Muzeum Galicja w Krakowie.
Krystyna Podgórska
Simonetta Tancredi, Francisca Mendoza
Eleni Matos
Galeano Salas
Włodzimierz Kac, Tadeusz Jakubowicz, Carmela Altamura
3
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
Michał Zajda, Ryszard Kotarba, Roman Graczyk, Roma Ligocka, prof. Jacek Chrobaczyński
Karty pamięci
W
listopadzie 1942 roku Niemcy zaczęli
budować obóz pracy przymusowej
w Płaszowie, w celu wykorzystania siły
roboczej ludności żydowskiej z getta. Dwa
lata później został on przekształcony w obóz
koncentracyjny i w tej formie istniał do
stycznia 1945 roku. Jego historia została
przypominana podczas dyskusji panelowej
9 listopada 2015, w synagodze Tempel.
Przedmiotem dyskusji był przewodnik historyczny
„Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945” wydany przez IPN. Jego autorem jest Ryszard Kotarba,
który opowiedział o swojej pracy nad publikacją.
Uczestnikami panelu prowadzonego przez Romana
Graczyka byli również prof. Jacek Chrobaczyński,
Roma Ligocka – Ocalona z Holokaustu i Michał
Zajda – pracownik IPN, członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Liczne grono słuchaczy stanowili członkowie społeczności żydowskiej,
przewodnicy turystyczni i inne osoby zainteresowane problematyką Holokaustu. Poruszano tematy
historii obozu i losów indywidualnych osób związanych z tym miejscem.
Marek Lasota, Ryszard Kotarba
„Przewodnik historyczny „Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945” jest bardzo cenną publikacją,
zawiera obszerny rys historyczny na temat losów
ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej,
dzieje obozu płaszowskiego oraz mapę ze wskazówkami dla zwiedzających i przewodników. Wzbogacony jest o bogatą ikonografię złożoną z unikatowych archiwalnych fotografii miejsc i osób.
Historia Konzentrationslager Plaszow bei Krakau
opowiedziana jest od momentu jego powstania i rozbudowy aż do okresu ewakuacji więźniów, stopniowej likwidacji obozu oraz zacierania śladów zbrodni.
Autor opisuje też życie w krakowskim getcie i liczne
represje Gestapo wobec ludności żydowskiej.
fot: Marcin Sztejn
4
Obóz płaszowski początkowo przeznaczony był
tylko dla więźniów żydowskich, później trafiali tu
również Polacy z podkrakowskich miejscowości
podejrzani o przynależność do ruchu oporu i partyzantki. Na podstawie relacji osób, które przeżyły
autor przytacza przykłady nieludzkiego traktowania
wszystkich więźniów w podobozach; głodzenie,
brak warunków do podstawowej higieny, ciągłe bicie, kary za praktyki religijne lub próby ucieczki,
strzelanie do ludzi i masowe egzekucje.
W końcowej części przewodnika Ryszard Kotarba
podaje ważne informacje na temat ścigania sprawców tych zbrodni. Działająca zaraz po wojnie Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w
Krakowie rozpoczęła śledztwa i badania nad zbrodniami niemieckimi popełnionymi na ziemi krakowskiej. W sierpniu 1945 r. wszczęto dochodzenie
w sprawie KL Plaszow. Komendant obozu Amon
Göth stanął przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, dostał wyrok śmierci, stracono go w 1946
roku. Sądzeni byli również inni wyżsi funkcjonariusze SS, których zbrodnicze działania dotyczyły
getta krakowskiego czy obozu w Płaszowie.
- Tuż po wojnie, kiedy sądzono zbrodniarzy, w Polsce mieszkały jeszcze dziesiątki tysięcy Żydów ocalałych z zawieruchy wojennej. Ci, którzy przeżyli
okupację w kraju, składali relacje i zgłaszali się jako
świadkowie w prokuraturach i sądach. Krakowscy
Żydzi skupiali się wokół Wojewódzkiego Komi-
tetu Żydów i Żydowskiej Komisji Historycznej w
Krakowie przy ul. Długiej 38. Ich współpraca z Komisją Badania Zbrodni Niemieckich miała istotne
znaczenie dla procesu ścigania i karania zbrodniarzy – czytamy w epilogu przewodnika.
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie prowadzi prace nad uporządkowaniem terenu obozu oraz
upamiętnieniem miejsca cierpienia i śmierci wielu
tysięcy krakowian - Żydów i Polaków, którzy ginęli
w wyniku nieludzkich warunków przymusowej pracy, chorób i zbiorowych egzekucji.
Organizator spotkania: Instytut Pamięci Narodowej.
Partner: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Patroni medialni: Radio Kraków, Dziennik
Polski, Gość Niedzielny.
Krystyna Podgórska
Przewodnik historyczny
„Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945” jest
dostępny do pobrania
w formacie PDF na stronie internetowej:
www.krakow.jewish.org.pl
5
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
Wspieranie postaw kultury
demokratycznej
Program Obywatele dla Demokracji
przedwojennych szyldów żydowskich sklepów.
Ważnym elementem projektu jest zwalczanie
„mowy nienawiści” na ulicach Tarnowa. Wolontariusze Fundacji „Antyschematy 2” przemierzali
miasto w poszukiwaniu antysemickich napisów,
w akcję włączyli się właściciele sklepów i budynków, na których znajdowały się napisy, przekazując
wolontariuszom farby do ich zamalowania.
Akcja usuwania napisów i murali przebiegała również w Krakowie w lipcu 2015. Był to projekt Stowarzyszenia Festiwal Kultury Żydowskiej „Zmaluj
to! Mowie nienawiści mówimy nie. Kraków przeciw antysemityzmowi” realizowany także w ramach
programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG, operatorem grantu jest Fundacja im. Stefana Batorego.
Seminarium „Antysemityzm nie jest poglądem”
T
arnów był przed wojną jednym
z najważniejszych ośrodków kultury
żydowskiej w regionie, Żydzi stanowili około
45% mieszkańców tego miasta. Dziś widnieją
jedynie nieliczne ślady po mezuzach, które
wówczas znajdowały się na odrzwiach prawie
co drugiego domu. Do historii tarnowskich
Żydów nawiązuje projekt edukacyjny Mezuza.
Upowszechnianie wiedzy na temat kultury
i religii mniejszości
narodowych jest ważnym elementem zapobiegania postrzegania
ich przez pryzmat stereotypów, uprzedzeń i nietolerancji. Projekt Mezuza powstał w ramach programu Obywatele dla
Demokracji, którego celem jest wsparcie rozwoju
społeczeństwa obywatelskiego i zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w budowaniu sprawiedliwości społecznej, demokracji i zrównoważonego rozwoju. Finansowany jest on ze środków
Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru
Gospodarczego, fundusze te są formą bezzwrotnej pomocy udzielanej przez Norwegię, Islandię
i Liechtenstein 15 państwom członkowskim Unii
Europejskiej z Europy Środkowej i Południowej.
Organizatorem projektu Mezuza jest Komitet
Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie, partnerami projektu i jego wielkim wsparciem są Fundacja „Antyschematy 2” oraz Norweskie Centrum Studiów Holokaustu i Mniejszości
Religijnych.
W ramach projektu odbywają się zajęcia edukacyjne i konkursy dla uczniów na temat historii i kultury tarnowskich Żydów, a także cykl seminariów dla
studentów pedagogiki i nauczycieli. W szkołach biorących udział w projekcie eksponowana jest kolejno
mobilna wystawa „Zapomniane archiwum” – jest to
stare biurko, w którego szufladach znajdują się kopie
dokumentów z Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Uczniowie mogą je samodzielnie czytać i przeglądać fotografie; w ten sposób dowiadują się o dziejach tarnowskich Żydów i ich chrześcijańskich sąsiadów. Ponadto zorganizowano sprzątanie cmentarza
żydowskiego w Tarnowie; usuwanie śmieci i czyszczenie macew pod nadzorem konserwatorskim,
w mieście utworzono uliczną ekspozycję replik
Częścią programu Obywatele dla Demokracji jest
również projekt „Antysemityzm nie jest poglądem”
realizowany przez Żydowskie Stowarzyszenie Czulent przy współpracy z Fundacją Autonomia. Działania prowadzone w ramach tego projektu przyczynią się do poznania różnych form antysemityzmu
w Polsce i przeciwdziałania jego przejawom.
Skoncentrowano się na trzech podstawowych
działaniach: stworzenie innowacyjnego i uwspółcześnionego podręcznika antydyskryminacyjnego
skupiającego się na przeciwdziałaniu postawom antysemickim, opracowanie podręcznika dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego dotyczącego nauczania o społeczności żydowskiej, którego częścią jest zeszyt ćwiczeń dla dzieci,
umożliwiający im poznanie wolnych od uprzedzeń
informacji o społeczności żydowskiej, a także organizowanie szkoleń i konferencji.
Rezultaty tej pracy przedstawiono podczas seminarium „Antysemityzm nie jest poglądem. Tematyka
żydowska, treści antysemickie i schematy argumentacyjne w podręcznikach szkolnych”, które odbyło się w dniu obchodów Międzynarodowego Dnia
Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem, 9 listopada
2015 w Warszawie. Organizatorem seminarium było
Żydowskie Stowarzyszenie Czulent wraz z Rzecz-
Projekt „Zmaluj to” w Krakowie
fot: Stowarzyszenie FKŻ
6
nikiem Praw Obywatelskich, Fundacją Autonomia
i Fundacją Korczakowską, udział wzięło 50 osób.
Projekt „Antysemityzm nie jest poglądem” przebiegał od sierpnia 2014 do listopada 2015, w tym
czasie eksperci z Żydowskiego Stowarzyszenia
Czulent analizowali podręczniki dopuszczone przez
MEN, jak również przeznaczone do edukacji nieformalnej. Koordynatorka projektu Anna Makówka-Kwapisiewicz opowiedziała o przebiegu prac:
Wszystkie książki były czytane przez ekspertów
od początku do końca. Badali oni nie tylko słowa
kluczowe i wątki tematyczne takie jak patriotyzm,
religia, tradycja, ale również style badanych fragmentów podręczników, jak prowadzona jest narracja fragmentów dotyczących Żydów i innych
mniejszości, a także czy autor dąży do obiektywizmu a nie przedstawia własny pogląd na omawiany
wątek. Badacze sprawdzali też kontekst wypowiedzi i opracowanie graficzne. W efekcie odnaleźli
więcej przykładów braku obiektywizmu i błędów
merytorycznych niż się spodziewali.
Uczestnicy seminarium zapoznali się też z praktykami resortów i instytucji odpowiedzialnych lub
współodpowiedzialnych za akceptację i tworzenie
podręczników szkolnych i innych materiałów edukacyjnych. W styczniu 2016 Czulent opublikuje
szczegółowy raport dotyczący podręczników szkolnych i opracuje dla MEN wytyczne, dotyczące konstruowania wzorowego podręcznika antydyskryminacyjnego.
7
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
Program Obywatele dla Demokracji ma na celu
zwiększenie udziału obywateli w życiu publicznym, upowszechnianie wartości demokratycznych
i praw człowieka, rozwój działalności rzeczniczej
i kontroli obywatelskiej oraz wspieranie grup narażonych na wykluczenie.
Krystyna Podgórska
W
dniu 27 grudnia 1865 roku Rząd
Krajowy w Opawie wydał decyzję,
na mocy której powstała Gmina Wyznaniowa
Żydowska w Bielsku. Do czasu wybuchu
II wojny światowej ludność żydowska stanowiła
około 20% mieszkańców miasta i miała
znaczący udział w jego rozwoju gospodarczym,
oświatowym i kulturalnym.
Dawne życie
galicyjskich
chasydów
Adam Bartosz był w latach 1980-2012 dyrektorem
tarnowskiego Muzeum Okręgowego, w którym
znajduje się bogata kolekcja judaików. Jest autorem
wielu publikacji, opisujących z punktu widzenia antropologii kulturowej dawne życie żydowskie tamtego regionu.
W 2015 roku ukazała się kolejna książka Adama Bartosza pt. „Galicyjskim szlakiem chasydów”. Jest to
opowieść prowadząca czytelnika śladami cadyków
tworzących krąg sądecko – bobowski. Byli to głównie potomkowie słynnego Chaima Halberstama
z Nowego Sącza oraz innych wpływowych rabinów
z rodów Horowiców i Ungerów. Dawne życie galicyjskich chasydów skupionych wokół ich ducho-
fot: Marcin Sztejn
D
ziedzictwo żydowskie Tarnowa
upamiętniane jest przez publiczne
zapalanie świecy chanukowej. Twórcą tego
pomysłu jest Adam Bartosz, z jego inicjatywy
w 2011 roku po raz pierwszy po wojnie
zapłonęły światła chanukiji w bimie, która
jest jedyną pozostałością po tarnowskiej
synagodze.
fot: Krystyna Podgórska
150 lecie
Gminy
Żydowskiej
w Bielsku
Adam Bartosz
wych przywódców jest wiodącym wątkiem opowieści. Książka ma charakter przewodnika, którego osią
geograficzną jest linia: Tarnów – Bobowa – Grybów
– Nowy Sącz, z odgałęzieniami w kierunku: Żabno –
Dąbrowa – Szczucin; Pilzno – Brzostek – Kołaczyce;
Wojnicz – Brzesko – Bochnia – Wiśnicz.
Krystyna Podgórska
Książka „Galicyjskim
szlakiem chasydów”
została wydana
w Krakowie przez
Wydawnictwo Austeria:
www.austeria.pl
Referat pt. „Wpływ Żydów
na rozwój Bielska” wygłosił dr Jacek Proszyk – wybitny znawca historii i kultury żydowskiej, podczas
obchodów rocznicowych,
które odbyły się 26 października 2015 w Teatrze
bp Roman Pindel
Polskim. Na uroczystości
obecni byli: Ambasador
Izraela w Polsce Anna Azari, Biskup Bielsko – Żywiecki Roman Pindel, Biskup Ewangelicko – Augsburski Paweł Anweiler, Naczelny Rabin Polski
Michael Schudrich, Rabin Centrum Społeczności
Postępowej Stas Wojciechowicz, duchowni Kościoła katolickiego i luterańskiego oraz przedstawiciele
społeczności żydowskiej z Polski i zagranicy.
Prezydent Bielska – Białej Jacek Krywult, w swoim przemówieniu okolicznościowym podkreślił:
Nasze miasto zawsze słynęło z wielokulturowości.
Żyli tu ze sobą w zgodzie ludzie różnych narodowości i różnych wyznań, wspólnie pobudzając jego
rozwój. W tym procesie bardzo ważną i istotną rolę
fot: super-nowa.pl
„Zapomniane archiwum”
fot: Muzeum Okregowe w Tarnowie
8
Dorota Wiewióra przewodnicząca GWŻ Bielsko – Biała,
Tadeusz Jakubowicz
odegrała społeczność żydowska. Ordynariusz bielsko-żywiecki biskup Roman Pindel podczas swego
wystąpienia przypomniał, że przyjęta 50 lat temu
przez Sobór Watykański II deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra
Aetate była przełomową w czasach nowożytnych
zachętą do współpracy i dialogu między Żydami
i chrześcijanami. W Bielsku – Białej miały miejsce
tegoroczne centralne obchody XVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim.
Gmina Wyznaniowa Żydowska współpracuje
z bielskim samorządem, głównie na płaszczyźnie
kultury i kształtowania relacji polsko – żydowskich.
Podczas obchodów jubileuszowych odbywały się
również ogólnodostępne wydarzenia towarzyszące:
konferencja dla nauczycieli i katechetów „Podjąć
wspólne dziedzictwo. Żydzi w naszym regionie”,
wykład Stanisława Janickiego „Muzyka w filmie
żydowskim”, projekt artystyczny przy współpracy z BWA „Miejsca/Tożsamość”, projekcja filmu
izraelskiego „Wypełnić pustkę”, koncert Orkiestry
Kameralnej i Solistów pod dyrekcją J.C. Hauptmana „Przy szabasowych świecach”. Podczas głównej
uroczystości w Teatrze Polskim, z repertuarem pieśni żydowskich wystąpili Anna Elena Szulamit Lubowska i zespół Anashim.
Krystyna Podgórska
9
10
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
11
Pokonywanie
barier
W
auli Collegium Novum Uniwersytetu
Jagiellońskiego w Krakowie,
w czwartek 3 grudnia 2015 odbyło
się spotkanie z cyklu Dziedziniec Dialogu
pt. Orędzie Boga miłosiernego. Judaizm –
Chrześcijaństwo – Islam. Temat debaty odbywającej się w roku pięćdziesięciolecia ogłoszenia podczas Soboru Watykańskiego
II deklaracji „Nostra Aetate” o stosunku Kościoła
do religii niechrześcijańskich, nawiązywał do Jubileuszu Miłosierdzia, który rozpoczął się 8 grudnia
w Kościele katolickim. Papież Franciszek napisał
w bulli ustanawiającej Jubileusz: „Miłosierdzie
posiada wartość, która przekracza granice Kościoła. Pozwala nam ono wejść w relację z judaizmem
i z islamem, które to religie uważają miłosierdzie
jako jeden z najistotniejszych atrybutów Boga”.
W rozmowie, którą poprowadził ks. prof. Łukasz
Kamykowski, swoimi refleksjami dzielili się: rabin Natan Levy z Londynu, imam polskich Tatarów
z Kruszynian Janusz Aleksandrowicz oraz biskup
Grzegorz Ryś z Krakowa. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele różnych wyznań.
W wypowiedziach dyskutantów zawarte były tezy
Rektor UJ prof. Wojciech Nowak, Biskup Grzegorz Ryś
które wskazują na to, że miłosierdzie jako jeden
z najważniejszych przymiotów Boga jest kluczowe
w tych trzech religiach.
Imam Janusz Aleksandrowicz podkreślił, że wszystkie oprócz jednej ze 114 sur Koranu zaczynają się
od słów „W imię Boga Miłosiernego, Litościwego”,
ale miłosierdzie wspominane jest też we wielu fragmentach tej Księgi. Pan Bóg budując Islam na 5 filarach: wyznanie wiary, modlitwa, jałmużna, post,
pielgrzymka, chciał pomóc wyznawcom tej religii
by byli dobrymi ludźmi. Wyznanie wiary powinno
płynąć z serca szczerego, modlitwa ma chronić i powstrzymuje od niegodziwości, wstrzymanie się od
jedzenia i picia od świtu do zachodu słońca podczas
postu, daje doświadczenie jak to jest, gdy człowiek
biedny nie ma możliwości zjedzenia aby nabrać
sił. Jałmużna pomaga tym bogatszym wyrobienie
sobie umiejętności dzielenia się swoimi dobrami,
pielgrzymka uczy pokory i solidarności z innymi.
Ale ze swego miłosierdzia Bóg ustanowił też ocenę
sprawiedliwą; jeśli ktoś ze względu na chorobę lub
inne ważne powody nie jest w stanie wypełnić tych
obowiązków, może je ograniczyć lub spełnić w późniejszym czasie.
Rabin Natan Levy powiedział, że miłosierdzie, po
hebrajsku rahmana, pochodzi od słowa, które oznacza łono. Stąd bierze się idea miłosierdzia, bo gdy
człowiek jako dziecko znajduje się w łonie matki
dostaje to wszystko czego potrzebuje bez proszenia.
Do tej idei nawiązał papież Franciszek, ogłaszając
Jubileusz Miłosierdzia powołał się na Psalm 136.
Prezes GWŻ Tadeusz Jakubowicz, imam Janusz Aleksandrowicz
Rabin przytoczył też myśl rabina Kalmana Szapiro zawartą w jego książce „Święty ogień” - przymierze pomiędzy Bogiem a narodem Izraela jest to
także przymierze cierpienia. To sprawia, że troszczymy się o innych. Ale gdy jest za dużo tego cierpienia życie staje się nie do zniesienia. Kiedy ludzie przeżywają jakieś ekstremalne sytuacje, Bóg
dowiaduje się jaka jest granica cierpienia i uczy się
miłosierdzia.
Biskup Grzegorz Ryś nawiązał do Bulli, „Misericordiae vultus”, gdzie objawienie Boga Miłosiernego jest objawieniem Boga jako Ojca. W przypowieści o synu marnotrawnym opisany jest przykład, jak
bezwarunkowa miłość ojca przywraca jego synowi
godność i utraconą z jego własnej winy pozycję.
Taka właśnie jest istota i natura Boga, jego miłosierdzie przekracza granice sprawiedliwości.
Ks. prof. Łukasz Kamykowski wyjaśnił, że przez
Swoimi refleksjami dzielili się:
biskup Grzegorz Ryś, rabin Natan Levy, imam Janusz Aleksandrowicz
i ks. prof. Łukasz Kamykowski.
sprawiedliwość człowiek się nie zmienia, sprawiedliwość jest dla tego, który ją wymierza, miłosierdzie jest po to, aby dać człowiekowi szanse
przemian. Sprawiedliwość jest rozrachunkiem
z przeszłością, a miłosierdzie jest nadzieją na przyszłość. Jan Paweł II w swojej encyklice Dives in misericordia napisał: „ W swoim właściwym i pełnym
kształcie miłosierdzie objawia się jako dowartościowanie, jako podnoszenie w górę, jako wydobywanie dobra spod wszelkich nawarstwień zła, które
jest w świecie i w człowieku”
Temat zagrożeń we współczesnym świecie wywołał rabin Natan Levy informacją, że na lekcjach
w szkole żydowskiej, do której chodzą jego dzieci
nauczycielka wprowadziła zabawę „śpiące lwy” uczniowie chowają się pod ławki i zasłaniają głowy
rekami. Tak naprawdę są to ćwiczenia na wypadek
ataku terrorystycznego. Dyskutantom trudno było
znaleźć wytłumaczenie dlaczego młodzi ludzie dopuszczają się aktów terrorystycznych, sami przy
tym ginąc. Imam Janusz Aleksandrowicz, który żyje
w Polsce i nie ma kontaktu ze środowiskiem muzułmańskich ekstremistów powiedział, że nie wiadomo co kieruje takim człowiekiem, desperacja, bezradność czy siła nienawiści. Koran naucza, że Bóg
po to stworzył narody i ludzi w różnych zakątkach
świata, żeby się mogli poznawać a nie unicestwiać,
zabijać. Tej nauki brakuje tym, którzy niby w imię
religii chcą zrobić krzywdę innej osobie. Pierwsze
słowo, jakie zostało powiedziane w Koranie było
12
NASZA GMINA – 5776/9 (2015)
Dlatego Bóg nakazuje abyśmy nauczyli się siebie nawzajem, wówczas będziemy żyli w zgodzie i pokoju.
Dziedziniec Dialogu przyczynia się do pokonywania barier niezrozumienia i nietolerancji, podobnie
jak coroczne ogólnopolskie Dni Judaizmu w Kościele Katolickim i Dni Islamu w Kościele Katolickim oraz liczne spotkania przedstawicieli różnych
wyznań i modlitwy ekumeniczne.
biskup Grzegorz Ryś, imam Janusz Aleksandrowicz, rabin Natan Levy
„Czytaj”. Bo tylko tym, zdobywaniem wiedzy, możemy pokonywać bariery, które wzbudzają nienawiść. Taka jest natura człowieka, że jeżeli kogoś nie
zna to jest wrogo nastawiony. Jeżeli kogoś poznamy,
to się zupełnie zmienia.
Organizatorzy debaty: Archidiecezja Krakowska,
Uniwersytet Jagielloński, ​Uniwersytet Papieski
Jana Pawła II w Krakowie,​ Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie,
Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie,
Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”.
Krystyna Podgórska
CHANUKA 5776
Pierwsza chanukowa świeca została zapalona
w niedzielę 6 grudnia 2015 o godz. 15:45
w gminnej synagodze Kupa. Każdego dnia święta
na tej chanukiji zapalane są kolejne światła.
Redakcja biuletynu NASZA GMINA życzy
wszystkim Czytelnikom, aby światło chanukowe
towarzyszyło Wam przez cały rok.
CHAG CHANUKA SAMEACH !
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie
„NASZA GMINA” REDAKCJA
ul. Skawińska 2, 31-066 Kraków
Telefon: 12 429 57 35 , 12 430 54 11
Fax: 12 429 57 35
e-mail: [email protected]
Tel:
602 55 27 10
Strona internetowa: www.krakow.jewish.org.pl
E-mail: [email protected]
Krystyna Podgórska – redaktor
Marcin Sztejn – zdjęcia
Wiktor Podgórski – projekt graficzny i skład
Copyright © 2013 – GWŻ Kraków